Specimina Philologiae Slavicae ∙ Band 23
(eBook - Digi20-Retro)
Verlag Otto Sagner München ∙ Berlin ∙ Washington D.C.
Digitalisiert im Rahmen der Kooperation mit dem DFG-Projekt „Digi20“
der Bayerischen Staatsbibliothek, München. OCR-Bearbeitung und Erstellung des eBooks durch den Verlag Otto Sagner:
http://verlag.kubon-sagner.de
© bei Verlag Otto Sagner. Eine Verwertung oder Weitergabe der Texte und Abbildungen, insbesondere durch Vervielfältigung, ist ohne vorherige schriftliche Genehmigung des Verlages unzulässig.
«Verlag Otto Sagner» ist ein Imprint der Kubon & Sagner GmbH.
Gerd Freidhof (Hrsg.)
Texte zur Geschichte der polnischen
und tschechischen Sprache
S P E C I M I N A P H I L O L O G I A E SLAVICAE Herausgegeben von
Olexa Horbatsch und Gerd Freidhof
B a n d 23
MATERIALIEN ZUM CURRICULUM DER WEST- UND SÜDSLAWISCHEN LINGUISTIK
Nr. 2
T e x t e zu r G e s c h ic h t e
DER POLNISCHEN UND TSCHECHISCHEN SPRACHE
FRANKFURT AM MAIN 1979
«
Auslieferung:
KUBON & SAGNER, Mönchen
T i l i
[гъ
Bayerische Staatsbibliothek
München
ISBN 3 - 8 7 6 9 0 - 1 7 0 - 7
C o p y r i g h t b y V e r l a g O t t o S a g n e r , M ünchen 1979 A b t e i l u n g d e r F ir m a K ubon u n d S a g n e r , M ü n ch e n . D r u c k : E r i c h M a u e r s b e r g e r , 3550 M a r b u r g / L a h n .
VORWORT
D ie v o r l i e g e n d e A u s w a h l v o n T e x t e n d e r a l t p o l n i s c h e n und a l t - t s c h e c h i s c h e n S p ra c h e i s t f ü r e i n f ü h r e n d e V e r a n s t a l t u n g e n i n d i e j e w e i l i g e h i s t o r i s c h e G ra m m a tik g e d a c h t . A u s g e w ä h lt w u rd e n n u r T e x t e d e r ä l t e r e n E p o c h e , d i e e r fa h r u n g s g e m ä ß d i e g r ö ß t e S c h w ie ē r i g k e i t d a r s t e l l e n •
D ie A u s g a b e i s t a l s r e i n e T e x t g r u n d l a g e g e d a c h t , d . h . d e r S t u - d e n t s o l l n i c h t d e r A u fg a b e e n t b u n d e n s e i n , s e l b s t m i t W ö r t e r - b ü c h e r n , K om m entaren und g g f . a u c h Ü b e r s e tz u n g e n zu a r b e i t e n .
D ie T e x t e , d i e v e r s c h ie d e n e n ä l t e r e n A n t h o l o g i e n entnom m en s i n d , w u rd e n ü b e r w ie g e n d n a c h V e r a n s t a l t u n g e n z u s a m m e n g e s t e l lt , d i e u n t e r d e r L e i t u n g v o n G. F r e i d h o f i n F r a n k f u r t / M a i n u nd M a r b u r g / La h n d u r c h g e f ü h r t w u r d e n . D ie H e r a u s g e b e r h o f f e n , m i t d i e s e r k l e i n e n A u s w a h l a u c h f ü r e i n f ü h r e n d e K u r s e an a n d e r e n U n i v e r s i - t ä t e n e i n m ö g lic h e s T e x t s k r i p t u m b e r e i t z u s t e l l e n •
G e rd F r e i d h o f B e rn d S c h o lz M a r b u r g / L a h n
1979
г .
0 4 7 3 0 0
INHALT ZUM ALTPOLNISCHEN
PSAŁTERZ FLORJANSKI ...
LEGENDA 0 ŚW. ALEKSYM ... . • 24 KODEKS ŚWIĘTOSŁAWÓW ... . . 28
• . 33 JAN KOCHANOWSKI: FRASZKI ...
JAN KOCHANOWSKI! PSAŁTERZ DAWIDÓW ...
JAN KOCHANOWSKI; TRENY ... , . 48 ZUM ALTTSCHECHISCHEN
D IE KIEWER BLÄTTER ... . . 57 HOSPODINE g POMILUJ NY - SVATÍ VÅCLAVE ־ SLOVO DO SVÈTA
STVO&ENIE ... . . 58
• . 60
. • 77
• . 84
• . 87 ZTRATILAT JSEM MILÊHO ־ SMRT - BUOH V SEM O H U C Í... • • 91
BULLA Z R . 1136
I n o c e n t i u s e p i s c o p u s , s e r u u s s e r u o r u m d e i s v e n e r a b i l i f r a t r i , I a c o b o G n e z n e n s i a r c h i e p i s c o p o e iu s q u e s u c c e s s o r i b u s c a n o n ic e s u b - s t i t u e n d i s ; i n P e rp e tu u m .
Ex co m m is s o n o b i s a d e o a p o s t o l a t u s o f f i c i o u n i u e r s i s d e i f i d e - l i b u s d e b i t o r e s e x i s t i m u s . E t q u a n t o P o l o n i o r u m r e g i o i n r e m o t i o - r i b u s m u n d i p a r t i b u s s i t a e s s e c o g n o s c i t u r , t a n t o e i p r o p e n s i o r i s t u d i o n o s c o n u e n i t i n m i n e r e e t a p o s t o l i c e t u i t i o n i s a t q u e a u c t o - r i t a t i s n e c e s s a r i a m u n im e n ta c o n f e r r e . D ignu m e s t e q u id e m , u t , q u i ad e c c l e s i a r u m r e g im e n a s s u m t i su m u s, p r o e a r u m l i b e r t a t e s o l l i c i t e u i g i l e m u s e t n e p r a u o r u m hom inum m o l e s t i i s a g i t e n t u r , a u t p e r eos s u i s b o n i s e t p o s s e s i o n i b u s , quocum que te m p o r e d e s t i t u i u a l e a n t , s a l u b r i t e r p r o u i d e r e c u r e m u s . Quam obrem , u e n e r a b i l i s f r a t e r Ia c o b e , t u i s p o s t u l a t i o n i b u s c l e m e n t e r a n n u im u s e t gn e znense m e c c l e s i a m , c u i d e o a u c t o r e p r e s i d e s , a p o s t o l i c e s e d i s p r i u i l e g i o com m unim us, S t a t u e n t e s , u t qu ascum que p o s s e s i o n e s , quecum que b o n a i u s t e e t c a n o n ic e eadem e c c l e s i a p o s s i d e t a u t i n f u t u r u m r a t i o n a b i l i t e r p o - t e r i t a d i p i s c i , f i r m a t i b i t u i s q u e s u c c e s s o r i b u s e t i l l i b a t a
s e r u e n t u r .
I n q u i b u s he c p r o p r i i s n o m in ib u s e x p r im e n d o (1 ) s u b iu n x im u s : De g n e z d e n , De 0 8tr0v> deleena, àeNakel u s q u e ad f l u v i u m plituiza, de
landa, deealis, deahezram, deRuda p l e n a r i a s d e c i m a t i o n e s a n n o n e , m e l l i s e t f e r r i , t a b e r n a r u m , p l a c i t o r u m , p e l l i c u l a r u m m a r d u r in a r u m e t u u l p l n a r u m , p o r c o r u m , t h e l o n e i ta m i n i p s a c i u i t a t e , quam p e r omnes t r a n s i t u s c i u i t a t i v e l c a s t e l l i s n o m i n a t i s a d i a c e n t e s .
I t e m p r o u i n c i a deznein cum d e c i m i s , cvm f o r o , cum la c u b u s e t cvm o m n i i u r i d i c i o n e s e c u l a r i , h i s c o n t e n t a v i l l i s : Groehouieea cum h i s p o s s e s o r i b u s : D u r e v i z , Radenta, Mielac, S i r a c ; Staribie- cupici cum h i s : Zlauoe, R u z t Sul, Balouanz, Vit0 8 8a, Pantie,
Zmarse, Miloch, C r a i e , Negloz, Conus, D a l, M a r i é e , Criz, Poedech, Redanta, Zmogor, Dome, Digoma, Gobilca ( a n s t a t t Cohi lea), P a r e c h , Clobuchec, Pampie, Candera, C o m o r , Sdomir, p a n d e t e c h , Quorum q u i - dsun i n Zagorin m a n e n t; Scaple cum h i s : Ocroz, Smar8, Cyrnela,
Zdeuy, Sarnota, S u l e e , M i l o c h a t , Chrap, Dlotla, Г а г е , G o l i , Sedlon, Coatol, Milieh, Lederg, S u l i r a d , P u c a. I t e m Sirdnici cum h i s p o s s e - s o r i b u s : Carna, D o b e c , Miley, Snouid, Targoeaa, T y r p i e , M e a e c ,
M a n t i n a , Louanta. I t e m Potulino cum h i s : S u i r a e , Boranta, Ситагвес, Selietriy, R e d e e. I t e m Opole cum h i s : C h o t a n , S u l i z l a v , M i l e y ,
D o b r o e. V88ebanta Ѵіввіта. (Ѵіввипа?). R a d o t e e h. C0 8u8 8e e* S u e.
Nade y , M i l o s , Volie, Duiaen, Croetauez, Goli, C r o s t , С и в в а , Domas- ca3 Rados, Sostroch, Ne 8 sul, Teples, Miley, M i l a c h e c, e t i a m Mogilec, Sobanta, N e m i r i s. I t e m i n u i l l a s a g i t a r i o r u m Golec cum s o c i i s s u i s . I t e m Dochunov cvm h i s : Zach, Osar, Dalost, Simán. I t e m Gorice cum h i s t i s : Carnes, Pouoz, Belina, Reck, Milic, Nesnavy, Buza, M i l e y. I t e m Dochunov cum h i s : T r u p , Gores, Dobrina, Crston, Negloz, D r o g o- mizl, Pantie, Buzc, Lucha, Miley, D e u e n t l i z. Bescorist cum p o s s e s o - r i b u s : Brodec, Chuz, Chropec, Blis, Neudae, Radost, B r o d a. I t e m V i l l a P is c a t o r u m cum h i s : Vsemir, Miranta, Plaste, Vsemir, Brucha, Nemir, Crik, Pella, Crisan, Bogdan, Carz, Prussota, Potr, Sdanto, Piscor, Gogola, Blizuta, Sulidad, Sulis, Cecer, Rados, Vrotis, Go- dee, Ninomizl, Dal, Domazul, Dobrozodl, Ziroch, Glouca, S i r o z l a u. I t e m V r u t i cum h i s : Tessimizl, Brodic, Zmars, God, T e s s i m i z l , Bli- zina, T a n g o m i r. Zedlanta, Milouit, Precart, Trebna, G o l e s s , Dalchic.
I t e m Uilchecov cum h i s p o s s e s o r i b u s : Ziroch, Vnemisl, Stres, Chro- pec, Vnca, Gostina, Parchina, S i n o c h , Vneuit. I t e m Balouezici cum h i s : Radost, Dobromisl, C r i s a n , Chelzt, les, Neustrop, Raze,
C h a i a n t a , Rezc, Sdevy, Zarbinouiz, Milouan, Sodio, Neznavy, Sulic, Q u a s c a. I t e m Lestniz cum h i s : M i l o v y , Pribissa, Vilehanta, Malisea, Cruee, Bachora, Суд, Balossa, Vssezodl, les, Trebemisl, Vilcan,
D o m a y , Gan, Nemoy, C r s t o n. I t e m Chomantovo cum h i s : Sulichna, M i s- lim, Suchora, Malozimiz, Sidlo, Jezor, Bichek, R e d o n e. I t e m Silche
cum h i s : Silca, Milouan, Nezul, Radeta, Techuta, Zippen, Crepe,
Zmil, Redos, Lestniza, Vnemiz.l, Gamba, B o g u m i ł. I t e m Sodouo cum h i s : Stanoch, Pisla, Boruch, Voian, Dargorad, Radost, c u i p r i m o - g e n i t u s Rpis, Needa, Vilcos, Serucha, Blizohc, Rados, Rados,
R u z o u i z. I t e m D o b r i l e u o cum h i s p o s s e s o r i b u s : S u l i s t r y , Crostauz, R z e k. I t e m Zueprauici cum h i s : Cuz, Crotossa, Oslab, Suliuy, Radost, Coehan, D o m a u y. I t e m Lissinino cum h i s : Ponat, Quatec, Targossa, Stralec. I t e m Scarbinichi cum h i s : Budizlau, Mlodos, Vcad, Zuar, Zlauie, Cheatoch, Groehot, Sdan, D a r s c. h i i omnes cum a l i i s a d u e n is e t o m n i p o s t e r i t a t e a r c h i é p i s c o p a l e s s u n t *
BOGURODZICA
B o g u r o d z ic a d z i e w i c a , B o g ie m s ł a w i e n a M a r y j a l U tw e g o s y n a g o s p o d z in a , m a tk o z w o le n a M a r y j a ! Z y s z c z y nam, s p u ś c i nam, K i r y j e l e j z o n .
Twego d z i e ł a K r z c i c i e ł a , B o ż y c z e ,
U s ły s z g ł o s y , n a p e łń m y ś l i c z ł o w i e c z e . S ł y s z m o d l i t w # , y # ż n o s im y ,
A d a ć r a c z y , je g o ż p r o s i m y , A na ś w i e c i e z b o ż n y p o b y t .
Po ż y w o c ie r a j s k i p r z e b y t , K i r y j e l e j z o n .
KAZANIA ŚWIĘTOKRZYSKIE
(Na d z i e ń ś w i ę t e j K a t a r z y n y )
S u r g e , p r o p e r a л amica теал et v e n i.
Ta s ło w a p i s z e m # d ry S a lo m o n , a s # s ło w a s y n a b o ż e g o , t # t o ś w i # t # d z i e w i c # K a t e r z y n # w s ła w # k r o le w s t w a n i e b i e s k i e g o w a b ią c e g o .
W s ta ń , p r a w i , p o á p i e j s i # , m i l u t k a m o ja , i p o j - d z i . I zmówi s y n b o ż y s ło w a w i e l m i z n a -
m i e n i t a , j i m i ż k a ż d # d u s z # z b o ż n # p o b u d z a , p o n # c a i p o w a b ia . P o b u d z a , r z e k a : w s t a ń ;
(p o n # c a ) r z e k # t a k o : p o ś p i e j s i # ; p o w a b ia , r z e k a : i p o j d z i . I (mowi t a k o : ) W s ta ń , o t b # d ź , p r a w i , s t a d ł a g r z e s z n e g o , p o á p i e j s i # w l e p s z e z d o - b r e g o , p o j d z i tam o d o k r o l e w s t w a n i e b i e s k i e g o .
I m o w i: w s t a ń , a l e w ś w i# te m p i s a n i c z t w o r a k i m l u d z i e m , p o b u d z a j# j e , m ow i (B o g ) w s z e m o g # c y : w s t a ń , p o k a z u j # , i ż s # g r z e s z n i c y c z t w o r a c y . Bo mowi t o s ło w o (B og) a l b o s ie d z # c y m a l b o ś p i# c y m a l b o le ż # c y m a l b o u m a r ły m . S ie d z # c y s # , j i ż s i # к do b rem u o b l e n i a j # ; l e ż # c y s # , j i ż s i # w g r z e s z e k o c h a j # ; ś p i # c y s # , j i ż s i # w g r z e s z e c h z a p i e k l a j # ; ( u m a r l i ) s # , j i ż w m i ł o ś c i b o ż e j r o s p a c z a j # . A ty m wszem t e n t o Вод m i ł o ś c i w y m o w i, r z e k a : w s t a ń .
I mowi p i r z w i e j s ie d z # c y m : w s t a ń , j i ż s i # к dobrem u o b l e n i a j # , c z t w o r o d l a , i ż na b # d # c e d o b r o n i e g l # d a j # , i ż (w) w rz e m ie n n e m d o b r z e l u b u j # , i ż c z e g o j i m d o j ć n i e p a m i # t a j # ,
i ż o s o b i e n i je d n e p i e c z e n i e i m a j # , a t o g o d l a i ż e ć к d o b re m u w s t a ć s i # o b l e n i a j # , p r z e t o p r z e z ( ś l e p e g o ) d o b r z e s i # z n a m io n a j# , o je m - że p i s z e ś w i # t y Ł u k a s z : Caecus aedebat:
ś l e p y , b o n a b # d # c e d o b r o n i e g l # d a ł ; s i e - d z i e s z e , b o w d o b r z e (w rze m ie n n e m ) l u b i ł ; p o d le d r o g i , b o c z e g o jem u b y ł o d o j ć n i e p a - m i # t a ł ; ( u b o g i ) , b o n i c s d o b r e g o n i e i m i a ł . A p r z e t o i ś w i # t a K a t e r z y n a ( c z u jn e g o ) s # m n ie - n i a b y ł a , k u g ł o s u s y n a b o ż e g o w s t a ć ( s k o r a ) b y ł a .
A w t ó r e m ow i b o g m i ł o ś c i w y le ż # c y m , j i ż s i # we z łe m k o c h a j # . A t a c y d o b r z e s # p r z e z in e g o n ie m o c n e g o p a r a l i t y k a t r u d n # n ie m o c # u ra ż o n e g o z n a m i o n a n i . O je m ż e p i s z e ś w i # t y Ł u k a s z : O f f e r e b a n t ei miserum paralitieum iaeentem in leeto . . . Cso nam p r z e z t e g o n ie m o c n e g o n a ł o ż y le ż # c e g o z n a m io n a ? Z a -
w i e r n e n i c s i n e g o , k r o m ie c z ł o w i e k a g r z e s z n e g o , we z ł y c h s k u t c e c h p r z e ś p i e w a i # c e g o , j e n ż e , n i e p a m i # t a j # d o b r a w i e k u j e g o , o b i # z a ł s i # to m u , c s o ż j e s t w r z e m ie n n e g o , l e n i w k u w s t a n i u c z y n i ć k a ż d e g o s k u t k a d o b r e g o , qui propter momentaneun
(non ti)met e t e r n u m s u p p l i e i u m , quo c r u c i a t u r . Š w i# t a K a t e r z y n a n i e m i e s z k a c i j e s t s t a ł a , we z łe m n i e l e ż a ł a , a s i (? ) i t y , ( j i ż s # ) w b ł # d - nem s t a d l e l e ż e l i , t y j e s t s w o j# n a u k #
o t w o d z i ł a , j a k o ż s i # c z c i e w j e ś w i# te m ż y w o c ie ...
(Na d z i e ń B o ż e g o N a r o d z e n ia ) .
I d z i e t o b i e k r o i z b a w i c i e l , i ż b y n a s o t w ie c z - ne ś m i e r c i z b a w i ł ...
Z a w ie r n e n i c s c i (? ) nam n i e m ie s z k a ć ,
a l e b y z b a w i c i e l a i j e g o p r z y ś c i a p o ż # d a ć , b y o n r a c y ł t o g o d l a w n a s z a s i r c a z a w i t a ć i nas w ro go w n a s z y c h w id o m y c h i n ie w id o m y c h u c h o w a ć . 0 n i c h ż e m ow i J e r e m i j a s z ( 4 8 , 5 , 6 ) : In
descensu C o r r o z a i m hostes ululatum contritionis
00047300
1 0־
־
- 1 1 -
a u d i e r u n t. F u g i t e , salvate animae v e s t r a s. W y s t # p a j# c z m i a s t a C o r r o z a i m n i e p r z y j a c i e l e ,
t o s # d j a b l i , w r o d z y c z ł o w i e k a g r z e s z n e g o , g ł o s s # , p r a w i , s k r u s z e n i a u s ł y s z e l i ...
W id z c ie Boga m i ł a z b a w i e n i e i i d ź c i e w i e l i - k i e s y n a b o ż e g o p r z y j a ź n i . C o r r o z a i m w y p r ą - w i a s i # t a j n i c a m o ja m n i e , a z n a m io n u je s i # s i r c e t a j n y m i g r z e c h y s k a l a n o i o t t o g o
z b a w i c i e l a z ł y m i u c z y n k i ( o t p a d ł o ) i w t e m t o m i e ś c i e C o r r o z a im we (? ) w ie k u je m ś m ie r tn e m ( g r z e s z e ) z a n u r z o n e i u t o n # l o . К n ie m u ż g d a ż c z ł o w i e k g r z e s z n y r o s p a m i # t a j # s t # p i , t o c z u sam s i e b i e w s p o m ie n ie , z t a j n e g o s i r c a
( r z e k i ) g o r z k i c h s ł e z z a g r z e c h y w y l i j e i t o u z n a j e , k i e g d y s g r z e s z y ł , w k a k i e w r z e - m i# s g r z e s z y ł , k i l k o k r o ć s g r z e s z y ł , k t ó r y m i g r z e c h y t w ó r c a swego n a g n ie w p o w a b i ł . A j a - k o k o l i t o g r z e s z n y c z ł o w i e k u c z y n i , t a k o n a g l e s i r c e j e g o je m u d o r a d z i , i ż b y g r z e c h a o s t a ł , s w o ic h g rz e c h ó w s i r d e c z n i e ż a ł o w a ł i ( s ) ś w i # t # c y r e k w i # d z i r f s i a z a w o ł a ł : Veni domine et noli tardare, relaxa fascinora (?) plebi tuae I s r a e l. T o ć t o i j e ś ć p r a w d a , i ż e i d z i e t o b i e k r o i
z b a w i c i e l , i ż b y na s o t w i e c z n e ś m i e r c i z b a w i ł . A t r z e c i e i d z i e t o b i e u b o g i , i ż b y t y w u b o - s t w i e n i e s t y s k o w a ł ...
. . . T o ć u b o g i k r o l e w i c b y ł , i ż e n i e i m i a ł , g d z ie b y s w o j# g ło w # p o d k ł o n i ł ( Ł u k a s z 9 , 5 8 ) .
. . . I p r z e t o i ż e n i e i m i a ł w swem n a r o d z e n i , g d z ie b y sw# g ło w # ( p o d k ł o n i ł ) , t o g o d l a p r z e d w o łe m a p r z e d o s łe m w j a s ł k a c h ( s y n b o ż y
p o ło ż o n ) b y ł . Bo d z i e w i c a M a r y j a aż p i e l u s z e k d o b r y c h (w t o w r z e m i# ) n i e i m i a ł a , a t o g o d l a j i we z ł e c h u s t k i o g a r n # ł a . (Invenerunt) eum pannis involutum et p o s i t u m in p r a e s e p e. N a l e ź l i j i , p r a w i ( p r o r o k , w c h u s t k i )
o g a r n io n e g o a w j a s ł k a c h p o ło ż o n e g o . T oć w ie m w i e l i k i e ( u b o s tw o k r ó l a ) t a k o c s n e g o , i ż
j e s t t a k o ś m ie r n e p r z y ś c i e i t a k o ś m ie r n e n a r o d z e n ie ( i m i a ł t e n ) , j e n ż e p r z e z p o c z # t k a
s B og iem oćcem j e s t k r o l e w a ł . To c i j e s t , i ż e i d z i e t o b i e k r o i u b o g i n a t o , i ż b y t y w u b ó s t w ie n i e s t y s k o w a ł .
A t r z e c i e i d z i e t o b i e k r o i ś m ie r n y na t o , i ż b y t y n i e b u j a ł , i ż b y o n e g o b u jn e g o k r ó l a d j a b ł a n i e n a ś l a d o w a ł ...
. . . N i e n a ś la d u jm y t o w a r z y s t w a l u d a i k r ó l a b u j n e g o , a l e b#džm y z t o w a r z y s t w a k r ó l a
ś m ie r n e g o , ... j e n ż e s i # n i e ż a d a ł p r z y j ą ć l i c h o t c z ł o w i e c z y c h . W czem że t y , c z ł o w i e c z e , m ożesz b u j a ć , a t e g o , i ż e i d z i e t o b i e k r o i
ś m i e r n y , n i e c h c e s z p a m i# t a ć ? ...
Gdaż s i ø , p r a w i , u ś m i e r z y ł o t a k o mocne b o s tw o , w czem b u j a ć może n a s z e m d łe c z ł o w i e c s t w o . . . .
O t o ć je s m y ( s ł y s z e ł i ) , i ż e i d z i e ( t o b i e k r o i ) p r a w d z iw y , b o nikom em u k r z y w d y n i e u c z y n k a ł ;
i d z i e t o b i e k r o i ( z b a w i c i e l ) , i ż b y t y s n im na w i e k i k r o l e w a ł ; i d z i e t o b i e k r o i u b o g i , b y t y
(w u b ó s t w ie ) n i e s t y s k o w a ł ; i d z i e t o b i e k r o i ś m ie r n y , b y t y n i e b u j a ł . A p r z e t o ...
...k r o i t w o j i d z i e t o b i e , i ż b y t y s n im na w i e k i w i e k o m ...k r o l e w a ł , j e g o ż k r o ־ l e w s tw a d o m i e ś c i (n a s Bog w s z e m o g # c y ) . Amen.
00047300
1 2־
־
- 1 3
PSAŁTERZ FLORJANSKI
P sa lm V i l i .
G o s p o â n ie Boże n a s z , k a k o d z iw n e j e s t i m i # t w o j e we w s z e l i k i e j z i e m i !
2 . Bo p o w y s z o n o j e s t w ie lm n o s z s t w o t w o j e na n i e b i o s a .
3 . Z u s t d z i e c s k i c h i s s # c y c h z w i r z c h o w a ł j e á c h w a ło p r z e n i e p r z y j a c i e l e t w o j e , a b y s k a z i ł n i e -
p r z y j a c i e l a i p o m á c i c i e l a .
4 . Bo u ź r z # n i e b i o s a t w o j a , d z i a ł a p a lc ó w t w o i c h , m i e s i # c i g w ia z d y , j e ż j e á t y u c z y n i ł .
5 . Cso j e s t c z ł o w i e k , i ż j i p o m n is z , a l b o syn c z ł o w i e c z y , i ż e j i n a w ie d z a s z ?
6 • U c z y n i ł j e á j i m ałem m n i e j w s z e c h a n g i e ł o w , s ła w # i c z c i # k o r o n o w a ł j e á j i , i p o s t a w i ł j e á j i nad d z i a ł a r # k u t w o j u .
7 . W s z y tk o p o d b i ł j e á p od n o g i j e g o , owce i s k o t w s z y s t e k , i n a d t o w s z y s t e k z w i e r z p o l n y ;
8 . P t a c y n i e b i e s c y i r y b y m o r s k i e , j e ż p r z e c h o d z # s t d z e m o r s k i e .
9 . G o s p o d n ie Boże n a s z , k a k o d z iw n e j e s t i m i # t w o j e we w s z e j z i e m i !
P sa lm X V I I .
M iło w a ć e i e b # d # , g o s p o d n ie , mocy m o ja ; g o s p o d z in á é w i r d z e n i e m o je , i u t o k a m o ja , i z b a w i c i e l m o j.
2 . Bog m o j i p o m o c n ik m o j, i n a d z i e j # b#d#
i m i e ć w n ie m ;
3. Z a s z c z y t c a m o j , i г о д z b a w i e n i a m ego, i p r z y je m c a m o j.
4 . C h w a l# c wzow# g o s p o d n a , a o d n i e p r z y j a c i e l o w m o ic h z b a w io n b # d # .
5 . O g a r n # ły s # m n ie b o l e á c i á m i e r t n e ; i s t r u m i e n i e l i c h o t z a m # c i ł y s # m ie .
6 . B o l e á c i p k i e l n e o g a r n # l y m n ie ; z a s t # p i ł a s#
m ie s i d ł a á m i e r t n a .
7 . W z a m # tc e m ojem w e z w a ł je á m g o s p o d n a , i Bogu memu w o ł a ł je á m .
8 . I w y s ł u s z a ł z k o ś c i o ł a ś w ię t e g o swego g ł o s m o j ; i w o ł a n i e m o je w e s z ło j e s t w u s z y m o je .
9 . P o r u s z y ł a s i e j e s t i w e s d r ż a ła z i e m i a ; z a - ł o ż e n i a g o r zam ącona эф, i p o r u s z o n a sф, b o r o z - g n i e w a ł s i e j e s t na n i e .
1 0 . W z c z e d ł j e s t dym w g n i e w i e j e g o , a o g i e ń o d o b l i c z a j e g o z a ż e g ł s i e j e s t , w ø g le r o ż g ł o s i e j e s t od n i e g o .
1 1 . N a k ł o n i ł n i e b i o s a i s s t ^ p i ł j e s t ; a c ie m - n o ś ć pod n o g a m i j e g o .
1 2 . 1 w s t ą p i ł j e s t n a C h e r u b in i l a t a ł ; l a t a ł j e s t na p i e r z u w i a t r ó w .
1 3 . I p o ł o ż y ł j e s t ćmy s z y r o k o ś ć s w o jø ; w o k r ø d z e j e g o s t a n j e g o ; woda c ie m n a w o b ło c e c h p o w i e t r z n y c h .
1 4 . P r z e d b l a s k i e m w o b e ź r z e n i u j e g o o b ł o c y sф s z l i ; g r a d i w ø g le o g n io w e .
1 5 . Ī p o g r z m i a ł j e s t z n i e b a g o s p o d z i n , i w sze ch n a jw y ż s z y d a ł j e s t g ł o s s w o j : g r a d i w ø g le o g n io w e .
1 6 . P o s ł a ł s t r z a ł y s w o je i r o z p r o s z y ł j e s t j e ; b ł y s k a w i c e r o z m n o ż y ł i z a m ą c i ł j e .
1 7 . I p o k a z a ł y sф s i e s t u d n i e w o d , i z ja w io n a sф z a ł o ż e n i a z ie m .
1 8 . Od k a r a n i a t w e g o , g o s p o d n ie , od w e t c h n i e n i a d u c h a g n ie w u tw e g o .
1 9 . P o s ł a ł z w y s o k o ś c i i w z ijt f ł j e s t m i e ; i w y j ^ ł m ie z wod w i e l a .
2 0 . W y t a r g ł m ie z n i e p r z y j a c i e l o w m o ic h s i l n o - m o c n y c h , i od t y c h c s o m ie n i e n a w i d z i e l i ; bo sф s i e w z m o g li na m i0 .
2 1 . P r z e s z l i sф m ie w d z i e ń u d r ę c z e n i a mego; i u c z y n i ł s i e j e s t g o s p o d z in z a s z c z y t c a m o j.
2 2 . I w y w ió d ł m ie j e s t na s z y r o k o ś ć ; z b a w io n a m ie u c z y n i ł , b o c h c i a ł m ie .
2 3 . I o d p ł a c i m i g o s p o d z in p o d łu g p ra w d y m o j e j , i p o d łu g c z y s t o ś c i m o ju гфки o d p ł a c i m n ie .
2 4 . Bo s t r z e g ł je á m d r o g b o ż y c h , a n i je ś m z ł e n o s i ł o d Boga m ego.
2 5 . Bo w s z y s t k i sфdy j e g o w o b e ź r z e n i u m ojem ; a p ra w d j e g o n i e o d p ę d z i ł je ś m o t e m n ie .
00047300
- 1 4 -
2 6 . I Ъфdф n i e p o k a l a n z n im ; i chow a ć s i e Ьфdф od l i c h o t y m o j e j .
2 7 . I o d p ł a c i m n ie g o s p o d z in p o d ł u g p ra w d y m o j e j ; i p o d ł u g c z y s t o t y гфки m o ju w o b e ź r z e n i u o c z u j e g o .
2 8 . Z ś w ię t y m s w i ø t b ø d z i e s z , a z møżem b e z w in n y m b e z w in n y b ø d z i e s z ;
2 9 . I z w y b ra n y m w y b r a n y b o d z i e s z , a z p r z e - w r o tn y m p r z e w r o c o n b o d z i e s z .
3 0 . Bo t y l u d ś m ie r n y z b a w io n u c z y n i s z , a o c z y p y s z n y c h u ś m i e r z y s z .
3 1 . Bo t y o ś w ie c a s z ś w ie c ^ m o jф, g o s p o d n ie ; Boże m o j, o ś w i e c i ćmy m o je .
3 2 . Bo w t o b i e w y t a r g n i o n Ъфdф o d p o k u s y , i w Bodze т о je m p r z e d ø p r z e z m u r.
3 3 . Вод m o j , n i e p o k a l a n a d r o g a j e g o ; wym ołwy Boże o g n ie m s k u s z o n y ; z a s z c z y t c a j e s t w s z e c h p w a jø c y c h w e ń.
3 4 . Bo k t o B o g ie m p r z e z g o s p o d n a ? a l b o k t o b o g ie m k r o m ia Boga n a s z e g o ?
3 5 . В о д , i e n ż e p r z e p a s a ł m ie m ocø; i p o ł o ż y ł j e s t n i e p o k a l a n i d r o g # m o jф.
3 6 . J e n ż e z w i r z c h o w a ł n o g i m o je j a k o j e l e n i o w , i na w y s o k o ś c ia c h p o s t a w i a 1ф m ie ;
3 7 . J e n ż e u c z y гфсе m o je k u b o j o w i , i p o ł o ż y ł j e s t j a k o i ø c z y s z c z e m o s ią d z o w e r a m io n a m o ja ;
3 8 . I d a ł j e ś m i z a s z c z y c e n ie z b a w i e n i a tw e g o , i p r a w i c a t w o j a p r z y j ę ł a m ie ;
3 9 . I k a ź ń t w o j a p o p r a w i ł a j e s t m ie d o do k o ń c a , i k a ź ń t w o j a t a m ie n a u c z y .
4 0 . R o z s z y r z y ł j e ś c h o d y m o je podem nø; i n i e sф p o m d lo n i ś l a d o w i e m o i.
4 1 . G o n ić Ъф0ф n i e p r z y j a c i e l e m o je , i p o ł a p i ą j e ; a n i s i e o b r o c ø , a l i ż z g i n ø .
4 2 . Z ła m ią j e , n i Ъфdф m o g l i s t a ć ; p a d n ÿ pod n o g i m o je .
4 3 . I p r z e p a s a ł j e ś m ie mocф k u b o j o w i ; i p o d b i ł j e ś w s t a j ą c e na m iф p o d m i0 .
4 4 . I n i e p r z y j a c i e l e m o je d a ł j e ś m n ie t y ł e m , i n ie n a w id z ą c e m n ie z a g ł a d z i ł j e ś .
4 5 . W o ł a l i s # , a n i b y ł , j e n ż b y ( j e ) z b a w io n y u c z y n i ł , k u g o s p o d n u ; a n i w y s ł u s z a ł i c h .
4 6 . I z m n ie js z # j e , j a k o p r o c h p r z e d o b l i c z y m w ia t r o w y m ; j a k o b ł o t o u l i c z g ła d z # j e .
4 7 . W y im ie s z m ie od p r z e c iw o m o łw i# c e g o l u d a ; u s t a w i s z m ie w g ło w # p o g a ń s k # .
4 8 . L u d , j e g o ż je ś m n i e z n a ł , s ł u ż y ł m i ; w s ł u s z e u c h a p o s ł u s z a ł m ie .
4 9 . S y n o w ie c u d z y z e ł g a l i s # m n ie , s y n o w ie c u d z y p r z e s t a r z e l i s # s i e , i c h r a m a l i s # o d s w o ic h d r o g .
5 0 . Żyw j e s t g o s p o d z in , i b ł o g o s ł a w i o n y Bog m o j, i p o w y s z o n b # d ź Bog z b a w ie n ia m ego.
5 1 . B o ż e , j e n ż e m ś c is z m i e , i p o d d a w a sz l u d pod m i # , z b a w i c i e l u m o j, o d n i e p r z y j a c i e l o w m o ic h
g n i e w l i w y c h .
5 2 . I ode w s t a j # c y c h na m i# p o w y s z y s z m ie ; i od m#ża l i c h e g o w y t a r g n i e s z m ie .
5 3 . P r z e t o s p o w ia d a ć s i e b # d # t o b i e w l u d z i o c h , g o s p o d n i e ; i twemu i m i e n i u p s a lm b # d # m o ł w i ć .
5 4 . W i e l i k o c z y n i # c z b a w ie n ia k r ó l a j e g o , i c z y n i # m i ł o s i e r d z i e pom azańcu swemu D a w id o w i, i p ł o d u j e g o aż n a w i e k i .
00047300
־ 16
־
KAZANIA GNIEŹNIEŃSKIE
K a z a n ie p i e r w s z e . (Na Boże N a r o d z e n ie )
D z i a t k i m i ł e , i ż e j a k o t o wy s a m i d o b r z e w i e c i e i t e ż e wy o t e m t o c z # s t o s ł y c h a c i e , g d y ż c i s i # k t ó r e m u k r ó l e w i a l b o k s i # ż # c i u s y n n a r o d z i , t e d y ć w i # c po w s z y t k ie m u k r o le w s t w u
p o s ł y (? p o ś l i ) b i e ż # a t o o r # d z i e o n i p o w i e d a j # ć , i ż c i s i # j e s t b y ł k r ó l e w i c n a r o d z i ł , a t a k i e ż c i s w i # c i a n g i e l i s # ć t o o n i b y l i u c z y n i l i , i ż e g d y ż c i s i # x t j e s t b y ł n a r o d z i ł , t e d y ć w i # c i ż e ć o n i
o j e g o n a r o d z e n i u s # ć nam b y l i p o w i e d a l i . A na 10 p o w i e t r z u ć s ł o d k i e p i e n i e s # ć o n i b y l i ś p i e w a l i ,
a r z e k # c t a k o : Gloria in ехсеівів, c h w a ła b # d ź Bogu n a w y s o k o ś c i , a m i r b o ż y b # d ź na z ie m i l u d z i e m d o b r e w o l e . A p r z e z t o ć ś w i # t y Ł u k a s z t a t o s ło w a o n m o w i, r z e k # c z t a k o : I ż e j a c i e ś m n a m n i e j s z y p o s e ł o d m i ł e g o x p a , a p o w ie d a m c i
j a t o wam w s z y t k im х р і а п о т w ie r n y m i t e ż e
s łu g a m b o ż y m , i ż c i s i # na t e n ś w i a t n a s z z b a w i c i e l j e s t n a r o d z i ł z k r ó le w n y n i e b i e s k i e a z d z i e w i c e p a n n y M a r y j e , c o ś c i on t e n t o ś w i a t o d k u p ić ma.
20 A p r z e z t o g d y ż c i s i # x t j e s t b y ł na t e n t o ś w i a t n a r o d z i ł , t e d y w i# c k r o l e w s t w o n i e b i e s k i e t a k o ć j e s t o n o b a r z o w i e l i k i m n i e b i e s k i m w i e s i e l i m n a p e ł n i o n o , i ż e ć s i # j e s t lu d z ie m na z i e m i t a k o b y ł o w i d z i a ł o , j a k o b y s i # o n o na n i e
o b a l i ć b y ł o c h c i a ł o . A t o w t e n t o c z a s , g d y ż c i s i # к nam z n i e b i o s ś w i # c i a n g i e l i w i e s i e l # c s i # b y l i s t # p o w a l i . A t o d a j # c c h w a łą k r ó l u n i e b i e s k i e m u i t e ż e naszem u x p o w i m iłe m u . I ż c i n a s z m i ł y i h u x t n a r o d z i ł c i s i # j e s t o n b y ł w 30 t e n t o c z a s , g d y ż c i s t a r e l a t o s c h o d z i a nowe
p r z y c h o d z i , p r z e z t o , i ż b y ć s i # na s k o ń c z e n iu ś w i a t a u k a z a ł p r z y ć к nam. A t e ż c i n a s z x p t m i ł y j e s t c i s i # on w t e n t o c z a s b y ł n a r o d z i ł , g d y ż c i d n i a p r z y b y w a , a n o c y u b y w a , t e g o d l a i ż e k t o r y ć c z ł o w i e k weń w i e r z y , t e n c i b # d z ie
47300
'
־ 17
־
wezwań k u w i e k u j e ś w i a t ł o ś c i k r o l e w s t w a n i e b i e s k i e g o ; t e ż c i x t j e s t c i o n p o z n a n b y ł ś w i a t ł o ś c i # , p r z e z t o i ż c i o n n i e b o i
z i e m i # o ś w i e c a . A z a p ra w d # ć b y t e n t o c z ł o w i e k 40 b y ł b a r z o g r z e s z n y , je n ż e b y o n o d t e t o ś w i a -
t ł o ś c i n i e b y ł o ś w ie c o n w j e g o d u s z y . A p r z e z t o k t o r y ć c z ł o w i e k m ie d z y n a m i c h c e b y ć w j e g o d u s z y t # t o ś w i a t ł o ś c i # o ś w ie c o n , p r o s i ż t y d z i - s i a x p a , j e n ż e ć s i # j e s t b y ł j a k o d z i s i a
n a r o d z i ł , a r z e k # c t a k o : m oj m i ł y P a n ie B o ż e , p r ó s z # j a d z i s i a g r z e s z n y c z ł o w i e k tw e g o m i ł o s i e r d z i a , a b y m i r a c z y ł m o j# g r z e s z n # d u s z # twym m i ł o s i e r d z i m o ś w i e c i ć a ś w i# ty m j # duchem n a p e ł n i j t a k o , i ż b y c h c i j a na t e m to 50 ś w i e c i e t a k o t o b i e s ł u ż y ł , ja k o b y c h c i j a s w o je
d u s z y n a l a z ł z b a w i e n i a , a p o te m k r ó l e w s t w o n i e - b i e s k i e . A p r z e z t o chcem ־ l i ta m o my g r z e s z n i l u d z i e do t e g o t o w i e s i e l a k r o l e w s t w a n i e b i e - s k i e g o p r z y ć , t e g o ć my s a m i s o b # n i e możemy d o s t # p i ć , a t o p r z e z d a r u d u c h a ś w i # t e g o . A t e ż e p r z e z p o m o c (y ) p a n n y M a r y j e . A p r z e z t o my u c ie c z m y s i # d z i s i a к n i e , z a w i t a j # c j # t # t o m o d l i t w # , j a k o ć j e s t j # b y ł z a w i t a ł z k r o l e w s t w a n i e b i e s k i e g o G a b r y j e l a t f j o ł , r z e k # c 60 t a k o : Z d ro w a M a r y j a , m i l o ś c i ś p e ł n a . Bóg z
t o b # . Вод w t r o c y j e d y n y o c i e c , s y n , d u c h .
00047300
1 8־ -
- 1 9 - B IB L JA KROLOWEJ ZO FJI
G e n e s is X X I I
P o te m , g d y ż s i # b y ł o s t a ł o , p o k u s i ł Bog A b ra h a m a , a r z e k # c je m u : A b ra h a m , Ā b ra h a m i
A on o d p o w i e d z i a ł : - Awo je á m .
T e d y r z e k ł j e s t к n ie m u В од : - Weźmi s y n a swego j e d z i n e g o
I z a a k a , je g o ż m i ł u j e s z , j i d z i ż d o z i e m i e w i d z e n i a , a ta m o j i o b i e t u j z a o b i e t # na
j e d n e j g ó r z e , j e ż t o j a u k a ż # t o b i e .
10 T a ko A b ra m , w n o c y w staw , o s i o d ł a o s ł a sw eg o , p o jm ie z s o b # dwa m ło d a p a c h o ł k i a
I z a a k a swego s y n a .
A g d y ż b y ł d r w i e c n a s z c z e p a ł s o b i e k u p r z e b y t k u , s z e d ł na o n o m i a s t o , j a k o je m u Pan Вод p r z y k a z a ł .
Potem t r z e c i d z i e ń w z n i ó s ł s w o je o c z y , i u ź r z a ł m i a s t o o p o d a l .
I r z e c z e k u s łu g a m :
- C z e k a j c i e t u z o s łe m , a j a ć z synem tam 20 p o j d # , a g d y ż s i # p o k ł o n im y , w r ó c im y s i # к wam.
T edy w e źm ie d rw a k u p r z e b y t k u i w z w i# z ie na I z a a k a , n a swego s y n a , a sam n i ó s ł o g ie ń w r # k u a m ie c z .
A g d y ż j u ż samadwa i d z i e t a , r z e c z e I z a a k k u o ć c u :
־ O ćcze•
A on o d p o w ie :
־ Cso c h c e s z , s y n u ? A on r z e c z e :
30 - T o ć s# d rw a k u p r z e b y t k u a o g i e ń , a g d z ie j e s t o b i e t a ?
R zecze A b ra h a m ;
־ Bog m o j, t e n nama n i z c z e g o może d a ć . I s z ł a s t a p o s p o ł u aż na t o m i a s t o , i p r z y - s z ł a s t a ta m , g d z i e jem u b y ł Вод u k a z a ł , na je m ż e to u d z i a ł a ł o ł t a r z i n a k ł a d ł n a ń d r e w .
A z a ty m r # k # # p o d n i e s i e m ie c z , a b y I z a a k a
- 2 0-
00047300
swego s y n a o f i e r o w a ł .
A t e j ż e g o d z in y a ń j o ł B o ży z a w o ła z n i e - 40 b i o s , r z e k # c :
- A b ra h a m !
A o n o d p o w i e d z i a ł : Awo je á m .
I r z e k ł j e s t к n ie m u a ń j o ł :
־ N ie w z n o s i s w e j r # k i na swego s y n a , a n i je m u c s o c z y ń , b o c je á m n i n i e p o z n a ł , i ż e s i # Pana Boga b o j i s z , a że swemu s y n u je d z in e m u p r z e m i# n i e o d p u ś c i s z .
W z n ió s ł A braham o c z y s w o j e , u ź r z y za so b # 50 b a r a n a , j e g o ż t o u d e r z (? ) za r o g i , i w eźm ie
j i i o f i e r u j e Bogu m i a s t o s y n a sw e g o .
E xodus XX
A m ó w ił j e s t Pan r z e c z y t y t o w s z y ć k i :
J a ć je á m Pan Bog t w o j , k t ó r y je á m w y w ió d ł c i # z z i e m i e E g i p s k i e j , z domu s ł u ż b y .
N ie b o d z i e s z m ie ć bogow c u d z y c h p r z e d e mn#.
N ie u c z y n i s z s o b ie o b r a z u r y t e g o , a n i k a ż - d e g o p o d o b ie ń s t w a , k t ó r e j e s t w n i e b i e z w i r z - c h u , a c s o j e s t na z i e m i na d o l e , a n i t y c h r z e c z y , k t ó r e s # # w w od a ch p o d z i e m i # .
N ie b # d z i e s z s i e j i m k ł a n i a ć a n i j i c h c z c i ć . 10 Boć j a je á m Pan Bog t w o j , m ocny m á c i c i e l ,
n a w i e d z a j ą c y o tc # w n i e p r a w o ś c i na s y n y , na
t r z e c i e i na c z w a r t e p o k o l e n i e j i c h , k t ó r z y n i e - n a w i d z i e l i sфф m n ie . A c z y n i # m i ł o s i e r d z i e nad t y s i # c m i t y c h , k t ó r z y m i ł u j # m i # , a s t r z e g # p r z y k a z a n i a m ego.
N ie w e ź m ie s z j i m i e n i a Pana Boga tw e g o na d a rm o , b o n i e b # d z i e m ie ć j e g o Вод n ie w in n e g o , k t ó r y p r z y j ø l j i m i # Pana Boga swego na d a rm o .
P o m n i, aby d z i e ń s o b o t n i ś w i e c i ł . S ześć 20 d n io w b # d z ie s z r o b i ć , a b # d z i e s z d z i e l a ł (?)
w s z y t k a d z i a ł a . A l e s ió d m y d z i e ń s o b o t a Pana Boga j e s t . N ie b # d z ie s z w n ie m c z y n i ć swego d z i a ł a , t y i s y n t w o j i c o r a t w a , s ł u g a t w o j
- 2 1 -
i s ł u ż e b n i c a t w o j a , d o b y t c z # tw e i p r z y c h o - d z i e ń , k t ó r y j e s t w w r o c i e c h t w y c h . Bo w s z e ś c i d n i e c h u c z y n i ł Bog n i e b o i z i e m i # , m o rz e i w s z y ć k o , c s o ż w n i c h j e s t . I o d -
p o c z y n # ł j e s t w d z i e ń s ió d m y . I p r z e t o
p o ż e g n a ł j e s t Pan d n i o w i s o b o t n ie m u i p o ś w i a - 30 c i ł (? ) j e s t j i .
C z c i o t c a sw ego i m a tk # sw #, a b y b y ł d ł u g i e g o w ie k u n a z i e m i , k t o r # Pan Bog da t o b i e .
N ie z a b i j e s z . N ie c u d z o ł o ż .
N ie c z y ń k r a d z i e ż a .
N ie b # d z i e s z m ó w ić p r z e c i w twemu b l i ź n i e m u k r z y w e g o ś w ia d e c t w a .
N ie ż # d a j domu b l i ź n i e g o tw e g o . A n i b # d z ie s z 40 ż # d a ć ż o n y j e g o , a n i s ł u g i , a n i s ł u ż e b n i c e , a n i
w o ł u , a n i o s ł a a n i w s z e g o , c s o j e g o j e s t ...
J u d y t V I I I
I s t a ł o s i # , g d y ż t a s ło w a u s ł y s z a ł a J u d y t wdowa, j a ż b y ł a d z ie w k a M e r a r y , ... a j e j m#ż b y ł M a n a s e s , j e n u m a r ł we d n i o c h ż n iw a j# c z m ie n e g o , b o s t a ł nad ż e ń c y , j i ż s u o p y w i # z a l i na p o l u , a p r z y s z e d s z y w i # d r o w i e l i k i e
na j e g o g ło w # a u r a z i ł o j i , i u m a r ł j e s t w B e t u l i , m i e ś c i e swem, a pochow an j e s t t u z o ć c y s w y m i. I b y ł a J u d y t ż o n a j e g o o s t a ł a wdow# j u ż t r z y l a t a a s z e ś ć m ie s i# c o w . A na 10 z w ir z c h n ie m p o d n i e b i e n i u swego domu u c z y n i ł a
s o b i e t a j n y p o k o i k , w n ie m ż e z sw ym i d z i a t k a m i , z a w a r s z y s i # , p r z e b y w a ła , m a j# c na sw y ch l # d ź - w ia c h g z ł o w ł o s i a n e , p o ś c i ł a s i # po w sze d n i
ż y w o ta sw e g o , k r o m ie d n io w s o b o t n i c h a d n io w nowego m i e s i # c a a ś w i# t k o w domu i z r a h e l s k i e g o . A b y ł a w i e l m i ja s n e g o w e ź r z e n i a , j e j ż e t o m#ż b y ł o d u m a r ł w b o g a c s t w ie w i e l i k i e m , a c z e l a d ź o p ł w i t # , a j i m i e n i e s t a d a w o ło w a s t a d o w c z y c h p e ł n o . A t a b y ł a m ie d z y w s z e m i n a s ł a w # t n i e j s z a .
20 i ż e s i # b a ł a Boga b a r z o , a n i e b y ł n i ż a d n y , k t o b y m ó w ił o n i e j z ł e s ło w o . P r z e t o g d y ż ona u s ł y s z a ł a , i ż e O z y ja s z ś l u b i ł p o d a ć m i a s t o p o p i # c i d n i o c h n i e p r z y j a c i e l e m , p o s ł a ł a k u k a p ła n o m C h a b r i a C h a r m i, a by p r z y s z l i к n i e j . A g d y ż p r z y d # , r z e c z e к n im a : ...
I r z e k ł a J u d y t : " J a k o z n a c i e , i ż e esom m o g ła m ó w ić , z Boga j e s t ; t a k i e ż t o , esom u m i e n i ł a u c z y n i ć , j e s t l i z B o g a , s k u s z c i e , 30 a za t o p r o ś c i e B o g a , a b y pewn# u c z y n i ł r a d #
m#. S t a n i e c i e u b r o n y m i e ś ć s k i e j t e j n o c y , a j a ć w y n id # z sw# s ł u ż e b n i c # . A p r o á c i e , j a k o ś - c i e r z e k l i , i ż e w p i # c i d n i o c h z e ź r z y na s w o j l u d i z r a h e l s k i . A n i e c h e # , b y ś c i e wy s p y t a l i u c z y n k a mego. A d o k # d wam n i e u k a ż # , n i c s j i n e g o n i e b # d ž , j e d z i n i e m o d l i t w a za m i# k u Panu Bogu naszem u.
I r z e k n i e O z y j a s z , k a p ł a n j u d z s k i : " J i d z i w p o k o j u , a Pan b # d ź z t o b # na p o m s t# n a s z y c h 40 n i e p r z y j a c i ó ł " .
A w r ó c iw s z y s i # , o d e s z l i . IX
A g d y ż o n i o d e s z l i , w e s z ła J u d y t do p r z e - b y t k a s w e g o , a o b l e k s z y s i # w c y l i c j u m ,
n a s u w s z y p o p i o ł u na sw# g ło w # , a p a d s z y na z i e m i # , w z w o ła k u Panu B o g u , r z e k # c : P a n ie Boże o ć c a mego Sym eona, j e n ż e s jem u d a ł m ie c z k u o b r o n i e p r z e c i w c z u d z o k r a jn o m , j i ż b y l i n a s i l n i c y ... i p o d a łe ś ż o n y j i c h w p l o n , a d z i e w k i j i c h w j # c s t w o , a w s z y t e k j i c h p l o n 50 w r o z d z i a ł s łu g a m tw y m , j i ż g o r l i l i s i # p r z e
z a k o n t w o j : p r ó s z # , P a n ie Boże m o j, wspomoży m i w d o w ie ...
W e ź rz y n i n i e na s t a n y A s y r s k i e , ja k o ś r a c z y ł w e ź r z e ć na s t a n y E g i p s k i e , g d y po tw y c h s łu g a c h w o d z i e n i u b i e ż e l i , u f a j # c w swe w o z y i w swe j e i ć c e i w w i e l i k o ś ć
b o jo w n ik o w . A t y ś w e ź r z a ł na j i c h z a s t # p y , 2 2־
־
00047300
- 2 3 -
a ćmy j e z n u d z i ł y * D z i e r ż a ł a g łę b o k o ś ć n o g i j i c h , a w ody j e w s z y t k i p o k r y ł y . 60 T a k ie ż s i # s s t a r i i t y m , P a n ie , j i ż u f a j #
w sw# w i e l i k o ś ć i w swe w o zy i w swe s p u s t k i i w sw# s t r z e l b # i w swe w ł ó c z n i e , a n i e w ie d z # , i ż e ś T y sam Bog n a s z , j e n t r z e s z b o g i p r z e c i w n e o t p o c z # t k a , a Pan j e s t j i m i # t o b i e samemu. W zw iedź r a m i# tw e j a k o ś o t p o c z # t k a c z y n i ł , p o r a ź j i c h moc s i l n # moc#
tw # . Ać j i c h moc p a d n i e w t w e j g n i e w i w o ś c i , j i ż ś l u b u j u , i ż e c h c # r o z r u s z y ć tw # ś w i# ć a p o g a ń b ić s t a n e k tw e g o j i m i e n i a , a s k a z i ć
70 m ie cze m swym г о д o ł t a r z a tw e g o . U c z y ń , P a n ie , aby p y c h a j e g o w ło s t n y m m ie cze m j e g o g ło w a b y ł a ś c i # t a . Ać b # d z i e j # t s i d ł e m sw ych o c z u , na m i# w z g l# d n # w , a u d e r z y s z j i ł a s k # w a rg
m ych. D a j m i , P a n i e , u s t a w i c z n o ś ć na m ej m y ś l i , a b y c h j i m p o g a r d z i ł a , a w s z y t k # moc j e g o a b y c h p r z e w r ó c i ł a . Bo t o b # d z i e p a m i# ć j i m i e n i a
tw e g o , g d y ż r # c e ż e ń s k i e j i p o r z u c i t a . Bo n i e j e s t s i ł a tw a w z e b r a n i u l u d a , P a n ie , a n i w s i l e k o ń s k i e j w o la t w a , a n i s i # t o b i e p y s z n i 80 l u b i l i o d p o c z # t k a , a l e p o k o r n y c h a c i c h y c h
z a w ż g i s i # t o b i e l u b i ł a m o d l i t w a . Boże n i e b i e s k i , s t w o r z y c i e l u w o d , a p a n i e w sze g o s t w o r z e n i a ,
u s ł y s z m i# n # d z n # t o b i e s i # m o d l# c # a w tw e m i ł o s i e r d z i e u f a j # c # . W spom ień, P a n ie , n a s ł u g # t w # , a d a j s ło w o w ma u s t a , a s i e r c e mego u m y s łu p o s i l , a b y dom t w o j w p o ś w i# c e n iu twem o s t a ł . Ać w s z y t c y n a r o d o w ie p o z n a j # , i ż e ś Ty B o g , a n i e j e s t j i n y k r o m ie c i e b i e .
LEGENDA O SW. ALEKSYM A c h ! k r o l u w i e l i k i n a s z , Coż c i d z i e j ą M a s c h y ja s z , P r z y d a j ro zu m u к m ej r z e c z y . Me s e r c e bó stw e m o b l e c z y .
R aczy m ią mych g r z e c h ó w p o z b a w ić , B ych m ó g ł o tw y c h á w i a t y c h p r a w i ć . Ż y w o t je d n e g o ś w i a t e g o ,
Coż m i ł o w a ł Boga s w e g o ,
C z t ą w je d n y c h k s i a g a c h o n im . K t o c h c e s ł u c h a ć , j ą p o w ie m :
W R zym ie je d n o p a n i ą b y ł o , C ożć Bogu r a d o s ł u ż y ł o ,
A m i ą ł b a r z o w i e l k i d w o r .
P r ó c z p a n o s z t r z y s t a r y c e r z o w . Co s ą mu zaw żdy s ł u ż y l i ,
Zaw żdy к j e g o s t o ł u b y l i ;
C h o w a ł j e na w i e l e b n o ś c i i na k r a s i e , I m i ą ł k o ż d y swe z ł o t e p a s y .
C h o w a ł s i r o t y i w dow y.
D a ł j i m o s o b n e t r z y s t o ł y ; Za c z w a r ty m p i e l g r z y m i j e d l i , C i ( j i ) do Bogą p r z y w i e d l i . E u f a m i j a n je m u d z i a n o .
W ie lk ie m u tem u p a n u ,
A ż e n i e je g o d z i a n o A g l i j a s .
00047300
־ 24
־
B y ł w y s o k ie g o r o d u ,
N ie m i a ł p o s o b i e ż a d n ie g o p ł o d u . W ią n c c i j ą l i Boga p r o s i ć ,
Aby j e ty m d a r o w a ł .
Aby j i m je d n o p l e m i ą d a ł . Bog t y c h p r o ś b y w y s ł u c h a ł . A g d y s i ą mu s y n n a r o d z i ł , T en s i ą w l e p s z e p r z y g o d z i ł : W ia n c mu z d z ią n o A l e k s y .
Ten b y ł o ć c a b a r z o l e p s z y . Ten w i ą c s ł u ż y ł Bogu r a d .
J u ż e b y ł s t a r d w a d z i e ś c i a l a t , W iać к n ie m u r z e k ł o c i e c s ło w a t a : M i ł y s y n u i k a ż ą t o b i e ,
P o j i m - ż e j a k ą ć ż o n ą s o b i e ;
K t ó r e j je d n o b a n d z ie s z c h c i e ć , S l u b i ą t o b i e , t ą masz m ie ć •
A w i a ć mu c e s a r z d z ie w k a d a ł , A p a p ie ż j i z n i ą o d d a ł .
A w t e n c z a s p a p i e ż a m ią n o ,
I n n o c e n t i u s mu d z i ą n o ...
K t ó r e j k r ó l e w n i e F a m ja n a d z i a n o . Co j a A le k s e m u d a n o .
S p o tk a w s z y o j c a w m i e ś c i e n i e d a j ą c s i ą je d n a k p o z n a ć , j ą ł go p r o s i ć :
W j i m i ą Syna B ożego I d l a s y n a tw e g o A le k s e g o , A r a c z m i swą je łm o ż n a d a ć , Bych m ó g ł t y o d r o b i n y b r a ć . Co b ą d ą z tw e g o s t o ł a p a d a ć . J e g o o c i e c t o u s ł y s z a ł .
I ż je m u synow o j i m i a w s p o m io n a ł:
Tu s i l n o rz e w n o z a p ł a k a ł ; W iać j i Boga d l a c h o w a ł.
A g d y u s ł y s z a ł t a k ą mową.
Z a w in ą ł s o b i e p ła s z c z e m g ło w ą : Tu s i a b y ł w e n i z a m a t w k r a d ł . M a ło e ż e z m o s tu n i e s p a d ł . P o d a ł mu s z a f a r z a sw ego . Ten mu c z y n i ł w i e l e z ł e g o : Tu pod wschodem • l e ż a ł .
Każdy n a n i p o m y je , z ł ą wodą l a ł . A l e ż a ł t u s z e ś ć n a ć c ie l a t . W s z y tk o c i r p i a ł p r z e Bog r a d ;
S io d m e g o n a ć c ie l a t a z a c h o r z a ł b y ł . Co s o b i e n i c c z y n i ł .
A w i a ć , g d y j u ż u m rz e ć m i a ł , Sam s o b i e l i s t n a p i s a ł
I ś c i s n ą ł j i t w a r d o w r ą c e , P o p is a w s z y s w o je w s z y t k i m ą k i I w s z y t k i s k u t k i , c o j e p ł o d z i ł , J ą k o s i ą na ś w i a t n a r o d z i ł .
A g d y Bogu d u s z a d a ł . Tu s i ą w i e l k i d z iw s s t a ł : Samy zwony z w o n i ł y .
W s z y t k i c o w R zym ie b y ł y . W ią c s i ą po n im p y t a n o .
Po w s z y t k i c h d o m ie c h s z u k a n o ; N ie m o g l i g o n i g d z i e j n a i ć , A w żdy n i e c h c i e l i p r z e s t a ć . J e d n o m ło d e d z i e c i ą b y ł o . To j i m w ia ć w z j a w i ł o ,
A r z e k a c : Aza wy n i e w i e c i e o ty m . K t o t o u m a r ł , j ą ć wam p o w ie m :
U E u f г і т і j ą ć l e ż y ,
0 j i m ż e t a f a ł a b i e ż y ;
Pod wschodem j i n a j d z i e c i e , Ać go je d n o s z u k a ć c h c e c i e .
W iać t u p a p ie ż z k a r d y n a ł y . C e s a rz (z ) sw ym i k a p ł a n y
S z l i sa к n ie m u z c h o r ą g w ia m i, A zwony w żdy z w o n i ł y sam y;
Tu w ia ć b y ł a l u d z i s i ł a . S i l n o w i e l k a c i s z c z b a b y ł a . Kogo k o l e p a r a z a l e c i a ł a O t t e g o ś w ia t e g o c i a ł a . K t ó r y l e c h o r o b ą m i a ł , N a te m ie ś ć z d ró w o s t a ł ;
Tu s ą k r a s n e c z t y r z y ś w ie c e s t a ł y .
Co s ą w ia ć w s o b i e ś w i a t y o g ie ń i m i a ł y . C h c i e l i mu l i s t z r ą k i w z i ą ć .
N ie m o g l i go mu w z i ą ć : A n i c e s a r z , a n i p a p i e ż ,
A n i w s z y t k o k a p ła ń s t w o t a k i e ż , 1 w s z y t e k l u d к te m u .
N ie m ó g ł r o z d r z e ć n i c h t r a n k i je m u . W ią c w s z y t c y p r o s i l i Boga za t o . Aby j i m Вод p o m o g ł na t o .
00047300
־ 26
־
- 2 7 -
By mu m o g l i l i s t o t j ą ć ,
A w żdy mu g o n i e m o g l i o t j ą ć , E żby a l e p o z n a l i m a ło ,
Coby na ty m l i ś c i e s t a ł o • J e d n o p r z y s z ł a żo n a j e g o , A ś ć g ł a r ą k a d o n i e g o , Eż j e j w r ą k a w p a d ł l i s t .
A g d y t e n l i s t o g lą d a n o , N a t e m i e ś c ie u z n a n o .
I ż b y ł s y n E u f a m ija n o w .
KODEKS ŚWIĘTOSŁAWÓW
9
I I I (3 ) O t h y c h , k t h o r z i n y e p o d y a n ą s t o y ą C h o ra n g w y ą .
P raw a s l a c h a t h n e g o . N y e k t h o r z i z n a s z y c h s l y a c h c z y c z o w , g d i n a - g r o d z e e c h p r z e c z y w n y e p r z iy a c z e ly o o m b y w a y ą p o l o z z e n l , o t h r z v c z y w - s z y w s z y s t k ą s r o m y e s z ly w o s c z znaa m n yeszą d r v s z n o s c z ą n a s l y a d v y ą n c z , n y p o d c z y y ą c h o rą n g w y ą z n a s z e y w o y s z k i s ta n o w y c z s z ą o b y k l i , n a th e n k o n y e c z a k th e m v k o n c z v , ab y p v s z e k , C z w y rd z y a l y b o w o y e n n e y s t r o - z z e y s z ą v w y a r o w a l i y o b r o n i , y a n s z g y n s z i b r a c z y a g y c h p o d pewnymy ch o ra n g w a m y p o s ta w y e n y , p o d lv g v r z ą n d v m yedzy душу p o lo z z o n e g o , c z y n y c z s z ą o b e k l i . A ly e y s z e s k a r a d a y e s t c z ą s c z , y a s z s z ą szswym p o s p o ls tw e m n y e s z g a d z a , w s ta w y a m i, ab y R y c z e r z k a z d i a l y b o p r o s t y p a n o o s z a a pod pew ną p o d n y e s z o n ą c h o ra n g w y ą n a y e y s t a n y e s t a a l , y s z b iw p r z y p a d z e n y v p o t r z e b i z n i poyow anya a s z ir m y c e z n y e p r z y i a c z e l - m y, v m y a a l m y e s tc z e w zą n cz pewne k v o b r o n y e szw ey c h o r ą n g w y e . P a k - n y ą l y t h a c z y d a l e y w n a s z e y w oynye b a n d ą n a l e z e n y , p r z e s p o d k o m o r z e - g o , p od k t h o r y m s z ą , z g y c h m a n i mayą maam b i c z p o d a a n y , a k o n y e g y c h th e m u t h o podkom orzem v za w yną mayą b y c z p r z i d a n i .
(8 ) K a p la a n y a l y b o s z a c z y m ayącz d z y e d z y n n e g y m y e n y e , a b i s z ł y n a w o yn ą .
G dysz n y k t h e y swego p ra w a maa b y c z s c h y t r z o n a c h y t r z e p o s b a w y o o n , w y e ly e z za k o w n a s z e g o k r o ly e w s t w a ym yenyee o c z c z y s z n e t r z y m a y ą c z , a z t h e g o t h o ym yenya pod czeenyem zzako w skym pow ynnee naam w k r o l e w s t - wye naszeem s l v z b i w oyenne odeym acz o b i k l i . A t h e g o d l y a w s ta w y a m i, a b y c z y t h o d v c h o w n y z z a a c z i n a s z e g o k r o l y e w s t w a , k t h o r e g o l y e b i b i ł y s t a a d l a , ym yenye o c z c iz n n e e t r z y m a y ą c z i , znamy g y c z o c z w y s c z e m y e ly na k a s z d e e w o y n i p o d łu g p r z e r z e c z o n e g o g ym ye n ya d o s t a t k v ,
a l y b o t h a t h o gym yenya b l y s z s z e y swey b r a c z y l a y c z k e y mayą s p v s c z i c z a g y c h s z ą w y r z e c z . P a k n ą ly n y y a n e g o s z t h e g o dw oyga d b a l y b i w c z y - n y c z , t h e d i p r z e r z e c z o n e e gym yenye w s z s t k o p r z e r z e c z o n i c h zaakow s k a z a l y s z m i nasze m v k r o l y e w s t v w y e c z y s ty m y c z a s s i p r z y l ą c z i c z .
(5 4 ) O p v s c z y n a c h .
P r z e w r o th n y m o b y c z a y e m z n a c z b i l o c h o w a n o , y s z k e d i k t h o r z y k m ye cze s z t e g o z y w y a ta z y v o t h a p r z e s p l o d v s z c h o d z ą , g y c h w s z i s t k o ym yenye r v s z a y ą c z e y n y e r v s z a y ą c z e , p v s c z y n ą r z e c z o n e , o b y k l y s z ą o b la p a c z s z o b y e p a n o w y e . S tą d my, t e n t h o p r z e w r o t h n y o b y c z a y д а - n y ą c z , v s ta w y a m y , a b i zgym yenya t i c h t o w m y e r a y ą c z ic h , a c z t h y l e wnyem b a n d z e n a l e z o n o , k y e l y c h z a p o l t h o r i g r z y w n y , g e n b i daan c z i r e k v i p a r o c h y n n e y , s p ra w y o n b i l . Aosta te k gymyenya k v b lis z im p r z i -
