• Keine Ergebnisse gefunden

VORUM, MORBIS PRIMI PARIS NER-

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Aktie "VORUM, MORBIS PRIMI PARIS NER-"

Copied!
48
0
0

Wird geladen.... (Jetzt Volltext ansehen)

Volltext

(1)

D I S S E R T A T I O M E D I C O - I N A U G U R A L I S

MORBIS PRIMI PARIS NER- VORUM,

JJUAW»

A N N U E N T E A M P L I S S I M O M E D I C O R U M O R D I N E I N U N I V E R S I T A T E C A E S A R E A

L I T E R A R U M D O R P A T E N S I ,

U T

§ K A D U M D O C T O R I S I N U T R A Q U E M E - D I C I N A E I T E A D I P I S C A T U R , DIE XXIV. FEBRUARII MDCCCVI, HORA

I N A U D I T O R I O ACADEMICO MAXIMO /^^f^J^tfV>\

JPUSLICE D E F E N D B T ' jjk C A ^ ^ ^ * j-

A U T O U

v f e * » '

A

'

r

i /

JOSEPHUS LIBOSCHITZ, VILNENJI?,

M F.D iC I N A £' M AOISTS Jt

D O R P A T I - L I V O N U M , IJTERIS MICHAELIS GERHARDI GRENZII,

T y P O O R A P H I ACADEMICI,

(2)

Prooemium.

Etfi fcripta medica diligenter evolvamus, morbo- rum nervi olfactorii mancam modo et rariorem mentionem factam esfe, edocemur. Sic, ut omnia, quae. mihi innotuerunt fcripta hoc morborum genus fpectantia, in fcenam adducam, Cl. Fdeflin (a), de

Berger (b), Pelargum (Storch) (c), Bonne- tum (d), Morgagni (e), Gaubium (/), Cul- len (g), etj. Trank (h) nominasfe liceat. Ipfe Cl.

Sprengel (i) in rt literaria ita verfatus, cumli-

(a) Disf, de odorat. ejusque laefiane. Bafil. 16'87.

(b) Disf. de odorat. ejusque praecip. laefion. Witeb. 1698.

(<:) Medicinifch. Jahrgaeng, V. Bd.

(d) Sepulchret, anatom, pract.Hjeuev. 1679.

(e) 3 e fedibus et caufis morborum. Ebrodun,1779>

(i) Aafangsgr. d . M e d . Krankheitsl«hr.-. Berl. i7S4.

(g) Kun. Inbegrif d. Medicin. Nbfolog. Leipz. 1786.

(h) Grundrifs d, Pathelogie. Wien 1SO3.

(i) Handbuch^d. Patholog. Leipzig ^ g g .

(3)

4

brum fuum pathologicum confcriberet, morbos or- gani odoratus nec linea quidem adumbravit. NVm defunt, qui et morbos cavitatum narium expofuere, fed de affectibui nervi olfactorii altum fere un-

dique filentium. Hisce caufis permotus apud animum conftitui, hanc mattriam, etfi difficilem, quantum in me erit exardndi.

Affectiones nervi olfactorii, quoad naturam fudm, ab aliis morbis nervofis parum discrepant,

efjectus autem, relative ad organon olfactus, d^i- verfi aparent. '' "

Ad cognitionem rectam anomaliae cujuslibei corporis humani, notionem Jlatus normdlispartis affectae legumque zoonomicarum, e quibus func- tiones ejus moventur, necesfariam esfe, neminem fore credo, quin concedat. Quamobrem non du-

bitavi, objecto disfertationis meae, ita confulere, ut Imo descriptionem brevem anatomicam nervi olfactorii, p artiumque, per quds tranfit, praemitt am; IId° Phyfiologid*

hujus nervi primas lineas r*P*tam;

Ultio quaedam de Pathologia odoratua exponam; IVt0 denique, pauca d e thtra-

pia ejusdem commentaturus.

(4)

Cajput I . Anatomia.

§• I .

N e r v u s olfaetorius a v e t e r i b u s procesfus m a m - millaris dictus a Tlieophilo, f e c u n d u m Duglas- fium, p r i m u m defcriptus fuit, d e i n Achilini,

Gabriel d e Zerbis, Vefaliut Willis, Lieutaud, Sabatier, Metxger, Scarpa, p l u r i m i q u e alii ejus o r i g i n e m , d e c u r f u m f i n e m q u e r e c t i u s e x p o f u e r e . N e r v u s olfactorius a c e r e b r o ad m e m b r a n a m us- q u e pituitariam e x t e n d i t u r . E x o r i t u r e bafi lobi anteriorig c e r e b r i d u a b u s r a d i c i b u s , q u a r u i n ex- t e r i o r longisfima, altera i n t e r n a b r e v i o r eft. P r i - m a a fisfura S y l v i i , altera aUtem a p a r t e pofte- r i o r i i n t e r n a fuperficiei inferioris l o b o r u m cere- b r i a n t e r i o r u t n nafcitur. N o n n u m a u a m tres radi-

(5)

6

ces adfunt, i n t e r n a n e m p e i n d u o s d i r i m i t u r ral- m u l o s , q u o r u m u n u s l o n g i o r eft altero.

Cl. Hildtbrandt (k) V u t e m , tres femper i n h o m i n e adefse c o n t e n d i t . R a d i c e s h a e coeun- tes fasciolam largam v. t r i a n g u l a r e m efformant, ftriatam a t q u e infjgni mollitie p r a e d i t a m , q u a etiam r a m u l i quinti paris, o r g a n o n olfactus ade- u n t e s , g a u d e n t . I n h a c fasciculi m e d u l l a r e s ob- f e r v a n t u r , q u o r u m filamenta y i decUrfu crasfes- cunt. TJniti r a m i n u n c fub n e r v i olfactorii n o - m i n e antrorfum t e n d u n t , i n v i c e m fe a d p r o p i n - q u a n t , latiores fiunt, et i n fovea l o n g i t u d i n a l i l o b i c e r e b r i , quafi i n v a g i n a p e c u l i a i i , majbre p r o p a r t e i n c l u f i , ad o s ' u s q u e cribrofum profi- c i s c u n t u r , u b i i n b u l b u m c i n e r e u m , v e l , u t p l u r i m i a d n o t a n t (1), i n G a n g l i u m finiuntur. E x h o c o r i u n t u r filamenla m e d u l l a r i a , q u a e prius- q u a m p e r foramina cribrofa t r a n f e u n t , diiram m a t r e i n d i m i t t u n t , q u a e a d os cribrofum a d n e c - titur. i S a n c n e r v i « I f a c t o r i v l a m i n a m cribrofam, o6que crfbriforme t o t u m t r a n f e u n t e s , p e r m e m -

(k) Lehrbuch d. Anatom, d. Menfch., IV. Bd.

(1) M a l a c a r n . osfervaz. in Chirurg. T o m . I, Caput V.

N e f t o r K w i a t k o w s k i . p r a e f i d e M e t * g « r , Disf, de Nerv. fluido, decusfat,, gangliii. Begiomont.i7S4.

(6)

b r a n a m S c h n e i d e r i a n a m r a m u l i s t e n e r r i m i s , i n u m e f i s q u e d i s t r i b u u n t u r . I n fteonatis c i n e r e i , i n adultis a u t e m albidi n e r v i dicti a d p a r e n t . Soem-

mering* in e m b r y o n i b u s cavatos r e p e r i i t (m).

Gall a u t e m i n p r a e l e c t i o n i b u s fuis demonftrat, e t i n adultis cjusdem c o n d i t i o n i s e s f e , i t a , u t p a r , tes o d o r i f e r a e , quafi p e r i n f u n d i b u l u m , feu ca- n a l e m , ad c e r e b r u m ipfum a d v o l e n t . V e r e o r t a m e n , n e multi fint, qui h u i c fententiae calcu- l u m adjicere fuum d e n e g e n t .

§- I I -

O s E t h m o i d e u r a n e c d u m efformatum i n ne»

onatis r e p e s i t u r ; figurae c u b i n o n abfimilis eft, cujus facies f u p e r i o r l a m i n a m h o r i z o n t a l e m r e - fcrt, cavitatem cranii f p e c t a n s ; a n t e r i o r ad finus osfis frontis a d n e c t i t u r ; pofterior c u m osfe fphe- n o i d e o fociatur; facies inferior ad n a r e s textu cellularis adinftar refpicit; d u a e laterales d e n i q u e l a m i n a s p a p y r a c e a s M u n t , q u a e p a r t e m i n t e r n a m o r b i t a r u m f o r m a n t . L a m i n a f u p e r i o r , cribrofa n u n c u p a t a , p e r procesfum, q u i crifta galii voca- t u r , i n duas partes d i v i f a e f t , «ui procesfus fal-

ciformis a d n e c t h u r . I p f a l a m i n a copiouefjmic

— • •' ••.

(m) Ueb. i. Org. der Seele. Kdnifisb* i}96*

(7)

8

1 '

foraminulis pertufa e t d u r a m a t r e o b d u c t a eft;

S e p t u m osfis E t h m o i d e L e m e d i o l a m i n a e hori- z o n t a l i s p e r p e n d i c u l a r i t e r a d os v o m e r i s u s q u e d e s c e n d i t . C u m u t r o q u e h u j u s fepti ijitere cei- l u l a e oafeae c o h a e r e n t , q u a r u m p o r t i o f u p e r i o r , o* fpongiofum fuperius, inferior a u t e m 03 fpon-

giofum medium dicitur. —

Osfafpohgiofainferiora a d bafin finus m a x i l - l u t » efforroandam i n f e r v i u n t , q u o r u r a p a r » anfe- r i o r e m i n e n t i a tran^verfali osfia m a x i l i a e fuperioria , pofteribr v e r o e m i n e n t i a e obli- q u a e osfis palatini a d n e c t i t u r , facies e x t e r i o r fi- n u s m a x i l l a r e s , i n t e r i o r a u t e m f e p t u m naricim refpiciti ... .-•• -

§v I I I . <

Cavitas narium propria defuper. a b osfe E t h - m o i d e o e t finibus f r o n t a l i b u s , ab averfa p a r t e a finibu* osfis f p h e n o i d e i r a p a r t e infexiori a b os- fe p ^ a i i n o , e l a t e r e a procesfu nafali osfis maxil- laris f u p e r i o r i s ; a p a r t e antica a u t e m a b osfibus e t cartilaginibus nafi t e r m i n a t u r . H a e c cavitas a f e p t o n a r i u m , q u o d p a r t i m cartilagineura, p a r t i m o s f e m a eft, i n duas cavitates d i r i m i t u r . I n quali- b e t e a r u m , c o n c h a e i a m defcriptae v a r i o m o d o ' t u r b i n a t a e haerent» P a r s cavi n a r i u m inferior

(8)

)

9 e a n a l e m l a c r i m a l e m e x c i p i t , q u i e criftajaerimali, procesfu f r o n t a l i , h a m u l o l a c r i m a l i , ' procesfu nafaii, osfe u n g u i s e t procesfu iacrimali osfis fpongiofi inferioris, fonttajur.

Sims frontalis i n neonatis, rv i xr rpbfervantur, flui ctiaxn o d o r a t u j»f drfus fere carent, a u t imper- fecto. faltem e t i a m n u n c g a u d e n t . M a g n i t u d o , f o r m a , et n u m e r u s h p r u m finuum.variabilis eft.

C u m cellulis osfis E t h m o i d e i c o m j n u n i c a n t . Sinus fphenoidaks i n n e o n a t i s defunt. S u b fella t u r c i c a Jocati f fepto osfeo i n duas cavitates fi^bdividuntur .ei:. i n jcavura n a r i u m p r o p r i u m h i a n t . '

Sinus Maxillares, r e l i q u i s m a x i m i , figuram p y r a m i d i s quafi. q u a d r a n g u l a r i s a e m u l a n t u r . c u - j u s facies fuperior o r b i t a m , . inferior .alveola»

d e n t i u m m o l a r i u r a , tertia fosfam m a x i l l a r e m , q u a r t a tuberofitatem maxillae fuperioris refpic.it.

T o t a m fuperiiciem i n t e r n a m x a v i p r o p r i i jaarium et finuum a d j a c e n t i u m , m e m b r a n a pituj- i t a r i a . v e l Schneideriana dicta veftitj albicta*'. craf- fa, m o l l i s , p u l p p f a , fplUcuIis minimjs niuciparj»

obfita, m u l t i s arterii» e t neinus p r a e d i t a , ante- r i u s c u m c u t e , ^ofteriis c u m e a m e m b r a n a , q u a p p h a r y n g e m o b d u c i t , conjuncta. I n cayitate na-

(9)

1 0

r i u m p r o p r i a crasfior, q u a m i n finubus obfer- vatur.

§. I V . ' i

A n i m a l i a p l u r i m a , hominerfl o d o r a r u s acie, l o n g e a n t e c e l l i m t I n hisce e t i a m , a n a t r m e s e o m p a r a t a e o p e , n e r v u m p r i m u m f e m p e r in fine c e r e b r a l i c a v a t u m r e p e r i m u s , n e c n o n crasfitie ac l o n g i t u d i n e r e l a t i v a n e r v i hujus iiiugnj ani*

roalia n o s f u p t r a n t . Q u o d , fi i n o b j e c t u m iliud p e n i t i u s i n v e f t i g e m u s , e peculiari cranii et facki forma animantibus dictis propria n o n aegre expli-

Catur, q u a e n i m i r u m o d o r a t u s aciei egrfcgie a p - p r o p r i a t a c e r h i t u r . Nafus ipfe m i r e p r o l o n g a t u s . S i n u s o8fium cranii • et faciei cavo nafi corre- fpOtidentium l o n g e a m p l i o r e s r e p e r i u n t u r , q u o d p a r t i m p e r m a j o r e m e m i n e n t i a m osfis maxillae f u p e r i o r i s , p a r d m p e r d i r e c t i o n e m l a m i n a r u m osfis frontis efficitur. Sic E l e p h a s tanta finuum frontalium ampiitwdine g a u d e t , u t a d OB u s q u e

r occipitis p r o l o n g a t i r e p e r i a n t u r . I n c a n e , infigni o d o r a t a s a c i e p r a e d i t o , n o n folum n a l u m ipfum i o n g i o r e m , fed c o n c h a s etiam majores xnagisq\te t u r b i n a t a s i n v e n i m u s . N e c m i n o r in- t e r c e d i t d i f f t r e n t i a ; a cranii et faciei ftructura pendens, inter forraam d i v e r f a r u m g e n t i u m .

(10)

Sic A e t h i o p e s , teftantibus Soemmeririg (n) e t Blumenbach (o) c a v o naii t u m longiori e x c e t l u n t , et fola % r f a r i h a c formae r a t i o n e odoratus acie infignes funt, u t i p r o certo h a b e m u s . Qriul i m b ' iam i a u d a t u s Soemmering (p) i n cranio A e t R i o -

p i s laniinam cribrofam m i r e m a g n a m et amplld- r i b u s foraminibus perforatam r e p e r i i t . F i n e m ce- T e b r a l e m n e r v i p r i m i , u b i c a v a t u m invtfnlmua,

c u m v e n t r i c u l i ahferioris cavo c o m m u n i c a r e , do- cuit i d e m . (q)

" . Capiit 1T.

P h y j i o l o g i a .

• §. v. ... ..,'....•••.

P r i m u m p a r n e r v o r u m o r g a n o n verum esfe o d o r a t u s , i n e o o m n e s c o n v e n i u n t , q u i leges v i - tae animalis e j u s q u e p h a e n o m e n a o b j e c t u n i fcru- tationis fibi e l i g e r u n t . A n a u t e m unicum fit» b a t d e r e lis a d h u c fub j u d i c e p e n d e t . Joanriea Mt-

/ ' ——— »

(n) Ueb, d. Verfchwdinh. d. Jfeg«p T. Euroj», (o) Anfitogsgrynde d. Phyfidtog.- Wien 1789.

(p) L . c:

(q) Ueber b, Organ d, Seele §, l g . - '-•' i

(11)

\2

(f) Progres de la medccme. Paria i6-»y. '••

( 0 O b b m t tumor.. UixtbaL i a bas. cran. repert.

Jen. 1779»

(t) Disferutio de odoratu abolit. Altdorf IJH, . r y ' ( r ) , u t . u n u m r n o d o teftem a d d u c a n , i n cada- v e r e disfecto n e r v u m p r i m u m a fine cerebrali a d i n e m b r a n a m u s q u e p i m i t a r j a m , p e r t o t u m de- curfum i n d u r a t u m v i d i t , a b s q u e ulla o d o r a t u s i n p p i a . • N e c nori r a m u l i n e r v i t r i g e m i n j , cun»

m e m b r a n a m S c h n e i d e r i i n t r a n t , e a n d e m fibi pa- t a n t m o i l i t i e m , ac p r i m u m p a r n e r v o r u m . At- t a m e n , ut et altera pars a u d i a t u r , C l . Loder (f) e t Jantke (t) a u o s m i a m perfectam a c o m p r e s f i o n e p r i m i paris n e r v o r u m o r t a m vidisfe affirmant.

C l . Mery, q u i e x obfervatione a n t e d i c t a conclu- d e r e t , n e r v u m p r i m u m ad olfactus fenfum pa- r u m m o d o c o n f e r r e , n o t a m ignorasfe i e g e m m i h i v i d e t u r , ex q u a o r g a n o n ' u n u m alterius v i c e s i n ftatu m o r b o f o fubire i n t e l l i g i m u s .

§. V I .

< Gavura nafi p r p p r i u m cum tot a l i o r u m 01- iiuni faciei c a v i t a u b u a c o n n e c t i t u r , q u a e forfan ,ea r a t i o n e ad fenfum ol£actu.# iinmediaje. S^njfe-

(12)

13 (runt, u t fuperficiem m a j o r e m particulis odorife-

, \ ...

ris prebe^ant, c u m m e m b r a n a e q u i b u s v e l t i u n . t u r , r a m u l i s n e r v e i s e p a r e trigeinino ortis gau-"

d e n t . F o r f a n v e r o cavifatum iftarum copia odo-' ratui etiam i t a i n ^ e r v i t / u t K u m o r e m vap^Bromrn,' q u o f e m p e r repfetae furit, fub quavis capitig di- r e c t i o n e iri c a v u m riafi d i m i t t a n t , m e m b r a n a m - q u e Schneideri h u m e c t a n t . Conftat e n i m , fenii fum o d o r a t u s e x t e m p l o a b o i i r i , fimulac mfembrav n a h a e c h u m i d i t a t e caret. Quod infigne p r o b a t , o l f a c t u m , u t tot aliae vitae organicae p h a e n O m e - A a , procesfu c h e m i c o mutationii formae abfolvi.

. . . : .. ^ V I t : ;

I n t e r g u i l u m et orgarion o d o r a t u s c o n f e n . fum adesfe m a x i m u m . oDfervamus. Q u i olfactu deftituti Tirht', ' e t guftum" impeffectum"ha8eri1;

q u o d e c d m m u n i c a t i o n V famulonimi qufnti j)arls cum n e r v o olfactorio iritelligitur. ' E x ea fbnte e u a m lacrimatio per irritatiorieiri. m e m b r a r i a e S c l i n e i d e r i a n a e p r o d u c t a facile explicatur- P a - xi r a t i o n e *3emum intelligimus, q u a r e l u x reperi-' tmh et vafi^^larennAm^agens',' fternutatioaem pasfim p r o d u c e r e valeait. v

NotabiliB fanguinis copia, a r t e r i a r u m d i v e r - fgrum ope,ori$ario olfactus advehuut, u t freque»*

(13)

tes Iiaemorrhagiae n a r i u m p r o b a n t , Arteria. ni- m i r u m fphenopalatina, arteria pterygopalatina, ar- teria ethmoidea anterior, ramut d e n i q u e corona- rius labii fuperioris e x arteria maxillari externa ortus n o n c o n t e m n e n d a m faiiguinis copiam nafo f u p p e d i t a n t , ut p l u r e s a r t e r i a r u m faciei r a m u l o s ad i n t e r n a m nafi fuperficiem m i g r a n t e s t a c e n d o p r a e t e r e a m . Q u a l e m c u m q u e n i o d o p a r t e m fan- g u i n e a b u n d a n t e m r e p e r i m u s , i n ea a u c t i o r e m incitabiiitatis g r a d u m fimul obfervare Hcebit.

Sanguis e n i m ipfe ftimuli naturalis m u n e r e egre- g i e f u n g i t u r ; p r a e t e r e a arteriofus o x y g e n i o d i v e s eft, q u o d p r i n c i p i u m .incitabilitatis p e r m u l t i s phyfiologis r e c e n t i o r i b u s valet. A d d e n d u m , u t r a m i a r t e r i a r u m , qui nafum p e t u n t , e x afcen- d e n t e aortae t r u n c o p r o f i c i s c a n t u r , q u i fangui- n e m n u p e r r i r n e m o d o o x y d a t u m , et igitur oxyge- n i o e o d i v i t i o r e m , pulfat. Q u i forfan m o n e r e cu- p e r e t , n e o n a t o s fenfu iflo p l a n e c a r e r e , c u m ta- m e n major fanguinis i m p e t u s verfus caput i n il- lis exiftat, is r e c o r d e t q u a e f o , q u o d finus cavita- tesqiie. osfium ad e x e r c i t i u m odoratus facientes, h o c i n aetate eo, q u o decet, g r a d u n o n e v o l u t a e fint.

N e q u e m i n u s proport.io,1 q u a e m t e r corticalem n e r v i p r i m i ejusque m e d u l l a r e m fubftantiam ad- eft, a d t n a j o j e m m i n o r e m u e fenfus hujus a c i e m

(14)

facere n u h i v i d e t u r . , Q u o magis n i m i r u m mc- dullaris a h u n d a t , e o e x i m i o r plerUmque exiftat o d o r a t u s , c r e d o . I n f o e t u , facultatem o d o r e m p e r c i p l e n d i p l a n e c a r e n t e , n e r v u s p r i m u s , do- c e n t e Hildebrandt (u), fere fola c i n e r e a g a u d e t fubftantia. H u i c fententiae etiam Cl. Metzger (v), c a l c u l u m adjecit, qui c o n t e n d i t , Ut corticalis fubftantia n e r v i p r i m i b u l b u s q u e ejus c i n e r e u s , l a m i n a e cribrofae infidens, m o d e r a t i o n i o d o r a t u s inferviat. Sic et mcllitiei g r a d u m . qui in n e r v o oifactorio v a r i o r u m h o m i n u m t t a n i m a l i u m m i r « differt, g r a d u m aciei o d o r a t n s conftituere, verifi- m i l l u m eft. U t i n a m iis p l a c e r e t , q u i a n a t o m i a »

c o m p a r a t a e p a t h o l o g i c a e q u e o p e r a m dicant, i d e a s h i n c propofitas accuratius i n q u i r e r e .

§. X . X

p i f t i n g u e n d u m eft i n t e r odorem e t odora- tum, f. olfactum. I l l e d e objecto, h i c d e fubjecto p r a e d i c a t u r . Q u a e o d o r e m fpargunt, particulis voiatilibus a e r e m a u n o f p h a e r i c u m p e t e n t i b u s ci*

*

a

' '——-

,("?,:?•

C.§.a

9

sa.

, 00 Opuf. anatom, «t phiijiolog, Goth. ct Amftel. 1790.

. , pag. $2.

(15)

i6

q u e i n n a t a n t i b u s g a u d e a n t , neeesfe eft. ~Rbt fine aeris v e h i c u l o n u l l u s datur o d o r fubiectivUiit M o l e c u l a r u m o d o r i f e r a r u m effluvium auCta A&- ris a m b i e n t i s , ant corporis o d o r i , t e m p e r i e auge- tUr; q u i n i m o m e d i a n t e calore c o r p b r a h u c u s q u e i n o d o r a o d o r e m f u h d u n t . Sic v e r e et aeftate*

flbres f u a v e o l e n t i o r e s p e r c i p i u n t u r , quant q u t h i e m a l i t e m p o r e i n cubiculis nbftris ccmrntur, q u i p p e q u i a e q u a l i caloris m o d e r a m i n e carerit.

Sic e l e c t r u m frictum o d o r e m e d i t , cujus i u t e a expers1 eratv S W * & * m a e ' m u t a t i o n e m etfarn mtrl- ttfan, t u m a d e x c i t a n d u m , t u m ad a u g e n d u n i .6'dorem t : o n f e r r e , a n f m a d v e r t i t n u e , e a t a m e m J h b d o fub c a r i d i t i b n e Mt formit-jWdfbTr-ffiijgiti

vapoTtmPt muhitttr. A c i d t t m rimrraticum o x y . g e n a t u m , o d o r f r a g r a n s , q u a m i n aeftate poft p l u v i a m f e n t i m u s , m u l t a q u e alia n a t u r a e p h a e - r i & h e n a , e :legib'usxphyfico - chemfcft 'expJLirkndzt,

Hictum p r o o a n t . ' ' ; ..- .• —.n

•i' . . )lt" ; .; . .1 J«li]t • • C7.

'••<<.i»i.<J

i t t » . , •* »&4vfS»»aa • • :-*s ii»<iil:*:.li,\- N o n infpiratione f o l u m , fed - e t i a m .exipira»

t i o n e o d o r a t u s o r g a n o n e o magis afficitur, quo divitior fit a e r fpiratus parti cnlis odbriferis, quae pulhrorribus n o r i ^ l ^ n e d e c b m p r h i u n t u r , « - ceptis iis gafis v e r i n a t u r a g a u d e n t i b u s . Cnrin

(16)

L7 imo..no«ulla exfpiratione magis r e d o l e n t , c u m i n p u i m o n j b u s calefacta fint. Q u o d fi n o n faepius p e r c i p i a m u s » e fallacia fenfuum atque a t t e n t i o n e jriimis volubili e x p l j c a n d u m eril.

, i

X I . ,

• N u l l u s fenfaum r e l a t i o n e fmgularitatis atque varietatis. c u m p d o r a t u c o m p a r a r i poteft. L a u d a t u n u a o d o r e m , q u e r n , alfer tota m e n t e averfat.

L e x t a m e n ifta data eft, u t o d o r e s m o d e r a t i plu- rimis p l a c e a n t . N i h U o m i n u s p r o ' i n d f v i d u a l i t a t e , et incitabilitatis varia c o n d i t i o n e h a e c fexcentis fub forrhis m o d i n c a t u r . Yer-u mi-li>-<-.um m i h i v i d e t u r , o d o r a t u s fenfum n o n nifx m i x t i o n i s c h e m i c a e a c t u m e s f e , i n q u o o r a h e o d o r i f e r u m , q u o d praefenti o r g a n i olfactus m i x t i o n e n o n afri- ne a u t amicum', t u n c t e m p o r i s ajverfatur, etii e o d e m a.fubjecto alias forfan a p p e t e b a t u r . N a u - -fea, q u a m o d o r e s c i b o r u m . et a l i o r u m objecto- , r u mi f o l i m , a m i c o r u m m m o r b i s q u i b u s d a m ci- eun,t, n o n e confenfu fplum o d b r a t u s c u m guftu, n o n p p e m o d o iniaginationjs, fed e x h o c etiam fonte d ^ r i v a n d a j n i h i y i d e t u r .

' / ; . " , . / ; ' X I L '•.' . " , "."

!Hunc InWSr f e n f u m , c e r e b r u m ipfum totum- q u e lyfteirta n e r v o r u r n c o m m e r c t u m exftat mi- r u m i d e m q u e c e l e r r i m u m . D e l i q u i o a n i m i odo-

3 ~

(17)

18

r i b u s volalilibus nafo applicatis cito p l e r u n f q u e f u c c u r r i m u s ; affectibus foporofis proftrati reme- dio e o d e m i d e m q u e p e r atrium e x c e p t o p o n per- q u a m difficili hegotio in poteftatem me>jtiB.fuae r e d e u n t ; q u i n imo in ipfa afphyxia n o n raTo d e e x i m i a auxilii h u j u s v i r t u t e e d o c e r i opportunita- . t e m n a n c i s c i m u r . N e c fenfuum e x t e r n o r u m

alius i m p r e s f i o n i b u s fubtilioribus e o d e m g r a d u p a t e t , q u a r e ingeniofisfimus Rousfeau forte im- pulfus eft, ut o d o r a t u m phantafiae fenfum appel- Jaret. T a n t u m v e r o a1>eft, u t fimplieiter h u i c f e n t e n t i a e ' a n n u a m , u t potius c o n t e n d e r e a u d e - a m , t x o m n i b u s n o t i o n i b u s fenfuum e x t e r n o r u m o p e m e t u i imprtsfis nulla» a phantafia ta'm efim- cile reprdduci p o s f e , quam*q'uae odoratti p e r c e p - tae funt. A t t a m e n l i b e n t e r c o n c e d o , odoribufe, n i m i r u m b l a n d i s , phantafiam irt genefi excitari p o s f e ; q u i b u s etiam praeftigiatbres q u a m maxi- m e u t u n t u r , q u i d e e v o c a t i o n e d a e m o n o r u m g l o r i a n t u r . Senfus e x i e r n i r a t i q n e u f a s i n ge- n u s d u p l e x d i v i d u n t u r . n b h r i u H o r i t m fcflicet o p e voluptate quadam fruimur (Genufsfinne), a b aliis edocemur ( b e l e h r e n d e Sinne) (x). A potfori

: i, ,.-—^' ' v

(x) M e z g e r PLilofoph. medic. AnthropoL f.Aerzte und Nlohtaerzte. Weifsenf. u. Leipr. 17yolI. Abfchn.§.91.

Divifjonit hujus ideam loiige ante M e t g e r u t n j*m Cl. M. H e r z primus propofuit.

(18)

folum h a n c d e n o m i n a t i o n e n i fieri, q u i s q u e intel- l i g i t , c u m fenfus o m n e s u t r o q u e m u n e r e refpec- tu q u o d a m f u n g u n t u r . O d o r a t u s i n h o m i n i b u s magis voluptati p r a o f i d e t b r u t i s v e r o e d o c e n d o m u l t u m p r a e y a l e t , . £n(Unc.tus e n i m brutaiis, q u i h i s c e a n i m a h t i u m clasfibuS; rationis -inftaf valet e o folummodo m e d i ^ n t e e x p e r c e t u r . Q u o d v i s animal o d o r a t u s acie irtfignej n e r y u n t p r i m u m p e r t o t u m d e c u r f u m ..«axajuiii fctyatj ..jteflan^e.

Z o o t o m i a . N e c defuut e x e m p l a , h o m i n e s etiam m i r a fenfus.hujus acie prajevaluisfe. Sic e. g.

Goeckm^f pp^ta;, -Pietus atejue aniabiiis, d u m r o o d o p e r plateae a.mbidavitf. tUIa fine falla- cia d i y i n a r e po* j t j utruin .amjcorurrt unus five alter e p l af . v i c i n a ohviani, i l H i r e t , a n t e q u a m vehie,tirte^ odUlis anim&dvejtere ljcitum esfet (y).

CJ. HaliqrQ f u b b l e b a n t p o m a in d o i n o p r o x i m a fervata., -Aethiopeflt p i u r e s o d o r a t u diflinguunt, f e n e x n e veftigia f e q u a t u r , an juvenis.. Attameo axiomatis inftar, u,t.rjon.nuiiis placuit, confirmare n p l l e m ^ a c i e m i n g e n i i / e m p e r o d o r a t u s a c i e in-

dicar». . . . ,

. ^y), M « r i u MagMi».jSr,.Erf»brun.g»-Se«lenlun^. i .

(19)

taput III.

P a t h o l o g i a.

§. X I I I .

C u m p a u c a de m o r b i s n e r v i p r i m i e x h i b e r t . disfertationis hujus o b j e c t u m ellgererri, n u l l a ra- t i o n e ultra fines propofitos p r o g r e d i confulut.

Q u i b u s partes adjacentes c o n t i n e n t e s q u e infeftan- t u r m o r b i s fuims"' d i r i m e r e , e o r u m caufas et.dif- ferentias i n q u i r e r e , m e d e h d i m e t h o d u m h i s c e rite cognitis fupef ftrliere, p a r t i m a fcopo n i c o atque anguftis, q u i b u s disfertatiui^cula^cogituf, limitibus a b h o r r e t , partrm j a m grapriice ab aliis p e r a c t u m l e g i m u s . ;S i c n u p e r r i m e - D&fchatnps (•£) d i l i g e n t e m a e q u e ac ingeniofam hiftoriam patho- l o g i c o t h e r a p e u t i c a m m o r b o r u m , q u i b i s cavum.

nafi p r o p r i u m cavitatesque i n iftud h i a n t e s affi- c i u n t u r , n o b i s c u m c o m m u n i c a v i t , u t alios, q u a e fingularum a e g r i t u d i n u m nafi m o n o g r a p h i a m e d i d e r u n t , aut fcriptis t h e r a p e u t i c i s fparfiitt- mfen- tiqxiem illarum f e c e r u n t , t a c e n d o n i m c praete- r e a m . D e affectibus m o d o , q u i b u s p r i m u m p a r riervorum ipfum o l f e n d i t u r , m i h i fermo erit.

( i ) Ahhancfl. fib. d. Krank. -d.Nafenhohl.u. deif. Neben- hohl, uberf. v. D o r n e r , Stuttgardt 180?.'

(20)

»

§. X I V .

M e m b r a n a Schneideriana, f. pituitaria, ma- jc-ri p r o parte e m e d u l i a nervofa , demisfis tuni- cis v a g i n a l i b u s , "confiat, q u a e a p r i m o p a r e et r a m u l i s q u i b u s d a m pari6 q u i n t i o r i t u r et, teftante Hildebrandt (a) a l i i s q u e , i n t i m e cimi fubftantia laudatae m e m b r a n a e p t o p r i a cornmixta eft. I t a , ut tunica l i a t c , inftar r-etinae, quafi p r p ex- panfione n e r v o r u m ipforum h a b e r i posfit. .

§. X V .

1 O r n n i a fere p h a e n o m e n a , q u a e n e r v i i n fta- t u fano m o r b o f o v e offerunt, q u a e q u e e v a r i a e o r u m affectione proficiscuntur , fola m e d u l l a e n e r v e a e mut-atione e x p l i c a n d a funt, c u m , d o c t n t i - b u s e x p e r i m e n t i s iiscum inftituiis, n e r v o r u m v a g i n a e m e m b r a n a c e a e i n c i t a m e n t i c a p i t n d i aut o m n i n o e x p e r t a e c o n d u c t o r u m q u e (fit v e n i a v o - cabulo) quafi m o d o m u n e r e functurae, aut.fiimu- l u m faltem l e v i o r i v i x i n g r a d u p e r c i p i e n t e s , m u l t i s vifae funt. N o n n u l l a e t a m e n formae m o r b o r u m exftant, i n q u i b u s absque o m n i du- b i o vaginae n e r v o r u m affectae funt.

(a) 1. c. §. 1675.

(21)

Jnflammantur neinpe tunicae e o r u m . 'ntu- m e f c u n t fero (quod Cotunni i n ifchiade nervofa.

o b f e r v a v i t (b); q u i n i m o Carelfon (c) i n nutritio- n i s nfcrvoruni d e f e c t u verarfi febris n e r v o f a e caufam p o n i t . A t t a m e n facile c o g n o f c i m u s , mor- b o f a m t u n i c a r u m c o n d i t i o n e m fat cito mutatio- n e m m e d u l l a e a b n o r m e m m a c h i n a r i d e b e r e . Q u o d ad n e r v u m rjrirrium a t t i n e t , iftum in c a v o nafi a tunicis p l a n e deftitutum n o v i m u s . •

X V I .

Q u a m e t f i ab immortali quidern Hallero aliis- q u e pro a x i o m a t e v e n d i t a t u m fit, n e r v u m irri- tatum n o n i n ipfo l o c o adfecto f e n t i r e , fed fen- f a t i o n e m m o d o i n natali n e r v o r u m , c e r e b r u n i p u t o , p e r c i p i ; q u o d e t i a m , q u i fententiae h u i c f a v e n t , e x p e r i m e n t i s fat notis c o m p r o b a r e peri- clitati f u n t : h o c t a m e n ita m o d e r a n d u m esfe cre- do, q u o d , fi fub v o c a b u l o ,Jent;rc-- iftam a n i m a e m u t a t i o n e m i n t e l l i g a m u s , qua m e d i a n t e flatus

corporis fui per incitamentum adplicatum mutati fibi confcia fit, locurrt h u j u s p e r c e p t i o n i s n o n , n i -

(b) De Ifehiad. nervof, Vienn. I770.

(c) Disfert. Disf. Symptomatol. et aetiolog. febr. lent.

rlervof. Goett. 1783.

(22)

23 fi i n c e r e b r o q u a e r e n d a m e s f e . in q u o operatio- n u m mentis officina u n i c a exiftat, l i b e n t e r con- c e d a m ; c u m e contrario, fi v o c a b u l o dicto ita uta- Biur, ut c u m e o mutationem in nervo affccto fig- nificemus, cujus ope flimulus qua talis ptrcipiatur etfacultas reagendi excitetur, tunc profiteamur li- c e a t , n e r v u m irritatum etiam a b s q u e otnni c u m c e r e b r o , m e d u l l a v e fpinali, c o m m e r c i o e j u s m o - di p h a e n o m e n a e d e r e p o s f e . P a r t e s e- c o r p o r e e x c i f a e , q u a r u m n e r v i i r r i t a n t u r , f c e n a m ean- d e m e d u n t ; i d e m v a l e t de. n e r v i s affectis, poft- q u a m , c a p u t a c o r p o r e r e l i q u o d e t r u n c a t u m fif.

G a n g l i a n e r v o r u m f o c u m p r o p r i u m ( H e e r d ) for- m a n t , q u i c e r e b r i inilar illis v a l e t .

•§. X V I I ,

TJfitatisfimum eft p a t h o l o g i s , c u m d e ftatu m o r b o f o n e r v o r u m d i s f e r i t u r , m o x de tenfione, erethysmo, crifpatura, m o x e contrario de relaxa- tione etc. n e r v o s a c c u f a r e . A c fi i a m perfpec- t u m h a b e r e m u s , o r g a n a h a e c c h o r d a r u m tenfa- r u m inftar agant. V e r u m q u i d e m efl, a n a t o m e s h o d i e r n a e p r o V e c t i o r i s « p e Ilructuram n e r v o r u m filofam d i g n o f c e r e n o n p o s f u m u s , n e c m i n u s fa- n a ratio m e d i c o s iam d u d u m a p r i o r i ad cogita- t i o n e m i l l a m p e r d u x i t , q u o d f e c u n d u m l e g e m

(23)

cohaefionis h e r v o m i m etiam actione^ rectius es- fent intelUgendae ; d e n i q u e n u p e r r i m e i n g e n i o - fus n a t u r a e fcrutator i d e m q u e f t r e n u u s , Cl. Gall p u t o , ad o c u l u m d e m o n f t r a v i t , ipfam c e r e b r i fubftannam m e d u i l a r e m n o h , u t e t i a m n i i h c ana- tomicis vifum eft, masfam m o l l e m atque ftructu- r a o r g a n i c a o m n i n o c a r e n t e m e s f e , fed m e m b r a - n a m c o n t i n u a m fexcentis i i s q u e mirificis plicis reflexam. A t t a m e n d y n a m i c a h a e c a c t i b h e s n e r - v o r u m d e m o n f t r a n d i roetbodus ab u h a n i m i s p a r t e c o n c e p t a n n r u v t d e t u r , a t q u e perfuafum m i h i eft, c h e m i c a m r e i c o n t e m p l a t i o n e m h i n c c e r t e m i n u s negligeridarii e B f e , q u a m i n aliis v i t a e p h a e n o m e n i s e x p l i c a n d i s .

' § . X V I I I .

Caufas m o r b o r u m n e r v o r u m p r i m o e cohac- fxonis vitio p e t e n d a s esfe, i g n o r a r e n o n c u p i o . C u m

n e r v i fint o r g a n a , n o n cogitari poteft, q u i n n o n p a r t e s e o r u m c o h a e r e a n t ; h a c e n i m fine conditio- n e materiali a'c formali ftructura q u a e l i b e t orga- tiica n o n datur. Q u o d v e r o ex antedictis posfi- bile m o d o v i d e t u r , verifimilitudinis g r a d u m fu.

p e r i o r e m fibi p a r a t , c u m m e d i c a m i n u m , q u i n e r v o r u m m o r b i s m e d e n t u r , m o d u m a g e n d i pe- n i t i u s inveftigamus. Cortice n i m i f u m p e r u v i a -

(24)

n o a H i s q n e p h a r m a c i s i l l i q u o a d m i x t i o n e m fimili- b u s febris intermittentis a c c e s f u m a r c e m u s , etirit ftituto e x a m i n e cheriiico q u a l e , quaefo> p r i n « i p i u m p r a e v a l e n s i n Cortice p e r u v i a n o , SttKcis, A n g u - fturae e}c.'reptirittiu$<? adfiringens. D o m i t b r e f ner- v o r u m a e g r o t a n t i u m a g n o s c i m u s o m n i a p h a r m a - ca, q u a e e x c i t a n t i u m n o m i n e infigniuritur. Qvalfe, q u a e f o , . p h a e n a m e r i o r i applicatis h i s c e p r i r m i m fenfil)us fe offerrP contrnctio fibrae, q u a feftipet cohaeiio a u g e t u r , citm contraciio h a e c m o d o du- radoni» et g r a d u s ratione. m o d i c a fit. E j u s m o d i o r g a n o r u m aflectibus relaxaritla aUxliiam faepe p r a e b e n t e g r e g i u m . Q u a fcilicet r a t i o n e f cohae- fionem diminuendo (d). S c d ahera affectionum n e r v o r u m caufa certe i n e o verfatuf! fli- mitli mediate, immediateve nervos tahgaht. Siftb- ftantiae n e r v o r u m m e d u l l a r i tam terteri-, n e fti- m u l i s n i m i s bfferidatur, aftificio f u c c u r r e r e mui- tiplici n a t u r a rion rieglexit. P a r t i m eriim v a g i n a e n e r v o r u m ipfae v i m incitathenti m o d e r a n t u r ; par- thn ubi p a p i l l a e n e r v o r u m medullareS p r b m i n e n t aut riervus l n t e g u m e n t a prorfus dimittit, m e d u l l a n e r v o f a c u r e p e c u l i a r l (uti i n p e r i p h e r i a c o r p o r i s

(d) Confer, B a l k , Comment, virium vital,, diiqujfition.

atque febrium Patholog. fift. • Dorpat 18o».

(25)

26

t i t e

et fede organi tactus), a u t t n u c o defendi- tur, q u o a d m i n i c u l o artifex a d m i r a n d a etiam in prgano o d o r a t u s u t i t u r ; partim d e n i q u e fcopum t u e n d i m e d u l l a m n e r v o r u m d e n u d a t a m ea qui- d e m r a t i o n e adfequi l a b o r a t , ut ftimulum, ante- q u a m ille m e d u l i a m i p f a m a g g r e d i t u r , p e r alia tra- ducat organa et fic a c i e m ejus t e m p e r e t , q u o d i n confrructione oculi h u m a n i j u r e a d m i r a m u r . Qua tuteia fi n e r v o s quofiibet dtfiitutos r e p e r i a m u s , n o n poteft fieri. q u i n a m o d e r a t o ipfemet inCita- m e n t o n i m i s m o v e a u t u r . T e r t i a m d e n i q u e cau- fam affectinnis n e r v o r u n i in mutatione mixtionis materiae fuae q u a e r e h d a m e s f e , m i h i adridet.

E x a m e n ; fubftantiae n e r v o r u m c h e m i c u m tefta- t u rv o r g a n a h a e c ex partibus conftitutivis c o m p o - fita e s l e , q u a e p r a e ceteris facile funt d e c o m p o - n e n d a e . D e c o m p o f i t i o fcilicet ifta, l e g e artis do- cimafticae inftituta, a q u a m a m m o n i a c a l i fale im- p r a e g n a t a m , olei, alcalique voiatiljs q u a n t i t a t e m p a r v u l a m , oiUltum gafis h y d r o g e n i c i , admota flamm3 p e r l o n g i u s t e m p o r i s fpatium atque igne clariore a r d e n t i s , q u a m quod, e x aliis c o r p o r i b u s lucratur, fuppeditat. Q u a n t i t a s olei illam longe v i n c i t , q u a e ex m u s c u l i s e x t o r q u e t u r (e). I n

(e) boemmering de corpor. human. fabric, Tom. IV.

Frcft. 1798. pag. 36O.

(26)

vita^Wm^normali miitatio m a t e r i e t contrriua oT>

f e r v a t u r , ' q u a ' m e d i a h t e o m n i a vitae ph&enems- ifo 'talia' p r r m u m daritiir. H a e c r e s ut ita fe h £

b e a t , q u i b u s q u e tegiblis abfolvatur,argu'meTrti8 i r a u d levidribris demonftrare v i r quidarti :ihgeriii a c i e riow^nops periclitatus eft (f). L e x e a d e m fme d u b i o 'etia«r v i t a e morbofae i m p e r a t . N e c m i n u s o p i n i o h a e c iis q u i d e m a d m i n i c u l i s expe- r i e n t i a g e n u i n a datis fuftentatur, u t m o r b i s n e f

v o r u m illa potisfirhum p h a f m a c a c o n v e r i i a n t ci-

^toque m e d e a n t u r , q u a e fub gafis forma p r o p i n a n - t u r i a u t particuHs conttitutivis volatilibws divi- tiorafurit. Q u e m infuper fugit, u t m e d i c a m i n a o m n i ftimulo deftituta i n m o m e n t o fere applica- tionis e g r e g i u m i n m o r b i s e j u s m o d i a u x i l i u m p r a e b e a h t , quod-riulla alfa-fatkme explicari pot- eft, q u a m o p e detornpofftionis f e c u n d u m l e g e m affiniratis c h e m i c a e . Sic c a r b o n a s Magnefiae, u t u h o m o d o exefnplo inftar arguhienti u t a r , co- licarhifaepius v a l d e dolorificam fopit: qua, quae- ritur, m e t h o d o ? — ea certisfime folum, c u m gas inteftinofum n e r v o s r o d e n s abforbet. E l e c t r i c i - t a s , G a l v a n i s m i i s , M a g n e t i s m u s , caioris adpli-

(f) D c u t r e p o n t Disf. perpet, mater. organico-ani- mal. vicisfitud. Hal. 1798.

(27)

28

catio e t c . — nulla ut mihi videtur, alia ratione a g u n t . V i t a m organicam t u m f a n a m , t u m patholo- g i c a m legibus potisfimum c h e m i c i s r e g i , j a m lon- go ex t e m p o r e iis n o n d i s p l i c u i t , qui1, ab h y p o - thefi o m n i amica a l i e n i , o c u l o attento et pfcrfpi- caci n a t u r a m r e r u m d i s q u a e f i v e r u n t , i n t e r cjuon modo C l . Mayow (g) nominasfe fufficiaU

§. X I X .

Q u a l e s etiam p a r t i u m alrarum affectiones p a t h o l o g i c a s obje«tum fcrutationis e l i g a m u s , in n u l l o t a m e n confenfus r a t i o n e m e u m in m o d u m h a b e n d a m esfe e x i f t i m o , qviam c u m d e «lorbis n e r v o r u m agitfir. I n t e r o m n e s conftat, q u i i n disfecandis c a d a v e r i b u s verfati funt, n e r v u m fympathicum m a g n u m et t r i g e m i n u m , qui h a n c . etiam o b caufam fympathicus m e d i u s n u n c u p a t u r , cum totafioruro n e r v o r u m p l e x u u m q u e nervofo- r u m ramulis c o n n e c t i . N e c m i n o r i j u r e n e r - vus feptimus fympathici p a r v i n o m e n fibiparavit, c u m d e inultifario h u j u s c u m aliis n e r v i s n e x u perfuafum nobis eft. Q u i n i m o o m n e s n t r v o s i n t e r fe c o h a e r e a n t convictos n o s h a b e r e m u s , fi

(g) Chemifcli-ptiyfiogifch.Schnft.iiberf. voa R o l l n e r . I.eipz. 1799.

(28)

29

liceret ef m i n i m o s iltorurh ramulo6 cirhro anato-

m i c o p e r f e q u i . 4 ' y

§. X X - _ \t .

O m n e s , ' q u i b u s n e r v i - o f f e l i d u n t u r , t n o r b o s i n d u p l i c e m clasfem r e d i g e r e , arutrribns e x l o n - go iarri' t e m p o r e n o n displicebat. Hill (h) con- tendit", o r g a n o r u m h o r u m a e g r i t u d i n e s a u t ab a u g m e n t o , aut ab i n b p i a ferifibilitanY proficissci.

P l u r i r n i ejus veftigia fecuti funt, quorurh m u l t i ribn defunt, q u i n explicationi e legibus c h e m i c i s faveant; N e c e r i t , quod h a c d e ratibnfi r e m de- finie^ridi b b j u r g e h t u r , c u m attentiowe m b d b m e - diocrt e x p e r i r i l i c e t , u t , q a i n e r v o r u m affecrJ- b u s obrioxii f u n t , ab'ae'r'e h u m i d o , ' i m p u r o , ' e X - Crttldnibtis n o r m a l i b u s diminutis.i aiif

fupprefsiB,

cito a t q u e m i r u r n in m o d u m l a e d a h t u r , q u i b u s o m n i b u s m a t e r i a e o r g a n i c a e mixtio p i u s m i n u s - v e i n q u i n a t u r .

§. X X I .

^ Setf misfis h i s c e , q u a e d e P a t h o l o g i a n e r - v o r u m g e n e r a l i h u c u s q u e a t t u l i , fpatium n u n c

- ' v , '

(h) The conftruct. of the nerv. and cauf. o i nervous diford. Lond. 1758.

(29)

/

TOonet„ u t a d a b j e c t u m disfertationis p e c u l i a r e a n i m u m accingam. Q u a d r u p l e x , n i fallor, da- t u r modu8? q u o organa fenfuum o m n i u m , n e ex- c e p t o q u i d e m o d o r a t u , vitiari p q s f u n t : incitabi- litate n i m i r u i n - n i m i q , debilitata, plane abolita, .djfcnique, nuuata,

. ,., G e n e r a m o d o tria p r i q r a CL Pfaff (i) r e c e u - fuit, u b i refert, quatupUci raficme organa, fenfuum m o r b i s - m u t a n t u r ; q u a r t u m n e m p e noftrura ig- n o r a r e y i d e t u r . .Videtur .«utetn m q d o , cum -jnqx {l&do«et,_<ut non g r a d u folium, f e d r f t i o n e

e t i a m , q u a i n c i t a m e n l a a b alijs p e r c i p i u n t n r , or- .£an^, fenfuuna laborent,. r jQ u a t e ^ n a r i a m haiic fta- . ^ i ^ , n ^ p r b p f o r u n t ciasAfm fecuturus o p e r a m na- . v a b VT.:u t p r n p e s , q u a e m i h i i n n o t u e r u n t , affec-

;tj,qnes,,nei;vi.; p r i m i pathologicas, Jioc e x o r d i n e

afingulatim,rie<c,e/u"eantur< . ,.-

" • ' ' • ' ' • • • $ . x x i i . ' '; "•"

I . Incitabilitas primi paris nervorum nimis aucta (Hyperaefthefis}. "' $

.A):E Jlimulo mechanice agente Cl. . Balh,

(i) Grundrifs einer allgem. Phy/io). u. Patholog, Ko- penhagen 1 8 o l , §• "73-

(k) 1. c, §. 275.

(30)

3*

P r o f e s f o r ^ a t h o l o g i a e e t T h e r a p i a e i n h a c T J n i - verfitate C a e f a r e a , m e m o r a b i l e m m b r b i hifto- r i a m ab lllo obfervatam rriecum COmuniCavit, q u a m pace v i r i lautJati' h i n c r e p e t e r e ' l i c e a t .

V i r triginta circrter et q u o d ekcurrlt. a n n o - r u m , aeftivb t e m p o r e , a b s q u e o m n i caufa'nt)ta, fenfu tirilIationi3 riotabilis iri fuperiere (cav-i-rva- Titntfpttrte r e p e n t i n e aggresfug fuit, qu^fter" >fm-

gulas horas e u m in m o d u m a u g e b a t u r , «*'noJt p e r q u a m i n q u i e t a et fere, infomnis tranfiret.

T e m r ) 6 r e m a t u t i n o f e q u e n t e fternutatio qua.fi cbnvulfiva fere vhc iriterrupta accesfit, q u a d e m u m cesfante fenftis titillationls verfus frontem>ferifi'rh adfcendebat. S e q u e b a t u r n u n c cephalalgia a b ini- tio p r e m e n s finuumqhe frofitalium r e g i o n e m o c - c u p a n s , ac in coryza ficca adesfe folet. M o x vert> ftibris a c c e s f i t ^ i u V q u a ^ o l o f i i f t e fflifUiM in modtiiri auctus fuit. e e p h a l a e a haec" p e r q u s t u o r h e b d o m a d e s continefttet aegroturii excruciabat, ita, u t v i x per horafn uriahi altetafflve' q u i e t e fruebatur. M e m b i a n a Schneideriana f e m p e r fic- ca a t q u e fubdolens r e p e r i e b a t u r , q u i n imo con- vulficmes clonici musculiorum faciei* dejjria, to- tius iere corporis emaciatio * u m convulfibilitate u n i v e r f a l i accedebant.,.,Morbus ifte^ exquifitisfima c o n t r a r e m e d i a rebellis e x i t u m l u g u b r e m m i n a r i

(31)

32

(1) Anleitung f.m- Kenntn. und Heil. d. Fieb. Giefc. u.

: Mirbi 1 7 « . il. Bd. , (m) Neue Bebb, iib. d. epidem, Catirrhalfieb, elc, Leip-

*>S 177«.

v i d e b a t u i y cum d e n i q u e L i n i m e n t u m e x unguen- to Neapolitano , oleo Cajaputi et Campliora com- pofifum, r e g i o n i finuum frontalium i l l i t u m , ad- misfis fitnul v a p o r i b u s e x . m / u / o herbae Hiofcia- mi, radicis Valerianae fpirituque Salia Ammoniaci fternutationem laboriofam e x c i t a b a n t , cujus de- m u m o p e v e r m i s l o n g i t u d i n i s femidigitalis, fetin b r e v i b u s ^ a c u m i n a t i s p e r t o t u m c o r p u s m u n i t u s e x c l u d e b a t u r . H o c facto fymptomata o m n i a ex- t e m p l o d i m i n u e b a n t u r a e g r o r u s q u c , r e m e d i i s ap- tis adhibitis, m o x i n fanitatem priftinam redibat.

, Caufae h u j u s a n i m a t a e a d i t u m paucis e r u e r e rc- flat, q u i v e r o n o n diificili n e g o t i o intelligitur, c u m a d d a m , ut ;vir ifte c o n f u e v e r i t , p e r a c t o p r a n d i o i n hoxtulo fuo f o m n u m c a p e r e .

B ) iS Catarrho. C a t a r r h u m i n initio m o r .

\ b u m esfe p l e r u m q u e h y p e r f t h e n i c u m in e o m ? - d i e i experientisfimi c o n v e n i u n t , (]ui de e o c o m . m e n t a t i funt. Rv.rferius.4f), W. Granttjn), Sel-

(32)

33

(ti).Medici». clinic. JBerl. 1797- , ; ' • • , (o) Epijopi. d. curaiul. hom. rnorb. Lib. V.

(p) Handb. d. pract. A, W . II, T h , St.end, tfcjjj.

3

k (n), JL/PiiJFra-nft- (b), 5 . & Vogtl (ph-.ut inul- tos aliositacehdo praetefeafa (ne ingentem-libro- rum^catatrjguiin a d d u c e n s riactabundus multis vi~

d e a r ) , inftar o m n i u m nominasfe iuvabiti , Ca- t a r r b u m i i i o h folum .«rgahoru-m,'1 m u c i p a r o r u m membranap© pituitariad.infidentium affectumesfe, fed pariM» n e r v u m p r i m u m ipfum I a e d e r s > ; d £ eo faltettfmihi-iam dudum-.perfuafum eft, ,Non ra- r o e n i m i n altiori hujua m o r h i g r a d u yertlginem.

o b f e r v a r e , q u a e totum gfadus hujua deCurfuro fymptoma -conlTans f e q u i t u r , occauoneminactu»- fim, quod etiam ttb»aIKs:fCriptorib'Us1C0iafmr.oba- tur- P r a e t e r e a tot fympt©rnatibus?; eifionfwifu n e r v o r u m m o d o derivandis,, catar,rhumfebrilem- c b n c o m i t a t u m vidim.us.-. (ternutauoi.cijebjeijrwa, horror fernper iwcurrens^ cuti? |ieriphe^iae, qon;

Jtricti» fpaftica, guflus dim1n.yjiQi ,quin irao dele- t i o , animi hebetudok:ipcitabilrta6 n e r v i optici nimia, fententiae meaetfayMnteiMox ^atarrhug irj aftheniarn abit et t u n c contraria fymptomata in- citabilitatis n e r v i p r i m i d i m l n u t a e exfurgunt,"

(33)

34

(q) Ephemerid. Natur. euriofor. Ann. IX. Dec. III, (r) Phyfiolog. u.Patholog. Zeichenlehr. Jen. I794. §.123.

(f) Sepluchret. f. anat. pract. Genev. 1679. L. 1. Sert. X.X.

(t) De ledib. et cauf. morbor. Ebrodun.

Tom» 1 Epift.

XBV.No.'a6. «7-88.

M u c i nafalis p a r a t i b a u c t i o r e t effluxus n o n fymptomata ftat '8 morbofi p r i m a r i i , fed incitaticw n i s confenfualis l e c u n d a r i a e o m n i i u r e h a b e n - da funt.

C) Convulfiones faepe n i m i a m«itabilitate p r i m i paris n e r v o r u m p r o d u c u n t u r , q u o d e con- fenfu p a r i s h u j u s c u m q u i n t o , et illius c u m tanta o r g a n o r u m a l i o r u m copia, i n t e l l e c t u n o n difficiie

«ft. Sic JSpiUpfiam e x o d o r a t u n i m i s affecto or- t a m esfe l e g i m u s (q); Trismum e pifo n a r i b u s im- fnisfo i n infante obfervavit Cl. JBalk, q u o extrac- t o i n t e t n a " nafi fuperficies inflammata a p p a r e b a t . S t e m u t a t i o ipfa, q u a e n e r v u m p r i m u m f e m p e r n i m i s irritatum indicat, q u i d , quaefo, eftp fi con- vulfiowewf a p p e l l a r e n o l l e s . L e t i f e r a m fieri il.

2am posfe CJ. Gruner (r) c o n t e n d i t et e j u s m o d i ex illa e v e n t u m i n fcriptis Bonneti (f) et Mor- gagnt (t) i n v e n i m u s . A l i c u b i legisfe r e c o r d o r , u t i n m o r b o peftilentiali l o n g e l a t e q u e faevienti

(34)

3>

(n) Opcr, omn, cur. v. d.Linden- De intern, affeet.XIV.

prpgnofis fere n p n fallax mprti9 inftantis e fterr.

n u t a t i o n e a c c i d e n t e d e i u m i p o t u e r i t ; q u a e for- fan l e t a l e m a d c e r e b r u m ipfum metafiafin indica- r e t . S t e r n u t a n t i b u s t u n c t e m p o r i s e x o p t a b a t u r :

„ G o t t helfe D i r ! " Q u o e x t e m p b r e m o s , fter- n u t a n t i falutein a p p r e c a n d i , fortiter d e r i v a n d u s e r i t . A e g r o t u m , e finiftra n i m i a q u e ptarmicor,um adminiftratione Tetanum esfe p e r p e s f u m , Hppo-

crates ( u j r e f e r t . . D ) tyaufeam, imo hyperemefm faepius e a d e m

e fohte p t o m a n a r e , e x p e r i e n t i a docuit. D a n t u r . h o m i n e s , , q u i tr^anspirationem, c o r p o r i s f u i , aut a l i o r u m , etfi n o n ultra g r a d u m n p r m a l e m a m m o - n i a c u m r e d o l e n t e m , jta g r a v e m . p e r c i p i u n t e t a v e r f a n t , ; u t , m e d i a n t e p h a n t a f i a , q u a e fenfatio- n e m if^am.femper a u g e t et r e p r o d u c i t , a d naufe- a m v o m i t u m y e facilime m o v e a n t u r .

J2) -Anxittates et Syncope n o n p e r q u a m r a r o e a n d e m caufam agnofcunt. Conftat e n i m , h o - m i n e s d a r i , q u i praefenti f e l e , etfi illis infciis, ftatim a n g o r e i n v o l u n t a r i o , , q u i faepius in deli- q u i u m a n i m i a b i t , c o r r i p i u n t u r . N e s c i o , an alia ulla r a t i o n e p h a e n o m e n o n h o c i n t e l l i g e s , n i u ni.nia o d o r a t u s incitahilitate et a c i e , q u a e ta-

(35)

36

tneri clafarn irr StimVa1 c'ofnc'eptioriem d e i m p r e i - fione fjfcta; pfbdUcfere" n e q u i t , ' ' rfcriY' explicare la- b b r e * ' - ^ 1 :

-'

!

"

:

"-"V." •' '•-•••• '••>•' "

:

-

• •<•• T^fPuitiofis iit memtran'a*pitu'itarld iiifiamfna- totii. Tiirnore9 e j u s m o d l duobus J m ^ l ^ r o t i s , qubftiifi tfrtus^Nic^iaKatW n a r i b u s ' du"c'ebW;'aitet v e f o a b ilia ariiTiiienat; onfferVa^feVCI. Co/ffWi ( v | rtft*£ 'K/oduli fcilrceV [ f f r o ^ / c e ^ a n t i d l i r f i ''in-' flammati, fponte e v a n e f c e n t e s , qtti AuVquaim itf frxppufatibnem abibari?/ ^lncitafjiRta-Ve^rrrfmiam p u i p a e nei^vbfae ' ^ t ^ ^ t M a & F ^ ^ - ^ e r S u l i ? praVbriisfer',''verinmilliniunl'mih:i';viclkurv; ctfrri fyfrrptcfma^tufn verae 'inflaiirilkfioriiV f i u ^ a l u r a i r - ' tor n u l I a m T n t m i o i i t i i n & i i f .a i £®d ittih-jitmtKtf i p f i ^ p i ^ i i ^ r f ^ I l o f ? m%s p J e M o " irfcirablli-- tatis n t r v o r u m augmerito cegitnri n e q u i t , ' quiffpe*

qttod c a u f a m p r i m a f i a t r i au'ctae; fa^lhilis^fttmu- h ^ c a p i o r d i cotttirie^imini. vitfeHE^^^AJrlferiae- foKim^mgH.intur n t r v h V e t rfiodo Sri' h b c ' vaft/rurii i a r i g u i f e ^ b T b m g e n e W . ^ f e d e s i n f l a m m a t l d n ^ fe*

pefituri l*iatOi1-conten<itt € 1 ; iceW ;(xy.:^:tJD?-ve'-; n a e iriflariiinatae v i d e n t u r , h o c: nidflff^irfVafitf ,';, .• ' - •- ' —i'''1:' • ! •ji:. L:]is rJL:

^^StfJPdWich d. path6l6g.'AWom.:

PijrM

1

.^ '

(x) Ueb. H. Erkenntn. u. Kur. d, Fieb. Hall. I799.TI.

' ' Bd.^agVaaS. 1 "•'•••' .,,'S •

(36)

iftis .cordj proximifl,, q u a e n e r v i s - ^ o ^ . c a . - r e n t , aut in tunicis e o r u m o b f e r v a t u r , quar.um i n tex,tu,ra arteriolae.fQatfc.nt. : M e q u k k m n o n fugit, a n o n n u l l i s dictum esfe , q u o d mini.mi ar- t e r i a r u m ramiili n e r v i s d t f t i t u t i f m t , q u i b u s au- t e m c a / c u l u m adjicere Jonge a rae a l i e n u m ,eft. «

'.' :' • " ' !'' / ' .

• ' • ' ' • ' . , ' . ' • ' . • • • • > • ' • i . <..'->. ,

, QFT.APSFHXT*'- § > . » , R W r i r e r ^ e n a m m o d p p e r p e n d i m u s , c r e d i b i l e i a n j n o b i s y.i^fcbitur, u t d i r u s m o r b u s ifie ac. exitiofus i n t t r d u m t x n i m i a p r i m i .Daris. neryorujri iiicUabilitatt- oriri pqsfit, 1 .u" A ; f .xP n .I'i e n^a: e^ M < V fat, cqmprqb.atu.m ,ltgi- m u s , O d n r e m graveoleritem, l i l i o r u m a l b o r u m h u n c e x i t u m p e p e r i s f e . n a r r a n t e Gl. Heifter (y) p r o c o m p e r t o h a b e m u s . .(J I i f i o r h i m , . e . . . c.atarrho a p o p l e c t i c e deletl ,CI. ^Lejtecg $e la Clpture (z) n o - b i s c u m c o m m u n i c a v i t . E u n d e m m o r b u m a folo

• .:• i ,'•..:.. .io'.'„ . „ i j ; . , v i n i o d o r e n a t u m vidit Zacutus Lujitamis (a).

P r a e e u n t e fternutatione e n b r m i h o m i n e m apo-

' •' , j i ' • i .1 .

• >•' -• <r. •>

(yXMedic. Chirurg. u. anatom, Wahrnehm. ftoft. 1753, 1. T h . 469. Wahr.

(*> Anleit. f. Aerzt. n. .Hipp.oc.; Grund.f... spid, Jlraukh.

z. beobacht. Leipz. I7S5, pag. 475.

(a) Hift, Med. pract. L, J, pag. 33.

(37)

38

(b) Centur. IV. Obferv. XU.

plexia j u g u l a f u m esfe Pabricius Hildanus fb)"me- m o r a t . "

G) D e n i q u e h i h c f e c e n f e n d a v e n i t fallacia odoraius fuhjectiva, q u a d u c t u s a e g e r d d b t e m fen- t i r e c r e d i t , q u e m adftantium n u l l u s p e r c i p i t . H a n c faepius i n mofbis obfervari licet a t q u e i h comperidiis femiologicis o m n i b u s d e e o e d o c e - m u r , q u a r a t i o n e illa ut figno diagnofiico i n fnorbis uti posfuraus. A u c t a m h o c i n cafu adesfe incita- bilitatem, q u a affectibnes n e r v o r u m a l i o r u m , q u i c u m pare' p r i m b m e d t a t e c o n n e c t u n t u r , ita perci- p i i i n t u r , ac fi fenfus o d o r a t u s ipfe i m m e d i a t e a b iis m o t u s esfet, fateri n e m o dubitabit. S t a t u m iftum p r i m i p a r i s n e r v b r u m p a t h o l o g i c u m i n m o r b i s n o n n u l l i s acutis a d e o p r o v e c t a m r e p e r i - m u s , ut a e g e r a e r e m a t m o f p h a e r i c u m , a l i a v e c o r p o r a prorfus i n o d o r a , r e d o l e n t l a accufet.

§. X X I I I . /

jr. Incitabilitas primi paris ncr- vorum debilitata.

V i t i u m h o c t u m ' m o r b i s aliis caufam offert, t u m e x aliis proficiscitur.

A ) H a n c i n o p i a m i n t e r d u m aliquid c o n f e r r e

(38)

39

u t mentis facuhates tanguescant, v i x n e g a r i pot- eft, c u m i n u d o oculis a t t t n t i s circumfpicere veli- m u s . N e c djificili n e g o t i o p b a e n o m c n o n h o c e l e g i b u s pfychicis intelligitur. R e m o t i s ftimulis, aut d e m i n u t i s , q u a e l i b e t vis o r g a n i c a d i r e c t e d,e- bilitatur. N o t u m eft o m n i b u s , u t n u l l a r e s a d o b j e c t u m intelligentiae (des Verftandes) adfcen- d t r e posfit, q u a e n o n antea o p e fenfuum exter- n o r u m p e r c e p t a et t u n c d e m u m a fenfu i n t e r n o (phantafia fcilicet) amplifieata, m o d e r a t a , varia- v e r a t i o n e mutata a u t compofita fit. Q u i wdora- t u s acie n o r m a l i d t f t i t u i t u r , i d e a r u m ciaritate, q u a e h o c folum fenfu p e r c i p i u n t u r , etiatn careat n e c e s f e eft. E x p e r i e n t i a fententiatn m e a m , h i n c a p r i o r i d e d u c t a m , e g r e g i e p r o b a t . , N e m i n e m i n t e r a e g r o t a n t i u m lectos rite verfatum fugit, u t g r a v e d i n e c h r o n i c a c o r r e p t i fere f e m p e r m e n t i a fimul h e b e t u d i n e l a b o r e n t . C e t e r u m n u l l u s d u - b i t o , q u i n a e q u i r e r u m cenfores c o n c e d a n t , h o e i n Joco dicta illis n o c c o n t r a d i c a n t , quae alibi (§. 12.) propofui., c u m Roufseawii i d e a m m o d e - xari periclitatus fim. Sagacitatem i n g e n i i (Scharf- finnX q u a e a d c o n d e n d e n d a fyftemata necesfarie r e q u i r i t u r a t q u e fenfuum e x t e r n o r u m acie, ficufj f u n d a m e n t o fuo p r i m a r i o , n i t i t u r , fenfus u n i u j alteriusve h e b e t u d i n e femper a l i q u o m o d o debili-

(39)

40

t a r i , e k t f a ' o m a e m cTubitafloriis aleam pofitum mihi f*ide*uf. -•• , , ,..

Amaurofm itrfJrnorbum confecutivum e

«ttfWyfca'' et fuperveriietite febri fcataifrbjaJi, obfef- vkvit C l . F r . HoffmMnn'(ej in puero"Xil^anno- TOrthT 'Idim (d) expierientia ductus i n t e r " M a n - Hia fnbrbum iitum* difum discutientia tefert Jler- ttutatofforttm ufum. Cwnfenfue oculi Cum rtatibus nervortim ope meminisfe'i\avabit, ut jmaenome- ttoft'iftud'perfetiepateat. . •' »

~- -'~GyAJntufiiinV«*»w»usf hebetudinem chroni- fiicafhTecsatam esfe-qUae odoribus exGitafitibtrs (vsci Spiritu Sali6- ammoniaci connubio cum oleo Cojaptlfc-et-JOAlJ}an^^li^Ma^n^umi^ opfevchar-

• i f ^ b i r M t a e -naribus 4mrnisfis) valde ^fublevabatur, C h Bdlk i h pfaxi prepriaexpertus eft et meeum corrtmufiicavft. Sifc •ntultis etiam hominibus con fuetum eft", ut pulverem N i c o t i a n a e - iiaribus 4*aUrianr. eum' rei tujuslibet reeordari i n hoc 'momerrto illis-negatum fit; quo faoto non r a r o

fcopUn*-*«tJnguritv :'Q*wi& -imo -faepi&fime obfet-

(c) Medic. ratiou.'fyft.' Hal." 1739,'Tom. IV. P . IV- 48ap,rV. oMeiW *.'pag. isS.

fd) nt^d;'t^tiofii fyft;Tom. IV. Part. IV. Cap. IV. §. VI.

pag.-30- '-.\-:.z-Ji'- ' • ' > - : . •

(40)

4*

^ v a r e K n n i t , u t alii eetfem i n catu. a t r i u m n a r i u m cum fepto ejus digitis ita f r i c e h t , , a c fi p u l v e r e N i c o t i a n o uterentur,- £ $ d e l n q u e . f . m u l ;;t e m p o r e profundrus l e n t e q u S ihfpirent.., iNjqtatu, (Hftnum m i h i v i d e t u r , u t nerviia p r i m u s a b qrjtu fuo, a d na- r e s t e n d t n s , illas c e r e b r i r e g i o n e s t a n g a t , quas C l . Gall o r g a n a peeuliaria geBer.um. m e m o x i a e .variorum^defigoavit,':' •• •• : : j, ; . •v. ,

' ' §. x x i v . ' " . '

x

"

1

... Caufae .exftant v a r i a e , q u a e adincitabili+a- t e m n e r v i noftri- d e m i n u e n c l a m faciunt. P r i n c j - . pfes earupft p a u c i s modo. v e r b i s r e f e r r e , inftituti

yatig nunc-'a.me pofi.ulat.: ,., • • ; •-:- ' . , A ) Laefwfyes et deflructiones. mecKaniqat. I p - fum,.C1. Balk e x e m p l i caufa in medium. a d d u c e - r e , p a c e fua a u d e o . P u e r vix triennis 'lapfu in- faufto os nafi d e x t r u m ita l a t f c r a t , u t in c a v u m

• n a r i u m infigniter esfet itnprer.fum. Sanatus qtu- dem fuit t e o tamqn, r e m a n e n t e yiti,?, jUt, c a v u m nafi d e x t r u m finiftro.raultuz» anguftius, fi*.. E x h o c t e m p o r e n b n f o l u m p l u r e s p e r a n n o s , et ad viri- l e m fere u s q u e aetatem, coryza ficca habituali et fingulari m u c i n a r i u m lpisfitudine ac foetore

•vexatus eft, i%d o d o r a t u m ita heb,etem acquifi-

(41)

4*

(e) Anfangigrunde <L W , A , Gbtting. I787.1. Bd. §. 5^5.

( 0 H u f e l a n d Journ. d. pract. A. K. V L Bd.

•vit, u t o d o r e m florum p l u r i u m n o n f o r t e m v i x fentire posfit.

R a t i o n e n o n aburaili polypus n a r i u m odora- t u s a c i e m d t b i l i t a t , u t Ch Richter (e) p l u r i m i q u e a l i i , q u o r u t n c a t a l o g u m p o s f e m i n g e n t e m colli- g e r e , e x h i b t n t . Si a u t e m p o l y p u s p a r v u s esfet, n a . r i u m v e a l t e r a m m o d o o c c u p a r e t , n o n n e c e s f e eit,

o d o r a t u s d t b i l i t e t u r aut o m n i n o p e r e a t . — N o n . a l i t e r exojlofes h u n c feffectum produtjunt.

B) Catarrhus febrilis chronicus, et habitualit.

Teftimoniuifl h u j u s r e i afferre o p u s o m n i n o fu- p e r v a c a n e u m p u t o , c u m i n t e r o m n e s conftat, ' r e m ifa fe h a b e r e . Sic e t i a m p h a e n o m e n i s h u j u s

e x p l i c a t i o n e m filentio p r t m a m , n e l e c t o r u m i n - t e l l i g e n t i a e diffidere v i d e a r .

C) Affectio membranae pituitariae pathblo- gica, imo ejus deforganifatio. E x e m p l u m tale a b C l . Hopfengdrtner g r a p h i c e r e l a t u m l e g i m u s (f).

D ) Abufus pulveris Nicotianae et Narcoticth rum. Q u a r a t i o n e h a e c i t a t u m iftum p r o d u c a n t n u l l a a m p l i u s d e m o n l h - a t i o n e eget. U t v e r o r e v e r a p r o d u c a t u r e x p e r i e n t i a q u o t i d i a n a e d o - c e m u r .

(42)

43

t- • *

TT) Mucus NDIRIUM nimis uifpisfatus, j f e c h a - n i c a fere r a t i o n e a g i t ; i n febre catarfhaft, pitui- t b f a , i n h o m i h i b u s t e m p e r a m e n t i p h l e g m a t i c i fat

f r e q u e n t e r o c c u r r i t . ' "

Ff' Afihhinia et driaeflhefis nervorum univer- fdlis. C o n n a t a fit, u t fieri i n t e r d u m ' f o l e t , a u t

debilitaVe d i r e c t a i n d e r e c t a v e acquifita, n u l l o difcfimfne h a b e b o , etfi q u o a d t h e r a p i a m n o n ejusiriodi fit.

, . • . . • , • . i :

G) Status imperfectus brgariorum odoratus naiurdlis, q u a l e m in p r i m a infantia ac i n fenec- t u t e p ^ o v e c t i o r i , f e c u n d u m leges e Phyiiologia i a m n o t a s , r e p e r l m u s . '

§. X X V .

Ttt. Ihcitaoilltds primi parii n e r v o -

. . . . - . i

1

' ' '. ' -

rum plane abolita. (Anosmia.) G r a d u m o d o majori e o s d e m p r o d u c i t effectus, q u o s in f e c t i o n e TT<*«, ubi d e incitabiiitate o d o r a t u s debilitata fermo fuit; in m e d i u m a d d u x i . N e c minu»'« «eufis iis-

d e m o r i t u r , quae illic allata l e g u n t u r , c u m m o - d o v e h e m e n t i o r e s agant. M e c h a n i c i s n i m i r u m : paralyfi e t debilitate u n i v e r f a l i , p o l y p o u t r a m . que n a r e m o c c l u d e n t e (g)^ e t fic p o r r o , quibu»

{g) N i c T u l p i u » Obfervat inedic. AnJftel. jgijs, Lib, Cap. XXVI.

Referenzen

ÄHNLICHE DOKUMENTE

Aeger medicamentis sumtis pror- sus .non aEectns vel debilitatus erat, ita ut quindecim diebus post, saIuti mae prospiciens, et ur certior fieret- de remotione

Der um 600 verstorbene Liebhaber von Fingerringen trug also nicht nur - als Ausnahme - einen zeitgenössischen Ring an seiner Linken, sondern führte zusätzlich in seiner Tasche

In der vierten Auflage von 1527 wurde auch der Vulgata-Text (wie Erasmus ihn kannte) mit abgedruckt, so dass nun der griechische Text, Erasmus' lateinische Version und der

3*.. Scorbutm in Curonia etiamsL liaud aaepe,. atiamen nullo modo etiain haud raro inrentus, praecipue rusticos i n littore rnaris baltici viven- tes et piscationem

Quodsi etiam omitteremus - supra nominatas hepatis affectio»' nes' nonnunquam oculorum malis peregrina plane apponere symptomata, — negare tamen nequimus, eas maximam in

Inter exantliemata acuta maxime occurrunt scarlatina, variolae, morbilii. Hi non magni ponderis sunt, et interdum tantum nimio aestu et noxio domieiliorum aere

„dit, recondere laborat.&#34; Nisum hunc, lau- dato cum autore, formativum vocamus. Sequuntur pauca ad physiologiam nisus formativi spectantia. Duplicem habeto formam, qua nisus iste

[r]