• Keine Ergebnisse gefunden

Das Bibliotheksinventar von 1801 – Transkription und bibliographische Bestimmungen Bestimmungen

Im Dokument Wissensraum am Niederrhein (Seite 78-188)

4. Die Bibliothek von Hohenbusch – Rekonstruktion anhand historischer Zeugnisse historischer Zeugnisse

4.1 Das Bibliotheksinventar von 1801 – Transkription und bibliographische Bestimmungen Bestimmungen

[D: 17r. K: 329] Inventaire des Livres extraits de la Bibliothèque des Croisiers à Hohenbusch auprès d’ Erckelentz, Mairie de Doveren, conformément à l’Arrêté du Préfet du Département de la Roër, en date de vingt-un Germinal an neuf [= 11.4.1801].

1. Aonii Palearii Verulani Epistolae, Orationes et de Immortalitate animorum371 poëma.

Basil[eae] ap[ud] Jo[annem] Oporinum. S[ine] a[nno]. 8. [= octavo]

PALEARIO,AONIO: Epistolarum libri IIII. [Daran:] Orationes XII. De animorum immortali-tate libri III. Basel: Johann Oporinus, 1564. 8°

Nachweis: VD16 P 109. – Enth. Werke: VD16 P 107. VD16 P 111.

Sachgebiet: Rhetorik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

2. Nicolai de Cusa Cardinal[is] Ep[isco]pi Brixinens[is] opera philosophica et mathematica.

Edit[io] antiquiss[ima]. S[ine] l[oco] et a[nno]. fol[io]. <Exemplar opt[ime] conservatum.>

NIKOLAUS VON KUES: Opuscula varia. [Enth.:] P. 1. De docta ignorantia. – Apologia doctae ignorantiae. – De coniecturis. – De filiatione Dei. – De Genesi. – Ydiota de vera sapientia.  – P. 2. De visione Dei (Mandam nunc quae vobis dilectissimis fratribus ante promiseram …). – De pace fidei. – Reparatio calendarii. – De mathematicis complementis. – Cribratio Alchorani. – De venatione sapientiae. – De ludo globi. – Com-pendium. – Trialogus de possest. – Contra Bohemos. – De mathematica perfectione. – De beryllo. – De dato patris luminum. – De quaerendo Deum. – De apice theoriae. [Straß-burg: Martin Flach d. Ä., P. 1: nicht nach 2.I.1489, P. 2: nicht nach 13.X.1488.]. 2°

In einem Band: P. 2. 170 Bll. – P. 1. 102 Bll.

Nachweis: GW M26367. ISTC in00095800. INKA 51000508.

Sachgebiet: Philosophie.

Exemplar Hb.: Köln, EDDB, Inc.c.20 (alte Signatur: Pat.f. 395; I.c. 19).

Buchschmuck: Rubriziert; rote und blaue Lombarden, teils als einfache Zierinitialen aus-geführt.

Einband: Schwarzes Kunstleder auf Pappe, Rücken Buckram, ca. 1960. Auf dem Rücken Titelschild aus Pergament (?) vom vorherigen Einband aufgeklebt.

Besitzgeschichte: Peter Wymar, Dechant zu Aachen372 (Vermerk 1r: „Ex donatione vene-rabilis domini petri wymari de ercklens decani aquensis“, 15./16. Jh.; Abb. 9). –

371 K: animorum Immortalitate.

372 Zu ihm vgl. CZAPLA 2010/11, S. 152-162, weitere Lit. ebda., S. 155 Anm. 11.

busch, Kreuzherren (1r: „Conuentus Altinemoris“, 16. Jh.). – Köln, Bibliothek des Pries-terseminars / Diözesanbibliothek.

Besonderheiten: –

Literatur: LENZ, INKUNABELN Nr. 289. – FREITÄGER 2005. – CZAPLA 2010/11. – HORST

2013, S. 40, 64, 73.

3. Cosmographia oder Beschreibung der ganzen Welt durch Sebast[ian] Münster. Basel <bej den Henricpetrinischen> 1628. fol[io]. c[um] plur[imis] tab[ulis] et fig[uris]. <Exemplar opt[ime] cons[ervatum].>

MÜNSTER, SEBASTIAN: Cosmographia, Das ist: Beschreibung der gantzen Welt … Auff das newe ubersehen und mit vielerley nohtwendigen Sachen … Sonderlich aber Einer vollkommnen Beschreibung der unbekandten Länder Asiae, Africae, Americae … biß auff dieses 1628. jahr … vermehrt. Basel: Sebastian Henricpetri Erben, 1628. 2°

Nachweis: VD17 23:230709C.

Sachgebiet: Geographie.

Exemplar Hb.: unbekannt.

4. Jo[annes] Bodinus de Republica. paris[iis] 1586. fol[io]. <Edit[io].>

BODIN,JEAN: De republica libri sex, latine ab autore redditi, multo quam antea locupletio-res … Lyon; Paris: Jacobus Dupuys, 1586. 2°

Nachweis: IND.AUREL. 120.826. PETTEGREE, FB 58291. SUDOC 042699355 u.a.

Sachgebiet: Weltliches Recht.

Exemplar Hb.: unbekannt.

5. Maffei Hist[oria] Indica. Col[oniae] <ap[ud] Birckm[ann]> 1589. fol[io].

MAFFEI, GIOVANNI PIETRO: Historiarum Indicarum libri XVI. [Daran:] Selectarum, item, ex India epistolarum, eodem interprete, libri IV. Accessit Ignatii Loiolae vita … Köln: Ar-nold Mylius, 1589. 2°

Nachweis: VD16 M 104 oder VD16 ZV 10233 (Variante). – Enth. Werke: VD16 M 107.

VD16 M 111.

Sachgebiet: Kirchengeschichte.

Exemplar Hb.: unbekannt.373

6. Sammlung der Reichs-Schlüsse durch Pachner von Eggenstorff. Regensp[urg] 1740. 2 Vol[umina]. fol[io].

PACHNER VON EGGENSTORFF,JOSEPH: Vollständige Sammlung Aller Von Anfang des noch fürwährenden Teutschen Tags de Anno 1663. biß anhero abgefassten Reichs-Schlüsse, Worinnen, Nebst der bey Eröffnung dieses Reichs-Tags beschehenen Kayser-lichen Proposition, alle nachhero von Zeit zu Zeit dahin ergangene Kayserl. Commissions- und andere Decreta … mitgetheilt werden. 4 Bde. Regensburg: Johann Bernhard Riepel, 1740-1777.

Nachweis: BVB BV006269445 u.a.

Sachgebiet: Weltliches Recht.

Exemplar Hb.: unbekannt.374

373 Das in der EDDB aufbewahrte Exemplar Ae 51 (alte Signatur: H.E.f. 92) stammt aus anderem Vorbesitz.

7. Barthol[omaei] Marantae Venusini Lucullianae quaestiones. Basil[eae] ap[ud] Jo[annem]

Oporinum 1564. fol[io].

MARANTA, BARTOLOMEO: Lucullianarum quaestionum libri quinque … In quibus innumera ad artem Poetarum facientia, inauditis ferme animadversionibus explicantur, praesertimque P. Virgilii Maronis … nemini adhuc cognitum, detegitur. Basel: Johann Oporinus, 1564. 2°

Nachweis: VD16 M 868.

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.375

8. Aristotel[is] natural[ium] quaestion[um] Libri o[mn]es. Lov[anii] 1575. fol[io].

ARISTOTELES: Naturalium quaestionum libri omnes, partim interprete Ioanne Argyropoulo, partim Francisco Vatablo. Leuven: Servatius Sassenus Wwe., 1575. 2°

Nachweis: IND.AUREL. 108.596. PETTEGREE,NL 2616. BVB BV041399134 u.a.

Sachgebiet: Philosophie.

Exemplar Hb.: unbekannt.

9. Jo[annis] Mesue opera o[mn]ia c[um] exposit[ione] Mondini et alia. Venet[iis] 1508.

Item: Lumen apothecarior[um] Quirici de augustis de terthona. Venet[iis] 1504. It[em]

Almansoris Liber IX. cum 376 epos[itione] Sillani et Recepte petri de tusignano. Venet[iis]

1490. fol[io]. <Exemplar opt[ime] cons[ervatum].>

Sammelband.

1) IBN-MĀSAWAIH,A-ZAKARĪYĀ YŪḤANNĀ (Pseudo-): Mesue cum expositione Mondini super canones universales. Ac etiam cum expositione Christophori de Honestis in anti-dotarium eiusdem. … Antianti-dotarium Nicolai cum expositione Platearij. Tractatus quid pro quo. Tractatus de sinonimis. Libellus Bulcasis sive servitoris. Compendium aromatariorum Saladini. Ioannes de Sancto Amando super antidotarium Nicolai. Venedig:

o. N., 1508. 2°

379, [1] Bll.

Nachweis: EDIT16 CNCE 46972.

Sachgebiet: Medizin.

2) QUIRICUS DE AUGUSTIS: Lumen apothecariorum. Cum nonnullis expositionibus noviter impressum. Venedig: Bernardinus Vercellensis, 1504. 2°

40 Bll.

Nachweis: EDIT16 CNCE 16261.

Sachgebiet: Medizin.

3) RĀZĪ,MUḤAMMAD IBN-ZAKARĪYĀ AR- : Liber nonus ad Almansorem. Mit Kommentar von Sillanus Papiensis. [Daran:] PETRUS DE TOSSIGNANO: Receptae. Venedig: [Bonetus Locatellus für] Octavianus Scotus, 10.IV.1490. 2°

90 Bll. (Bl. a2 – k3 hsl. Zählung des 15./16. Jh.s: 1-74).

Nachweis: GW M38030. ISTC ir00183000. INKA 51000292.

Sachgebiet: Medizin.

Exemplar Hb.: Köln, EDDB, Inc.d.18 (alte Signatur: Phil.f. 107a; I.d. 15).

Buchschmuck: –

374 Das in der EDDB aufbewahrte Exemplar Be 51 (alte Signatur: H.p.f. 258) stammt aus anderem Vorbesitz.

375 Das in der EDDB aufbewahrte Exemplar Ad 182 stammt aus anderem Vorbesitz.

376 K: Liber nonus c[um].

Einband: Mittelbraunes Kalbleder über Holzdeckeln mit Streicheisenlinien, im Binnen-feld Rollenstempel Rosette sechsblättrig offen mit Blattranken (16. Jh.); Rücken neu; zwei defekte Schließen. Spiegel in beiden Deckeln aus Papier, zusammen mit Bl. m6v be-schrieben mit Exzerpten aus Gaius Plinius Secundus: Naturalis historia, lib. 20, sowie Rezepten (?) in Kurrentschrift des 16. Jh.s.

Besitzgeschichte: Hohenbusch, Kreuzherren (Besitzvermerk auf dem Titelblatt von 1):

„Sum ex Libris Conventus Altinemorensis vulgo Hohenbusch“, ca. 17. Jh.). – Köln, Bibli-othek des Priesterseminars / DiözesanbibliBibli-othek.

Besonderheiten: In 1) und 3) Listen der abgehandelten Begriffe in Indexform („Tabula“) in Kursiven des 15./16. Jh.s von einer oder zwei Händen nachgetragen; in gleicher Tinte im ganzen Band zahlreiche Unterstreichungen im Text; häufige Marginalglossen, meist in Form einzelner Wörter oder kurzer Phrasen, vereinzelt Zeigehände. Nachträge auf dem letzten Blatt und den Einbandspiegeln (s.o.).

Literatur: LENZ,INKUNABELN Nr. 345. – HORST 2013, S. 73.

10. Jac[obi] forliviens[is] in tres libros thegni Galeni. Item Hippocratis aphorismi c[um]

Expos[itione] Galeni et Jac[obi] forliviens[is]. Venetiis 1508. fol[io]. <Exemplar opt[ime]

cons[ervatum].>

Sammelband.

1) JACOBUS DE FORLIVIO: Interpretatio in tres libros Thegni Galeni cum quaestionibus eiusdem. Venedig: Jacobus Pentius de Leuco, 1508. 2°

Nachweis: BVB BV004403194 u.a.

Sachgebiet: Medizin.

2) HIPPOCRATES: Aphorismi. Cum duplici translatione antiqua … et cum expositionibus magni Galeni … necnon Iacobi Forliviensis… Venedig: Jacobus Pentius de Leuco, 1508.

Nachweis: EDIT16 CNCE 22503. BVB BV009114003 u.a.

Sachgebiet: Medizin.

Exemplar Hb.: unbekannt.377

11. Glareani Dodeca-Chordon. Bas[ileae] <per Henr[icum] Petri> 1547. fol[io]. <Edit[io]

splendida.>

GLAREANUS,HENRICUS LORITI: Dodekachordon. Basel: Heinrich Petri, 1547. 2°

Nachweis: VD16 L 2613.

Sachgebiet: Musiktheorie.

Exemplar Hb.: unbekannt.

12. Les oeuvres de Jean-Baptiste van Helmont. Lyon 1670. 4. [= quarto]

VAN HELMONT,JAN BAPTISTA: Les Oeuvres … traittant des principes de médecine et phy-sique pour la guérison assurée des maladies. De la traduction de M[onsieur] Jean Le Conte

… Lyon: Jean-Antoine Huguetan und Guillaume Barbier, 1670. 4°

Nachweis: MERLAND,LYON P. II, S. 68 Nr. 17. SUDOC 109468546 u.a.

Sachgebiet: Medizin.

Exemplar Hb.: unbekannt.

377 Das in der EDDB nachgewiesene Exemplar Var.f. 12 wird vermisst.

13. Laur[entii] Vallae Elegantiar[um] Libri VI. arg[entorati] 1517. 4.

VALLA, LAURENTIUS: Elegantiarum libri sex. [Daran:] De reciprocatione libellus cum Antonii Mancinelli lima suis locis apposita et cum Iodoci Badii Ascensii epitomatis singulis capitibus antepositis. Item adnotationes eiusdem in Antonium Raudensem.

Apologus seu actus scenicus in Poggium florentinum. Straßburg: Matthias Schürer, 1517.

Nachweis: VD16 V 231. – Enth. Werke: VD16 V 304. VD16 V 267. VD16 V 206.

Sachgebiet: Grammatik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

14. Ciceron[is] rhetorica. <Ex emend[atione] Jo[annis] Sturmii, iuxta editi[ionem]

aldinam.> arg[entorati] <ap[ud] Wendelin[um] Rihelium.> 1540. 8. maj[ore]. <char[actere]

Italico.>

CICERO, MARCUS TULLIUS: Rhetoricorum ad C. Herennium libri IIII. [Daran:] De inventione libri II. Eiusdem de oratore ad Quintum fratrem libri III. Eiusdem de claris oratoribus, qui dicitur Brutus liber I. Eiusdem Orator ad Brutum liber I. Eiusdem Topica ad Trebatium liber I. Eiusdem oratoriae partitiones liber I. Eiusdem de optimo genere oratorum praefatio quaedam. Post Naugerianam et Victorianam correctionem emendati a Ioanne Sturmio … Straßburg: Wendelin Rihel d. Ä., 1540. 4°

Nachweis: VD16 C 3874. – Enth. Werke: VD16 C 3117. VD16 C 3407. VD16 C 2945.

VD16 C 3391. VD16 C 3790. VD16 C 3518. VD16 C 3256.

Sachgebiet: Rhetorik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

15. Virgilii Bucolica, Georg[ica] et aeneis <cum Servii Mauri Honorati exposit[ione].>

Bas[ileae] <apud Jo[annem] Valderum> 1534. 4. min[ore].

VERGILIUS MARO, PUBLIUS: Bucolicorum, Georgicorum et Aeneidos, cum accurata simul et fideli Servii Mauri Honorati expositione, pars prima. Basel: Johann Walder, 1534. 4°

Nachweis: VD16 V 1340.

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

16. S. augustin dela Cité de Dieu <, illustrée des Commentaires de Jean Loys Vives, le tout faict françois par Gentian Hervet>. paris <chez Nicolas Chesneau> 1588. fol[io]. <Ed[itio]

splend[ida]. Exempl[ar] opt[ime] cons[ervatum].>

[Ausgabe 1588 nicht nachgewiesen, vielleicht:]

AUGUSTINUS,AURELIUS: De la cité de Dieu … illustrée des commentaires de Jean Loys Vives … le tout faict françois par Gentian Hervet … 2e édition, revue et corrigée de nou-veau, et augmentée … Paris: Nicolas Chesneau, 1578. 2°

Nachweis: Zentralbibl. Solothurn: ABN000562413. Kantons- und Univ.bibl. Fribourg:

RERO R005460370.

Sachgebiet: Patrologie.

Exemplar Hb.: unbekannt.

[K: 330] 17. La Vie des Hommes Illustres de plutarque, par amyot. 1.er Tome. paris 1587. 8.

PLUTARCHUS: Les Vies des hommes illustres grecs et romains, comparées l’une à l’autre

… translatées de grec en françois par M[onsieur] J[acques] Amyot … auxquelles sont adjoustées les vies d’Hannibal et Scipion l’Africain, traduictes par Charles de L’Escluse, les vies d’Épaminondas, de Philippes de Macédoine, de Dionysius l’aisné, d’Octavius Caesar Auguste et celles de neuf excellens chefs de guerre, prises du latin d’Aemilius Probus, nouvellement mises en lumière par S[imon] G[oulart,] S[enlisien], avec amples sommaires et annotations. T. 1. Paris: [Pierre Le Voirrier] für Guillaume Auvray, 1587. 8°

Nachweis: RENOUARD,PARIS Bd. 1, Nr. 624. BNF FRBNF31125278 u.a.

Sachgebiet: Geschichte.

Exemplar Hb.: unbekannt.

18. Nov[um] test[amentum] ex versione Erasmi Rot[erodami]. Col[oniae] <ap[ud]

Cervicorn[um]> 1525. 2 Vol[umina]. 4. <Edit[io] elegans.>

[Für 1525 sind keine zweibändigen Ausgaben des Neuen Testaments im Quartformat nachgewiesen; vielleicht war dieser Druck in zwei Bänden gebunden:]

Novum Testamentum omne, per D. Erasmum Roterodamum ad Graecum veritatem fidelissime versum, ac postremo ab ipso recognitum … Köln: Eucharius Cervicornus für Gottfried Hittorp, 1525. 4°

Nachweis: VD16 ZV 1914.378 Sachgebiet: Bibelausgaben.

Exemplar Hb.: unbekannt.379

19. Lucani pharsalia <c[um] Commento Jo[annis] Sulpitii Verulani>. arg[entorati] <ap[ud]

Jo[annem] prüss> 1509. 4. S[ine] t[itulo].

LUCANUS, MARCUS ANNAEUS: Pharsaliae seu belli civilis libri. Sulpitiana interpretatione explanati ianque denuo longe accuratius revisi … Straßburg: Johann Prüss, 1509. 4°

Nachweis: VD16 L 2897.

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

20. Symphoriani Champerii opuscula <philosophica> varia. Edit[io] ant[iquissima]. S[ine]

l[oco] et a[nno]. 8. Défectueux.

[Titel so nicht nachgewiesen, vielleicht:]

CHAMPIER, SYMPHORIEN: Libri VII. de Dialectica, Rhetorica, Geometria, Arithmetica, Astronomia, Musica, Philosophia naturali, Medicina & Theologia: et de legibus … At[que] haec omnia sunt tractata ex Aristotelis & Platonis sententia. Basel: Heinrich Petri, 1537. 8°

Nachweis: VD16 C 2022.

Sachgebiet: Philosophie.

Exemplar Hb.: unbekannt.

378 VD16 ZV 1915 besteht zwar aus 2 Bänden, enthält aber nicht die Erasmus-Übersetzung und hat ein 16°-Format.

379 Das überreich mit Anmerkungen versehene Exemplar Köln, USB, AD S200, stammt aus anderem Vorbesitz.

[D: 17v] 21. Het nieuwe testament. Utrecht 1705. 8. <Edit[io] splendida.>

Het Nieuw Testament onzes heere Jesus Christus. In ’t Nederduitsch vertaeld. Utrecht [i.e.

Delft]: Hendrik van Rhijn, 1705. 2°

2 Teile in 1 Bd.: 1. [11] Bl. [Titelkupfer fehlt], 510 S., [5] Bl. – 2. 380 S., [5] Bl.

Nachweis: STCN 155763245 u.a.

Sachgebiet: Bibelausgaben.

Exemplar Hb.: Köln, EDDB, Bb 48 (alte Signatur: Exegesis I,416).

Buchschmuck: –

Einband: zeitgenössisch (18. Jh.): Mittelbraunes Glattleder über Pappe, auf dem Rücken Titel und Blattwerk in Goldprägung, Buchschnitt marmoriert.

Besitzgeschichte: Hohenbusch, Kreuzherren (Vermerk von Schönebeck 1801 auf einem vorgehefteten Blatt verso: „Hohenbusch No. 21“). – Köln, Bibliothek des Priesterseminars / Diözesanbibliothek.

Besonderheiten: Blattschnitt ringsum bläulich-grün marmoriert.

Literatur: –

22. Homeri Odyssea, Batrachomyomachia et Hymni. Graecè et Latinè. arg[entorati] <ap[ud]

Theodosium Rihel.> s[ine] a[nno]. 8.

[Titel nicht eindeutig festzustellen, vielleicht:]

HOMERUS:Odyssea. [Daran:] Eiusdem Batrachomyomachia. Hymni aliaque eius opuscula seu catalecta. Omnia Graece et Latine edita … Cum praefatione, scholiis et indice D.

Giphanii. Straßburg: Theodosius Rihel, [1572]. 8°

Nachweis: VD16 ZV 22787 (oder spätere Drucke Rihels).

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

23. Papinii Statii Opera quae extant. antv[erpiae] 1607. 8.

STATIUS, PUBLIUS PAPINIUS: Opera quae extant. Ioannes Bernartius ad libros veteres recensuit et scholiis illustravit. Antwerpen: Martin Nutius, 1607. 8°

Nachweis: SIMONI,LOW COUNTRIES S 250. BVB BV001518267 u.a.

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

24. Virgil[ii] Opera. antv[erpiae] 1611. 8.

VERGILIUS MARO,PUBLIUS: Opera, argumentis et Pauli Manutii annotationibus illustrata.

Antwerpen: Joachim Trognesius, 1611. 8°

Nachweis: HBZ IDN=HT004029947. Oxford, All Souls College Library, Great Library Gallery: e.5.21 (SOLO System Number 013031103).

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

25. Sueton[ius] tranquill[us]. Lugd[uni] ap[ud] <ant[onium]> Gryph[ium] 1565. 8.

SUETONIUS TRANQUILLUS, GAIUS: XII. [Duodecim] Caesares. [Daran:] EGNAZIO, GIOVANNI BATTISTA: De Romanis principibus libri III. Eiusdem annotationes in Suetonium. Annotata … per D. Erasmum Roterodamensem. Lyon: Antoine Gryphius, 1565. 8°

Nachweis: PETTEGREE,FB 87112. BNF FRBNF31419524. BVB BV010841417 u.a.

Sachgebiet: Geschichte.

Exemplar Hb.: unbekannt.

26. Boëmi o[mn]ium gentium mores, leges et ritus. antv[erpiae] 1542. It[em] Cominaeus de reb[us] gestis Lud[ovici] XI. et Caroli Burg[undiae] Ducis. paris[iis] 1545. 8.

Sammelband.

1) BOEHME, JOHANN: Omnium gentium mores, leges et ritus. [Daran:] ZIEGLER, JAKOB: Libellus de Regionibus Septentrionalibus, earumque gentium ritibus, veterum scriptorum seculo fere incognitis. – MAXIMILIANUS TRANSYLVANUS: Epistola … de Moluccis insulis, et aliis pluribus mirandis. Antwerpen: Johannes Steelsius, 1542.

123, [21] Bl. 8°

Nachweis: IND.AUREL. 120.941. PETTEGREE,NL 5328. SBB 153683465 u.a.

Sachgebiet: Geographie.

2) COMMYNES,PHILIPPE DE: De rebus gestis Ludovici, eius nominis undecimi, Galliarum regis, et Caroli, Burgundiae ducis … commentarii. Ex gallico facti latini a Ioanne Sleidano

… Paris: Johannes Roigny und Christian Wechel, 1545.

S. 1-2 [3-6 fehlen] und 7-395, [5] S. 8°

Nachweis: IND.AUREL. 143.337. PETTEGREE,FB 63077. BSB BV010827186 u.a.

Sachgebiet: Geschichte.

Exemplar Hb.: Köln, EDDB, Aa 1269 (alte Signatur: H.p. 115).

Buchschmuck: –

Einband: Beige-grauer Leinenband (ca. 1960).

Besitzgeschichte: Hohenbusch, Kreuzherren (Besitzvermerk auf dem Titelblatt von 1):

„Ex Biblioteca Canoniae Altinemoris“, ca. 17. Jh.). – Köln, Bibliothek des Priestersemi-nars / Diözesanbibliothek.

Besonderheiten: In 1) wenige, in 2) häufige Unterstreichungen, besonders am Beginn neuer Sätze oder Phrasen. In 2) auch ganze Sätze unterstrichen, S. 172 Zeigehand, S. 189 und 191 Marginalglossen (unleserlich).

Literatur: –

27. A[uli] Gellii Noctes atticae. Col[oniae] <ap[ud] Cervicorn[um]> 1526. <Ed[itio]

elegans> It[em] Arist[otelis] ethica <c[um] Comment[o]>. paris[iis] <ap[ud] Henr[icum]

Steph[anum]> 1510. It[em] topica Claudii Cantiunculae. Bas[ileae] <ap[ud] Andr[eam]

Cratander[um]> 1520. fol[io]. <Exemplar opt[ime] cons[ervatum].>

Sammelband.

1) GELLIUS,AULUS: Noctes atticae. Castigatae sunt emaculataeque diversorum codicum collatione … Köln: Eucharius Cervicornus für Gottfried Hittorp, 1526. 2°

Nachweis: VD16 G 1038.

Sachgebiet: Prosa.

2) ARISTOTELES: Decem librorum moralium Aristotelis tres conversiones. Prima Argyropili Byzantij, secunda Leonardi Aretini, tertia vero Antiqua … communi familiarique commentario ad Argyropilum adiecto. Paris: Henri Estienne, 1510. 2°

Nachweis: IND.AUREL.107.793. BVB BV004471514.

Sachgebiet: Philosophie.

3) CANTIUNCULA,CLAUDIUS: Topica. Basel: Andreas Cratander, 1520. 2°

Nachweis: VD16 C 2042.

Sachgebiet: Römisches Recht. Kanonisches Recht.

Exemplar Hb.: unbekannt.

28. Andr[eae] alciati paradoxa et alia opuscula. Bas[ileae] 1531. It[em] Idem de verbor[um]

Significat[ionibus]. Lugd[uni] ap[ud] Seb[astianum] Gryph[ium] <Germanum> 1530. Item:

Ejusd[em] in rescripta principum Comment[arii]. Lugd[uni] <ap[ud] Seb[astianum]

Gryph[ium]> 1530. fol[io]. <Edit[io] splendida.>

Sammelband.

1) ALCIATI,ANDREA: Paradoxorum ad Pratum libri VI. [Daran:] Dispunctionum libri IIII.

In treis libros Codicis libri III. De eo quod interest liber unus. Praetermissorum libri II.

Declamatio una. De stipulationum divisionibus commentariolus. Ex novissima autoris recognitione. Basel: Andreas Cratander, 1531. 2°

Nachweis: VD16 A 1667. – Enth. Werke: VD16 A 1640. VD16 A 1657. VD16 A 1649.

VD16 A 1673. VD16 A 1638. VD16 A 1678.

Sachgebiet: Römisches Recht.

2) ALCIATI, ANDREA: De verborum significatione libri quatuor. [Daran:] Eiusdem in tractatum eius argumenti veterum iureconsultorum commentaria. Lyon: Sebastian Gry-phius, 1530. 2°

Nachweis: IND. AUREL. 102.876 oder 102.875 (Variante). PETTEGREE, FB 52304 oder 52303. BVB BV001352797 u.a.

Sachgebiet: Römisches Recht.

3) ALCIATI, ANDREA: Ad rescripta principum commentarii. Lyon: Sebastian Gryphius, 1530. 2°

Nachweis: IND.AUREL. 102.877. PETTEGREE, FB 52301. BVB BV001369533 u.a.

Sachgebiet: Römisches Recht.

Exemplar Hb.: unbekannt.

29. <Des[iderii]> Erasmi rot[erodamensis] annotat[iones] in nov[um] testam[entum].

Bas[ileae] 1527. fol[io]. <ap[ud] Frob[enium]. Ed[itio] spl[endida]. Exempl[ar] opt[ime]

cons[ervatum].>

ERASMUS,DESIDERIUS: In Novum Testamentum annotationes. Ab ipso autore iam quartum recognitae et … locupletatae. Basel: Johann Froben, 1527. 2°

Nachweis: VD16 E 3096.

Sachgebiet: Bibelkommentare.

Exemplar Hb.: unbekannt.

30. Ad[ae] Loniceri natural[is] Hist[oriae] opus novum. Francof[urti] 1555. fol[io] c[um]

fig[uris].

LONITZER, ADAM: Naturalis historiae opus novum, in quo tractatur de natura et viribus arborum … 2 Teile. Frankfurt am Main: Christian Egenolff, 1551-1555. 2°

Nachweis: VD16 L 2414.

Sachgebiet: Naturkunde.

Exemplar Hb.: unbekannt.

31. Adriani Romani parvum theatr[um] urbium. Francof[urti] 1625. 4. c[um] fig[uris] ligno incis[is].

[Ausgabe 1625 nicht nachgewiesen, vielleicht:]

VAN ROOMEN,ADRIAAN: Parvum theatrum urbium, sive urbium praecipuarum totius orbis brevis et methodica descriptio. Frankfurt am Main: Nikolaus Basse, 1595 / 2. Aufl.: Wolf-gang Richter für Nikolaus Basse Erben, 1608. 4°

Nachweis: VD16 R 3024; bzw. VD17 3:300811W oder VD17 32:695798D (Variante).

Sachgebiet: Geographie.

Exemplar Hb.: unbekannt.

32. Coleri Hausbuch 6.er Th[eil]. Wittenberg 1607. 4.

COLER, JOHANN: Oeconomia, oder Haußbuch. 6. Theil: Pharmacopaeus, oder Haußapoteck genant. Wittenberg: Martin Henckel für Paul Helwig, 1607. 4°

Nachweis: VD17 29:719232L.

Sachgebiet: Medizin.

Exemplar Hb.: unbekannt.

33. Dictionn[aire] Italien <et>-Français et Français-Italien par Oudin. Paris 1643. 4.

OUDIN,ANTOINE: Recherches italiennes et françoises, ou Dictionnaire contenant, outre les mots ordinaires, une quantité de proverbes et de phrases pour l’intelligence de l’une et l’autre langue. Augmenté de la seconde partie, et de plusieurs mots pour la première.

2 Teile. Paris: Antoine de Sommaville, 1643. 4°

Nachweis: SUDOC 046578234. BVB BV013615021 u.a.

Sachgebiet: Wörterbücher.

Exemplar Hb.: unbekannt.

34. Natal[is] Comitis mythologia. paris 380 Francof[urti] 1588. 8.

CONTI,NATALE: Mythologiae, sive explicationis fabularum, libri decem … Nuper ab ipso Autore recogniti et locupletati. [Daran:] Eiusdem libri IIII de venatione. LINOCIER, GEOFFROY: Mythologia musarum. Frankfurt am Main: Claude de Marne und Johann Aub-ry, 1588. 8°

Nachweis: VD16 C 4975. – Enth. Werke: VD16 C 4981. VD16 L 1958.

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

35. Adriani Metii arithmetica et Geometria. Lugd[uni] Bat[avorum] 1640. 4. c[um] figu[ris].

METIUS,ADRIAAN: Arithmeticae libri duo, et Geometriae libri VI. In quibus etiam tractatur trigonometria planorum … Editio postrema priore multo auctior. Leiden: Bonaventura und Abraham Elsevir, 1640. 4°

Nachweis: STCN 164400834. BVB BV001502646 u.a.

Sachgebiet: Mathematik und Astronomie.

Exemplar Hb.: unbekannt.

36. Die Schriften des Seneca. Straßburg 1536. fol[io]. S[ine] t[itulo].

SENECA, LUCIUS ANNAEUS, PHILOSOPHUS: Sittliche Zuchtbuecher des hochberümpten Philosophi und lerers Lucii Annei Senece. In welchen leer und underweisung funden wirt wie sich ein mensch der tugent gemaeß halten soll … Durch Michael Herr … neülich verteütscht. Straßburg: Balthasar Beck, 1536. 2°

380 Getilgte Ortsangabe nur in D.

Nachweis: VD16 S 5775.

Sachgebiet: Philosophie.

Exemplar Hb.: unbekannt.

37. Delitiae poetar[um] Germanor[um] Illustrium. pars 3.a 4. 5. et 6.ta. Francof[urti] 1612.

4 Vol[umina]. 12. [= duodecimo]. Le tome 6.e est défectueux. <Les pages depuis 638 jusqu’à 675 sont m… [? unleserlich]>

[GRUTERUS, JANUS:] Delitiae poetarum germanorum huius superiorisque aevi illustrium, collectore A. F. G. G. 6 Bde. Frankfurt am Main: Nikolaus Hoffmann für Jakob Fischer, 1612.

Nachweis: VD17 3:300845W.

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

38. Beckers Synops[is] Jur[is] publici. Col[oniae] 1649. 12.

BECKERS, WILHELM: Synopsis iuris Imperii Romano-Germanici. Hac tertia editione, et matricula Imperii auctior. Köln: Andreas Bingen, 1649. 12°

Nachweis: VD17 1:672173A oder VD17 23:280055H (Variante).

Sachgebiet: Weltliches Recht.

Exemplar Hb.: unbekannt.

39. Jo[annis] Jonstoni Thaumatographia natural[is]. Amst[elodami] 1632. 12. <Edit[io]

nitida.>

JONSTON,JAN: Thaumatographia naturalis. In decem classes distincta, in quibus admiranda I. Coeli, II. Elementorum, … Amsterdam: Willem Janszoon Blaeu, 1632. 12°

Nachweis: STCN 093718500. BVB BV009171525 u.a.

Sachgebiet: Naturkunde.

Exemplar Hb.: unbekannt.

40. Ant[onii] possevini Moscovia. Antv[erpiae] 1587. 8. 381

POSSEVINO,ANTONIO: Moscovia. Eiusdem novissima descriptio. Antwerpen: Christopho-rus Plantin, 1587. 8°

Nachweis: BELGICA TYPOGRAPHICA Nr. 4048, 8960. PETTEGREE, NL 25944.

GVK 557446600 u.a.

Sachgebiet: Geschichte.

Exemplar Hb.: unbekannt.

[K: 333] 41. Herm[anni] Kirchneri orat[iones]. Marp[urgi] 1617. 8. c[um] aliis.

KIRCHNER,HERMANN: Orationes XXXVI. In duobus voluminibus comprehensae, quorum unum Contrarias, alterum Panegyricas continet. 2 Bde. Marburg: Paul Egenolff, 1617.

Nachweis: VD17 23:620046Y. – 1. VD17 23:620069K. – 2. VD17 23:620071E.

Sachgebiet: Rhetorik.

Exemplar Hb.: unbekannt. Wohl zwei Bände in einem gebunden.

381 Links daneben Randnotiz in K: Nota: N.° 40 Envoyé a Cologne.

42. Lelki Liliom Korona.382 Nagy-Szombatban 1728. 8. (Liber precum Hungaricus.)

Lelki Liliom-Korona: Az Az Egy név-nélkuel találtatott Régi, de meg-újjúlt, Isten Eloett Tiszta Es kedves illatú Foe Imadságos Koenyv. Nagyszombat: Friderik Gall, 1728. 407 S.

Nachweis: Budapest, Ungar. Nationalbibl. (http://baila.net/kniha/15928976/lelki-liliom-korona)383

Sachgebiet: Asketische Literatur.

Exemplar Hb.: unbekannt.

43. Mag[istri] Jo[annis] Nyder de reformat[ione] religiosorum. M[anu]s[criptum] in charta.

8. <rarissimus Complet.>

NIDER,JOHANNES: Tractatus de reformatione status coenobitici. 15. Jh.

[1], 153 Bll.; Papier; 21 x 14,5 cm; eine Spalte.

Ar-v Titelangabe auf Ar in Textualis: Incipit prologus …; sonst leer.

1r-150v Rogatus sum a te pater mi qui reformacionis officio … – … vite eterne dabitur possessio Ad quam nos ipse perducat qui in evum vivit et regnat Amen. (Keine Edition verfügbar. Bgr. Nachweis: KAEPPELI Bd. 2, Nr. 2541.)

151r-153v Leer.

Sachgebiet: Asketische Literatur.

Exemplar Hb.: Köln, EDDB, Cod. 1067.

Schrift: Hybrida libraria, eine Hand.

Buchschmuck: Rubriziert.

Einband: zeitgenössisch: Dunkelbraunes Kalbleder auf Holz; Streicheisenlinien, im Bin-nenfeld durch einfache Linien in Rauten geteilt; zwei Einzelstempel: Rosette mit einem Blattkranz sechsblättrig offen, Stern sechsstrahlig in Kreis offen. – Beide Spiegel aus Per-gamentmakulatur (liturgische Texte, ca. 14. Jh.). Auf dem vorderen Spiegel Titelangabe und Besitzvermerke: „Nyder de reformacione religiosorum et pertinet fratribus sancte crucis altinemoris prope Ercklens“ (Textualis, 15. Jh.), sowie „No. 43“ (Schönebeck 1801). – Titelschild aus Pergament auf dem Vorderdeckel: „Johannes Nyder de reformacione religiosorum …“ (15. Jh.), darunter „Hohenbusch No. 43“ (Schönebeck 1801); Rückenschild aus Papier mit Signatur „67“.

Herstellung: ?

Besitzgeschichte: Hohenbusch, Kreuzherren (Besitzvermerke im Einband, s.o.). – Köln, Bibliothek des Priesterseminars / Diözesanbibliothek.

Besonderheiten: –

Literatur: HEUSGEN,HANDSCHRIFTEN Nr. 67. – GÖLLER 1968, S. 19. – HCR Nr. 1244. – FELD 2009, S. 58, 71. – FELD 2012, S. 316. – HORST 2013, S. 68.

Digitalisat: www.ceec.uni-koeln.de/  Handschriften  Köln, Erzbischöfliche Diözesan- und Dombibliothek  Cod. 1067.

382 In K zuerst: Leliki Liliom Korona, danach Titel wie oben.

383 Für den Hinweis auf diese Fundstelle und weitere Informationen danke ich sehr Christine Bethge, Fachreferentin für Finnougristik der SUB Göttingen. Aus ihrer E-Mail vom 21.11.2013: „Die wörtliche Übersetzung des Titels (mit Zusatz) lautet: ‚Geistige Lilienkrone, das ist das ohne Namen gefundene alte, aber erneuerte, vor Gott reine und lieb duftende Haupt-Gebetbuch’. […] 1635 wurde in Nagyszombat“ – heute Trnava (Slowakei) – „eine Uni-versität gegründet; zu dem Zeitpunkt war Nagyszombat das Zentrum der ungarischen Kultur. Neben der Universi-tät gab es auch eine Druckerei und eine Bibliothek.“ Das Gebetbuch wurde offenbar in der UniversiUniversi-tätsdruckerei, betrieben durch Friderik/Fridrich Anton Gall, gedruckt. In der Ungarischen Nationalbibliothek sind auch Ausgaben von 1747, 1764 und 1779 nachgewiesen.

44. Cautio criminalis Seu de processibus contra Sagas. Francof[urti] 1632. 8.

[SPEE, FRIEDRICH VON:] Cautio criminalis, seu de processibus contra sagas liber. Ad magistratus Germaniae hoc tempore necessarius, tum autem consiliariis … utilissimus … Editio Secunda. Francofurti: Johannes Gronaeus [i.e. Köln: Cornelius ab Egmondt], 1632.

Nachweis: VD17 1:001004S.

Sachgebiet: Weltliches Recht.

Exemplar Hb.: unbekannt.384

[D: 18r] 45. Ant[onii] Mizaldi memorabilia sive arcana. Col[oniae] 1574. 12.

MIZAULD, ANTOINE: Memorabilium sive arcanorum omnis generis per aphorismos digestorum centuriae IX. [Daran:] DEMOCRITUS ABDERITA: De rebus naturalibus et mysticis. Cum Synesii et Pelagii commentariis … Köln: Johann Birckmann Wwe., 1574.

12°

Nachweis: VD16 M 5696. – Enth. Werk: VD16 D 483.

Sachgebiet: Naturkunde.

Exemplar Hb.: unbekannt.

46. Jac[obi] Sluperii poemata. Antv[erpiae] 1575. 12.

SLUPERIUS, JACOBUS: Poemata. Antwerpen: Aegidius Radaeus für Johannes Bellerus, 1575. 12°

Nachweis: BELGICA TYPOGRAPHICA Nr. 4362, 6752. PETTEGREE, NL 28061, 28062.

BVB BV010787983 u.a.

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

47. Ovidii Epist[ulae] ex ponto. Francof[urti]. 12.

[Die Ausgabe kann aus den vorliegenden Angaben nicht rekonstruiert werden.]

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.

48. Hieron[ymi] Vidae Opera poetica. Antv[erpiae] 1558. 12.

VIDA, MARCO GIROLAMO: Opera. Antwerpen: Christophorus Plantin für Johannes Steelsius, 1558. 16°

Nachweis: BELGICA TYPOGRAPHICA Nr. 4753. PETTEGREE, NL 30718. SBB 48632852X u.a.

Sachgebiet: Poetik.

Exemplar Hb.: unbekannt.385

384 Die in der EDDB aufbewahrten Exemplare Aa 837 (alte Signatur: Phil. 75) und TB 458 (alte Signatur: München

384 Die in der EDDB aufbewahrten Exemplare Aa 837 (alte Signatur: Phil. 75) und TB 458 (alte Signatur: München

Im Dokument Wissensraum am Niederrhein (Seite 78-188)