• Keine Ergebnisse gefunden

Papier. 319 Bl. 290×217. Bayern/Österreich, 3. Drittel 15. Jh.

B: Wasserzeichen: Waage (Piccard V/VI 451: 1469), Waage (ähnlich Piccard V/I 66), Waage (Typ Pic-card V/VI 355), Waage (ähnlich PicPic-card V/VI 396). Lagen: III6 + 10.VI126 + (VII–1)139 + 15.VI319. Reklamanten großteils beschnitten, meist aber noch sichtbar. In der ersten Lage Wurmfraß.

S: Schriftraum (212–215)×(145–152), 2 Spalten, mit Bleistift begrenzt, 36–44 Zeilen. Ein Schreiber, sorgfältige, meist schleifenlose Bastarda, 3. Drittel 15. Jh.

A: Auszeichnungsstriche, Unterstreichungen und Paragraphenzeichen in Rot. Bis einschließlich Bl. 190va Festtagsbezeichnungen in Rot. Drei- bis vierzeilige rote Lombardinitialen.

E: Zeitgleicher Einband. Leder über Holz. VD und HD: jeweils zwei an den vier Seiten parallellaufende dreifache Streicheisenlinien bilden einen Rahmen mit Eckquadraten. Im Binnenfeld bilden dreifache Streicheisenlinien ein Rautenmuster. Am VD zwei Messingbeschläge für die Schließen. Die Schließen selbst sind abgerissen. Auf dem VD mit Tinte als Buchtitel in unregelmäßiger Schrift De tempore.

Vier Doppelbünde am R. Unter dem obersten ist das Bibliotheksschildchen aufgeklebt. Das Leder ober- und unterhalb der Kapitale ist abgebrochen. Ebenso ist an den unteren Ecken von VD und HD das Leder abgerissen. Auf dem Schnitt steht in Textura die Aufschrift Sermones de tempore.

G: Diese Hs. gehörte nach dem Besitzvermerk Spiegel VD im 16. Jh. Eberhard Wisner. Er war Kano-niker und Dechant des Stifts Mattsee. Laut Mattsee, Stiftsarchiv, Calendarium II, 5v starb er am 21.5.1544, laut Mattsee, Stiftsarchiv, Calendarium III, 5v am 9.4. desselben Jahres. Auf dem Spiegel VD die alten Signaturen XXXXV und III E 7.

L: Spatzenegger 78.

1 (Spiegel VD) BESITZVERMERK: Liber Eberhard Wisner.

(1r–6v) leer.

2 (7ra–300vb) PAULUS WANN: SERMONES SUPEREVANGELIIS DOMINICALIBUS (Schneyer WW 62, 192).

(7ra–18rb) Dnca I. adv. (Schneyer WW 192). Üb.: Dominica prima in adventu domini evangelium. Inc.: Cum appropinquasset Ihesus Ierosolimis. Thema: Ecce rex tuus venit tibi mansuetus … (Mt 21,1). In precedentibus dominicis et per totam estatem usque hodie audistis diebus dominicis in evangelio multa miracula … Expl.: … videre potes in esti-mationibus, quas scripsit magister Nicolaus de Dinckelspüchel de adventu domini in car-nem.

(18rb–24rb) Dnca II. adv. (Schneyer WW 62). Inc.: Celum et terra transibunt, verba autem mea non transibunt … (Lc 21,33). In precedenti dominica et tota illa precedenti ebdomada peregimus adventum domini in carnem, qua valde misericorditer … Expl.: … quibus a dextris dicetur: Ite benedicti in vitam eternam, quam nobis prestare dignetur Ihesus Christus iustus iudex in secula benedictus. Amen.

(24rb–30rb) Dnca III. adv. Inc.: Beatus est qui non fuerit scandalizatus in me … (Mt 11,6).

In proxima dominica audistis terribilia satis de extremo, hoc est finali iudicio. Plurima etiam audistis signa evangelica … Expl.: … percipite regnum, quod nobis concedere di-gnetur Ihesus Christus pauperum adiutor in secula benedictus. Amen.

(30rb) Dnca IV. adv. Inc.: Ego vox clamantis in deserto … (Io 1,23). In proxima domini-ca audistis, quomodo, Iohannes precursor salvatoris nostri misit discipulos …

(35rb) Vigilia nat. Inc.: Cum esset desponsata Maria mater Ihesu … (Mt 1,18). Hiis iam diebus precedentibus per totum adventum audistis de quadruplici adventu Christi … (41rb) Nat. dni. Inc.: Maria peperit filium suum primogenitum … (Lc 2,7). Heri audistis, qualiter virgo gloriosa et sanctus ille Ioseph pater putativus sive nutricius Ihesu …

11

(46vb) Dnca infra nat. Inc.: Erant pater et Maria mater … (Lc 2,33). Postquam audistis in precedentibus, presertim in die nativitatis domini, quomodo eius nativitas …

(52ra) Circumcisio dni. Inc.: Vocatum est nomen eius Ihesus … (Lc 2,21). Postquam au-distis Christi domini mirabilem nativitatem de Maria virgine ante partum, in partu et post partum …

(58va) Epiphania dni. Inc.: Ecce magi venerunt ab oriente … (Mt 2,1). Proxime in festo circumcisionis audistis, quare circumcisio fuerit in vetere lege instituta …

(64ra) Dnca infra epiph. dni. Inc.: Descendit Ihesus cum Maria … (Lc 2,51). In proxima dominica, videlicet infra nativitatem domini audistis plura, quomodo videlicet plures … (68va) Dnca I. post oct. epiph. Inc.: Nupcie facte sunt in Chana … (Io 2,1). In proxima dominica audistis, quomodo Ihesus in infancia sua, cum esset duodecim annorum … (73vb) Dnca II. post oct. epiph. Inc.: Domine, si vis, potes me mundare … (Mt 8,2). In proxima dominica audistis, quomodo dominus Ihesus sua presencia honoraverit nupcias … (80ra) Dnca III. Inc.: Domine, salva nos, perimus … (Mt 8,25). In proxima dominica audistis duo miracula confecit Ihesus, videlicet curando leprosum et sanando servum … (83va) Dnca IV. Inc.: Venite ad me omnes, qui laboratis … (Mt 11,28). In proxima domi-nica audistis miraculum, quod dominus fecit in mari commovendo aquas maris … (86vb) Dnca in septuagesima. Inc.: Dicit dominus procuratori vinee … (Mt 20,8). Post-quam in precedentibus dominicis audistis, quomodo Christus dominus suis miraculis … (94ra) Dnca in sexagesima. Inc.: Exiit qui seminat seminare semen … (Lc 8,5). In pro-xima dominica audistis, quomodo Christus descripsit statum ecclesie militantis …

(99rb) Dnca in quadragesima. Inc.: Filius hominis tradetur gentibus … (Mt 26,2). In precedenti dominica audistis plura de semine verbi dei, quomodo solum quarta pars … (104rb) Dnca in quadragesima. Inc.: Ductus est Ihesus in desertum … (Mt 4,1). In pro-xima dominica audistis, quomodo dominus et salvator noster suis discipulis predixit … (110vb) Dnca II. in quadragesima. Inc.: Miserere mei domine … (Mt 15,22). In proxima dominica audistis, quomodo dominus noster Ihesus Christus ductus est a spiritu sancto … (114va) Dnca III. Inc.: Erat Ihesus eiciens … (Lc 11,14). Postquam in precedenti domi-nica audistis, quomodo quilibet homo in suis necessitatibus, puta tentacionibus …

(118ra) Dnca IV. Inc.: Accepit Ihesus panes … (Io 6,11). In proxima dominica audistis miraculum, quod fecit Ihesus liberando demoniacum a demonio, qui eciam erat cecus … (121rb) Passio dni. Inc.: Quis ex vobis arguet me … (Io 8,46). Postquam in proxima do-minica audistis, quomodo fecit dominus miraculum cum quinque panibus …

(123rb) Dnca in palmis. Inc.: Ecce rex tuus venit … (Mt 21,5). In proxima dominica audistis, quomodo ecclesia katholica incepit tractare misteria passionis Christi …

(126ra) Coena dni. Inc.: Quicumque manducaverit panem … (I Cor 11,27). In hiis verbis apostolus comminatur omnibus indigne sumentibus corpus Christi …

(133ra) Üb.: Sequitur sermo in die pasche (die folgenden eineinhalb Spalten sind leer).

(133va) Dnca resurrectionis dni. Inc.: Surrexit, non est hic … (Mc 16,6). In evangelio hodierno iam novissimo die Veneris audistis horribilem, immo miserabilem mortem salva-toris nostri …

(136vb) Feria II. paschae. Inc.: Mane nobiscum, domine … (Lc 24,29). Heri audistis in ewangelio, quomodo angelus apparens in sepulcro Christi mulieribus tribus …

(140vb) Octava paschae. Inc.: Vide manus meas et mitte … (Io 20,27). Hec verba dixit Ihesus Thome dubitanti de resurreccione Christi, que et specialiter dici possunt cuilibet … (145rb) Dnca II. post pascha. Inc.: Bonus pastor animam suam dat … (Io 10,11). Hec verba locutus est Ihesus suis discipulis hortando per hoc eos, ut diligenter vigilarent … (149rb) Dnca III. post pascha. Inc.: Gaudebit cor vestrum … (Io 16,22). Hec verba Chris-tus dominus dixit discipulis suis, postquam eis predixit multas tribulaciones …

(152vb) Dnca IV. Inc.: Paraclitus spiritus arguet … (Io 16,8). Hec verba dominus dixit discipulis suis, postquam fecit cum eis ultimam cenam in illo longo sermone absente Iuda …

(156vb) Dnca V. Inc.: Si quid petieritis patrem … (Io 16,23). Hec verba locutus est domi-nus Ihesus suis discipulis sancta ultima cena, cum illis postquam multas eis dulces … (163ra) Dnca infra asc. Inc.: Omnis, qui interficit vos … (Io 16,2). Hec verba locutus est dominus discipulis suis in illo longo sermone, quem fecit eis post cenam …

(176ra) Pentecoste. Inc.: Si quis diligit me … (Io 14,23). In hiis verbis salvator hortatur nos ad dilectionem dei, in qua pendent omnia dei precepta, quia siquis diligit deum … (180ra) Feria II. post pent. Inc.: Misit deus pater filium suum … (Io 3,16). Postquam heri audistis, quomodo dominus et salvator noster hortatus est nos ad dileccionem dei … (184rb) Trinitas. Inc.: Quod scimus, loquimur … (Io 3,11). Hec verba dixit Ihesus Nico-demo querens ab eo plura secreta misteria. In proximo sermone feria secunda audistis … (190va) Dnca II. post pent. Inc.: Mortuus est mendicus et portatus … (Lc 16,22). Post-quam a festo pasce usque huc iocundos sermones Post-quam plures audivistis …

(196vb) Dnca III. Inc.: Dictum est invitatis, ut venirent … (Lc 14,16). Hec sunt verba Christi, in quibus ostendit omnem hominem esse vocatum ad regnum celorum …

(203rb) Dnca IV. Inc.: Gaudium erit angelis dei … (Lc 15,7). In hiis verbis dominus hortatur nos ad penitenciam post lapsum. In proxima enim dominica audistis …

(208ra) Dnca V. Inc.: Estote misericordes sicut pater … (Lc 6,36). Postquam salvator in hoc capitulo statim ante presens evangelium hortaretur discipulos suos, ut diligerent … (214ra) Dnca VI. Inc.: Factum est, ut turbe irruerent … (Lc 5,1). Postquam salvator in evangelio precedentis dominice, ut audistis, nos hortatus est ad opera misericordie … (218va) Dnca VII. Inc.: Nisi habundaverit iusticia vestra … (Mt 5,20). Thema aliud:

Omnis, qui irascitur fratri suo … (Mt 5,22). In precedenti dominica audistis plures salu-berrimas doctrinas, quas habuimus ex evangelio …

(222rb) Dnca VII. Inc.: Qui occiderit, reus erit … (Mt 5,21). Postquam dictum est in precedenti sermone de ira et odio et quia nonnumquam ira et odium in tantum crescunt … (225vb) Dnca VII. Inc.: Nisi habundaverit iusticia vestra … (Mt 5,20). In precedenti dominica audistis, quomodo evangelium hortabatur nos ad attentam audicionem verbi dei …

(228va) Dnca VIII. Inc.: Misereor super turbam … (Mc 8,2). Hec verba dixit dominus Ihesus discipulis suis in monte. Nam postquam sanavit filiam Chananee …

(229va) Dnca VIII. Inc.: Cum turba multa esset cum Ihesu … (Mc 8,1). In hoc toto evan-gelio secundum glosam Christus dominus ostendit vere humanitatis et divinitatis … (232va) Dnca IX. Inc.: Attendite a falsis prophetis … (Mt 7,15). Hodie octo dies audistis, quomodo salvator noster exemplo sui docuit nos compati proximis nostris …

(235vb) Dnca X. Inc.: Redde rationem villicationis tue … (Lc 16,2). In evangelio proxime dominice audistis, quomodo salvator noster avisat nos, ut diligenter caveamus …

(238va) Dnca XI. Inc.: Videns Ihesus civitatem Ierusalem … (Lc 19,41). In proxima dominica audistis, quomodo salvator noster in parabola de villico proposuit nobis … (243vb) Dnca XII. Inc.: Omnis, qui se exaltat … (Lc 18,14). In evangelio precedentis dominice audistis, quomodo salvator noster proposuit nobis durissimas penas Iudeorum … (248va) Dnca XIII. Inc.: Exiens Ihesus de finibus Tyri … Bene omnia fecit … (Mc 7,37).

In ewangelio precedentis dominice audistis, quomodo salvator noster in parabola de Pha-riseo et publicano docuit nos …

(252rb) Dnca XIV. Inc.: Diliges dominum tuum ex toto corde … (Lc 10,27; Mt 22,37). In proxima dominica audistis, quomodo ex evangelio informacionem habuimus, ut ex passio-ne moti …

(258ra) Dnca XV. Inc.: Ewangelium: Dum iret Ihesus in Ierusalem … Steterunt a longe leprosi dicentes … (Lc 17,12). In proxima dominica audistis, quomodo ex evangelio mo-niti sitimus ad custodiendum et implendum …

(262va) Dnca XVI. Inc.: Nemo potest servire duobus dominis … (Mt 6,24). In proxima dominica audistis, quomodo dominus curavit decem leprosos et precepit eis …

(266vb) Dnca XVII. Inc.: Cum appropinquaret Ihesus porte … (Lc 7,12). In proxima dominica audistis, quomodo salvator noster nobis ostendit nullum hominem simul … (271ra) Dnca XVIII. Inc.: Cum intraret Ihesus in domum … (Lc 14,1). In proxima do-minica audistis, quomodo dominus suscitavit a morte filium vidue, quomodo et ipsam … (275rb) Dnca XIX. Inc.: Ewangelium: Convenerunt Pharisei in unum … Diliges domi-num tuum … (Mt 22,37; Lc 10,27). In precedenti dominica audistis, quomodo dominus invitatus a quodam Phariseo principe curavit …

(279rb) Dnca XX. Inc.: Ascendens Ihesus in naviculam … Confide, fili, remittuntur … (Mt 9,2). Hec verba thematis dixit dominus paralitico sibi oblato. Hec verba etiam dici possunt cuilibet peccatori …

(283rb) Dnca XXI. Inc.: Ewangelium: Simile est sanctum regnum celorum homini regi

… Dixit rex ministris: ligatis manibus … (Mt 22,13). Postquam audistis in precedenti dominica curationem paralitici, quem dominus purgavit prius …

(287va) Dnca XXII. Inc.: Erat quidam regulus … (Io 4,46). Postquam audistis in prece-denti dominica, quomodo nobis salvator in quadam parabola proposuit terrorem … (292rb) Dnca XXIII. Inc.: Ewangelium: Simile est regnum celorum homini regi, qui voluit rationem ponere… Redde, quod debes … (Mt 18,28). In precedentibus evangeliis pluribus per ordinem audistis, quomodo dominus et salvator noster manifestavit suam … (296vb–300va) Dnca XXIV. Inc.: Reddite, quae sunt Cesaris, Cesari … (Mt 22,21). In proxima dominica audistis, quomodo salvator noster ostendit nobis per parabolam de servo nequam… Expl.: … ut suscepta a nobis decima nos vocet ad decima, hoc est ad restaura-cionem angelorum lapsorum.

(300va–305ra) Dnca XXV. Inc.: Domine, filia mea defuncta est … (Mt 9,18). In prece-denti dominica audistis, que obligamur nostris principibus terrenis et que deo ex verbis salvatoris … Expl.: … ne tandem hoc vitio depravati mercedem recipiamus cum luxuriosis in perpetua miseria. Amen.

(305ra–308vb) Dnca XXVI. Inc.: Accepit Ihesus panes et cum gratias egisset … (Io 6,11).

In proxima dominica audistis duo miracula, que fecit dominus Ihesus suscitando videlicet a morte … Expl.: … dignum coronam reportabimus, quod nobis prestare dignetur dominus noster Iesus Christus iustus iudex vivorum et mortuorum in secula benedictus. Amen.

Auch München, UB, 2° Cod. ms. 130, 1ra–107vb bzw. 134va–279ra (vgl. Daniel/Korn-rumpf/Schott 211f., dort auch Angaben zur Überlieferung) und in identischer Zusam-menstellung und Reihenfolge in Michaelbeuern, StiB, Man. cart. 22. Die Drucke GW 51409–51416 enthalten nicht die Predigtreihe dieser Handschrift.

Lit.: A. Huber, F. J. Worstbrock, Wann, Paul, in: 2VL X 711–722 (bes. 715f.; Hs. nicht genannt). – Lit. zum Autor: Aschbach 570–572. – V. Redlich, Tegernsee und die deut-sche Geistesgeschichte im 15. Jahrhundert. München 1931, Neudruck Aalen 1974, 67–71. – J. Werlin, Paul Wann. Ein berühmter Passauer Prediger im 15. Jahrhundert.

Ostbairische Grenzmarken 5 (1961) 64–70.

(133rb, 166vb–175vb, 309r–319v) leer.

NC

33