• Keine Ergebnisse gefunden

Durchführung der SPR-Experimente

8 Experimenteller Teil

8.6 SPR-Experimente zur Bestimmung der K D -Werte

8.6.2 Durchführung der SPR-Experimente

Die SPR-Messungen erfolgten an einem Biacore T100 Gerät (Biacore, Uppsala, Schweden) unter Verwendung eines CM5-Sensorchips (ebenfalls von Biacore). Alle Messungen erfolgten bei 25°C. Die Streptavidin-Immobilisierung erfolgte mittels EDC/NHS-Aktivierung unter Verwendung der oben beschriebenen Lösungen analog der im Handbuch[126] beschriebenen Vorgehensweise. Die Flussrate betrug 10 µl/min. Zur Immobilisierung des Liganden wurde eine Injektionszeit von 900 Sekunden gewählt. Zusätzlich zur Messzelle wurde eine Referenzzelle hergestellt.

Diese wurde analog der Bindungsmesszelle beladen, jedoch ohne Injektion des Liganden. Nach erfolgreicher Streptavidin-Immobilisierung wurden mit einer Flussrate von 40 µl/min und einer Injektionszeit von 90 Sekunden die Verdünnungsreihen (0,3-700 µM bzw. 0,01-10 mM) der einzelnen Peptide vermessen. Nach jeder Peptidinjektion erfolgte eine Regeneration der Oberfläche durch Behandlung mit HBS-N Puffer für 300 Sekunden bei einer Flussrate von 40 µl/min. Zur Auswertung wurde das zum Gerät gehörende Programm Biacore T100 Evaluation Software (Version 1.1) verwendet. Bei allen herangezogenen Daten handelt es sich um Differenzmesswerte (Signal der Referenzzelle subtrahiert vom Signal der Bindungsmesszelle). Die erhaltenen Sensorgramme wurden durch Anwendung der steady-state-affinity ausgewertet.

9 Literaturverzeichnis

[1] L. A. Schuresko, R. S. Lokey, Angew. Chem. 2007, 119, 3617.

[2] M. Katsara, T. Tselios, S. Deraos, G. Deraos, M.-T. Matsoukas, E. Lazoura, J.

Matsoukas, V. Apostolopoulos, Curr. Med. Chem. 2006, 13, 2221.

[3] P. Wipf, Chem. Rev. 1995, 95, 2115.

[4] Y.-U. Kwon, T. Kodadek, Chem. Biol. 2007, 14, 671.

[5] G. A. Schellekens, H. Visser, B. A. W. De Jong, F. H. J. Van Den Hoogen, J.

M. Hazes, F. C. Breedveld, W. J. Van Venrooij, Arthritis & Rheumatism 2000, 43, 155.

[6] H. Kessler, Angew. Chem. 1982, 509.

[7] H. M. Geysen, S. J. Rodda, T. J. Mason, Mol. Immunol. 1986, 23, 709.

[8] R. A. Houghten, C. Pinilla, S. E. Blondelle, J. R. Appel, C. T. Dooley, J. H.

Cuervo, Nature 1991, 354, 84.

[9] Á. Furka, F. Sebestyén, M. Asgedom, G. Dibó, in 14th Int. Congr. Biochem., Prague, 1988, p. 168.

[10] Á. Furka, F. Sebestyén, M. Asgedom, G. Dibó, Int. J. Peptide Protein Res.

1991, 37, 487.

[11] S. P. Fodor, J. L. Read, M. C. Pirrung, L. Stryer, L. Lu, D. Solas, Science 1991, 251, 767.

[12] R. Frank, Tetrahedron 1992, 48, 9217.

[13] K. Lam, S. E. Salmon, E. M. Hersh, V. J. Hruby, W. M. Kazmierski, R. J.

Knapp, Nature 1991, 354, 82.

[14] K. Burgess, A. I. Liaw, N. Wang, J. Med. Chem. 1994, 37, 2985.

[15] P. L. Zhao, R. Zambias, J. A. Bolognese, D. Boulton, K. Chapman, Proc. Natl.

Acad. Sci. 1995, 92, 10212.10216.

[16] R. S. Youngquist, G. R. Fuentes, M. P. Lacey, T. Keough, J. Am. Chem. Soc.

1995, 117, 3900.

[17] X. Wang, J. Zhang, A. Song, C. B. Lebrilla, K. S. Lam, J. Am. Chem. Soc.

2004, 126, 5740

[18] A. Triolo, M. Altamura, F. Cardinali, A. Sisto, A. C. Maggi, J. Mass Spectrom.

2001, 36, 1249.

[19] K. F. Blom, Anal. Chem. 1997, 69, 4354.

[20] K. F. Blom, A. P. Combs, A. L. Rockwell, K. R. Oldenburg, J.-H. Zhang, T.

Chen, Rapid Commun. Mass Spectrom. 1998, 12, 1192.

[21] A. H. Franz, R. Liu, A. Song, K. Lam, C. B. Lebrilla, J. Comb. Chem. 2003, 5, 125.

[22] A. Madder, L. Li, H. de Muynck, N. Farcy, D. van Haver, F. Fant, G.

Vanhoenacker, P. Sandra, A. P. Davis, P. J. de Clercq, J. Comb. Chem. 2002, 4, 552.

[23] M. G. Paulick, K. M. Hart, K. M. Brinner, M. Tjandra, D. H. Charych, R. N.

Zuckermann, J. Comb. Chem. 2006, 8, 417.

[24] A. Semmler, Diplomarbeit thesis, Universität Konstanz (Konstanz), 2005.

[25] M. M. Marani, E. Oliveira, S. Cote, S. A. Camperi, F. Albericio, O. Cascone, Anal. Biochem. 2007, 370, 215.

[26] B. T. Chait, R. Wang, R. C. Beavis, S. B. H. Kent, Science 1993, 262, 89.

[27] P. Wang, A. Gulnur, D. Pei, J. Comb. Chem. 2001, 3, 251.

[28] K. Eckart, Mass Spectrom. Rev. 1994, 23.

[29] J. E. Redman, K. M. Wilcoxen, M. R. Ghadiri, J. Comb. Chem. 2003, 33.

[30] T. Pawson, Nature, 373, 573.

[31] R. B. Jones, A. Gordus, J. A. Krall, G. MacBeath, Nature 2006, 439, 168.

[32] W. C. Chan, P. D. White, Fmoc Solid Phase Peptide Synthesis, Oxford University Press, Oxford, 2000.

[33] J. Jones, Amino acid and Peptide Synthesis, Vol. 7, Oxford, 2002.

[34] F. Albericio, R. P. Hammer, C. Garcia-Echeverria, M. A. Molins, J. L. Chang, M. C. Munson, M. Pons, E. Giralt, G. Barany, Int. J. Peptide Protein Res.

1991, 402.

[35] C. P. Holmes, D. G. Jones, J. Org. Chem. 1995, 60, 2318.

[36] C. P. Holmes, J. Org. Chem. 1997, 2370.

[37] R. Keller, The Computer Aided Resonance Assignment Tutorial, CANTINA-Verlag, 2004.

[38] Y. V. Il'ichev, M. A. Schwörer, J. Wirz, J. Am. Chem. Soc. 2004, 126, 4581.

[39] M. Rinnová, M. Nováková, V. Kasicka, J. Jirácek, J. Pept. Sci. 2000, 355.

[40] R. C. Clevenger, J. M. Raibel, A. M. Peck, B. S. J. Blagg, J. Org. Chem. 2004, 69, 4375.

[41] R. Ramos, B. Manning, A. Aviñó, R. Gargallo, R. Eritja, Helv. Chim. Acta 2009, 92, 613.

[42] W. B. Lawson, E. Gross, C. M. Foltz, B. Witkop, J. Am. Chem. Soc. 1962, 84, 1715.

[43] E. Gross, B. Witkop, J. Biol. Chem. 1962, 237, 1856.

[44] A. S. Inglis, P. Edman, Anal. Biochem. 1970, 37, 73.

[45] F. Lottspeich, Bioanalytik, Vol. 2, Spektrum, München, Heidelberg, 2006.

[46] I. Fournier, P. Chaurand, G. Bolbach, F. Lützenkirchen, B. Spengler, J. C.

Tabet, J. Mass Spectrom. 2000, 35, 1425.

[47] J. C. Kappel, G. Barany, J. Comb. Chem. 2005, 7, 78.

[48] Z. Yu, C. Yu, Y.-H. Chu, Tetrahedron Lett. 1998, 39, 1.

[49] J. Mery, V. Hanin, B. Calas, Pept. Res. 1990, 3, 21.

[50] W. S. Hancock, G. R. Marshall, J. Am. Chem. Soc. 1975, 97, 7488.

[51] B. H. Milne, C. F. Moster, Pept. Syn. 1967, 33, 169.

[52] T. Wieland, J. Lewalter, C. Birr, Liebigs Ann. Chem. 1970, 740, 31.

[53] Y.-H. Woo, A. R. Mitchell, J. a. Camarero, Int. J. Pept. Res. Therapeut. 2007, 13, 181.

[54] C. R. Millington, R. Quarrell, G. Lowe, Tet. Lett 1998, 39, 7201.

[55] C. Peters, H. Waldmann, J. Org. Chem. 2003, 68, 6053.

[56] J. A. Camarero, B. J. Hackel, J. J. de Yoreo, A. R. Mitchell, J. Org. Chem.

2004, 69, 4145.

[57] Y. Knwon, K. Welsh, A. R. Mitchell, J. A. Camarero, Org. Lett 2004, 6, 3801.

[58] B. Ludolph, H. Waldmann, Chem. Eur. J. 2003, 9, 3683.

[59] C. Rosenbaum, H. Waldmann, Tet. Lett 2001, 42, 5677.

[60] W. R. Abd-Elgaliel, F. Gallazzi, S. Z. Lever, J. Pept. Sci. 2007, 13, 487.

[61] F. Baleux, B. Calas, J. Mery, International Journal of Peptide & Protein Research 1986, 28, 22.

[62] A. M. Bray, A. G. Jhingran, R. M. Valerio, N. J. Maeji, J. Org. Chem. 1994, 59, 2197.

[63] A. M. Bray, N. J. Maeji, R. M. Valerio, R. A. Campbell, H. M. Geysen, J. Org.

Chem. 1991, 56, 6659.

[64] P. D. White, B. Dörner, R. Steinauer, Synthesis Notes in Novabiochem 2008/9 Catalog, 2008.

[65] A. Fontana, E. Gross, in Practical Protein Chemistry - A Handbook (Ed.: A.

Darbre), Wiley, Chichester, 1986, pp. 67.

[66] H. J. Zeitler, M. Eulitz, J. Clin. Chem. Clin. Biochem. 1978, 16, 669.

[67] A. Fontana, W. E. Savige, M. Zambonin, Methods Pept. Protein Sequence Anal., Proc. Int. Conf., 3rd 1980, 309.

[68] M. M. Vestling, M. A. Kelly, C. Fenselau, Rapid Commun. Mass Spectrom.

1994, 8, 786.

[69] V. Rahali, J. Gueguen, J. Protein Chem. 1999, 18, 1.

[70] R. Quarrell, T. D. W. Claridge, G. W. Weaver, G. Lowe, Mol. Diversity 1996, 1, 223.

[71] A. Basso, P. Braiuca, C. Ebert, L. Gardossi, P. Linda, J. Chem. Technol.

Biotechnol. 2006, 81, 1626.

[72] M. Zhao, N. Lin, C. Wang, S. Peng, Bioorg. Med. Chem. Lett. 2003, 13, 961.

[73] D. Specker, Dissertation thesis, Univerisität Konstanz (Konstanz), 2008.

[74] V. Wittmann, S. Seeberger, Angew. Chem. 2004, 116, 918.

[75] V. Wittmann, S. Seeberger, H. Schägger, Tetrahedron Lett. 2003, 44, 9243.

[76] H. Steen, M. Mann, Nature Review, Mol. Cell Bio. 2004, 5, 699.

[77] P. Roeppstorff, J. Fohlman, Biomed. Mass Spectrom. 1984, 11, 601.

[78] K. Biemann, Anal. Chem. 1986, 58, 1288.

[79] Esquire user manuel, Volume 1 Theory, Vol. 1.1, Bruker Daltonik Bremen, 2005.

[84] M. Przybylski, I. Dietrich, I. Manz, H. Brückner, Biomed. Mass Spectrom.

1984, 11, 569.

[85] M. Przybylski, I. Manz, P. Fonrobert, I. Dietrich, H. Brückner, in 10th Int. Mass Spectrom. Conference, Swansea, 1985, pp. 1519.

[86] P. Edman, Arch Biochem 1949, 22, 475.

[87] P. Edman, G. Begg, Eur. J. Biochem. 1967, 1, 80.

[88] G. A. Grant, M. W. Crankshaw, J. Gorka, in Solid Phase Peptide Synthesis, Vol. 289 (Ed.: G. B. Fields), Academic Press, 1997, pp. 395.

[89] A. Thakkar, A.-S. Wavreille, D. Pei, Anal. Chem. 2006, 78, 5935.

[90] S. H. Joo, Q. Xiao, Y. Ling, B. Gopishetty, D. Pei, J. Am. Chem. Soc. 2006, 128, 13000.

[91] T. Liu, S. H. Joo, J. L. Voorhees, C. L. Brooks, D. Pei, Bioorganic & Medicinal Chemistry

Tetrahedron Young Investigator Award 2006: Jonathan Ellman 2009, 17, 1026.

[92] G. Shen, J. Zhu, A. M. Simpson, D. Pei, Bioorg. Med. Chem. Lett. 2008, 18, 3060.

[93] Q. Xiao, D. Pei, J. Med. Chem. 2007, 50, 3132.

[94] Y. Zhang, S. Zhou, A.-S. Wavreille, J. DeWille, D. Pei, J. Comb. Chem. 2008, 10, 247.

[95] V. S. Fluxa, J.-L. Reymond, Bioorganic & Medicinal Chemistry

Tetrahedron Young Investigator Award 2006: Jonathan Ellman 2009, 17, 1018.

[96] D. Ilse, P. Edman, Aust. J. Chem. 1963, 16, 411.

[97] C. P. R. J. R. Bailey, Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft 1908, 41, 2494.

[98] I. Yamamoto, I. Abe, M. Nozawa, M. Kotani, J. Motoyoshiya, H. Gotoh, K.

Matsuzaki, J. Chem. Soc., Perkin Trans. 1 1983, 2297.

[99] T. B. Johnson, G. M. Pfau, W. W. Hodge, J. Am. Chem. Soc. 1912, 34, 1041.

[100] A. I. Khodair, J.-P. Gesson, Phosphorus, Sulfur, and Silicon and the Related Elements 1998, 142, 167

[101] A. I. Khodair, Nucleosides, Nucleotides and Nucleic Acids 2001, 20, 1735 [102] E. Rydzik, A. Szadowska, A. Kaminska, Acta Pol. Pharm. 1986, 43, 572.

[103] C. P. R. Hackenberger, Org. Biomol. Chem. 2006, 4, 2291.

[104] E. Nicolás, M. Vilaseca, E. Giralt, Tetrahedron 1995, 51, 5701.

[105] M. Vilaseca, E. Nicolás, F. Capdevila, E. Giralt, Tetrahedron 1998, 54, 15273.

[106] B. O. Keller, L. Li, J. Am. Soc. Mass Spectrom. 2000, 11, 88.

[107] S. Xu, M. Ye, D. Xu, X. Li, C. Pan, H. Zou, Anal. Chem. 2006, 78, 2593.

[108] G. Schlosser, G. Pocsfalvi, E. Huszar, A. Malorni, F. Hudecz, J. Mass Spectrom. 2005, 40, 1590.

[109] L. Stryer, Biochemie, Vol. 4, Spektrum Akad. Verl., Heidelberg; Berlin [u.a.], 1999.

[110] D. L. Nelson, M. M. Cox, A. L. Lehninger, Lehninger Biochemie, Vol. 3, Springer, Berlin; Heidelberg [u.a.], 2005.

[111] W. Luttmann, Der Experimentator: Immunologie, Elsevier, Spektrum Akad.

Verl., München; Heidelberg, 2006.

[112] J. J. Devlin, L. C. Panganiban, P. E. Devlin, Science (Washington, D. C., 1883-) 1990, 249, 404.

[113] K. S. Lam, S. E. Salmon, E. M. Hersh, V. J. Hruby, W. M. Kazmierski, R. J.

Knapp, Nature 1991, 354, 82.

[114] T. G. M. Schmidt, A. Skerra, Protein Eng. 1993, 6, 109.

[115] T. G. M. Schmidt, J. Koepke, R. Frank, A. Skerra, J. Mol. Biol. 1996, 255, 753.

[116] I. P. Korndorfer, A. Skerra, Protein Sci. 2002, 11, 883.

[117] P. C. Weber, M. W. Pantoliano, L. D. Thompson, Biochemistry 1992, 31, 9350.

[118] L. B. Giebel, R. Cass, D. L. Milligan, D. Young, R. Arze, C. Johnson, Biochemistry 1995, 34, 15430.

[119] Y.-P. Chang, Y.-H. Chu, Anal. Biochem. 2005, 340, 74.

[120] X. Zang, Z. Yu, Y.-H. Chu, Bioorg. Med. Chem. Lett. 1998, 8, 2327.

[121] F. W. Dunn, J. M. Ravel, W. Shive, J. Biol. Chem. 1956, 219, 809.

[122] G. Liu, K. S. Lam, Comb. Chem. 2000, 33.

[123] F. Mende, O. Seitz, Angew. Chem. 2007, 119, 4661.

[124] E. Kretschmann, Z. Phys. 1971, 241, 313.

[125] A. Otto, Z. Phys. 1968, 216, 398.

[126] Biacore, Biacore Sensor Surface Handbook BR1005-71, Edition AB ed., 2005.

[127] John S. McMurray, David R. Coleman IV, Wei Wang, Martin L. Campbell, Peptide Science 2001, 60, 3.

[128] H. Eberhard, O. Seitz, Org. Biomol. Chem. 2008, 6, 1349.

[129] E. A. Kitas, J. D. Wade, R. B. Johns, J. W. Perich, G. W. Tregear, J. Chem Soc., Chem Commun. 1991, 338.

[130] C. Risinger, Diplom thesis, Konstanz 2005.

[131] V. N. R. Pillai, M. Mutter, Acc. Chem. Res. 1984, 14, 122.

[132] S. B. H. Kent, Annu. Rev. Biochem. 1988, 57, 957.

[133] T. Wohr, F. Wahl, A. Nefzi, B. Rohwedder, T. Sato, X. Sun, M. Mutter, J. Am.

Chem. Soc. 1996, 118, 9218.

[134] M. Mutter, A. Nefzi, T. Sato, X. Sun, F. Wahl, T. Wohr, Pept. Res. 1995, 8, 145.

[135] T. Johnson, M. Quibell, D. Owen, R. C. Sheppard, J. Chem. Soc., Chem.

Commun. 1993, 369.

[136] T. Johnson, M. Quibell, R. C. Sheppard, J. Pept. Sci., 1, 11.

[137] V. Cardona, I. Eberle, S. Barthelemy, J. Beythien, B. Doerner, P.

Schneeberger, J. Keyte, P. D. White, Int. J. Pept. Res. Ther. 2008, 14, 285.

[138] H. Gausepohl, M. Kraft, R. W. Frank, Int. J. Pept. Protein Res., 34, 287.

[139] L. A. Carpino, E. Krause, C. D. Sferdean, M. Schümann, H. Fabian, M.

Bienert, M. Beyermann, Tetrahedron Lett. 2004, 45, 7519.

[140] M. Mutter, A. Chandravarkar, C. Boyat, J. Lopez, S. Dos Santos, B. Mandal, R. Mimna, Murat K, L. Patiny, L. Saucède, G. Tuchscherer, Angewandte Chemie International Edition 2004, 43, 4172.

[141] P. White, J. W. Keyte, K. Bailey, G. Bloomberg, J. Pept. Sci. 2004, 10, 18.

[142] E. Kaiser, R. L. Colescott, C. D. Bossinger, P. I. Cook, Anal. Biochem. 1970, 595.

[143] W. S. Hancock, J. E. Battersby, Anal. Biochem. 1976, 71, 260.

[144] F. Albericio, Curr. Opin. Chem. Biol. 2004, 8, 211.

10 Anhang