• Keine Ergebnisse gefunden

7. ANHANG

7.4. Tabellen

Tabelle 15: Laborparameter an Tag 0

Studiengruppe 1 Studiengruppe 2 Studiengruppe 3 CED Pankreatitis Darm-

Erläuterungen auf der nächsten Seite:

Anhang 84

Erläuterungen zu Tabelle 15:

a) p < 0,05 zwischen Patienten mit CED und Pankreatitis b) p < 0,01 zwischen Patienten mit CED und Pankreatitis c) p < 0,001 zwischen Patienten mit CED und Pankreatitis

d) p < 0,05 zwischen Patienten mit CED und Darmerkrankungen in Studiengruppe 3 e) p < 0,01 zwischen Patienten mit CED und Darmerkrankungen in Studiengruppe 3 f) p < 0,05 zwischen Patienten mit CED und Lebererkrankungen in Studiengruppe 3 g) p < 0,01 zwischen Patienten mit CED und Lebererkrankungen in Studiengruppe 3 h) p < 0,001 zwischen Patienten mit CED und Lebererkrankungen in Studiengruppe 3 i) p < 0,05 zwischen Patienten mit CED und Tumorerkrankungen in Studiengruppe 3 j) p < 0,01 zwischen Patienten mit CED und Tumorerkrankungen in Studiengruppe 3 k) p < 0,001 zwischen Patienten mit CED und Tumorerkrankungen in Studiengruppe 3 l) p < 0,05 zwischen Patienten mit Pankreatitis und Darmerkrankungen in Studiengruppe 3 m) p < 0,01 zwischen Patienten mit Pankreatitis und Darmerkrankungen in Studiengruppe 3 n) p < 0,001 zwischen Patienten mit Pankreatitis und Darmerkrankungen in Studiengruppe 3 o) p < 0,05 zwischen Patienten mit Pankreatitis und Lebererkrankungen in Studiengruppe 3 p) p < 0,01 zwischen Patienten mit Pankreatitis und Lebererkrankungen in Studiengruppe 3 q) p < 0,001 zwischen Patienten mit Pankreatitis und Lebererkrankungen in Studiengruppe 3 r) p < 0,05 zwischen Patienten mit Pankreatitis und Tumorerkrankungen in Studiengruppe 3 s) p < 0,01 zwischen Patienten mit Pankreatitis und Tumorerkrankungen in Studiengruppe 3 t) p < 0,001 zwischen Patienten mit Pankreatitis und Tumorerkrankungen in Studiengruppe 3 u) p < 0,05 zwischen Patienten mit Darmerkrankungen und Lebererkrankungen in Studiengruppe 3 v) p < 0,01 zwischen Patienten mit Darmerkrankungen und Lebererkrankungen in Studiengruppe 3 w) p < 0,05 zwischen Patienten mit Darmerkrankungen und Tumorerkrankungen in Studiengruppe 3 x) p < 0,05 zwischen Patienten mit Lebererkrankungen und Tumorerkrankungen in Studiengruppe 3

Anhang 85

Tabelle 16: Laborparameter der Studiengruppe 1 im Verlauf

Parameter gln - gln + p

MW ± SD Tag 0 Tag 7 Tag 14 Tag 0 Tag 7 Tag 14

Leukozyten (Tsd/µl) 13,50 ± 5,01 17,46 ± 4,87↑ 16,28 ± 3,70↑ 11,31 ± 5,73 11,97 ± 7,85 11,18 ± 3,33 a, f, h Erythrozyten ( Mio/µl) 3,96 ± 0,71 4,06 ± 0,53 4,13 ± 0,58 4,06 ± 0,72 4,02 ± 0,84 4,07 ± 0,65

Hämoglobin (g/ dl) 11,18 ± 1,87 11,35 ± 1,89 11,46 ± 2,41 11,48 ± 2,06 11,70 ± 1,51 11,44 ± 1,97 Hämatokrit (%) 34,19 ± 5,17 34,69 ± 4,92 35,41 ± 6,68 34,66 ± 6,10 35,91 ± 4,44 35,14 ± 5,44

Thrombozyten (Tsd/µl) 429,83 ± 139,97 418,00 ± 185,22 359,30 ± 181,30 394,92 ± 113,84 357,58 ± 143,07 298,64 ± 61,48↓ d Lymphozyten (Tsd/µl) 3,93 ± 6,70 2,84 ± 1,31 2,31 ± 1,31 1,80 ± 1,29 2,28 ± 1,50 2,75 ± 1,15

Quick (%) 95,83 ± 15,13 98,36 ± 19,64 106,70 ± 22,71 98,58 ± 9,62 104,25 ± 8,06 101,73 ± 10,87

PTT (sec) 31,75 ± 2,67 34,70 ± 14,35 35,10 ± 13,71 35,83 ± 4,97 32,50 ± 3,32↓ 31,91 ± 3,02↓ a, c Kalium (mmol/l) 7,43 ± 0,05 7,41 ± 0,03 7,39 ± 0,05 7,39 ± 0,04 7,38 ± 0,03 7,37 ± 0,04

Natrium (mmol/l) 4,17 ± 0,56 4,30 ± 0,38 4,55 ± 0,34 4,29 ± 0,56 4,43 ± 0,63 4,13 ± 0,42 Chlorid (mmol/l) 140,58 ± 5,48 139,17 ± 5,01 139,91 ± 4,89 141,25 ± 2,93 141,92 ± 1,98 141,91 ± 2,12 Calcium (mmol/l) 104,42 ± 5,07 101,75 ± 5,56 104,30 ± 6,72 105,17 ± 2,95 103,92 ± 3,87 104,80 ± 2,10 Magnesium (mmol/l) 2,18 ± 0,19 2,22 ± 0,15 2,30 ± 0,17 2,28 ± 0,14 2,28 ± 0,13 2,31 ± 0,15 Phosphat (mmol/l) 0,87 ± 0,11 0,89 ± 0,09 0,85 ± 0,13 0,86 ± 0,14 0,91 ± 0,10 0,88 ± 0,07

Kreatinin (µmol/l) 1,15 ± 0,33 1,42 ± 0,21 1,36 ± 0,23 1,11 ± 0,22 1,38 ± 0,28 1,47 ± 0,28↑ g Harnstoff (mmol/l) 65,50 ± 15,57 75,08 ± 32,45↑ 73,00 ± 22,96↑ 53,67 ± 16,19 55,92 ± 9,89 54,73 ± 8,92 b,d Cholesterin (mmol/l) 5,59 ± 3,05 8,27 ± 3,62↑ 8,35 ± 2,93↑ 5,20 ± 3,19 6,09 ± 2,21 6,24 ± 1,44↑ a, c Triglyceride (mmol/l) 3,72 ± 1,33 4,47 ± 1,11 4,95 ± 1,54 3,57 ± 0,89 3,98 ± 1,14 4,60 ± 0,88

GOT (U/l) 1,54 ± 1,22 2,05 ± 0,99 1,93 ± 1,22 1,47 ± 1,23 1,91 ± 1,06 1,95 ± 1,07

GPT (U/l) 6,50 ± 2,78 7,67 ± 3,45↑ 8,55 ± 8,52 10,00 ± 9,53 9,67 ± 8,30 9,80 ± 9,00 a GLDH (U/l) 10,83 ± 9,43 21,42 ± 13,79 25,55 ± 31,87 20,75 ± 27,12 22,83 ± 23,14 23,80 ± 28,89

AP (U/l) 5,00 ± 4,94 5,08 ± 4,23 8,09 ± 13,89 8,83 ± 15,93 7,75 ± 12,87↓ 5,20 ± 5,05 a γGT (U/l) 114,73 ± 47,49 120,58 ± 50,44↑ 120,55 ± 55,75↑ 140,73 ± 71,36 116,33 ± 45,06 110,30 ± 42,72 b, c CHE (kU/l) 17,18 ± 12,15 35,25 ± 28,94 39,64 ± 25,24 39,09 ± 52,74 38,83 ± 38,74 39,50 ± 32,38

LDH (U/l) 3,62 ± 1,92 3,77 ± 1,77 3,94 ± 1,96 3,97 ± 1,24 4,05 ± 0,84 4,19 ± 0,98

CK (U/l) 181,36 ± 17,98 192,50 ± 44,02↑ 187,09 ± 37,62↓ 186,00 ± 58,46 176,25 ± 41,56↓ 170,90 ± 46,68 a, e Fortsetzung nächste Seite:

Anhang 86 Tabelle 16: Laborparameter der Studiengruppe 1 im Verlauf (Fortsetzung)

Amylase (U/l) 13,33 ± 5,18 10,42 ± 8,52 21,10 ± 33,41 17,36 ± 18,17 9,67 ± 8,38↓ 6,33 ± 1,66 a Lipase (U/l) 65,42 ± 39,23 74,50 ± 43,65 89,64 ± 65,83 72,50 ± 51,14 98,42 ± 76,90 90,09 ± 50,23

Bilirubin (µmol/l) 158,20 ± 135,43 261,55 ± 270,15 295,55 ± 321,54 99,70 ± 98,26 174,67 ± 153,69 131,50 ± 73,42 Gesamt-Protein (g/l) 5,17 ± 4,63 5,67 ± 2,53 6,36 ± 3,41 5,50 ± 2,11 5,08 ± 2,19 5,50 ± 3,57 Albumin (g/l) 61,67 ± 10,49 62,25 ± 6,94 63,55 ± 6,89 66,00 ± 6,74 65,67 ± 4,91 67,00 ± 6,20 CRP (mg/l) 30,18 ± 7,92 30,00 ± 6,99 33,00 ± 6,53 33,09 ± 4,99 34,42 ± 4,36 35,67 ± 5,02 Glucose (mmol/l) 40,83 ± 41,11 33,82 ± 62,73 22,91 ± 37,39 35,92 ± 34,41 18,75 ± 29,17 15,20 ± 12,97 Lactat (mmol/l) 4,98 ± 2,10 5,27 ± 2,49 5,39 ± 2,46 4,74 ± 1,26 4,38 ± 1,06 3,75 ± 0,64 Eisen (µmol/l) 1,28 ± 0,44 1,59 ± 0,42 1,70 ± 1,04 1,64 ± 0,77 1,58 ± 0,97 1,62 ± 0,53 Transferrin (µmol/l) 6,00 ± 5,08 9,42 ± 8,15 11,09 ± 9,35 8,91 ± 5,75 10,00 ± 4,45 10,56 ± 4,25

Ferritin (µg/l) 50,60 ± 18,66 53,67 ± 14,27 60,10 ± 21,46 46,00 ± 6,98 51,36 ± 8,77 52,00 ± 10,75↑ c α1-Antitrypsin (g/l) 100,50 ± 85,60 91,83 ± 102,04 105,20 ± 125,22 111,10 ± 97,58 81,91 ± 66,74 63,44 ± 67,06

Elastase 2,98 ± 0,73 2,65 ± 1,05 2,13 ± 0,61 2,63 ± 1,00 2,05 ± 0,48 1,83 ± 0,53

a) p < 0,05 zwischen Tag 0 und Tag 7 innerhalb der Gruppen b) p < 0,01 zwischen Tag 0 und Tag 7 innerhalb der Gruppen c) p < 0,05 zwischen Tag 0 und Tag 14 innerhalb der Gruppen d) p < 0,01 zwischen Tag 0 und Tag 14 innerhalb der Gruppen e) p < 0,05 zwischen Tag 7 und Tag 14 innerhalb der Gruppen f) p < 0,01 an Tag 7 zwischen den Gruppen

g) p < 0,05 an Tag 14 zwischen den Gruppen h) p < 0,01 an Tag 14 zwischen den Gruppen

Anhang 87

Tabelle 17: Laborparameter der Studiengruppe 2 im Verlauf

Parameter gln - gln + p

MW ± SD Tag 0 Tag 7 Tag 14 Tag 0 Tag 7 Tag 14

Leukozyten (Tsd/µl) 8,81 ± 4,13 8,46 ± 3,61 8,30 ± 3,33 10,36 ± 4,98 10,08 ± 5,19 9,20 ± 5,86 Erythrozyten ( Mio/µl) 4,02 ± 0,65 4,08 ± 0,68 4,08 ± 0,65 3,97 ± 0,40 4,03 ± 0,57 4,04 ± 0,49 Hämoglobin (g/ dl) 11,97 ± 1,77 12,09 ± 1,66 12,05 ± 1,62 11,65 ± 1,06 11,87 ± 1,47 11,88 ± 1,51 Hämatokrit (%) 36,15 ± 5,38 36,60 ± 5,22 36,30 ± 5,04 35,36 ± 3,13 35,74 ± 4,38 36,13 ± 4,60 Thrombozyten (Tsd/µl) 260,50 ± 88,29 290,21 ± 145,48 267,64 ± 88,99 249,43 ± 121,59 292,14 ± 83,87 361,25 ± 171,46

Lymphozyten (Tsd/µl) 1,54 ± 0,56 1,52 ± 0,41 1,74 ± 0,55 1,20 ± 0,60 1,66 ± 0,65↑ 1,90 ± 0,78↑ + ¥ Quick (%) 93,00 ± 15,17 90,29 ± 14,44 86,82 ± 18,04 89,77 ± 12,68 93,14 ± 11,29 90,50 ± 12,26

PTT (sec) 39,36 ± 13,82 37,36 ± 9,04 44,36 ± 30,93 36,00 ± 6,16 33,79 ± 2,99 32,75 ± 4,03

Kalium (mmol/l) 4,15 ± 0,49 4,48 ± 0,37 4,48 ± 0,57 4,05 ± 0,52 4,71 ± 0,33↑ 4,63 ± 0,54 + Natrium (mmol/l) 140,50 ± 2,85 138,14 ± 4,29 139,00 ± 2,41 139,50 ± 2,98 139,43 ± 2,74 138,63 ± 4,37

Chlorid (mmol/l) 106,69 ± 4,57 104,46 ± 3,33 105,50 ± 2,83 106,93 ± 5,51 104,79 ± 4,58 101,25 ± 5,50↓ ¥ Calcium (mmol/l) 2,17 ± 0,18 2,19 ± 0,08 2,08 ± 0,32 2,18 ± 0,13 2,26 ± 0,18↑ 2,38 ± 0,14↑ * + ¥ § Magnesium (mmol/l) 0,84 ± 0,09 0,80 ± 0,09 0,83 ± 0,11 0,84 ± 0,10 0,92 ± 0,14↑ 0,84 ± 0,16↓ ° # § Phosphat (mmol/l) 1,12 ± 0,35 1,28 ± 0,17 1,31 ± 0,27 1,00 ± 0,29 1,30 ± 0,24↑ 1,34 ± 0,28 # Kreatinin (µmol/l) 58,14 ± 16,20 61,64 ± 23,88 61,73 ± 23,89 104,14 ± 172,80 88,36 ± 119,81 123,88 ± 160,78↑ § Harnstoff (mmol/l) 5,25 ± 2,23 5,91 ± 2,79 5,85 ± 3,12 6,94 ± 4,45 8,39 ± 4,20↑ 9,65 ± 6,10↑ ° + ¥ Cholesterin (mmol/l) 3,81 ± 1,30 3,83 ± 1,30 3,58 ± 1,07 4,00 ± 1,26 4,03 ± 0,98 5,06 ± 1,42↑ ° ¥ § Triglyceride (mmol/l) 1,39 ± 0,68 1,61 ± 0,86 1,84 ± 1,02↑ 1,44 ± 0,76 1,94 ± 0,57↑ 2,51 ± 0,83↑ ¥ # § GOT (U/l) 22,64 ± 26,07 14,29 ± 6,62 14,64 ± 13,34 14,29 ± 11,96 12,86 ± 7,43 16,63 ± 13,41

GPT (U/l) 44,64 ± 62,92 36,43 ± 61,96 21,27 ± 14,95 30,43 ± 42,20 18,79 ± 18,17 22,13 ± 18,87 GLDH (U/l) 17,50 ± 32,34 4,79 ± 4,14 3,55 ± 2,62 6,93 ± 11,80 4,21 ± 3,33 6,75 ± 7,42 AP (U/l) 249,23 ± 202,69 216,69 ± 179,09 142,80 ± 62,89 221,42 ± 162,62 222,71 ± 156,90 349,75 ± 296,98

γGT (U/l) 137,54 ± 118,34 127,69 ± 116,46 85,20 ± 65,54 51,42 ± 49,26 77,43 ± 85,93↑ 109,13 ± 164,99↑ # ¥ CHE (kU/l) 3,53 ± 0,87 3,75 ± 1,04 3,67 ± 1,55 3,29 ± 1,42 3,68 ± 1,39↑ 3,79 ± 1,46↑ + ¥ LDH (U/l) 236,25 ± 119,22 222,08 ± 69,33 226,78 ± 103,88 205,83 ± 36,46 214,21 ± 74,51 208,13 ± 39,26

Fortsetzung nächste Seite:

Anhang 88 Tabelle 17: Laborparameter der Studiengruppe 2 im Verlauf (Fortsetzung)

CK (U/l) 19,43 ± 14,45 15,07 ± 9,64↓ 14,00 ± 10,54↓ 22,14 ± 15,01 15,57 ± 10,32 10,63 ± 4,93 # § Amylase (U/l) 172,93 ± 143,91 208,57 ± 231,01 161,55 ± 139,08 407,79 ± 557,01 168,50 ± 105,98 179,63 ± 117,93

Lipase (U/l) 1049,08 ± 1,066,16 1278,07 ± 1,779,43 775,40 ± 892,53 3240,23 ± 4,622,62 1020,36 ± 1,075,41 656,50 ± 433,99 Bilirubin (µmol/l) 20,93 ± 26,21 10,21 ± 7,05 8,36 ± 3,85 21,71 ± 33,08 10,64 ± 15,86↑ 14,13 ± 23,88 + Gesamt-Protein (g/l) 65,07 ± 10,54 68,00 ± 6,41 67,64 ± 7,76 59,07 ± 8,33 65,36 ± 8,91↑ 71,63 ± 5,24↑ ¤ ¥ § Albumin (g/l) 32,54 ± 6,97 32,46 ± 5,27 31,50 ± 7,29 29,92 ± 7,34 33,69 ± 8,99 35,75 ± 5,20↑ ¥ CRP (mg/l) 74,14 ± 75,98 34,64 ± 51,25↓ 53,91 ± 79,51 94,14 ± 74,09 30,07 ± 42,63↓ 29,00 ± 47,53↑ + ¥ Glucose (mmol/l) 6,33 ± 4,00 6,81 ± 3,33 7,14 ± 3,82 6,88 ± 1,97↑ 7,72 ± 5,58 8,05 ± 4,18 ° Lactat (mmol/l) 1,00 ± 0,16 1,09 ± 0,53 ,93 ± 0,57 1,11 ± 0,39 1,29 ± 0,45 1,72 ± 0,57

Eisen (µmol/l) 6,62 ± 4,41 7,58 ± 4,14↑ 9,38 ± 4,81 5,70 ± 4,08 9,93 ± 7,11 9,25 ± 5,57↑ # ¥ Transferrin (µmol/l) 47,00 ± 12,43 44,22 ± 8,48 38,86 ± 12,10 42,67 ± 12,43 50,58 ± 15,96↑ 51,00 ± 16,68 # Ferritin (µg/l) 385,75 ± 332,95 258,10 ± 167,61↓ 420,25 ± 309,04 364,11 ± 311,48 275,77 ± 233,26 316,00 ± 251,48 #

α1-Antitrypsin (g/l) 2,02 ± 0,42 1,88 ± 0,26 - 2,30 ± 0,33 2,14 ± 0,28 -

Elastase 1,28 ± 1,32 0,88 ± 0,73 0,23 ± 0,25 3,67 ± 8,01 0,88 ± 1,37 0,40 ± 0,24

° p<0,05 zwischen Glutamin- und Kontrollgruppe

* p<0,01 zwischen Glutamin- und Kontrollgruppe

# p<0,05 zwischen Tag 0 und Tag 7 + p<0,01 zwischen Tag 0 und Tag 7

¤ p<0,001 zwischen Tag 0 und Tag 7

¥ p<0,05 zwischen Tag 0 und Tag 14

§ p<0,05 zwischen Tag 7 und Tag 14

Anhang 89

Tabelle 18: Laborparameter der Studiengruppe 3 an Tag 0 Parameter

° p < 0,05 zwischen Patienten mit Darm- und Lebererkrankungen

* p < 0,01 zwischen Patienten mit Darm- und Lebererkrankungen + p < 0,05 zwischen Patienten mit Darm- und Tumorerkrankungen

# p < 0,05 zwischen Patienten mit Leber- und Tumorerkrankungen

Anhang 90

Tabelle 19: Laborparameter bei Patienten mit Lebererkrankungen im Verlauf

Tag 0 Tag 7 Tag 14 p

Anhang 91

Tabelle 20: Laborparameter bei Patienten mit Tumorerkrankungen im Verlauf

Tag 0 Tag 7 Tag 14 p

Leukozyten (Tsd/µl) 10,40 ± 8,26 15,69 ± 14,62 6,77 ± 2,79↓ * Erythrozyten (Mio/µl) 3,50 ± 0,37 3,38 ± 0,34 3,43 ± 0,57

Hämoglobin (g/dl) 10,36 ± 0,85 10,12 ± 0,66 9,83 ± 1,54 Hämatokrit (%) 31,58 ± 2,53 30,61 ± 2,57 29,97 ± 5,06 Thrombozyten (Tsd/µl) 250,56 ± 100,53 231,33 ± 67,03 265,67 ± 134,85 Lymphozyten (Tsd/µl) 0,88 ± 0,58 1,01 ± 0,36 0,90 ± 0,55

Anhang 92

Tabelle 21: Aminosäure-Konzentration der Studiengruppe 1 im Verlauf

gln - gln + p

[µmol/l] Tag 0 Tag 7 Tag 14 Tag 0 Tag 7 Tag 14

TAU 39,83 ± 24,89 26,36 ± 12,95 38,73 ± 30,09 25,27 ± 9,61 27,91 ± 13,33 30,18 ± 11,56

ASD 0,33 ± 0,65 4,09 ± 4,06↑ 1,64 ± 2,11↑ 3,09 ± 3,33 9,55 ± 15,34 2,09 ± 2,51 a, c

THR 129,08 ± 34,43 166,00 ± 75,39 147,27 ± 61,50 167,45 ± 68,04 146,91 ± 44,48 130,91 ± 33,47 SER 89,75 ± 22,66 97,45 ± 29,48 93,45 ± 32,48 105,09 ± 41,14 90,36 ± 31,50 90,09 ± 19,99 ASN 29,25 ± 12,92 39,00 ± 13,59 37,00 ± 16,74 35,36 ± 8,66 33,00 ± 13,68 31,73 ± 14,76

GLU 36,00 ± 17,07 52,55 ± 21,30↑ 60,27 ± 34,63↑ 37,91 ± 14,98 53,36 ± 30,20 45,27 ± 16,55 a, c GLN 454,33 ± 68,65 509,73 ± 102,97 507,09 ± 93,08 585,55 ± 104,21 620,36 ± 129,36 633,55 ± 138,38

PRO 166,00 ± 62,56 213,73 ± 81,92↑ 225,27 ± 72,22↑ 247,27 ± 162,03 229,18 ± 54,01 188,55 ± 64,74 a, d GLY 219,92 ± 102,34 275,18 ± 92,12 267,91 ± 79,96↑ 255,09 ± 64,82 261,36 ± 61,77 254,55 ± 73,56 c ALA 282,00 ± 117,55 390,73 ± 124,55↑ 402,55 ± 83,25↑ 387,45 ± 194,31 436,73 ± 101,72 433,18 ± 157,05 b, c CIT 16,50 ± 6,05 16,82 ± 6,97 17,91 ± 11,34 15,55 ± 7,51 14,82 ± 11,13 16,73 ± 7,89

VAL 197,75 ± 47,02 244,82 ± 59,24 234,55 ± 63,02 221,00 ± 72,16 230,73 ± 45,65 225,18 ± 41,02

CYS 34,08 ± 14,21 43,09 ± 18,31↑ 41,82 ± 18,24 39,82 ± 14,22 51,55 ± 19,67↑ 53,64 ± 19,68↑ a, c MET 26,67 ± 12,57 29,18 ± 17,39 27,82 ± 9,86 33,36 ± 19,68 25,64 ± 7,24 27,18 ± 10,87

ILE 59,67 ± 23,34 61,27 ± 16,26 59,18 ± 18,30 69,73 ± 21,32 64,82 ± 11,70 58,36 ± 11,91 LEU 104,50 ± 41,16 119,00 ± 30,32 116,82 ± 34,99 112,09 ± 33,19 114,36 ± 19,89 106,82 ± 23,07 TYR 48,42 ± 16,47 53,55 ± 18,94 52,09 ± 23,86 51,18 ± 17,63 46,18 ± 13,30 46,64 ± 14,01

PHE 64,33 ± 14,67 73,73 ± 28,58 76,82 ± 24,75↑ 63,09 ± 20,37 66,91 ± 13,68 65,00 ± 15,86 c B-ALA 12,58 ± 20,24 6,91 ± 12,75 5,91 ± 14,41 3,45 ± 3,70 6,82 ± 8,98 6,00 ± 11,42

ORN 72,92 ± 27,48 96,55 ± 27,32↑ 103,91 ± 32,34↑ 93,18 ± 44,32 106,45 ± 31,45 104,36 ± 37,20 a, c LYS 141,00 ± 28,34 176,64 ± 57,10 175,55 ± 29,52↑ 175,64 ± 50,54 190,00 ± 41,73 173,55 ± 39,70 d TRY 46,83 ± 15,93 57,73 ± 18,43↑ 56,82 ± 16,89 45,76 ± 21,39 58,55 ± 30,42 68,09 ± 25,72↑ a, c ARG 62,50 ± 18,89 70,00 ± 25,55 60,82 ± 14,04 76,45 ± 35,87 82,27 ± 35,98 70,82 ± 28,07

GESAMT 2,515,67 ± 370,00 3,051,27 ± 726,65 3,013,55 ± 537,09↑ 3,048,58 ± 823,41 3,175,91 ± 592,80 3,090,18 ± 656,14 d BCAA 361,92 ± 106,73 425,09 ± 100,82 410,55 ± 112,61 402,82 ± 120,46 409,91 ± 72,03 390,36 ± 70,96 AA 112,75 ± 25,30 127,27 ± 43,55 128,91 ± 31,43 114,27 ± 33,82 113,09 ± 18,93 111,64 ± 24,69

FISHER-Index

3,23 ± 0,71 3,61 ± 1,42 3,27 ± 1,03 3,61 ± 0,96 3,65 ± 0,64 3,56 ± 0,58

a) p < 0,05 zwischen Tag 0 und Tag 7 b) p < 0,01 zwischen Tag 0 und Tag 7 c) p < 0,05 zwischen Tag 0 und Tag 14 d) p < 0,01 zwischen Tag 0 und Tag 14

Anhang 93

Tabelle 22: Aminosäure-Konzentration der Studiengruppe 2 im Verlauf

gln - gln + p

[µmol/l] Tag 0 Tag 7 Tag 14 Tag 0 Tag 7 Tag 14

TAU 38,70 ± 23,43 44,00 ± 20,89 46,38 ± 23,70 36,27 ± 19,69 42,18 ± 21,71 49,38 ± 28,01

ASD 7,00 ± 8,40 2,77 ± 3,54 3,38 ± 3,11 7,26 ± 9,90 3,45 ± 4,18 3,38 ± 4,78

THR 155,14 ± 66,15 138,31 ± 53,47 154,38 ± 46,72 116,38 ± 71,25 109,64 ± 37,23 123,13 ± 35,45 SER 104,28 ± 42,13 91,08 ± 27,76 110,13 ± 43,51 85,08 ± 46,44 73,00 ± 18,09 93,25 ± 20,23 ASN 25,43 ± 15,66 26,31 ± 13,80 35,75 ± 15,06 29,69 ± 10,79 27,27 ± 11,98 40,38 ± 15,33↑ b GLU 70,71 ± 37,48 67,92 ± 16,93 64,13 ± 18,29 51,82 ± 30,75 61,36 ± 16,76 59,58 ± 23,12 GLN 484,71 ± 148,21 492,85 ± 126,00 526,88 ± 117,76 434,92 ± 182,14 474,36 ± 85,38 533,63 ± 55,51 PRO 197,04 ± 90,09 175,54 ± 60,97 178,00 ± 78,50 175,14 ± 128,83 174,00 ± 70,58 206,50 ± 99,24 GLY 259,07 ± 106,38 222,38 ± 73,54 252,25 ± 78,89 174,88 ± 99,35 181,64 ± 57,95 218,88 ± 71,78 ALA 289,14 ± 131,46 294,08 ± 61,32 312,13 ± 83,29 294,05 ± 166,09 306,00 ± 77,62 407,13 ± 79,62↑ c

CIT 14,49 ± 8,52 14,92 ± 6,46 15,50 ± 3,16 14,27 ± 7,24 20,09 ± 7,23↑ 22,88 ± 9,52 a

VAL 244,64 ± 124,51 231,08 ± 55,11 225,63 ± 40,82 251,36 ± 98,53 231,91 ± 39,75 235,25 ± 51,22 CYS 40,14 ± 15,70 45,00 ± 11,55 46,13 ± 19,34 37,71 ± 13,61 47,18 ± 15,29 65,25 ± 20,03↑ b MET 23,71 ± 12,71 24,54 ± 6,09 25,00 ± 6,16 25,46 ± 16,15 20,73 ± 7,17 28,25 ± 9,72

ILE 76,57 ± 39,46 63,15 ± 17,67 63,13 ± 18,64 68,98 ± 34,60 63,09 ± 13,46 70,50 ± 15,68 LEU 124,96 ± 77,04 114,31 ± 29,86 118,50 ± 31,29 132,89 ± 48,12 115,55 ± 21,89 136,75 ± 26,68↑ c TYR 53,86 ± 27,51 53,15 ± 17,86 61,00 ± 20,78 48,42 ± 20,84 43,64 ± 9,64 61,88 ± 24,97 PHE 72,89 ± 36,30 68,23 ± 14,03 69,50 ± 15,01 72,32 ± 37,59 65,45 ± 13,14 74,13 ± 14,59 β-ALA 12,73 ± 16,58 7,08 ± 11,69 12,63 ± 18,91 3,93 ± 10,32 4,82 ± 12,01 11,38 ± 17,64 ORN 104,49 ± 45,08 95,77 ± 37,38 98,38 ± 22,65 90,14 ± 48,88 109,73 ± 45,85 112,63 ± 36,53 LYS 172,90 ± 75,18 153,46 ± 44,33 174,25 ± 53,99↑ 144,90 ± 71,55 136,27 ± 27,67 173,13 ± 32,31↑ c TRY 53,71 ± 18,49 44,69 ± 14,03 44,50 ± 15,77 45,36 ± 19,75 37,82 ± 18,10 42,50 ± 6,37

ARG 79,21 ± 45,10 62,08 ± 13,59 64,50 ± 21,62 50,26 ± 39,30 53,36 ± 24,30 61,50 ± 19,84 GESAMT 2,955,58 ± 985,62 2,718,54 ± 469,64 2,895,75 ± 551,55 2,591,48 ± 1,065,31 2,616,18 ± 321,66 3,019,45 ± 373,07 BCAA 446,18 ± 222,92 408,54 ± 94,36 407,25 ± 81,40 453,23 ± 175,89 410,55 ± 66,79 442,50 ± 88,73 AA 126,75 ± 54,77 121,38 ± 24,55 130,50 ± 27,82 120,74 ± 49,71 109,09 ± 15,73 136,00 ± 22,44 FISHER 3,52 ± ,64 3,39 ± ,58 3,15 ± ,46 3,92 ± 1,27 3,80 ± ,63 3,27 ± ,51

a) p < 0,05 zwischen Tag 0 und Tag 7 b) p < 0,05 zwischen Tag 0 und Tag 14 c) p < 0,05 zwischen Tag 7 und Tag 14

Anhang 94

Tabelle 23: Aminosäure-Konzentration in Abhängigkeit vom CRP

CRP < 100 mg/l CRP >= 100 mg/l

gln- gln+ gln- gln+

[µmol/l] Tag 0 Tag 14 Tag 0 Tag 14 Tag 0 Tag 14 Tag 0 Tag 14

p TAU 48,6 ± 22,4 54,4 ± 27,1 54,63 ± 15,73 57,33 ± 49,32 20,96 ± 13,18 33,0 ± 8,19↑ 22,5 ± 6,12↓ 44,6 ± 8,99↓↑ a d i j

ASD 8,7 ± 8,7 4,8 ± 2,9 9,93 ± 12,76 2 ± 1,73 4 ± 7,87 1 ± 1,73 5,25 ± 7,42 4,2 ± 6,02

THR 193,2 ± 46,7 163,8 ± 38,9↓ 174,38 ± 62,4 108,67 ± 12,9 86,6 ± 26,95 138,67 ± 63,45 72,88 ± 40 131,8 ± 43,19 g SER 125,8 ± 34 120,2 ± 47,5 126,85 ± 40,08 103,33 ± 14,43 65,58 ± 23,45 93,33 ± 37,81 53,75 ± 15,49 87,2 ± 22,13↑ j ASN 24,3 ± 16,8 36,4 ± 18,1 36,95 ± 11,55 55,33 ± 7,51↑ 27,4 ± 15,03 34,67 ± 11,59 24,25 ± 6,48 31,4 ± 10,71 h GLU 79,1 ± 43,6 64,8 ± 20,1 67,25 ± 38,5 52 ± 18,52 55,6 ± 17,91↓ 63 ± 19,05 40,25 ± 18,44 64,12 ± 26,36 e GLN 565,7 ± 100,9 551 ± 109,8 584,98 ± 175 541,67 ± 42,25 339 ± 98,71 486,67 ± 143,31 322,38 ± 77,19↓ 528,8 ± 66,5↑ b j PRO 239,8 ± 81,1 211,2 ± 81 273,83 ± 136,92 153,33 ± 12,66 120,1 ± 41,27↓ 122,67 ± 32,93 101,13 ± 53,13↓ 238,4 ± 117,32↑ a e j GLY 313,7 ± 89,2 260,2 ± 63,0↓ 263,38 ± 87,71 263,33 ± 68,16 160,8 ± 45,61↓ 239 ± 115,83 108,5 ± 32,96↓ 192,2 ± 65,75 a e g ALA 339,8 ± 138 352,2 ± 74,2 409,28 ± 178,36 396,67 ± 65,9 198 ± 44,02 245,33 ± 50,52 207,63 ± 92,7 413,4 ± 93,76↑ k CIT 16,1 ± 10,4 16,2 ± 3,6 17,3 ± 10,11 21,0 ± 6,08 11,58 ± 2,2↓ 14,33 ± 2,31 12,0 ± 3,25↓ 24,0 ± 11,66↑ a e j VAL 270 ± 146,8 233,2 ± 46,8 305,83 ± 114,91 200,33 ± 1,15 199,2 ± 57,26 213 ± 32,6 210,5 ± 64,39 256,2 ± 55,93

CYS 42,1 ± 17,6 46,8 ± 24,8 44,17 ± 10,53 65,0 ± 28,16 36,58 ± 12,55 45,0 ± 8,72 32,88 ± 14,23 65,4 ± 17,49↑ k MET 26,4 ± 15,1 27,2 ± 6,5 38,42 ± 17,48 33,67 ± 11,5 18,8 ± 4,55 21,33 ± 4,04 15,75 ± 3,77↓ 25,0 ± 8,0↑ a j ILE 89,0 ± 42,9 66,8 ± 22,9 95,12 ± 38,17 68,0 ± 13,75 54,2 ± 20,14 57,0 ± 8,54↓ 49,38 ± 12,58 72,0 ± 18,12↑ f j LEU 133,8 ± 94 120,2 ± 39,3 160,25 ± 56,89 124,33 ± 9,81 109,1 ± 33,61 115,67 ± 17,9 112,38 ± 29,41 144,2 ± 31,82↑ j TYR 62,3 ± 30,3 59,8 ± 25,9 62,48 ± 15,69 72,33 ± 24,99 38,6 ± 13,16 63,0 ± 12,53 37,88 ± 18,28 55,6 ± 25,45

PHE 73, 9 ± 37,4 74,8 ± 12,1 87,42 ± 51,85 61,67 ± 15,37 71,1 ± 38,52 60,67 ± 17,56 61,0 ± 19,04 81,6 ± 8,26↑ j β-ALA 17,1 ± 19,4 19,6 ± 21,5 8,33 ± 15,31 15,33 ± 23,18 4,84 ± 4,87↓ 1,0 ± 1,73 0,63 ± 1,19↓ 9,0 ± 16,03 b e ORN 125,3 ± 40,8 101 ± 26,3 119,33 ± 56,65 92,33 ± 32,72 66,96 ± 23,25 94,0 ± 19,0 68,25 ± 29,45 124,8 ± 36,13↑ k LYS 206, 8 ± 71,9 184,6 ± 62,5↓ 205,27 ± 71,47 188,33 ± 10,6 111,92 ± 28,33↓ 157 ± 41,07 99,63 ± 19,81↓ 164,0 ± 38,64↓↑ c d e g k TRY 60,3 ± 15,1 43,2 ± 15,1 60,67 ± 18,91 46,33 ± 7,57 41,8 ± 19,41 46,67 ± 20,03 33,88 ± 10,83 40,2 ± 4,97

ARG 94,8 ± 46,4 69,6 ± 19↓ 77,83 ± 46,59 54 ± 10,44 51,2 ± 27,76 56 ± 27,22 29,59 ± 13,32↓ 66,0 ± 23,8↑ b g l GESAMT 3441,4 ± 836,9 3086,6 ± 505,4 3517,83 ± 952,52 2978 ± 229,99 2081,02 ± 518,76 2577,67 ± 557,65 1896,71 ± 415,2 3044,32 ± 463,75↑ l BCAA 492,7 ± 261,2 420,2 ± 101,9 561,2 ± 206,22 392,67 ± 22,5 362,5 ± 107,16 385,67 ± 36,12 372,25 ± 97,94 472,4 ± 102,69↑ j AA 136,2 ± 59,1 134,6 ± 30,9 149,9 ± 57,37 134 ± 28 109,7 ± 46,86 123,67 ± 26,08 98,88 ± 31,04 137,2 ± 22,02

FISHER-Index 3,5 ± 0,6 3,1 ± 0,5 3,78 ± 1,03 3,01 ± 0,58 3,48 ± 0,74 3,19 ± 0,56 4,03 ± 1,48 3,42 ± 0,44

Erläuterungen auf der nächsten Seite

Anhang 95 Erläuterungen zu Tabelle 23:

a) p < 0,05 gln+ an Tag 0 zwischen CRP < und >= 100 mg/l b) p < 0,01 gln+ an Tag 0 zwischen CRP < und >= 100 mg/l c) p < 0,001 gln+ an Tag 0 zwischen CRP < und >= 100 mg/l d) p < 0,05 gln+ an Tag 14 zwischen CRP < und >= 100 mg/l e) p < 0,05 gln- an Tag 0 zwischen CRP < und >= 100 mg/l f) p < 0,05 gln- an Tag 14 zwischen CRP < und >= 100 mg/l g) p < 0,05 CRP < 100 mg/l und gln- zwischen Tag 0 und Tag 14 h) p < 0,05 CRP < 100 mg/l und gln+ zwischen Tag 0 und Tag 14 i) p < 0,05 CRP >= 100 mg/l und gln- zwischen Tag 0 und Tag 14 j) p < 0,05 CRP >= 100 mg/l und gln+ zwischen Tag 0 und Tag 14 k) p < 0,01 CRP >= 100 mg/l und gln+ zwischen Tag 0 und Tag 14 l) p < 0,001 CRP >= 100 mg/l und gln+ zwischen Tag 0 und Tag 14

Anhang 96

Tabelle 24: Aminosäure-Konzentration in der Studiengruppe 3 an Tag 0

[µmol/l] Darm Leber Tumor p

TAU 43,38 ± 26,22 40,57 ± 33,55 35,44 ± 11,72

ASD 5,38 ± 8,80 9,29 ± 15,64 5,67 ± 8,60

THR 142,88 ± 52,97 170,57 ± 84,21 110,56 ± 30,57 SER 101,88 ± 47,45 103,29 ± 15,41 82,89 ± 23,25 ASN 40,50 ± 34,03 60,29 ± 20,48↑ 33,89 ± 13,36 ° * GLU 56,00 ± 35,83 39,86 ± 18,70 55,56 ± 37,83 GLN 488,75 ± 116,96 603,71 ± 202,13 447,56 ± 106,25 PRO 238,50 ± 89,13 254,00 ± 117,16 167,78 ± 77,63 GLY 220,13 ± 65,05 322,86 ± 139,74 209,44 ± 62,80 ALA 331,63 ± 75,25 317,71 ± 74,04 275,22 ± 83,70 CIT 20,88 ± 13,32 34,14 ± 21,54 17,00 ± 7,78 VAL 253,75 ± 53,80 203,71 ± 42,09 210,11 ± 33,07 CYS 16,69 ± 6,90 33,43 ± 16,88 18,94 ± 7,63 MET 30,13 ± 15,60 42,00 ± 10,20↑ 29,44 ± 10,39 °

CYT 1,25 ± 1,28 2,71 ± 3,30 4,44 ± 9,22

ILE 65,50 ± 15,62 49,29 ± 15,74 61,11 ± 16,24 LEU 122,13 ± 31,17 97,71 ± 15,59 107,11 ± 23,82 TYR 63,38 ± 51,48 90,14 ± 48,72 67,11 ± 21,66 PHE 80,00 ± 32,55 83,57 ± 16,94 63,11 ± 16,20 B-ALA 8,88 ± 10,41 6,86 ± 8,76 8,33 ± 18,73 G-BUT 2,25 ± 4,17 2,00 ± 4,00 0,22 ± 0,44 ORN 107,88 ± 21,56 132,29 ± 76,21 88,78 ± 38,79 LYS 151,00 ± 41,23 214,57 ± 89,10↑ 151,44 ± 23,00 + HIS 67,13 ± 33,22 94,71 ± 30,95↑ 62,44 ± 17,16 * TRY 43,38 ± 17,04 43,43 ± 12,79 34,22 ± 15,72

CAR 4,00 ± 8,55 1,29 ± 3,40 1,89 ± 2,98

ARG 58,38 ± 24,93 85,57 ± 36,95↑ 48,11 ± 12,41 * GESAMT 2915,50 ± 670,49 3331,00 ± 973,52↑ 2554,44 ± 408,71 * BCAA 441,38 ± 96,44 350,71 ± 64,44 378,33 ± 38,77 AA 143,38 ± 79,55 173,71 ± 55,89 130,22 ± 36,44 FISHER-Index 3,76 ± 1,61 2,13 ± 0,48↓ 3,14 ± 1,03 ° *

° p<0,05 zwischen Darm- und Leberpatienten

* p<0,05 zwischen Tumor- und Leberpatienten + p<0,01 zwischen Tumor und Leberpatienten

Danksagung 97