Munich Personal RePEc Archive
The Economic Role of Sepah (The
Guardians of Revolution)in the Iranian Economy
Vahabi, Mehrdad
University of Paris 8
December 2015
Online at https://mpra.ub.uni-muenchen.de/68531/
MPRA Paper No. 68531, posted 25 Dec 2015 12:39 UTC
1
ناریا داصتقا رد هاپس هاگیاج :طسوت یباهو دادرهم هیراع اب ار نخس ،*یسارکومد و وگتفگ نمجنا زا رکشت اب حلاطصا نتفرگ
« راهنز » حم تسود هک ممرت
یم هدافتسا ابلاغ ،یسودرف زا یتئارق اب رجاهم رصان یم عورش ،دنک
شیپ .منک ربرد نم راتفگ دمآرد
هدنریگ
تسخن راهنز :تسا راهنز ود
نیا هداد هک نشور همه یارب هک یلیلاد هب ،هاپس دروم رد تاعلاطا و اه
یب ،تسا قیقدان و یفکمان هزادنا
یمسرریغ صوصخ هب ،یمسرریغ و یمسر داصتقا هکنیا هژیو هب .تسا
هدرتسگ یلیخ داعبا ،هاپس یمن نلاا .میتسین فقاو شا هزادنا هب ام و دراد یا
یاهرامآ هرابرد مهاوخ
زا میریگب رظن رد ار نآ یمسر شخب طقف رگا .منک تبحص دراد دوجو هراب نیا رد هک یضیقنودض رد هاپس نواعت داینب لاس
1367 متاخ هاگرارق و
لاس رد ءایبنلاا 1369
ات هتفرگ
« برق
» مان دیاب ار اه
هدید نم .میربب برق ،اهاج یضعب ما
متاخ هاگرارق نامه ار اه هتسناد ءایبنلاا
روط نیا هک یلاح رد ،دنا
برق .تسین تکرش عقاو رد اه
رون برق :دراد فلتخم عاونا و تسا هاپس هب کیدزن و هتسباو یاه ق ،
بر عاونا ،نیبم دامتعا هعسوت ،یسدنهم برق ،لابرک برق ،جیسب برق ،فیرش برق ،رداق برق ،نیما تکرش و وجمزر تکرش ،ناگدنمزر تکرش لثم ییاه …
داعبا نیاربانب .تسا دایز رایسب ناشدادعت هک
.تسین نشور نادنچ مه اهنیا تیلاعف مک هک مود راهنز تیمها
یا ،تسین لوا راهنز زا رت نآ هب اجنیا رد تسا رارق هک یعوضوم هک تسا ن
یب و یسایس یعوضوم دوش هتخادرپ لکشم دشاب کیمداکآ رتشیب مثحب مهاوخ یم نم .تسا ساسح هزادنا
یم یتخس هب رما نیا رد هک تسا نیا رد رطاخ هب ،درک تیاعر ار کیمداکآ طباوض و اهرایعم ناوت
اگ .تسلااب رایسب لئاسم یسایس نزو هکنیا هداد و رامآ ایآ هک مینک لاوس نامدوخ زا میفظوم ام تاقوا ه
اهوجو هاپس شقن رب هک یدیکأت و دوشیم هداد تبسن هاپس هب هک یشقن هزادنا هچ ات ؟دنتسهقیقد و تسرد
د یم هتفگ هاش نامز رد هک دورن نامدای .دراد تیعقاو ،دراد
یسایس ینادنز رازهدص ات رازه هاجنپ هک دش
ادنز رد ن
مک یلیخ نم .دنتسه اه یم یرتنلاک رهچونم دیهش زا هک مدوب نس
یم هک مدینش اقرا نیا تفگ
م نادنز ؟هدمآ اجک زا
یسایس تیمها عقوم نآ .دشاب هتشاد ار رفن رازه جنپ راهچ شیاجنگ دیاش ناریا یاه
یم ثعاب ارجام ب .دریگ تروص قیقدت یسایس ناینادنز دادعت لاثم رما رد رتمک هک دش
د اهراک یضع یارا
هناگود تلصخ یم ،دیریگب رظن رد رگا ار هنوفلآ یاقآ یاهراک لاثم ،تسا یا
دوجو لکشم نیا هک دینیب
و تسا نیا مشلات نم .دراد دوجو ارجام رد یسایس راب ردقچ و کیمداکآ و یقیقحت راب ردقچ هک دراد هدامآ یم هچنآ همه ما ریگب سپ راهنز ود نیمه رطاخ هب ار میوگ
تاعلاطا ندوب قیقدان و یفاکان لوا .م
یمن اقیقد لاماک روط هب ام نیاربانب .هلئسم یسایس هبنج و یملع هبنج طلاتخا رطاخ هب مود و ناد
داعبا می
.تسیچ هلئسم شسرپ نآ رد هک تسا همدقم کی رب لمتشم نم راتفگ دمآرد شیپ نیا زا دعب هس هک ار ثحب یلصا یاه
یم حرطم تسا لاوئس .منک
:دراد شخب ود نم راتفگ زین همدقم زا سپ 1
- ناریا داصتقا رد هاپس هاگیاج
هیامرس داصتقا و هاپس داصتقا هطبار ای و یراد
2 - یقیبطت هعلاطم –
رد تعنص و هاپس هطبار یخیرات
یم ریازجلا و ناتسکاپ و هیکرت زا لاثم روط هب هطبار نیا رد .اهوگلا رگید اب سایق و درب مان ناوت
ید
د لابق رد هکنیا و هرخوم کی اهتنا رد و ؟دنک صخشم ار هاپس هاگیاج هک دراد دوجو یقیبطت یسایقم ایآ یم درک دیاب هچ هاپس .میزادرپ
همدقم شسرپ نم ثحب همدقم یم اهنآ هب هک ار یلصا یاه
یم نشور مزادرپب مهاوخ طلسم زت هتکن نیلوا .دنک
ود بقاعتم صوصخب هاپس هاگیاج نوماریپ یدمحا یروهمج تسایر هرود
لاس تاضارتعا و داژن
یاه 1388 رد نآ لبقام
لوحت و نارادساپ هاپس ذوفن ریز ناریا داصتقا زکرمت ؟تسیچ یلصا زت اما .تسا
2
ای ایروترپ ،یناطلس ای لاینومورتاپوئن میژر عون زا یماظن یروتاتکید ماظن کی یوس هب دوجوم ماظن .یماظن یاتنوخ لفاحم نایم رد هدینش ینلایم سابع یاقآ بناج زا نارگید زا شیب ار زت نیا ،کیمداکآ
ظن ناشیا .میا
ر 60 .میوریم یماظن یاتنوخ کی فرط هب ام هک هداد
وا(تسا هاپس لرتنک تحت ناریا داصتقا دصرد
یمن تبحص دصرد لهچ زا نارظن بحاص زا رگید یخرب فلاخرب تبحص دصرد تصش زا هکلب دنک
یم .)دنک
گرظن یماظن سکلپمک کی زا هک میراد ار دنمجرا دیعس یاقآ ها –
یتعنص –
یم تبحص یراجت نک
.د
( فتنه و سلازنوگ تاقیقحت Hen-Tov
لاس رد ار ) 2011
رشتنم یلرتراوک نتگنشاو رد هک میراد
یم تبحص ایروترپ میژر زا هک دش هنماخ یربهر اب لاح نیع رد هک یوق یماظن میژر کی ؛دنک
ت یا
ماو .تسا
مشیربا یدهم زا دیاب یجنگ یاقآ زا ریغ مه یناریا نویسیزوپا نایم رد و قلخ نیدهاجم نامزاس زا یچ
مان هب یباتک طابترا نیا رد هک مینک تبحص Les Gardiens de la Révolution
لاس رد ار
2008 تمسق هرابرد هلمج زا یدایز بلاطم هک درک رشتنم
.دراد هاپس یمسرریغ و یمسر یاه
هعومجم هک مینک تبحص دیاب تیرثکا نامزاس لوا ریبد ناونع هب قیلخ زورهب یاقآ زا و لااقم زا یا
ت .تشون دروم نیا رد ار
و میربب مسا نوتنیلک یرلایه مناخ زا اکیرمآ هدحتم تلاایا رد دیاب یسایس تانایرج نیمه نایم رد زاب مه رد هک نوتگنیتناه ریظن ینیققحم و مهم نیرواشم زین .دنا هدرک تبحص هنیمز نی
و .تسین نینچ .میراد یناطلس زکرمتم یروتاتکید میژر کی ام ناریا رد هک تسین نیا مرواب لاصا نم رد ار شدوخ شقن و شدوخ للاقتسا هاپس .تسا ربهر رکاچ طقف هاپس مینک رکف هک تسا هابتشا نیا .تفرگ یدج ار نآ دیاب و دراد تسایس هک تسا نیا نم لوا شسرپ رد هاپس یداصتقا شقن رگید ترابع هب ؟تسا حیحص یبایزرا عون نیا ایآ
هیامرس اب طابترا ایآ ؟تسیچ ناریا یراد
یم شیپ هاپس لرتنک تحت زکرمت یوس هب ام داصتقا
؟دور
یم ام هک تسا نیا مود شسرپ یماظن هدنیازف شقن میناد
هنومن .تسین ناریا صتخم اهنت داصتقا رد اه
یاه یم هدهاشم رگید یاهروشک رد ددعتم
یشزرااب رایسب باتک رد هقیدص هشیاع مناخ ار ناتسکاپ هنومن .دوش
اهسوبلیم هرابرد هک (milbus) (militry business)
لاس رد 2011
مان هب تسا هدرک رشتنم
« یاهتکرش ناتسکاپ رد یشترا داصتقا :یشترا
» یماظن تردق تیمها هب لقن و لمح لرتنک رد اه
،یمومع نامتخاس
تکرش ،تارباخم ،یزاس هدروارف و تلاوصحم ،ییایمیش دوک ،نامیس یاه
یاه .تسا هدرک یسررب ..و یرادکناب و یتاعلاطا یژولونکت ،همیب ،تلاغ هلمج زا یزرواشک عمتجم نیرتگرزب هس زا یکی هب ،)کایوا( شترا ناگتسشنزاب قودنص هک میتسه نیا دهاش هیکرت رد یاه .تسا هدش لیدبت اههنارای ماسقا و عاونا زا یدنمهرهب زین و یلام یاهتیفاعم اب یلام – یتعنص
3
یم مه هیسور دروم رد ار رما نیا عقاو رد هک نیتوپ یاقآ ندمآ راک یور نامز زا صوصخب تفگ ناوت
هب فورعم هک ییاه یشراگیلوا زا صوصخب درک دی علخ اه یشراگیلوا زا هورگ
یتعنص یاه –
ن تف
ی .درک داجیا زکرمت کی و دندوب یلام –
یم دروم نیمه رد نیا اب ایآ هک تسا نیا نم شسرپ نیاربانب .درب مان زین ار رصم و ریازجلا ناوت
هنومن یم فلتخم یاه و هاپس هطبار ،رادومن نیا و یژولوپیت نیا زا دعب و ؟دروآرد یژولوپیت کی ناوت
ا نیا زا کی مادک رد ار ناریا رد تعنص یم اهوگل
زئاح یقیبطت و یخیرات ظاحل هب نیا ؟داد رارق ناوت
یاراد ،داصتقا رد هاپس تامادقا ایآ هک مینک لاوس دوخ زا زین و .تسا تیمها
« یداصتقا ییآراک »
ه
؟تس یم ریبعت نیا یریگراک هب رطاخ هب ارم
ار روشک یدوجوم هچ هک تسین مهم نادداصتقا یارب اما دیشخب
یم هرادا ت .دنک
یم نادداصتقا دنک هرادا ار داصتقا رثوم روط هب دناوتب دوجوم نآ هک ینامز ا وخ دیوگ
ب 1973 لاس رد وا .تسا یماظن هشونیپ شاهنومن .دنک هرادا رثوم روط هب دناوتیم وا درک طقاس ار هدنلآ
یشقن و هاپس تامادقا ایآ .تشاد یداصتقا ییآراک داد ماجنا یلیش رد هک یتامادقا اما صتقا رد هاپس هک
دا ؟تسه ییآراک نینچ یاراد دنکیم یزاب ناریا
یم نآ هب دشاب تصرف رگا هک نم ییاهن و موس شسرپ هیصوت هچ ام هک تسا نیا مزادرپ
یم ییاه وت
مینا
و دوب دهاوخن راک رد مه یهاپس ،دشابن یملاسا یروهمج رگا هکنیا زا ریغ ؟میشاب هتشاد هاپس هرابرد خ بوخ هچ هتبلا یم هنوگچ تسه مکاح یملاسا یروهمج میژر نیمه هک یتیعضو رد یلو .دوب دهاو
ناوت هیصوت ؟درک حرطم ار هاپس هلئسم
اهنآ زا دروم ود هب نم هک دراد دوجو هطبار نیا رد یتوافتم یاه
یم حرطم ار مثحب لوا شخب دعب و هراشا :منک
یپ .هاپس هب هتسباو یاهداهن زا تایلام ذخا :لوا هیصوت .دوب نیا یناحور یاقآ هب کیدزن نارواشم داهنش
.تفرن یرود هار مه دایز و دشن عقاو رثوم دایز اما لاس رد هک دوب قیلخ زورهب یاقآ بناج زا داهنشیپ نیا :مود هیصوت نایم رد ،گنج نایاپ هیلوا یاه
ار هاپس هک نیا نآ و درک حرط ار نآ هرابود ناشیا و دوب هدش حرطم دارفا یرایسب .مینک ماغدا شترا رد
لوا شخب –
؟تسیچ ناریا داصتقا رد هاپس هاگیاج
یم شیپ هاپس لرتنک تحت ناریا داصتقا زکرمت تمس هب ام ایآ
؟میور
یم تیلاعف ناوت .یعافتناریغ هزوح و یعافتنا هزوح :درک میسقت یلک هزوح ود هب ار هاپس یداصتقا یاه
تیلاعف ،یعافتنا هزوح زا روظنم سا ییاه
متاخ هاگرارق رظن ریز هک ت یم تروص ءایبنلاا
.دریگ ن طقف ه
تیلاعف مامت هکلب ،هاپس یسدنهم شخب عمتجم و گنیدلوه کی ناونع هب هاپس رظن ریز هک یفلتخم یاه
.دراد رارق یداصتقا گرزب سشنزاب و یعامتجا تانیمأت لاثم هک تسا ییورین ناونع هب هاپس شقن یعافتنا ریغ شخب زا روظنم ت
یگ یم یگتسشنزاب همیب ار اهنآ و دنکیم داجیا لاغتشا یهاپس دارفا یارب هاپس ینعی .دنکیم نیمات ار و دنک
یم راک هاپس اب هک یدارفا و نایهاپس هب یعامتجا تامدخ هتشر کی یم ،دننک
.دهد
میسقت رگا ج رد هاپس شقن عومجم رد نم هدیقع هب میریذپب ار گرزب هزوح ود نیا هب یدنب
ت مدع ته زکرم
تیلاعف رد تیلاعف زین و یداصتقا یاه
یهافر یاه –
یمن نم .تسا یعامتجا داصتقا رد هاپس هک میوگ
هب هک تسا نیا مثحب ،دراد روضح مک ناریا
ایآ هک تسا هدشن یسررب هلخادم نیا فیارظ یفاک هزادنا
4
اپس هرطیس ریز داصتقا زکرمت اب فدارتم ناریا داصتقا رد هاپس ذوفن ت مدع ببس سکع هب ای تسا ه
زکرم
.تسا هدش رجنم زکرمت مدع هب رتشیب هک داد مهاوخ حیضوت و تسا نیا مهاگن نم .تسا هدش تیلاعف هزوح رد هاپس جنپ دودح یعیسو شخب ینعی .تسا هتشاد ار راکنامیپ شقن رتشیب یعافتنا یاه
یم عیزوت اهنآ نیب ار شیاهراک هک دراد یصوصخ یچتارتنک رازه لرتنک هن هاپس شقن نیرتشیب .دنک
تیلاعف یهدنامزاس ،هاپس شقن ینعی .تسا هاپس یاضعا یارب یصخش یروآدوس هکلب ،ناریا داصتقا یاهخم یاهتیلاعف و دنکیم لمع راکنامیپ تلود ناونع هب رتشیب شخب نیا هکلب ،تسین یداصتقا
فلت یم عیزوت ییاههورگ نیب ار هریغ و یدیلوت و یداصتقا
نلالاد شقن ناریا رد نایهاپس انعم نیا هب و دنک
.دنراد ار
.مراد دیکأت هتکن نیا رب نم
لااب هب نییاپ زا .دید نییاپ هب لااب زا طقف دیابن ار هاپس داصتقا و
یم نان هار نیا زا یناسک هچ ینعی دید دیاب مه هطبار نیا .دنروخ
رت قیقد ای یندم هعماج اب هک تسا یا
هعماج اب للاد یصوصخ
.دراد یناریا شنم
یم لمع بیترت نیمه هب زین یعامتجا تانیمأت هزوح رد دعب ناریا رد ام هک یمهم لئاسم زا یکی .دنک
بلاقنا زا 57
و یگتسشنزاب ،تانیمأت قودنص هک تسا نیا ،میراد زورما هب ات …
تمسق نیدنچ هب
د زکرمت مدع زاب دروم نیا رد هاپس شقن .تسا هدش هیزجت و یگتسشنزاب و یعامتجا نیمأت قودنص ر
داصتقا ،نم نامگ هب .هاپس ذوفن ریز داصتقا زکرمت هن اما یرآ نایهاپس یصخش دوس .تسا روشک هافر ناونع هب ینعی یزاسرادتقا یاهرازبا ناونع هب دشاب حرطم داصتقا ناونع هب هاپس یارب هکنآ زا شیب لود ناونع هب هاپس .تسا حرطم یسایس هلیسو تباقر رطاخ هب و تلود رد یت
ظفح و یحانج دیدش یاه
یم داصتقا دراو دوخ یعامتجا هاگیاپ و اهرازبا زا یکی ناونع هب داصتقا شیارب و دوش
و تردق عبانم
هشونیپ هیور اب هنومن نیا .دوس رثکادح بسک ای و یروآدوس عبانم ات تسا حرطم تردق عبانم دیدجت اب زین و تسا توافتم لاماک ماظن
یودب تشابنا داصتقا رد ام هک هچنآ ای و اه شترا رد یداصتقا یاه
یم هیامرس یم هیامرس یور رب تشابنا و زکرمت اب تسا یماظن تردق هک شترا ینعی ؛میمان
نآ دناوت
ار .دهد قوس یرگید تمس ره ای و تسا یدیلوت هک یرگید یاههزوح هب رعت یزیچ بوچراچ رد ار هاپس شقن اساسا نم یم فی
نآ هب ربو سکام هک منک
( مزیلاتیپاک یتوب Booty
Capitalism ینعی )
« هیامرس تمینغ لها یراذگ »
هیامرس .تسا هتفگ تمینغ یراد
زا تسا یئزج ریگ
هرداصم میژر قطنم .ناریا رد هتفاین نیعت تیکلام و یا
یژتارتسا دقاف هاپس
ا لامعا یارب داصتقا رد شذوفن هب اما تسا یداصتقا .دراد مشچ یسایس رادتق
یم هنارای دنیوگ نیب قودنص داهنشیپ .دوش عطق دیاب اه
نادداصتقا .تسا لوپ یللملا خ مه یناریا یاه
یلیتکرش دیاب ارچ .دوشن فقوتم هاپس هب هنارای نداد دیاب ارچ اما .بوخ رایسب .دندزیم هنیس شیارب
یاه ؟دننک ادیپ تایح همادا تفن دمآرد اب هاپس هتسکشرو
ار داصتقا رد هاپس ذوفن و ناریا رد داصتقا لوحت دنور منادیم مزلا منک حیرشت ار دوخ زت هکنیا زا لبق .منک حیرشت یخیرات هرود ود رد تسخن هرود ؛لوا هرود 15
هرود ؛تسا هلاس لاس زا هک یا
1990 متاخ هاگرارق لیکشت نامز زا
ءایبنلاا
یم عورش لاس زا هچ رگا( دوش
1988 ب یداصتقا تیلاعف دراو نارادساپ هاپس ،هاپس نواعت داینب سیسات ا
لاس ات )دوب هدش 2005
تسایر هرود ود هدنریگربرد هلاس هدزناپ هرود نیا . و یناجنسفر یاقآ یروهمج
.تسا یمتاخ یاقآ سپس
5
زا مود هرود 2005
هرداصم لکیس هب طبترم امیقتسم ریخا هلاس هد هرود نیا .تسا نونکات .تساه
و تارتنک ذخا .دراد طبر یاهرداصم میژر هب ارچ هک داد مهاوخ حیضوت زاب هاپس بناج زا یتلود یاه
یم لکش هک تسا هرود نیا رد صخلااب .دریگ
تیلاعف هب دورو یارب هاپس هیلوا هزیگنا ،لوا هلاس هدزناپ هرود رد ساسا .دوب یلام للاقتسا یراجت یاه
پس رازه اهدص هک دوب نیا مه نآ و دندوب هدش یندم یگدنز و یندم هعماج دراو و هتشگرب ههبج زا یها
مشچ لاس رد یناجنسفر یمشاه یاقآ .دنتشادن لاغتشا یارب مه یزادنا 1372
( 1993 نیا هاپس هرابرد )
داصتقا هزوح هب دورو اب هاپس یاضعا هک دز ار فرح
یم نیشام زین و نیمأت ار دوخ شاعم دنناوت
ظفح ار دوخ یماظن .دنهد شیازفا یراکنامیپ هنیمز رد ار روشک تیفرظ لاح نیع رد و دننک نیمأت و
هدام ساسا رب ار نیا وا 147
چیه هدام نیا نم نامگ هب .درک حرطم یملاسا یروهمج یساسا نوناق
یم هدام نآ نوچ .دنک داجیا داصتقا شدوخ هاپس هک درادن عوضوم نیا هب یطبر یم دیوگ
یاهورین زا ناوت
ام ییاناوت هکنیا نودب درک هدافتسا یگدنزاس داهج و یدیلوت ،یشزومآ ،یدادما یاهراک رد یماظن نیروم
یمن لصا نیا .دنک ادیپ لیلقت حلص طیارش رد لنسرپ یماظن هاگنب بحاص اسأر شدوخ هاپس هک دیوگ
یاههاپس یارب لاغتشا داجیا ،لوا هلاس هدزناپ زاغآ رد هتکن نیرت مهم هک دوب انبم نیا رب .دوش یداصتقا ینای
همیب قودنص داجیا و دندوب هتشگرب گنج زا هک دوب و یهاپس یاضعا یارب یعامتجا تانیمأت و اه
رد هاپس روضح هطقن نیرت مهم رابتعا نیا هب و زایتما بحاص رشق کی ناونع هب نآ ناگتسشنزاب وب یعامتجا تانیمأت شخب رد زکرمت مدع لوا هلاس هدزناپ رد داصتقا هافر تلود نامروشک رد ام رگا .د
یمن راب ریز هاپس میریگب رظن رد یعامتجا نیمأت همیب تکرش ار شدوخ یارب هزوح نیا رد هکلب ،دور
همیب دیاب هک دراد یلقتسم تاسیسأت .دریگب رظن تحت دوخ ار شا یعامتجا تانیمأت و یگتسشنزاب و اه
قطانم یزاسزاب دهاش ام لوا هلاس هدزناپ لوط رد هکبش ،دنوتگ دس ،هخرک دس لثم دس نتخاس ،هدزگنج
نارهت هارهاش ،یناسربآ –
مق و هواس –
هار ،دهشم سخرس نهآ
– هریغ و نارهت ورتم شش طخ ،دهشم
یاقآ هتفگ هب انب ؟تسا رفن دنچ هرود نیا رد دنراد روضح متاخ هاگرارق رد هک یناسک دادعت لک .میتسه مشیربا یعبنم نم هتبلا هک (،یچ و هدز فرح هک تسا یسک لاح ره هب اما مدیدن ناشیا فرح یارب
لاس رد ،)تسا هتفگ طابترا نیا رد یزیچ یاه
2004 و
2005 دودح ، 55
لنسرپ اج نآ رد رفن رازه
،اهنآ نیب زا هک تسا هتشاد دوجو 40
و هاپس زا رفن رازه 15
هدوب جیسب زا رفن رازه لاس رد .دنا
2004 رود نیا نایاپ ینعی
.تسا هدوب رلاد درایلیم هدزاود هاپس یاهدمآرد لک هلاس هدزناپ ه
زا ینعی مود هرود 2005
- 2004 هرود ،وس نیا هب
هاگرارق هرود نیا رد .تسا توافتم لاماک یا
متاخ طقف ایبنلاا 135
.دراد دنمراک رفن رازه 85
دارفا ینعی دنرادن قلعت هاپس هب دارفا نیا دصرد
جنپ .دنتسه یهاپسریغ دصرد تشه .دنتسه هاگنب نیا اب راک لاح رد یصوصخ شخب راکنامیپ رفن رازه
تخاسریز یتلود فراصم هداد تروص هرود نیا رد هک ییاهراک اما .دراد صاصتخا شخب نیا هب اه
دنا ،ناتسدرک ،یبرغ ناجیابرذآ یاهناتسا رد ار یزاسدس و یناسربآ یاههکبش لاثم هرود نیا رد ؟تسیچ و ناتسرل یم هرود نیا رد هک یقافتا نیرت مهم اما تسا هتفای همادا ناتسزوخ
هزوح رد هلخادم دتفا
یاه .تسا زاگ و تفن
لاس رد هاپس 2006
رلاد درایلیم تفه غلبم هب دادرارق هس ،زاگ و تفن هنیمز رد هام کی فرظ رد
یم دقعنم لاس زا و .دنک
2007 تسا رلاد درایلیم تفه ،هاپس هنایلاس دمآرد
عومجم لوا هرود رد .
یدادرارق ،هاپس یاهدادرارق نیرت مهم زا .دوب رلاد درایلیم هدزاود ،لاس هدزناپ یاهدمآرد 1.3
درایلیم
سابعردنب هب رهشوب ناتسا رد هیولسع زا یعیبط زاگ ندناسر یرتمولیکدصهن هلول نامتخاس یارب یرلاد ولب و ناتسیس ناتسا رد رهشناریا و ناگزمره ناتسا رد یرلاد درایلیم هس دادرارق زین و دوب ناتسچ
یاهزاف هعسوت یارب 15
و 16 میرحت زا دعب صوصخب اهدادرارق نیا .یبونج سراپ زاگ نیدایم زئاح اه
یم یدایز تیمها لاس رد اکیرمآ بناج زا میرحت زا دعب نیاربانب .دنوش
یاه 2007 دعب و
2010 و
6
لاس رد اپورا 2008
یم هاپس ف هعسوت دیوگ
یاهزا 15 و 16 یمن همادا رگید ار یم ادعب اما .دهد
دیوگ
یم ماجنارس هب میراد و میداد همادا ام هک لاس رد یناحور یاقآ ندمآ راک رس زا دعب .میناسر
2013
و دننکب داصتقا رد یدایز تلاخادم دیابن تسا هاپس روظنم هک اهداهن یخرب هک عضوم نیا ملاعا مغریلع عم خ هاگرارق فصولا متا
نارهت یرادرهش اب )یرلاد درایلیم شش( یناموت درایلیم تسیب یدادرارق ءایبنلاا
هژورپ یارب نامتخاس یاه
یم دقعنم یتآ لاس جنپ یارب نارهت رد یزاس یم سیسأت مه کناب ود .دنک
دوش2007 لاس رد رهم کناب .یزکرم کناب زوجم نودب هتبلا رهم کناب یرگید و راصنا کناب یکی هب .دنریگیم زوجم یزکرم کناب زا 2009 لاس رد راصنا کناب و یتلود کناب ناونع یم مهم قافتا هس هاپس روضح هرود نیا رد :دتفا
1 - یم زاگ و تفن بحاص یمسر تلود و ربهر تیب رانک رد هاپس .زاگ و تفن یزاس ینامدوخ .دوش
نامدوخ تفن ناریا رد .تسین یلم تفن ناریا رد هک مراد دیکأت نم .تسا هدش یصوصخ انعم کی هب و ی
تلود یرگید و ربهر تیب،هاپس:دراد یلوتم هس تفن هک تسانعم نیا هب مه تفن ندش یصوصخ عقاو رد .یمسر 2 - کناب بحاص ،دراذگب تسد تفن رب سک ره کناب .تسه مه ناریا یاه
جیسب و هاپس رایتخا رد یاه
تفن شورف زا لصاح زرا نتخادنا شدرگ هب یارب تسا .زاگ و
3 - یصوصخ رما ،یدیلک رایسب هتکن یصوصخ رما .تسا یزاس
زین و یتلوصخ مان هب نآ زا هک یزاس
ینامدوخ مان هب هدرک دای یزاس
هبش شخب هب یتلود شخب تیکلام زا لاقتنا زا تسا ترابع اساسا دنا
یم مان یملاسا یروهمج رد هرداصم لکیس نیموس ناونع هب ،یرخآ نیا زا نم .یتلود .مرب
هرداصم لکیس زا روظنم هیامرس مان هب هک هچنآ و یا
تمینغ یراذگ حلاطصا نیا ؟تسیچ مدرک دای ریگ
لاس رد هک یتقو .درک عضو ینیمخ یاقآ دوخ ار 1358
لاوما و یولهپ داینب ،بلاقنا زا دعب تسرد و
53 تعنص تکرش نابحاص و رگ شدوخ تراظن تحت ،هدرک هرداصم ار یکناب و یلام یاه
داد رارق
یگنج مئانغ اهنیا تفگ هیاپ عقاو رد و تشاد انعم یگنج مئانغ .تسا مهم رایسب حلاطصا نیا .دنتسه
هن و دنتسه تلود رظن ریز هن اهدمآرد نیا هک دوب نیا نآ یانعم .دش هتشاذگ نافعضتسم داینب سیسأت د عون زا هن و دنتسه فقو عون زا هن ینعی .هعیش یتنس هاگتسد رظن ریز هاگتس
یبهذم یاه ب هک یا
روط ه
یم هرادا یتنس هاگتسد عون زا هن و دندش
هب اهدمآرد نیا .دنک هرادا دیاب تلود عقاو رد هک دنتسه ییاه
نیا .دوش هرادا مکاح تیناحور و هیقف یلو ،ماما تیب ،ماما صخش رظن ریز دیاب یگنج مئانغ ناونع هب ،درادن هاپس هب یطبر هرود نآ رد هک قطنم ار نیا مسا .تسا طوبرم یملاسا یروهمج ماظن لک
هرداصم لوا لکیس یم اه
نیگنایم رگا .مراذگ لکیس
هرداصم یاه ابیرقت مریگب ار یملاسا یروهمج یا
هدوب راب کی لاس هد ره .دنا
لاس رد مود لکیس 1368
هدام قبط .داتفا قافتا قارع اب گنج نایاپ زا دعب 49
بناج زا یساسا نوناق
یمخ ماما نامرف ییارجا یاهداتس رظن ریز دیاب گنج زا دعب هدش اهر لاوما مامت هک دش هداد ییاوتف ین
لاس زا .دریگب رارق 1368
رب هک منک هراشا .میراد داتس مان هب یزیچ نافعضتسمداینب یاج هب دعب هب
لاس رد هک یداصتقا شرازگ قباطم و هسنارف یرگلوسنک یسررب بسح 2007
،دندوب هداد دندوب هتفگ
و نازابناج و نافعضتسم داینب ینعی اهداینب تراظن ریز ناریا یلم صلاخان دیلوت دصرد هد ات تفه نیب خیرات رد زرتیور زا یشرازگ ،داتس دروم رد .تسا دادما هتیمک لثم هباشم یاهداینب رگید 11
، 12
و 95 ییارجا یاهتئیه زا لصاح دمآرد نیا عومجم دیوگیم هک میراد 2013 ربماون 13 رلاد درایلیم
.تسا مود هرود نیا .تسا
7
یم یقافتا هچ هرود ود نیا رد یم یداهنریغ تلود هک تسا نیا هعقاو نیرت مهم ؟دتفا
هب نداد لکش .دوش
مسا .دنتسین ییاج چیه رد هک ییاهداهن تلود تراظن ریز هن .تشاذگ یزاوم یاهداهن دیاب ار ناش
و دنا
سد تراظن ریز یتح هن .هعیش یتنس هاگت
لصا رد رظندیدجت اب هک تسا یلکیس ،موس لکیس 44
لاس رد یساسا نوناق 2006
یتموکح مکح طسوت
هنماخ یم ماجنا یا هنماخ بناج زا رما نیا .دوش
یم هتفگ یا یتلود شخب دصرد داتشه هک دوش
دیاب
یصوصخ هلئسم نیاربانب .دنوش یصوصخ هبش هب تلود لاوما لاقتنا ای یزاس
هدرتسگ وحن هب تلود
یا یم هئارا ار یرامآ اجنیا رد .دوشیم ماجنا هرود نیا رد
ارچ هکنیا و دوش نشور لاقتنا نیا داعبا ات مهد
یم هرداصم لکیس ار نآ .تشادن ینعم هاپس داصتقا ،هرداصم لکیس نیا نودب .میمان
ب اب دوب مزلام هک لیدعت و تیبثت نارود ینعی( یناجنسفر نارود رد یصوصخ همانر
قوتم هک یزاس
ف 4.1 مقر نیا یمتاخ هرود رد .تسا دصرد 6.9 یتلود هبش هب یتلود شخب لاقتنا نازیم )دش دصرد
یتلود هبش هب یتلود شخب لاقتنا هعومجم لوا هلاس هدزناپ هرود رد ینعی .تسا 11
رد .تسا دصرد
یدمحا یاقآ نارود نازیم هب لاقتنا نیا ،داژن
89 یم تروص دصرد لکیس کی زا یتقو نیاربانب .دریگ
یم تبحص هرداصم هاگنب و لاوما لاقتنا نیا دیاب دوش
دروآ رظن رد ار یتلود هبش هب یتلود شخب یاه
یم اوه یور هاپس یاهدمآرد هنرگو دشخبب مسجت داصتقا رد ار شدوخ روضح دناوتب هاپس هک .دنام
یب شخب لرتنک و روضح هاپس یلصا مرها نامگ تفن یاه
ناریا یکناب یلوپ هکبش رد شروضح و زاگ و
یم یهاگنب تیکلام هب لیدبت هک ییاجنآ یلو .تسا یصوصخ نیا دنمزاین دوش
هبش( یزاس یتلود
)یزاس
.دوب ربماتپس رد 2009
، 51 یم هتخورف هاپس هب تارباخم ماهس زا دصرد هک تسا نامز نیمه رد .دوش
یم ار تارباخم تکرش هاپس نیا بلاج .درخ
تکرش ماهس زا یشخب زین ماما نامرف یارجا داتس هک
یم یرادیرخ ار تارباخم یم رد کلمت هب ار تارباخم داتس مه و هاپس مه .دنک
قافتا اجنیا رد .دنروآ
یم شیپ ماظن ندش یداهنریغ تمس هب یتلود داهن زا .تسا نداد خر لاح رد یمهم .میور
یگژیو نیرت مهم زا یکی نیا تلود دنچ .تساه
ینعی اهداهن ندرک یداهنریغ و یزاوم یاهداهن ،ندوب ی
شخب رد هاپس ناگتسشنزاب زا یمهم شخب .تسا هدمآ شیپ هک تسا یراتخاس نیا ؛هتفای نامزاس یشرانآ هدش راکنامیپ یصوصخ .دنا
5000 هورگ نیا یارب یناد نان کی میدرک دای نآ زا هک یتکرش
یاه هبش شخب نیا دهد ناشن هک داد هئارا ار ییاهرامآ لیصفت هب ناوتیمن نلاا .تسا هدرک زاب یعامتجا یتلود
هزوح هچ رد یم تیلاعف ییاه
.دنک
یم هصلاخ یلیخ روط هب روضح نیا یلو تسا هدرتسگ رایسب ناریا داصتقا رد هاپس روضح تفگ ناوت
یداهنریغ تهج رد هکلب ،هدوبن زکرمت تهج رد
نیا .تسا هدوب ندرک زکرمتمریغ و :تسانعم ود هب رما
کی - ود .دوب هدش عورش لابق هک یماظن و یبهذم یتلود هبش یاهداینب هب یتلود لاوما لاقتنا –
زجت و هی
.رادمدوخ نوگانوگ یاهداهن هب یعامتجا هافر و تانیمأت نامزاس یگدنکارپ .مداد خساپ لوا لاوس هب اجنیا ات پس یداصتقا یاه تیلاعف زا یزاس لدم و یقیبطت یسررب ها
نادداصتقا یم یوریپ قطنم نیا زا اه
ای تسا )یروآدوس( ییاراک یاراد یداصتقا داهن نیا ایآ هک دننک
للاحنا تسین ییاراک یاراد رگا ؟هن یم اهورین دشر ثعاب اقافتا شا
یم شیپ شسرپ نیا یتقو .دوش دیآ
8
هک یم روطچ ار گرزب داهن نیا هداد لابق ار خساپ نم ،درک لحنم دوش
.ما یم گرزب داهن نیا هک میوگ
رد تکرش و زاگ و تفن دمآرد هک تفگ دیاب زورما نیمه .تسا ییآراک دقاف هاپس هب هتسباو یداصتقا هاپس هب یطبر چیه زاگ و تفن نیدایم
رد لح هار اهنت مه یعامتجا تامدخ و تانیمأت هرابرد ؛درادن
ج شبنج یاه تساوخ نیلوا دیاب اه نیا .تسا یتلود زکرمت .دشاب یندم هعما
یژولوپیت ام ایآ هک دوب نیا مود لاوس اما
داصتقا و هاپس هطبار یارب لاثم اهداهن نیا یسررب یارب
یم هراشا رایسب عوضوم نیا هب ؟میراد هاپس هطبار دهد ناشن هک مدیدن یژولوپیت نم تقو چیه اما دوش
یم یعس نم :دراد تقباطم ییوگلا هچ اب تعنص و اجنیا رد منک
هئارا هطبار نیا یارب یژولوپیت کی
یم نادنمقلاع .مهدب :ناونع تحت دننک عوجر نم راشتنا سرتسد رد باتک هب دنناوت
Thr political Economy of Predation, New York, Cambridge University press, 2016 هار تعنص اب شترا هطبار متفرگ نم هک یاهنومن اکیرمآ هدحتم تلاایا رد نهآ
یلخاد گنج زا لبق
رد 3 - 1861 یلامش یزوریپ لیلاد زا یکی .تسا
یبونج رب اه یلامش شترا هک دوب نیا اه
رتدوز اه
هار زا دیاب ارچ هک دندیمهف هار .دننک هدافتسا نهآ
یم .تسا مهم رایسب یطابترا لپ کی نهآ آ هک میناد
اکیرم
لاقتسا گنج نایاپ زا دعب یتح .تشاد یکچوک رایسب شترا شترا هلصافلاب ناتسلگنا رامعتسا هیلع ل
ش ییاکیرمآ .درک قرفتم ار
هلصاف رد اکیرمآ ریالپما شترا .دنشاب هتشاد یگرزب شترا دنتشادن تسود مه اه
لاس یاه 1850 ات
1900 یم لکش یلخاد گنج زا دعب عقاو رد و
نامیپ عقاو رد زین نآ ساسا و دریگ
هار تعنص و شترا نیب یارب .دوب نهآ
لوا حرط .دنتشاد حرط هس نآ -
یبونج اساسا دنتشاد داقتعا اه
هار نتخاس .دوش راتفر یرگید یرتشم ره لثم شترا اب و دریگب ماجنا یصوصخ شخب تسد هب دیاب نهآ
مود حرط .دندوب کچوک یشترا ناهاوخ نانآ نوچ –
یلامش نآ زا حرط نیا یم اهنآ .دوب اه
شترا دنتفگ
عنص بحاص اسأر دوخ دیاب هار ت
هنیزه ظاحل هب حرط نیا .دشاب نهآ شا
هناحضتفم یلیخ تسکش اب
یا یلامش بناج زا هک موس حرط هلحرم نیا رد–موس حرط .دش وربور ثعاب و دمآرد ارجا هلحرم هب اه
تلایا رد اکیرما شترا ذوفن دشر هشیر ،یبرغ یاه
تسوپخرس ندرک نک نیمز هرداصم و اه
و اهنآ یاه
آ ندرک نیزگیاج ینلک اب اهن
هزات یاه یم دراو هک یا
شخب و شترا یراکمه زا دوب ترابع دیدرگ دندش
هار بحاص ناونع هب یصوصخ لکش راب نیلوا یارب اکیرمآ یتسیلایرپما شترا هلحرم نیا رد .نهآ
یم تسوپخرس زا هک ینیمز ینعی یناجم نیمز شترا .دریگ هار شخب نارگتعنص هب ار دوب هتفرگ اه
نهآ یشترا و یماظن لیاسو لقن و لمح نهآهار ضوع رد و دهدیم ماجنا مک رایسب هنیزه اب ای یناجم ار اه
یم یماظن عمتجم شیادیپ .دهد –
نیا زا یتحار هب نم نامگ هب .تسا هرود نیمه زا اکیرما یتعنص
یم هنومن هنومن ،هنومن کی .دروآرد وگلا هس تعنص و شترا هطبار یارب ناوت
هک تسا یا شترا رد
شترا تنار .تسین تنار لابند شترا .تسا هیامرس تشابنا ،هلئسم ساسا هنومن نیا رد .میراد اکیرما شرادتقا ای ،تنار نتفرگ ،شترا یارب .تسا نیا سوکعم تسرد مود هنومن .تسا هیامرس دوس عبات هنومن موس هنومن .تسا نآ عبات یتعنص دوس و تسا لصا داصتقا ام لاصا هک تسا یا
یم ار ی میهاوخ
هدهاشم لباق مود یناهج گنج زا دعب ناملآ و نپاژ رد موس هنومن .دشاب فیعض رایسب شترا نآ رد هک .تسا کی هتشاد تلود رد یکچوک نزو شترا اما هتشاد یهجوت لباق اهنآ یتعنص دشر هک ییاهداصتقا رد تسا هتشاد یکچوک شترا هراومه هک تسا ناتسلگنا ،مهم رایسب هنومن یروتارپما کی هک یعقوم یتح
یلع هیکرت هنومن .تشاد گرزب یتارمعتسم تارتنک هنومن زا لوصلاا
یم عافد ییاکیرمآ یماظن یاه .دنک
یم هرهب یتنار میژر زا اقیقد هیسور هنومن میژر زا اما تسا کیدزن یتنار میژر هب ناریا هنومن .دریگ
دوخ شترا ،یتنار هنومن رد نوچ .تسا رتدب یتنار یم دنمتردق رایسب یماظن ظاحل هب ار ش
لثم دنک
یداهنریغ بترم ار تلود و تسادج تلود زا شترا ،ام هنومن رد .هیسور شترا یم رت
نیا نیاربانب .دنک
9
هاگنب عون یم رارق هدافتسا دروم رادرس ای رادساپ نآ ای نیا یصخش یاهدمآرد یارب رتشیب یزاس
،دریگ
صتقا زکرمت یانعم هب ار نآ و .درک یقلت دیابن دوس یزاسرثکادح یارب هاپس ذوفن تحت دا
تسا هاپس یداصتقا تیلاعف للاحنا هار اهنت یداصتقا رظنم زا :درک دیاب هچ ییاهروشک هب فوطعم نم نخس .ما هدرک دای داصتقا یناریا یرامیب زا یدنله یرامیب حلاطصا هباشم نم سم .دراد دوجو یزاوم یاهداهن اهنآ رد هک تسا یضعب .تسا مهم یلیخ یزاوم یاهداهن هلئ
موهفم زا اه
« تلود هتسکشرو یاه »
هدرک هدافتسا نآ یارب یداع طیارش رد .تسا ییاسران موهفم مرظن هب هک دنا
هورگ .تسا زکرمتم نآ رد هیرهق تردق هک تسا یتلود یربو سکام تلود دنتسه یفلتخم تاجتسد و اه
م هیرهق هوق رد فلتخم یاحنا هب هک یسایس هاگتسد مه اب تباقر رد و دنراد تکراش
– یداصتقا
– یم ار یعامتجا
هوق زا .تسا توافتم تسایس و داصتقا هرادا یگنوگچ رد عاضوا اما ناریا رد .دننادرگ
یم هدافتسا روما لیمحت یارب یراکبارخ .دوش
یمن تیوقت ار تلود هک تسا نیا ناریا هاپس یگژیو نیلوا اسداهن ثعاب و دنک
یمن یز ضر لاثم .دوش
هاشا
هار نتخاس یم باسح هب هنارمآ رادتقا اب هعسوت هک داد ماجنا رکش و دنق تایلام اب ار نهآ
لاصا و دیآ
هار نتخاس شترا هک تسا نیا شقطنم یلو درادن یسارکومد هب یطبر ماجنا تخاس ریز ناونع هب ار نهآ
یم .تسا یداصتقا دوس تسین شترا تنار شقطنم .دهد تلود انعم ود هب یناریا یرامیب ینعی تیعضو نیارد بیترت نیدب
کی .دوش یم جراخ ندوب تلود زا
– یم داجیا یزاوم یاهداهن عاونا هملک یسایس یانعم هب یارب هژیو دنب کی دینیبب ار نیوا نادنز .دوش
یاهداهن هزوح یزاوم داهن کی ناونع هب هاپس ؟دوب یسک هچ کزیرهک لوئسم .تساهنآ ییاضق و یتینما
یم قافتا نیمه مهیداصتقا هزوح رد .دنک یم لمع یصوصخ هاپس .دتفا
یتلود هبش و فذح ار یزاس
یم .دنک یصوصخ عفادم اعقاو هک یسک ،ناریا رد یعقاو لاربیل کی نیاربانب شقن هک دیوگب دیاب ،تسا یزاس
هیامرس داصتقا یارب هاپس یداصتقا ام یراد
لاربیل کی .تسا رضم یاب هکلب دنک عافد یللاد زا دیابن
د .تسا رضم مه اه تسیلایسوس یارب هاپس داصتقا .دشاب دوس شیازفا یارب هاگنب ییآراک رادفرط لقالا تسیلایسوس رگم تامدخ و تانیمأت راک دیاب تلود .دنتسین هافر تلود عفادم اه
زکرمتم ار یعامتجا .دنک
ت هک هدش تلود کی شدوخ یارب نلاا هاپس ثعاب نلآا هاپس نیاربانب .دراد ار شدوخ تامدخ و تانیمأ
یم اهداهن ندروخ مه هب یم یزاسداهن هکنیا هن دوش
یم نم هک تسانعم نیا هب .دنک مدع ثعاب هاپس میوگ
یم زکرمت .دوش
شقن هاپس دوش یم هتفگ هک نیا دراد ار یفنم شقن نیمه مه یسارکومد و تسایس هزوح اب هطبار رد رد یرثوم هعسوت هب هک دوش یم هداد شقن نیا هاپس هب انعم کی هب هتشاد شترا یاتدوک زا یریگولج
رد لوا زور نامه زا هاپس ؛ریخ .تسا هتخادرپ یسارکومد
هتشاد شقن یسارکومد هعسوت زا تعنامم
لوا زور نامه زا درک هاپس هک یراک نیلوا ،درکن یریگولج اتدوک زا هاپس لاوا ؟انعم هچ هب .تسا ییاج ات و .رگید یاهاج و ناتسدرک ،ارحص نمکرت .دوب نیضرتعم و نیدهاجم ،پچ تانایرج بوکرس یم طوبرم شترا هب هک .دش تلود هاگتسد رد فلاتخا ثعاب دش
هک یراک نیلوا .مینک لحنم دیاب ار هاپس یداصتقا تیلاعف هک تسا مهم نادداصتقا کی رظنم زا ارچ اما نیا میریگب دیاب هاپس زا .مینک زکرمتم تلود تسد رد ار یگتسشنزاب و یعامتجا هافر و تانیمأت هک تسا
.هاپس هن و نافعضتسم داینب هن ،دشاب هتشاد ار قح نیا دادما هتیمک هن
10
یم یسک هچ .مینک هجوت تفن هزوح هب نینچ مه ؟دراد تفن هب یطبر هچ هاپس ؟تسا یلم تفن نونکا دیوگ
نم .دینک یلم ار ناریا تفن هب یوحن کی هب هاپس لاثم هک تسین بوچراچ نیا رد لاصا متبحص
لتخم بتارم هب ناریا رد ار یسارکومد تیعضو هاپس .دوشب دنبیاپ یسارکومد کی ات تسا هدرک رت
یمن لتخم ردقنیا یماظن یروتاتکید کی ،ار یسارکومد یوس هب ناریا هار .یماظن روتاتکید ک دنک
ه .هاپس
هتکن نیلوا نیاربانب یخرب رظن هب تسا نکمم هک نآ یگنوگچ و هاپس یداصتقا تیلاعف للاحنا هرابرد
یم تحار یلیخ اضق زا هک تسا نیا دسرب رظن هب یندشن و نیگنس یراعش اب .درک ار راک نیا ناوت
.تسین یسارکومد نام ثحب زونه هلحرم نیا هتبلا .تلود کی داجیا و یعامتجا تانیمأت مامت زکرمت وضوم نیمود یصوصخ یارب یتح هک تسا نیا ع
هبش تیکلام هب تسا مزلا اتمدقم یعقاو یزاس لود
یت هاگنب یاهییاراد هک تسا نآ مزلتسم رما نیا و دوش هداد همتاخ دنچ ات دوش یتلود اتمدقم یتلود هبش یاه
ییاراد نازیم ،اهنآ نوچ و هاگنب نایز و دوس ،اه
رگم .دبای تیفافش و دوش صخشم هریغ و اه نیلوا
ییاراد هک میمهفب دیاب زیچ ره زا لبق .تسین یزاس فافش ،یسارکومد طرش هکنیا ؟تسیچ هاپس یاه
هیلوا قطنم دزادرپب تایلام دیاب هاپس ییاراد نیا فافش روط هب هک تسا نیا شا
س ؟تسیک رایتخا رد اه
دو ؟تسا مادک نادب هتسباو یاههاگنب نایز و
تسایس هزوح رد هیضق نیمه نیع یمسر و یرهاظ لوئسم .تسا قداص مه کزیرهک دروم رد لاثم و
؟تسیک کزیرهک هک دراد نیا هب هراشا یناریا یرامیب یاهداهن اب ییانثتسا یمیژر ،ناریا رب مکاح یداصتقا و یسایس ماظن
اهزیچ روج نیا زا و یماظن یاتنوخ ،لاینومیرتاپوئن و زکرمتم لاصا .تسارایسب یزاوم
ن .تسین
ماظ س
نیا مه هاپس داصتقا و دنتسه رگید مه اب تباقر لاح رد یزاوم یاهداهن .تسین مه نآ لاثما و یناطل یم دیدشت ار عضو یمن کمک نآ هب ندیسر و یسارکومد هب اهنت هن هاپس نیاربانب .دنک
ر هکلب دنک ها
یاه یم لشف و فیعض مه ار یندم هعماج هکنیا هلمج زا .دنکیم روک مه ار نآ هب ندیسر یسک رگا .دنک
هدوت رادفرط هعماج ،اه
و هاپس دنک دروخرب دیاب هک ییاج نیلوا اب تسا یزاسداهن و یسارکومد ،یندم
اهداهن نیا زا هدافتسا اب دهاوخب یسک رگا .تسا دادما هتیمک و ماما نامرف ییارجا داتس و نافعضتسم داینب د هک تسین نیا زج یهار چیه دبایب یسارکومد هب یهار روتاتکید کی یارب ددنبب یحیرض رس رخآ ر
یم دارفا نیا دشر دعتسم تموکح تلاح نیرتهب رد .تسا هدش بوبحم نلاا مدآ نلاف دیوگب و یماظن .دوش
جرم و جره رپ داهن نیا نوچ
یمن رگید ییاج هب هار یم نم هک یلصا هتکن .درب
تیمها رد نآ رب مهاوخ
هک تسا نیا منک دیکأت زاب یسارکومد شترا هاگتسد هکنیا نآ و تسا یدیلک هتکن کی ،هنارمآ هعسوت رد
یپ رد هیرهق هوق ای
.تسا شقن ود یافیا
یم ،هیرهق هوق یتلاح هچ رد هک دوب نیا هکلب دوبن یسارکومد زا ثحب لاصا اجنیا ات نم ثحب ناوت
یشقن د
هنیهب و یروآدوس ،داصتقا رما رد دمآراک و آراک .دنک افیا یزاس
یتفگ یم شقن ود هیرهق هوق هک م کی :دنک یزاب دناوت
– ای ییاشگروشک ینعی تسا یتظافح تنار شقن
یم داجیا مدرم یارب رطخ تسا نکمم هکنیا ناونع هب .مدرم ندرک هکلت یم هار گنج دوش
و میزادنا
یم هکلت ار مدرم زا و هدش یراصحنا هیرهق هوق زایتما قیرط زا فلتخم عبانم هکنیا ای .مینک
ق هوق هیره
تنار عبنم ناونع هب یم هدافتسا یریگ
یم هیرهق هوق اما .دوش هلیسو دناوت
هرهب یارب دشاب یا و یرو
دوس یم هک اکیرمآ رد نهآهار نتخاس لثم .ندناسر
تراغ شتراغ اما ،درک تراغ ار ناتسوپ خرس هک میناد
نیمز ینعی .دوب دلوم خرس یاه
تسوپ ر یگرزب شترا و تفرگ ار اه اکیرمآ رد فلتخم دارفا دعب .تخاس ا
11
هیامرس هیاپ .دندیزگ ینکس تادراو ینیزگیاج تسایس یلیش رد .دش هتخیر عوضوم نیا اب اکیرمآ یراد
شخب هعسوت و یوس هب راذگ زورما نیچ رد .دش هتخیر هشونیپ هرود رد ،سم زا ریغ یتعنص یاه
ا همه .دش هتشاذگ هیاپ شترا هلیسو هب روآدوس داصتقا یلاوس .درادن یسارکومد هب یطبر چیه دراوم نی
یم نادداصتقا کی ناونع هب نم هک یم یداصتقا ظاحل هب هاپس ایآ اما هک تسا نیا مسرپب مناوت
وت لثم دنا
هرهب نیچ تکرش هک تسا نیا روظنم ؟دنک داجیا یرو
دراد رارق متاخ هاگرارق لاثم تسد هک ییاه
یروآدوس هچ ات و ؟تسا ردقچ ناش
تایح و تیلاعف همادا یانبم یروآدوس رایعم هزادنا خساپ ؟تسا ناش
تبحص .تسا یفنم شسرپ نیا هب نم ار یناحور تلود یربارت و هار ریزو یدنوخآ سابع یاقآ یاه
هرامش ادرف تراجت همانهام رد 93
هام ریت 1393
و هتسناد یکناب متسیس ار ناریا لکشم نیلوا .دینیبب
یلصا هتکن اد مه شا
ییاراد .تسا یّمس یاهییار هتفر اه کناب هک نیا ؟دنتسیچ یمس یاه
هاگنب دنا یراد
یم هاگنب نیا رثکا اما .دننک هدیسر یگتسکشرو هلحرم هب اه
هاگنب هک اه نیا هک تسا هتفگ وا .دنا یراد
یم شیا یاهرامآ مامت .دنا هتسباو تردق زکارم هب هک دنتسه یتلود هبش یاهداهن ارثکا دننک روم رد نا
د عمیب ناریا رد داسف و ءاشترا لاصا هک میوشیم هجوتم مینیبب رگا ار هدشنتخادرپ یاهماو نازیم ین تفن دمآرد نیا .میراد یحانج یاوعد و تباقر کی و میراد تفن دمآرد کی ام هک تسا نیا ارجام .تسا حانج نیمه قیرط زا یم اوعد نیا فرص اه
اد یدح داسف و ءاشترا .دوش تقو یضعب و در
بوخ مه اه
للاد تسد زا و زکرمتم ار ردخم داوم تراجت تلود ،همرب رد هنومن ناونع هب .تسا و درک جراخ اه
یدب ای بوخ راک دراد هک تسین نیا ام فرح .دش همرب یماظن تموکح دمآرد یلصا عبنم دمآرد نیمه یم فرح نیا هب نادداصتقا .دنک راک اضرف لاصا .درادن یراک اه
قاچاق نیا ایآ .تسا کایرت قاچاق اه نآ
هیامرس عضوم زا لاماک نم ؟ریخ ای دراد یروآدوس ؟هن ای تسا هدش یداصتقا تفرشیپ ثعاب کایرت یراد
یم ثحب هیامرس ،تسا تسیمرفر هک یسک ناونع هب منک
عضوم اما متسه تسیلایسوس مدوخ نم .تسا راد
یم رانک لاماک اجنیا رد ار مدوخ و مراذگ
یپ تسیمرفر کی ناونع هب یم لاوس مدوخ زا ریگ
یآ هک منک
ا شخب ؟تسا هدش ناریا داصتقا هعسوت ثعاب ،هاپس داصتقا نیا زا ییاهشخب هعسوت ثعاب نآ زا ییاه
یمن یزیچ یسارکومد هعسوت هن و یداصتقا هعسوت زا هن یلو ؟تسا هدش یسارکومد مراودیما .مینیب
ار مفرح ساسا مشاب هتسناوت هرابرد لیلد نیمه هب و تسیلایسوس کی ناونع هب هن مشاب هدرک لقتنم
.مدرکن یتبحص یسارکومد یصوصخ یارب یتح هبش تیکلام هب تسا مزلا اتمدقم یعقاو یزاس
رما نیا و دوش هداد همتاخ یتلود
ییاراد هک تسا نآ مزلتسم هاگنب یاه
،اهنآ نوچ و دنچ ات دوش یتلود اتمدقم یتلود هبش یاه نازیم
ییاراد هاگنب نایز و دوس ،اه .دبای تیفافش و دوش صخشم هریغ و اه
حلاصا کی .دراد کرتشم نابز تسیلایسوس کی اب یعقاو لاربیل کی زورما ناریا رد نم نامگ هب بلط عفن هب هن و تسا یندم هعماج عفن هب هن تیعضو نیا.دراد کرتشم نابز تسیلایسوس کی اب یعقاو ب هن و یسارکومد .مسیلایسوس و پچ عفن ه
تبثم شقن دیابن اما مدرک تبحص ناریا داصتقا رد هاپس یفنم رایسب شقن هرابرد نم دنسرپب دیاش ناتسود یم لح هار ناونع هب ای و .میریگب دص ای رفص ار هاپس یفنم ای نآ و دراد یا هداس لح هار یلیخ میوگ
عف للاحنا اعقاو ؛تسا هاپس یداصتقا تیلاعف للاحنا نم خساپ .تسا یتحار نیا هب هاپس یداصتقا تیلا
یمن ام هنافسأتم هک تسا نیا نادداصتقا .میراذگب دص ای رفص قطنم زا زیهرپ ار انبم داصتقا رد میناوت
اه یم یوریپ قطنم نیا زا
یاراد رگا ؟هن ای تسا )یروآدوس( ییاراک یاراد یداصتقا داهن نیا ایآ هک دننک
للاحنا تسین ییاراک ا
یم اهورین دشر ثعاب اقافتا ش یم شیپ شسرپ نیا یتقو .دوش
هک دیآ نیا
داهن
یم روطچ ار گرزب هداد لابق ار خساپ نم ،درک لحنم دوش
یم .ما یداصتقا گرزب داهن نیا هک میوگ
تفن نیدایم رد تکرش و زاگ و تفن دمآرد هک تفگ دیاب زورما نیمه .تسا ییآراک دقاف هاپس هب هتسباو زاگ و هاپس هب یطبر چیه
یتلود زکرمت رد لح هار اهنت مه یعامتجا تامدخ و تانیمأت هرابرد ؛درادن
یمن هقدص ام .دشاب یندم هعماج شبنج یاه تساوخ نیلوا دیاب اه نیا .تسا ،نافعضتسم داینب .میهاوخ
12
و برثی ،دادما هتیمک ،ییارجا داتس …
هک 45 یم اهنیا همه دروم رد ؛تسا داهن ات یسرپ
هچ یارب هک م
هدمآ دوجو هب یم ؟دنا
یم یهافر و یدادما تامدخ میراد ام دنیوگ
!تسین یروآدوس نامدصق اعقاو و میهد
هرفس راوخ هزیر یرس کی .تسین یتامدخ هنوگچیه ششوپ ریز روشک تیعمج دصرد هد دودح زاب یلو هدرک تسرد نیمأت هاگتسد هک نیا ؟تسیچ یندم هعماج تساوخ نیلوا .دنا
رد ار یعامتجا تامدخ و تا
ینعم .دیریگب هاپس زا ار زاگ و تفن نیدایم هرادا هک نیا ای و .دینک عمج اج کی تساوخ نیا یلمع
اه شاکک ناریا داصتقا دیشاب نئمطم .دوشیم لحنم هاپس یداصتقا تیلاعف هک تسا نیا عومجم رد مه
مه .دشکیم یتحار سفن و دزگیمن
دیسرپب تسا نکمم زاب ثحب زورما هک دهد یم ولغوا مجع ار خساپ ؟دریگب هاپس تسد زا ار اه نیا یک
یم وا .تسا دایز اه نآ زا نآ زا بلاقنا دیوگ
مجع باتک نم .دریگب اه عیدب رایسب ار نوسنیبار و ولغوا
یم قیقد ای و ریخا لاس هد یداصتقا تایبدا رد نوچ .منیب یلرب راوید یشاپورف نامز زا مییوگب رت
ن
هب مجع ار راک نیا .دنک عافد بلاقنا زا هک دوبن سک چیه وس نیا اساسا دنتفگ .دندرک نوسنیبار و ولغوا
تردق رثا رب اهروشک نیا رد یمومع یار قح .تسا ناتسلگنا و هسنارف ،یسارکومد هعسوت هنومن مجع طخ .تسا هدمآ دوجو هب یرگشروش لاصا و حلاصا هب یطبر چیه نوسنیبار و ولغوا
.درادن تاح
نیا رد نم ثحب اما .دنا هدرک حرطم ار وا ثحابم ناریا رد ناتسود یرس کی هک تسا بلاج نم یارب کی ناریا رد دیاب مه یداصتقا رظنم زا .دوب داصتقا زا ثحب دوبن تسایس زا ثحب راتفگ -
تلود
، لرتنک و یسرباسح ،تیفافش لماک نادقف رگید هتکن ؟دنتسه هچ یتلود هبش یاهداهن نیا .دوش »تلود« یربهر تیب هب راب کی یلاس نارادساپ هاپس نلاا .تسا تردق زکارم هب هتسباو یتلود هبش یاهداهن نیا یم باوج یمراب هب یزیچ هچ و دوش یم یباتک و باسح هچ هک نیا .دهد
یمن ام دروآ مدرم ایآ اما .میناد
ییاراد هک تسا هدرک یسررب تقو چیه ناریا سلجم ،ناریا میمهفب یروطچ ؟تسیچ نارادساپ هاپس یاه
یم ؟تسا هدادن مادک و هداد ررض هاگنب مادک هنارای دنیوگ
نیب قودنص داهنشیپ .دوش عطق دیاب اه لا
لوپ یللم
نادداصتقا .تسا یم هنیس شیارب یلیخ مه یناریا یاه
هب هنارای نداد دیاب ارچ اما .بوخ رایسب .دندز
دیاب ارچ .دوشن فقوتم هاپس تکرش
یمن نم ؟دننک ادیپ تایح همادا تفن دمآرد اب هاپس هتسکشرو یاه میوگ
نادنز یم هکلب .دینک لحنم ار روشک یاه نادنز هک دراد یلیلد هچ مسرپ
،دشاب هتشاد یتینما شخب نیوا
مجع اب هک نم .هاپس رظن ریز مه نآ فرح وا .مرادن لکشم ولغوا
یم ارم لد یاه زورما هک نم .دنز
فرح یم یرای یداصتقا ییآراک هب هاپس ایآ هک متفگ نادداصتقا کی ناونع هب .مدزن ار ملد یاه سر
ای دنا
یم یخرب ؟هن شخب تیوقت هب هاپس دنیوگ
یم کمک یصوصخ شخب زا ییاه یم نم دنک
نیا ریخ میوگ
یم ناریا رد یصوصخ شخب هس نم اقافتا و تسین روط :منیب
1 - نامتخاس یزاس
2 - هتسباو یللاد یراکنامیپ هب
و اهداهن رگید و هاپس یاه 3
- هزوح رد هک یشخب
یم یسررب ار اهنیا همانراک یتقو .تسا هداتفا هار یرادکناب یم مینک
نامیپ شخب ،شخب نیرتدب مینیب یراک
نم .دریگب ار یراکنامیپ و یللاد نیا یولج دیاب هیقب زا لبق دشاب یصوصخ شخب عفادم هک یسک .تسا یمن یارب مناوت مجع ؟مینک هچ هکنیا .میوگب یرگید زیچ منکن دص و رفص هکنیا
یم ولغوا یوگ
.بلاقنا د
هدماین نم هب ار ناریا داصتقا هدرک تسرد هک یمیظع هاگتسد و هاپس .مشاب بلاقنا یدانم هک اجنیا ما
یمن زکرمت تمس و یللاد رتشیب شراک .دوش هعسوت ثعاب هک تسین مه یناخاضر میژر لثم یتح درب
مرگ ناریا یصوصخ شخب یارب یبآ راک نیا زا اما .تسا یداصتقا انعم نیا هب و صاوخ ندروخ نان یمن یم داجیا یناجنز کباب لثم ییاه للاد شخب نیا .دوش .درادن ناریا ینایم هقبط هب یطبر هک دنک
لاحنا عقاو رد و هتفرگ هدهعرب هاپس کنیا هک یلصا یاه شقن نتفرگ ثحب دوش روصت دیاش ف ل
تیلاع
یمن ادیپ رازاب رد یراطع چیه یطوق رد نونکا دوب نم ییاهن لح هار و هخسن هک هاپس یداصتقا دوش
. یاقآ هنیباک رد ،یمتاخ یاقآ هنیباک رد ،ناگرزاب سدنهم یاقآ هنیباک رد .تسین روط نیا تیعقاو اما نم .دنا هداد ار اه لح هار نیمه یدارفا یناجنسفر یاقآ زین و یناحور یم عاجرا
،ادرف تراجت هب مهد
هرامش 74 خیرات رد ، 5
نمهب 1392 یلع اب دراد یبلاج رایسب هبحاصم هک
نیعم ربکا یتلود هرابرد رف
13
یب شرازگ نیا .ناگرزاب تلود رد عیانص و اه کناب ندش یمهم هتکن هکنیا یارب تسا هجوت لباق هزادنا
یم حرطم ار یم یو .دنک
نیمخ یاقآ یولهپ ام دیوگ کناب هک دنتفریذپ ناشیا و میتفر ی
ینعی یلم اه یتلود
حرطم ار یملاسا کناب سیسأت هلئسم و دنتفر ناشیا شیپ یرازاب نایاقآ زا هدع کی یتدم زا دعب .دنوش یم حیضوت لصفم یلیخ رف نیعم یاقآ .دندرک یکی .دندرک تفلاخم یکناب نینچ سیسأت اب ارچ هک دهد
هیلوا زا طم هک یتاکن نیرت
یم حر یم داجیا یزاوم یاهداهن راک نیا اب هک تسا نیا دنک رد زین نم .دوش
نیلوا زین داهنشیپ نیا .دوش زکرمتم دیاب یعامتجا تامدخ و تانیمأت هک مدرک حرطم راب نیدنچ مثحابم نادداصتقا زا یخرب .دش حرطم یمتاخ یاقآ تلود رد راب نیا دیاب ارچ هک دندرک حرطم ناشیا یاه
هاگتسد نوچ ؟ارچ .دننک یریگیپ دنتسناوتن ار راعش نیا اهنآ اما .دشاب هدنکارپ ردق نیا یعامتجا تانیمأت
لاصا .تسین ییاج چیه هخسن نیا هک تسین دراو نم هب هدرخ نیا سپ .دوب ساسح نآ هب ربهر تیب ه نامه رد .دش حرطم یمتاخ یاقآ نارود رد هکلب مدیچیپن ار هخسن نیا نم لوا راب یارب حیرصت ماگن
تکرش هک دش حرطم شنکاو نیا هلحرم نیا رد اما.دراد نایز و ررض ناریا همیب و یعامتجا نیمأت یاه
یم یم ساسح ار ربهر تیب هک ییاهراعش هک دوش مهم یمتاخ یاقآ یارب روتکاف نیا .میراذگب رانک دنک
مهم ردق نآ .دوب
شاذگ رانک یروط .تشاذگ رانک ار یساسا راعش نیا هک نامدای لاصا زورما ام هک ت
رح نینچ لابق هک تسا هتفر ف
یم نم ؟هدش ادیپ اجک زا هخسن نیا مینک یم بجعت و هدش هدز ییاه میوگ
!تسا هدش ادیپ یمتاخ یاقآ ناکد رد هرهب یتفن و یزاگ نیدایم زا دراد یقح هچ هاپس هک دوب نیا مداد نم هک یمود راعش نیا .دنک یرادرب
د رد زین هخسن هنیباک راک عورش لوا یناحور یاقآ !تسا هدش ادیپ یناحور یاقآ ناک
ب دیابن تفگ شا
یضع .تسا تفن و زاگ ؟تسیچ گرزب دادرارق نیلوا.دنریگب تسد هب ار گرزب یاهدادرارق یرس کی اهداهن نیدایم 15 و 16 تکرش لوا هک تسا یبونج سراپ تفن یم راک اهنآ رد یجراخ یاه
زا دعب اما دندرک
ت میرح یناحور یاقآ ناکد رد هدشن ادیپ نم ناکد رد مه هخسن نیا سپ .تفرگ هدهع هب ار اه نآ هاپس ،اه
!تسا هدش ادیپ تایلام هلئسم موس بلاقنا یاضاقت لاصا اضاقت نیا .تساهادیدناک همه راعش زورما رگید هک نیا .تساه
هاگنب .تسین اب اهداهن هیقب لثم هاپس هب هتسباو یداصتقا یاه
،یسرباسح شلامعا رب و دهدب تایلام دی
و لرتنک
.تسین هدنب راعش هک مه نیا .دشاب هتشاد دوجو تراظن
،هاپس و ربهر تیب هب هتسباو یتلود هبش یاهداهن طلسم شقن هک مدرک حرطم نم ،مراهچ یصوصخ یزاس
و یلین دوعسم یاقآ فرح هکلب ،تسین نم فرح زاب مه نیا .تسا هدرک لشف ار اه
فرح هخسن اهفرح نیا نیاربانب .تسا یناجنسفر یاقآ هب هتسباو نیصصختم مامت بن نم ناکد یاه
،دو پچ طقف هن میوگیم نم .دندرکن لمع اههخسن نیا هب مادک چیه اما .دوب یرگید ناسک ناکد لام و اه
تسیلایسوس مجع طقف هن ،اه
ایسوس و یعامتجا تلادع عفادم هک یسک ره ،نوسنیبار و ولغوا مسیل
زین و
یم هجیتن نیا هب اعطق تسا لیصا مسیلاربیل عفادم یداصتقا هعومجم و نارادساپ هاپس هک دسر
ا عنام ش
تسا ناریا رد یسارکومد هعسوت و یداصتقا دشر یم هصلاخ ربهر تیب رد طقف هاپس شقن هک مرادن رواب نم هک نیا ینایاپ هتکن هصق ،هصق نیا .دوش
تسا یرس ود یرام
ه هب و هلئسم نم لیلد نیم هکلب ؛تسین شا یداصتقا هبنج طقف ،هاپس دروم رد ما
شقن ادیپ یرتشیب شقن هاپس هیتآ رد هک تسا نیا ام یور شیپ تارطخ زا یکی .تسه مه تسایس رد شا نینچ .میراد یناطلس زکرمتم یروتاتکید میژر کی ام ناریا رد هک تسین نیا مرواب لاصا نم .دنک
تشا نیا و .تسین شدوخ شقن و شدوخ للاقتسا هاپس .تسا ربهر رکاچ طقف هاپس مینک رکف هک تسا هاب
.تفرگ یدج ار نآ دیاب و دراد تسایس رد ار
14
هراب رد یسارکومد و وگ و تفگ نمجنا درگزیم رد هک یباهو دادرهم یاقآ نانخس هدش بوتکم نتم * ب و نایمظاک یضترم یاقا و ناشیا روضح اب نارادساپ هاپس یدم ه
هدش حرطم رگتشک یلع یاقآ تیر
.تسا
