• Keine Ergebnisse gefunden

65 nis esset conditio pulsationi?, quam sanguis v e

-nosus hic pfoducere non potuisset. — Si q u i s dixerit, et in cadavere, aqua in arterias vi in jecta, pulsationem produci posse, equidem respondetim, pulsum hunc non nisi copios4 vasorum i m -pletione fieri, qua vis elastica provocetur, eamque pulsationem ab istd, quae in organismo v i -v o in-venituf, origiuis modum si spectes, -valde differrei

Denique mutua inter circulationem et re-spirationem ratio, et pulsus, omni tempore, singulisque Vitae aetatibus majori vitae c o n -sumtione conspicuis, frequentiot reperiri soli-tus, huc pertinefe videntur; nam ex. gr. pul-s u m in infante frequentiorem, quam in viro et sene, non soli cordis irritabilitati auctae tri-buerim, sed simul processui celeriori vitae et consumtionis, semper Cum infantiumaetatecon-juncto, rapidius arteriositatem sanguinis pos-centi et absumenti.

Haec sunt, me quidem judice, omnes, qui-bus nititur propulsus sanguinis arteriosi, condi-tiones, omnesque vires hac in re collocatae, quas omnino sufficere crediderim, neque esse, quod arteriis alias indoles attribuas, phaeno-mena, a sanguinis in arteriis meatu oblata inter-pretaturus. Itaque dilatationem in utro-que latere contractae arrtriae a celeberrimo

Par-« 6

f y observatara, 8 p d h t a n e a r nI ,\ quam illi dicere visum est, equidem non hominaverim. — Nee Kreysi&ii, faculfatem spontaneae (a nullaaliavi pendentis), dilatatiohis arteriarum defenden-fis,4) subscripserim sententiae.

Ditatatio, C u j i i s Pafry facit mentionem, in quaque arteria denundata — simplici ligaturit constricfa — pote"st pro'duci, eademque ratione explicari: in parte ligaturae cor versiis specfante conspicies ditatationem, quia instanti s a n -guitais uridae impeditrientum offertur, qnae cum iirgeretur a sequerite, denique vim tonicam et elasticam ex parte vincit; in opposita ligaturae pafte vero e t i a m o b retrogradum sanguinis rho-tum (quem semper adesseihvenefisartefiaeparti cuidam influentia cdfdis vasorurhque supra ja-centium shblata) "ditafatfo motnentanea cdnipa-febit, spontariea riondicehda, ridn riiagis, qiiam, supfa nominafa.—"Simttiter dilatationem, quae ligataaltera carotide, i n altera invenitur, ex-plicaverim; cui sanguini, c u m antea duo pate-rent cahates, hic fam per uhitm transire cogitur;

quid igitur magis converierit' ciitn natura, quam massae ejus dilatandi prohitas, ipsaque dilata-t i o ? — ' E dilata-t i a m reliqna, ad peculiarem indolem

13) Parry l . e . pag. 6 5 .

14) £>tc ftranfbsitcn bti pttynt, oon D . 3 . J. Jlccflfia.

67.

45) tr.id. pac 24.} — » 4 j . l6) lbid. Tom. l l , pag, jgi

in membranis arteria.e sponte t» dilatantibus insignem pi abandam, a Kreysigio 1 • ) adlata ar-gumenta huic rei confirmaiidae suificere m.ihi nop videntur: quAnam. enim alia ex causa ex-, pansio arteriarum uteri in graviditate oritur, ni»

si, sanguinis crescente afflux,u, aucta. irritatione producto. Quidnamaliud producitincrementum crassitudinis uteri, nisi, quae tunc nascitur.au-cta formatio, ipsa majqrif sangninis copia denuo genita, — Cetera topice applicata incitamenta, unde systema arteriosum turgescitet quae saepe causas praehept.,. quibus oriuntur jnflan>mationes locales, auctj sapguinis influxus causae sunt cor gitanda, vi e.o.rum irritapte in vasa haud riegata*.

nec spoptanea illa Kreysigiidilatationeadoptai^;

nam vase, irritomento locali affectp ejusque vi tonic^ ad actioneni adauctam deterniinatd, c o n -tractio arteiiae jaiu eo assidue perduiare nou potest, quod nobis de vi vilali agitur; ct ip hac remissa iusignior erit sanguinU aflluxus, et sic porro.

Quod vero attinet ad spontaneam singularum arteriarum pulsationem , 0) , qua Kreysig etiain sentenliani suam d e diliiationc spontanea, quarn dicit, probare putat, Iiaeq mihi q u i d e m ex

nor-6 8

171 Ibid. Torn. I U . pag. 246.

18) Ibid. T o o i . 1H, pag.

248-4

mali arteriarum actione non prodire, sed soliuj morbosae affectionis arteriae effectus esse vide-tur. M e o quidem arbitratu nihil aliud esse vi-detur (quum Kreysigio monente cum dilatatio-ne arteriae in l o c o pulsante semper sit conjun-cta etex vehementi incitamento in cor etexsup-pressione haemorrhagiarum consuetarum oria-tur), nisi virtutis tonicae defectus in aegris ar-teriae partibus; q u e m , invento augmento par-tiali, nescio qua de causa non concedamus; ip-sa hujus affectionis per venaesectionem ip-sanatio sententiam hanc refutare non videtur. — D e -nique ad h o c explicandum, quod singulae par-tes systematis arteriosi nonnullis sub conditio-nibus a cordis potestate sese liberent, circui-tumque sanguinis suis quaeque viribus efficere possint, Kreysigio17) dilatationem spontaneam non est opus concedere, nam et hic nobis suf-ficit tonica vis arteriarum, neque veremur, ne exprobrari nobis possit: arterias paene passivas a nobis habitas esse , nec, eas cordi esse oppo-;

sitas, fuisse memores 1 s) .

6 9

A d d i t a m e n . t u i n :

Nuniquid origo puhiis ex praecedenti^

btfs expiicati satis etiam cum illi-9 consentit 7.

D e causis molns sanguinis arterinsi sormor ne facto, nostrum est, brevissimis saltein meuti-onem facere phaenomeni, arctissimo vinculo cum sanguinis propulsione confuncti, pulsiis nimi-rum, gravissimi medicorum ducis, quo nunquam falleris, dumrnodo rite institeris monstratis il-lius vestigiis. — Ex praecedentibus fam sequi-tur, pulsum pro effectu diametri arteriarurn di-latati nos non habere; at alio etiam modo de-riyari potest.

Duplici ratione pulsus distinguitur:

i ) T a c t u ; arteriae ambitu compressionemi-nuto, impedito sanguinistransitu : sensns oritur pulsationis, cum contentio cordis ventriculi ad normalem arteriae compressae diametrurn

re-vocandum, durante systole fortior sit, quarn diastole.

2) V i s u ; cujus causa, supranominatalongi-tudinalis agitatio arteriae est ( v . Sect. III. A.)

— quae iortassc praeterquam quod oculis ad-spicitur, sensum pulsils tactu augere potuerit.—

Mutatione in perepheri4 arteriae non effecta perillarn (actionem)tamen, — quae nqn effectus Virtuti» vitalis arteriae, sed non nisi mechanicus apeculiarisystoles specie ventriculi sinistri pen*

d e n s , — pars. maqifeste arteriae denudatae in systole sinistri cordis ventriculi a corde p r o -m o v e r i , in diastole re-moveri videtur. In quacunque nimirum dlastole veptriculi, ma-gna sanguinis mole jn aortam propulsa, his partihus in rectam lineam redactis, apex cordis erigitur ad costam; id quod Magen-die c o n a t u m c u r v a t u r a e a m o v e n d a e (tendence au redressement) dbjit*). — Haec arteriae de suo l o c o motio non solum conspici-tur, cum denudata oculisarreriacerniconspici-tur,(in qu&

manileste h o c distinguere mihi J i c e W , ea dua-busligaturis a cetero arterioso systemateseparata e t pungendo sanguine privasystemateseparata), sed illa l o c o -motioetiam copiam praebet cernendae pulsatio-nis, quam nonuunquam in vivo animante, partibus uti solent arteriam tegenpartibus oculis d i s -cerninvus. Nam si pulsatio haec non a sangui-nis impetu ad amovendam partem prementem pendet, necesse est derivetur a locornotione ar-teriae, e t in languefa.cta arteria oritur spectans motum Iongitudinalem, ubicunque m i n i m u m

i') Mifgendie. 1. c . T o m . II, p. 3Q7,

7*

2) JWecfeW b e u t f c M «rd)io fut bie «PbOlloJogie. 181*.

ater JBanb 6 .

obstiterit impedimentum» Agitationem hane pulsantem cernimus praeripue, ubi arteria ma-gis superficiem versus sita est, heque pingue-dinis copia est Circumdata, quaequasiicttispro-pagationeni impedit. Musculorum vero stratum proxime adhaierens minirtte propagatione est im»

pedimento. Quin si impositum muscolorum stratum ad vas sanguinem arteriosum ducens in-clinare persuasum habes ( v . Sect. IV. N o . IV»)>

nescio, c u r h o c p o n d u s arteriamleviterpremens, inlerdum cum variis locis auctum appareat, ad pulsum producendum conferre nequeat, curn compressione digitis facta pulsus evidentius dis-cerni possit.

Ad pulsationem provocandam, sive tactu, sive visu percipiendam, Doellihgero judice*) confert impnlsus, per sanguinis undam a corde pulsam, factus; qui quidem ita communicetur cum parietibus artetiae, ut sentiri possit, arteria tamen non dilatetur. Itaque, eodem arbitro, ictum in externa partetubuli plumbeipercipimus, aquA per antliam injecta, parieteex l o c o non rnoto; siiniliter in serie globorum, vi elastica praeditorum, primo impulso, ultimus propelli-tur, ceteris non motis, — — Erant, qui

objice-7f

rent, explicationem hanc ad systema vasorum, ceu valde diversum a corporibus hiscd supra nominaiis, noh posse adluberi; miui tamen vas-tjulo sanguini adhaerente, tensionis quaedarfi species produci pdsse yidetur, itaj ut et hoc i n l o c o siniile quid statuerc liceat. Pro dietis et liaec facefe videntur: in aortA denudata, qiiantacunque cura adhibitd, dilatationem am-bitus percipere oculis non poteram, at digitoj quantum ejus ileri poterat, lenissime imposito, ita ut nullo raocfo premeretur arteria, ictum di*

gitotaiigente Iuculenter distinxi.