MATHEMATIKARBEITSBLÄTTER by learnable.net M315
www.learnable.net
ANALYSIS
:
Partielle Integration
Zum Bestimmen einer Stammfunktion oder zum Bestimmen eines Integrals von einer Funktion, die aus dem Produkt von zwei Funktionen besteht, können Sie die partielle
Integrationsformel verwenden:
⌡
⌠
f '(x) ∗ g(x) dx = f(x) ∗ g(x) -⌡
⌠
f(x) ∗ g '(x) dxDer Vorteil, den Sie dadurch gewinnen können, ist, dass sich das Integral
⌡
⌠
f(x) ∗ g '(x) dx leichter bestimmen lässt.Beispiel:
⌡
⌠
x ∗ ex dx, wählen Sie g(x) = x und f '(x) = ex⌡
⌠
x ∗ ex dx = x ∗ ex -⌡
⌠
1 ∗ ex dx = x ∗ ex - exZum Überprüfen können Sie die Ableitung von H(x) = x ∗ ex - ex
H '(x) = 1 ∗ ex + x ∗ ex - ex = x ∗ e
Übung 1
Bestimmen Sie mit Hilfe der Formel für partielle Integration die Stammfunktion. Überprüfen Sie Ihr Ergebnis, indem Sie die gefunden Stammfunktion ableiten.
a) f(x) = x ∗ sin x b) f(x) = x ∗ cos x c) f(x) = x² ∗ ex d) f(x) = x³ ∗ ex e) f(x) = sin x ∗ cos x f) f(x) = ln x
MATHEMATIKARBEITSBLÄTTER by learnable.net M315 www.learnable.net
LÖSUNG
:
Übung 1 a) f '(x) = sin x und g(x) = x⌡
⌠
x ∗ sin x dx = x ∗ (- cos x) -⌡
⌠
1 ∗ (- cos x) dx = - x ∗ cos x +⌡
⌠
cos x dx = - x ∗ cos x + sin xTesten Sie nun, ob es die richtige Stammfunktion ist, indem Sie diese ableiten. F(x) = - x ∗ cos x + sin x
F '(x) = - 1 ∗ cos x + (-x) ∗ (-sin x) + cos x = x ∗ sin x
b) f '(x) = cos x und g(x) = x
⌡
⌠
x ∗ cos x dx = x ∗ sin x -⌡
⌠
1 ∗ sin x dx = x ∗ sin x -⌡
⌠
sin x dx = x ∗ sin x + cos xTesten Sie nun, ob es die richtige Stammfunktion ist, indem Sie diese ableiten. F(x) = x ∗ sin x + cos x
F '(x) = 1 ∗ sin x + x ∗ cos x - sin x = x ∗ cos x c) f '(x) = ex und g(x) = x²
⌡
⌠
x² ∗ ex dx = x² ∗ ex -⌡
⌠
2x ∗ ex dx = x² ∗ ex - 2⌡
⌠
x ∗ ex dx = x² ∗ ex - 2 ∗ (x ∗ ex - ex) = x² ∗ ex - 2 ∗ x ∗ ex + 2 ∗ exTesten Sie nun, ob es die richtige Stammfunktion ist, indem Sie diese ableiten. F(x) = x² ∗ ex - 2 ∗ x ∗ ex + 2 ∗ ex F '(x) = 2 x ∗ ex + x² ∗ ex - 2 ∗ ex - 2 ∗ x ∗ ex + 2 ∗ ex = x² ∗ ex d) f '(x) = ex und g(x) = x³
⌡
⌠
x³ ∗ ex dx = x³ ∗ ex -⌡
⌠
3x² ∗ ex dx = x³ ∗ ex - 3⌡
⌠
x² ∗ ex dx = x³∗ ex - 3 ∗ (x² ∗ ex - 2 ∗ x ∗ ex + 2 ∗ ex) = x³ ∗ ex - 3 ∗ x² ∗ ex + 6 ∗ x∗ ex - 6 exMATHEMATIKARBEITSBLÄTTER by learnable.net M315 www.learnable.net F(x) = x³ ∗ ex - 3 ∗ x² ∗ ex + 6 ∗ x∗ ex - 6 ex F '(x) = 3 x² ∗ ex + x³ ∗ ex - 6∗x∗ex - 3 ∗ x² ∗ ex + 6 ∗ ex + 6∗x ex - 6 ex = x³ ∗ ex
e) f '(x) = sin x und g(x) = cos x
⌡
⌠
sin x ∗ cos x dx = - cos x ∗ cos x -⌡
⌠
- cos x ∗ (- sin x) dx⌡
⌠
sin x ∗ cos x dx = - cos x ∗ cos x -⌡
⌠
cos x ∗ sin x dx | +⌡
⌠
sin x ∗ cos x dx 2 ∗⌡
⌠
sin x ∗ cos x dx = - (cos x)² | : 2
⌡
⌠
sin x ∗ cos x dx = - (cos x)²2 F(x) = - (cos x)²2F'(x) = - 12 ∗ 2 ∗ cos x ∗ (- sin x) = sin x ∗ cos x
f)