MEMETEMATA
D E
S C K I P 8 I T
Joannes Julius Seeck.
DISSERTATIO INAUGURALIS
QUAM
CONSENSU ET AUCTORITATE G R A T I Ü S I M E D I C O R U M O R D 1 N I S
IN IMVERSITATE LITERARUII CAESAREA DORPATENSI
A I) G II A D U M
R I T E A D 1 P I S C E N D U M
I , O C O C O S S II K T O P A H M D K F E K D F T A U C T O U
Joannes Julius Seeck,
D O R P ATI L I V O I N O I U M .
T y i* i s ii v. N n r c i r. A A K M A N N I . 1 H D C C C L I X .
I m p r i m a t u r
h a e c d i s s e r t a t i o ea c o n d i t i o n e , nt, siimilac lypis e x c u s a fuerit, numerus e x e m plorum l e g e praescriptus c o l l e g i o tradatur ad liliros e x p l o r a n d o s c o n s t i t u t o .
D o r p a t i L i v . , die 5. in. D e c b r . a. 1859.
(k- S . ) Dr. jfl. Buchheim, (Nr. 312.) ord. m e d . Ii. t. D e c a n u s .
i n « EI umm zmmmwm
M E D I C O P R I M O N O S O C O M I I M A R I T I M I R I G E N S I S
Auvtor.
yHtoaestio de modo atque ratione, qua diversa hydrargyri praeparata in organismo vim et eflectum exhibeant, quin gravissimi maximique momenti sit, nemo est, qui in dubitationem vocet. Quo factum e s t , ut haec quaesüo omnibus temporibus digna sit h a b i t a , in quam explanandam pharmacologiae auctores multum operae conferrent. At nihilominus haec quaestio, quae pro diverso, quo et chemia et pharmacologia diversis temporibus positae erant, statu modis diversissimis ex- plicata est, ad hunc usque diem ad liquidum explorata non est. Quamquam litterae ad hanc materiam perti- nentes satis uberes a c copiosae s u n t , tarnen, quae earum aetatis sunt vetustioris, nisi respectu historico, non tanti momenti sunt. Longe aliter autem eorum virorum doctorum disquisitiones sese habent, qui in tractanda h a c quaestione viam chemia atque physiologia praescriptam sequerentur, quamvis negari nequeat, a p u d hos quoque saepe pervestigationum eventus minime inter se congruentes reperiri.
Una ex recentissimis hac de re commentationibus a Dr. Carolo V o i t in medium est prolata. Qui scru- tator et summa cum diligentia curaque ex litteris de
l
hac materia conscriptis gravissima quaeque collegit et suas ipsius observationes atque experimenta chemica adjunxit, quibus innixus, denique de ratione, qua hy- drargyri conjunctiones in organismo agant, conclusiones quasdam proposuit. Haec ipsa viri eruditi commentatio, quae re vera multa praeclara attulit, cujusque pars chemica, exceptis nonnullis observationibus, de quibus infra mentionem faciam, pro exactae disquisitionis phar- macologicae exemplo statui potest, me adduxit, ut hanc materiam denuo perquirendam sumerem. Equidem ab ipso initio, me nihil novi prolaturum esse, ingenue con- flteor, quippe qui eum modo flnem propositum habue- rim, ut, quos investigationum eventus V o i t nactus esset, dijudicarem atque exarainarem, hoc modo me aliquid utilitatis praebiturum esse ratus. Porro admonendum e s t , non omnia, quae V o i t instituit, experimenta che
mica me in examen vocavisse, quoniam, hoc si egis- sem, longiore mihi opus fuisset temporis spatiq, quam quod ad exarandam dissertationem inauguralem mihi concessum erat. Respexi potius ea experimentorum a V o i t susceptorum, quae repeti mihi quaestionem de modo ac ratione, qua hydrargyri praeparata in orga
nismo vim exhiberent, denuo pertractaturo omnino ne- cessarium esse videretur.
Deinde in scribenda hac dissertatione multum uti
litatis ex libro a Dr. a b B a e r e n s p r u n g « d i t o , ita inscripto : „Mittheilungen aus der Abtheilung der Klinik für syphilitische K r a n k e " percepi, cujus quidem obser
vationes permultas eximio modo institutas tanto minus
7
silentio praelereundas esse c e n s u i , quod ad transigen- dam quaestionem, de qua disserimus, clinici celeberrimi observationes maximi haberentur oporteret.
Denique facere n o n , possuro, quin praeceptori ami- coque honoratissimo, professori Dr. B u c h h e im, et sum- mae benignitatis, qua per omne studiorum meorum tempus erga me usus e s t , et liberalitatis, qua mihi concessit, ut experimenta chemica in suo laboratorio susciperem, debitas gratias sincero animo persolvam.
CAPUT I.
Hydrargyrum metallicum.
^ ^ u a e s t i o de modo, quo hydrargyrum metallicum in organismo vim h a b e r e t , diversissimis rationibus ex- plicata e s t In alvi obstructionibus pertinacioribus id, copia majore in usum vocata, effectum mere mechani- cum e x h i b e r e , utpote quod tali in casu fini proposito satisfaciat poudere suo obstacula in tractu intestinal!
obvia demovendo, inter omnes observatores satis su- perque convenit, etiamsi negari non p o s s i t , quin hy
drargyrum regulinum, si causis fortuitis factum s i t , ut diutius in tractu intestinali r e t i n e r e t u r , simul etiam effectum ad totam corporis Constitutionen^ qualis post crebriores hujusce praeparati doses parvas in observa-
1*
tionem venit, exercere queat. Symptomata universalis hydrargyri efficaciae et facilc et brevi tempore tum apparent, quum hydrargyrum metallicum sublititer con- tritum diversis corporis organis applicamus.
In mercurialismi symptomatibus multi observatores hydrargyrum in saliva, producta salivatione, reperc- r u n t , qua ex re elucet, n e c e s s e e s s e , hydrargyrum subtiliter contritum ab organis, quibus applicatum fuerit, in corporis succos translatum e s s e , ut effectus univer
salis signa provocare posset. Qua in r e duae nobis quaestiones offeruntur, num hydrargyrum metallicum, nulla mutatione inita, in sanguinem perveniat, atque num efficacia therapeutica ex hydrargyri metallici in sanguine praesentia repeti possit.
Ouod ad harum quaestionum priorem spectat, di- v e r s a s scrutatorum hac de r e sententias in duos ordi- nes inter se contrarios dividere licet. Ad quorum or- dinum p r i o r e m , quo hydrargyrum metallicum nulla mutatione inita in sanguinem transire creditur, obser
vatores L a n d e r e r , O e s t e r l e n , E b e r h a r d , et H a s s e l t referendi sunt. E x quibus E b e r h a r d et O e s t e r l e n plerumque eum in modnm experimenta factitarunt, u t , unguento cincreo anünalibus infricto, quum haec post nonnullum temporis spatium morte affe- cisseut, telas, praesertim partium e a r u m , quae infra locum unguento cinereo tractatum sitae e s s e n t , ope microscopii perquirerent, hydrargyri globulos indagaturi.
Qua agendi ratione inita, haud dubios hydrargyri glo
bulos sibi invenisse videntur.
9
Ex ordine altero imprimis K r a u s e , B e c l a r d , a b - B a e r e n s p r u n g , D o n d e r s , H o f f m a n n afferendi sunt, qui scrutatores partim periculis eadem ratione factis, partim agendi ratione inita a m e t h o d o , quam E b e r h a r d et O e s t e r l e n secuti fuerant, omnino discre- pante, contrarium eventum adepti sententiam protule- l'unt, hydrargyrum metallicum etiam in exstinctione, quae vocatur, idoneum non e s s e , quod r e s o r b e r e t u r .
Etenim ab B a e r e n s p r u n g per membranae mu
cosae ventriculi frustum ab nomine repetitum pressu exhibito hydrargyrum perpellere conatus est, quae r e s tarnen, quamquam pressione denique ad 3 8 " hydrargyri adaucta, ei non successit. Hac in re denique ea ven
triculi pars, cujus membrana nnicosa hydrargyri super- ficiei ad versa e r a t , perrupta est. N e q u e meliore suc- cessu experimenta fuerunt a K r a u s e et B e c l a r d instituta, quibus epidermidis frustum, diametro
"ö
xl%"',
crassitudine ]/i3"' adaequans, ope columnae hydrargyri 1 3 " tractaverunt. Hac enim pressione adhibita, ad postremum epidermis dirupta fuit, nullo nc niininio qui
ll em hydrargyri transgressi vestigio deprehenso. Qui experimenti exitus quamvis vix ullum dubitationi locum relinquat, tarnen omittendum non e s t , experimentorum extra corpus factorum evenlus nobis potestatem non p r a e b e r e , simpliciter de p r o c e s s u , qui in ipso corpore vivo eveniat, conclusionem efficiendi.
Ex iis, quae commemoravimus, sane colligi posse videatur, hydrargyrum forma metallica non resorberi.
Namque o b s e r v a t o r u m , quos Ultimos attuli, pericula
huic opinioni haud dubie repugnant, atque Observation!
a L a n d e r e r prolatae, qui, quum hydrargyrum in bu- bonis, antequam dirumperetur, hydiargyro tractati pure r e p e r i s s e t , hydrargyrum reguliuum resorberi conjecit, vix multum dignitatis attribuendum e s s e videatur.
Alia autein experimentorum a b O e s t e r l e n et a b E b e r h a r d institutorum est r a t i o , qui quidem ob- s e r v a t o r e s hydrargyrum antea cuti infrictum se postea ope microscopii in venarum cutis respondentium san- guine invenisse testantur. Attamen, si reputaverimus, haec experimenta sola per se exstare porroque peri- cula aliorum scrutatorum, uti a b B a e r e n s p r u n g , D o n d e r s , H o f f m a n n , eodem modo instituta Ulis pa- rum congruere, quum hi observatores, quamquam disqui- sitione ope microscopii diligentissime facta, tarnen nihil hydrargyri deprehendere potuerint, quod ratione ab illis inita, de qua non copiosius exponam, inveniri ne- c e s s e e r a t , quantum nostra fert opinio, sententia illa, qua hydrargyrum regulinum, forma non mutata, resor
beri atque ita vim exhibere creditur, vix satis firmis idoneisque argumentis innititur.
Quum ita ad quaestionem, quam priorem posuera- m u s , rite respondisse videamur, altera jam locum non habet, quoniam universalis hydrargyri regulini effectus non eo explicari p o t e s t , quod medicamen illud, forma non commutata, in sanguinem perveniat. Jam ad quae
stionem aliam, quae in promptu e s t , accedere possu- m u s , quo videlicet modo quibusque rationibus hydrar
gyrum regulinum ita permutetur necesse sit, ut, quod
lt
resorbeatur, idoneum reddatur, i. e. in formam vel con- junctionem solubilem redigi queat.
Ad quam quaestionem solvendam litteras huc per- tinentes dum perlustramus, sententias admodum diversas positas e s s e cognoscimus. Hoc l o c o , quae nostrum m finem maximi momenti videntur, ex auctorum scriptis afferre liceat, ut s i n g u l a s , quae prolatae s u n t , senten- tias hoc modo melius inter se comparare atque con- tendere possimus. Quod attinet ad sententiam hac de r e a V o i t prolatam, de ea quidem altero dissertatio- nis hujus capite pluribus d i s s e r e m u s , quia Voit, quam explicationern de calomelanos solutione posuit, eandem, paucis mutatis, ad hydrargyrum regulinum referri vult.
Propug*natores diversarum de mutationibus istis sententiarum, quas hydrargyrum regulinum, ut resorberi possit, subeat necesse sit, r u r s u s in duos ordines red
igere licet, quorum alteri a b B a e r e n s p r u n g , alteri M i a l h e p r a e e s s e judicandi sunt. — M i a l h e , natrii chlorati et ammonii muriatici copia pari sex decigram- matum in decem aquae destillatae grinm. soluta, fluidum exsistere contendit, quod ad hydrargyrum metallicum saltem ex parte in sublimatum commutandum valeat, hydrargyro autem antea cum gummi arabici mucilagine c o n t r i t o , majorem etiam sublimati copiam efformari ait.
Etenim ad fluidi, quod diximus, grmm. 1 0 hydrargyri decigrmm. 6 additis, quum hanc mixtionem in horas viginti quattuor calore S O0 C. quieti dedisset, reactio- nem manifestum, quae hydrargyrum solutum adesse coargueret, invenit. A b O e t t i n g e n , vir clarissimus,
in dissertatione sua inaugurali alcalium chloratorum ad hydrargyrum metallicum vim et effectum, quem M i a l h e * descripsit, examinavit, qua in re sane aliae fuerunt rerum conditiones, quoniam fiuidum, quo experimenta facta sunt, magis, quam id in periculis a M i a l h e institulis factum erat, fluidis in organismo obviis simile est redditum.
Quem in finem non commixtae natrii chlorati et ammo- nii muriatici solutiones in usum vocatae s u n t , sed utriusque horum salium efficacia separatim examinata est, quia in fluidis, in organismo obviis, solum vestigia quaedam ammonii muriatici reperiuntur. P o r r o a b O e t t i n g e n experimenta sua temperie inter 3 7 ° et 3 8 ° C. Variante, e r g o iis caloris gradibus, qui corporis viventis calori satis prope accedunt, instifuit. Disqui- sitionam ejus eventus ab illis, quos M i a l h e nactus erat, longe differebant. Experimenta, praeeunte a b O e t t i n g e n , a nobis suscepta talia fuerunt.
1) Hydrargyri decigramma, natrii chlorati grmm.
0 , 0 8 8 et aquae destillatae grmm. 1 0 per lioras viginti ad calorem graduum 3 7 — 3 8 C. exposita s u n t , quo facto, fiuidum percolaturn ope aquae hydrosulfuratae ad examen vocatum est. Qua in re nulla omnino hydrar
gyri reactio in conspectum venit.
2) Ad mixtionem, priori prorsus similem, nonnullae acidi muriatici guttulae affusae s u n t , indeque eadem, quae in erfperimento superiore, agendi ratio inita. Hoc quoque in casu nulla hydrargyri reactio apparuit.
3 ) Denique rationem, quam a b O e t t i n g e n inj.
e r a t , secuti mixtionem ex hydrargyri decigrammate et
13
succi gastrici grmm. 1 0 paratam et per idem temporis spatium et calore eodem, quo observator ille, quieti mandavimus. At tum quoque, illa, quam supra attuli- m u s , agendi ratione u s i , nnllam, ne minimam quidem, hydrargyri reactionem deprehendimus. Neque magis a b O e t t i n g e n hoc in casu ullam observavit reactio
nem, quae hydrargyrum solutum e s s e probaret.
Itaque, quum neque omnis succus gastricus neque singulae ejus partes praecipuae ullam ad hydrargyrum vim ostenderint, et ipsi explicationem, a Mialhe pro- positam, pro vera h a b e r e nequimus. Hoc nobis op- probrio dari non p o s s e credimus, quod in experimentis nostris eas rerum conditiones imitati s i m u s , quae in hominis vivi corpore obtineant, id q u o d , uti jam admo- nuimus, etiam ab O e t t i n g e n faciendum censucrat, ne
q u e , sicuti M i a l h e , earum substantiarum effectui hy
drargyrum e x p o s u e r i m u s , quae in organismo omnino non exstent.
Ab 1 3 a e r e n s p r u n g hydrargyrum metallicum aliis quibusdam momentis commutari arbitratur, qui in rela- tionibus suis solum de unguento cinereo mentionem ,fa- cit, quoniam hodie, si id agatur, ut effectus universalis, quem vocant, provocetur, hydrargyrum r a r o forma alia adhiberi solet. B a e r e n s p r u n g enim , uti jam ante eum D o n a v a n , C h r i s t i s o n aliique, hydrargyrum, jam dum conferatur, saltem ex parte, oxydari affirmat, idque oxydum cum unguenti cinerci acidis adiposis in sapo- nem hydrargyri conjungi eamque solam efficacem un
guenti cinerei partein e s s e statnit. P o r r o hujus hydrar-
gyri elainici oxydulati in unguento cinereo copia, quo vetustius sit unguentum, eo magis augescere dicitur.
Quam ob rem B a e r e n s p r u n g s n a d e t , ut tempore postero hic sapo hydrargyri, via chemica paratus, in usum convertatur, quod sie hydrargyri copia, quae effectum exhibeat, melius aestimari possit. Q u a e vir doctus experimenta instituit, iis saponis hujusce effi- cacia quam maxime confirmatur.
Nos in unguentum sedeeim annorum inquisivimus, in quo quamvis manifestam liydrargyri soluti reactio- nem invenerimus, haec tarnen Semper non fuit nisi perexigua, ita ut illa hydrargyri oxydati in unguento cinereo copia nullo modo sola unguenti pars efficax e s s e posset, quia, teste B a e r e n s p r u n g , istius copia in unguento recens parato minor e s t , ac demum cum unguenti aetate augetur.
Videmus igitur, nullam sententiarum de modo, quo hydrargyrum metallicum se efficax praebeat, prolata- rum communi omnium consensu approbatam e s s e , sed multa j u r e ac merito iis objici posse. Nec facere p o s s u m u s , quin aperte confiteamur, hanc quaestionem hueusque neutiquam ad liquidum perduetam e s s e , sed aetati pesterae relinqui, ut plus ei lucis afferatur.
CAPUT II.
De hydrargyri salibus oxydulatis et oxydatis.
Q u a e de horum salium effectu in medium prolatae sint sententiae, pancis exponere liceat, quo melius,
15
quaestio illa quo hodie statu sit posita, dijudicari queat.
Saliuni oxydulatorum principem calomelas ponimus, quippe quod, si cum aliis salibus oxydulatis compa- retur, usitatissimum e s s e constet.
Jam ex aliquot annorum spatio quaesita est sub- stantia, qua calomelas solvatur, quum illud aquae inso- lubile se praebeat.
M i a l h e , plurimis experimentis, quo modo alcalia chlorata ad calomelas a g e r e n t , demonstrare conatus, illis hane materiam in sublimatum commutari invenit.
Quae r e s a multis aliis scrutatoribus impugnata est, qui alcalibus chloratis ullam ad calomelas vim tribuen- dam e s s e negarunt. Haec virorum doctorum dissensio hi»c repetenda vido.tur. M i a l h e enim, experimentis ammonio muriatico, natrio chlorato et calomelane factis, in hac mixtioue postea sublimatum reperit. In quo al- calium chloratorum ad calomelas etfectu ille modum cognovisse sibi visus e s t , quo calomelas in organismo solveretur.
Quae M i a l h e compererat, alios quoque observa- t o r e s , ut in hanc alcalium chloratorum rationem inqui- rerent, adduxerunt. At hi tarnen investigationum even- tum adepti sunt iis, quae M i a l h e repererat, contrarium.
Etenim ex omnibus, quae adhuc facta sunt, experimentis temperiei gradum hac in r e maximi momenti e s s e , ne
que omnia alcalia chlorata unum eundemque etfectum sibi vindicare, sed ex eorum numero ammonium muri- aticum maximam ad calomelas vim exhibere luculenter apparnit. Nos, quum a proposito nostro alienum e s s e
c e n s e a m u s , omnia, quae hunc in finem suscepta sunt, experimenta afferri, e u m , qui illa paucis comprehensa cognoscere voluerit, ad dissertationem ab celeb. O e t t i n g e n scriptam delegamus, solosque pervestigationum ab hoc scrutatore institutarum eventus commemorabi- mus, quoniam Iii Ulis, quos nosmet ipsi, similibus peri- culis factis, nacti sumus, omnino congruunt.
Calomelas enim in ammonii muriatici solutione, calore 1 0 0 0 C. adhibito, ex parte in sublimatum trans- mutatur, quod idem, temperie eadem, in natrii chlorati solutione evenit. Solutionibus per filtrum transmissis, hydrargyri globuli remanent filtiatumque magnam hy
drargyri reactionem ostendit.
Temperie corporis Iiumani calori r e s p o n d e n t e , nempe 3 7 — 3 8 ° C., tum ammonii muriatici tum natrii chlorati eflicacia, intra horas 2 4 observata, admodum exigua e s t , tantum vestigiis quibusdam hydrargyri so- luti conspicuis. Ceterum ammonii muriatici major, quam natrii chlorati, efficacitas videtur.
P o r r o , si respexerimus, in succo gastrico tantum nonnulla ammonii muriatici vestigia reperiri, quum, au- ctoribus B i d d e r et S c h m i d t , in millenis succi gastrici partibus non amplius 0 , 8 4 0 partes ammonii muriatici insint, concedamus oportet, i i s , quas diximus. rerum
conditionibus alcalium chloratorum ad solvendum calo
melas effectum, certe in organismo, nullius momenti e s s e . P l u r i s nostra interest, quaenam calomelani cum albumine ratio intercedat. Namque, si calomelas albu- menque liquidum in contactum adduxeris, aliquot horis
17
elapsis, etiam temperie solita, magna hydrargyri reactio in conspectum datur, qua de re calomel solutum in al- bumine inesse necesse est. Jam a b O e t t i n g e n in hac calomelanos cum albumine ratione adminiculum in- venisse visus est, quo in explicando modo, quo calomel intra organismum se efficax praestaret, niteretur. Idem admonuit, Semper albumen in tractu intestinal!, et partim quidem in alimentis invectis, partim, idque copia Iarga, in succo pancreatico, contineri.
Nos q u o q u e , quaenam calomelani cum albumine ratio e s s e t , perscrutafi, illis, quos commemoravimus, rerum conditionibus magnam hydrargyri reactionem ob- servavimus. Qua in r e imprimis causa reposita e s s e videatur, qua fiat, ut calomelas intra organismum in conjunctionem solubilem t r a n s e a t , quam quidem con- jecturam B a e r e n s p r u n g quoque confinnat. Qua forma autem calomel solutum in albumine insit, infra locus erit, quo disseramus.
Quum ad conscribendam hanc commentationem, quemadmodum in praefatione diximus, scripto a V o i t edito adducti fuerimus, quumque ea, quae praeterea de modo, quo calomel in organismo se habeat, dicta sunt, jam breviter attulerimus, nunc sententias a V o i t pro-
mulgatas dijudicare atque illustrare liceat.
V o i t pag. 7 5 his verbis u t i t u r : „Ich glaube, dass durch die in diesem Abschnitte gemachten Erfahrungen die im ersten vorgelegten so verschiedenartigen Mei
nungen ihre Erklärung finden; ich s a g e , dass bei ver
dünnter Kochsalzlösung und gewöhnlicher Temperatur
nach 2 4 — 3 6 Stunden nur durch anhaltendes Zusammen
schütteln mit den unlöslichen Ouecksilberverbindungen Quecksilber in Lösung g e h e ; diese Menge des Queck
silbers ist aber nur eine sehr g e r i n g e , wie O e t t i n g e n , wie L a r o c q u e und Andere auch sagen, und sie ist so gering, dass sie im Organismus wol keine W i r kung hervorzubringen im Stande ist. Ich s a g e aber w e i t e r , dass trotz dieser geringen Menge auf diesem W e g gebildeten Sublimats doch derselbe Vorgang im K ö r p e r stattfindet, dass dieser Vorgang dortselbst aber ungemein beschleunigt wird durch die W i r k u n g der Blutkörperchen und die W i r k u n g des E i w e i s s e s . "
His verbis V o i t eventum observationum suarum, quas de commutationibus insolubilium hydrargyri con- junctionum in organismo evenientibus instituit, profert.
E r g o , illo j u d i c e , in calomelanos cum natrio chlorato ratione praecipue quaerendum est momentum, quo calo
melanos in organismo effectus nitatur, dum albumen sanguinisque corpuscula sublimati eiformationem e calo- melane, quod, uti supra diximus, tamquam principem conjunctionum insolubilium hydrargyri posuimus, acce- lerent. Supra natrii chlorati soluti ad calomelas ratio- nem attulimus, unde apparet, id quod V o i t quoque loco modo citato dixit, natrii chlorati effectu nullo modo calomelanos efficaciam explicari p o s s e . Itaque V o i t etiam alia quaedam momenta, quibus calomel in con- junctionem solubilem redigeretur, statuere debuit, quae
momenta Uli in corpusculorum sanguinis albuminisque effectu reposita videntur. Quod ad albuminis in calo-
19
melane vim altinet, de ea supra copiosius disseruimus, atque colomelas, albumine vim exhibente, in formam solubilem redigi memoravimus, quae quidem r e s in cbemia omni exempta est dubitatione.
A u a autem ratio est effectus, quem sanguinis cor- puscula ad calomelas babeant. Haec vis enim primo a V o i t statuta est, eaque imprimis r e s nos perpulit, ut commentationem a viro docto editam experimenta ejus saltem ex parte repetendo in examen vocaremus.
V o i t enim, disquisitionibus a professore S c h o e n - b e i n de ozonte institutis ductus, natrii chlorati in calo- melane vim ex ozontis, quod natrio chlorato insit, efficacia repetendam censet. Verba ejus, quae pag. 6 8 profert, haec sunt. „ E s ist darnach klar, auf welche W e i s e es möglich w i r d , dass eine so ungewöhnliche Oxyda
tion wie die des Natriums in Kochsalz vor sich gehe, wenn man e s mit Calomel oder regulinischem Queck
silber zusammenbringt, e s ist eine Ozonwirkung."
V o i t de professoris S c h o e n b e i n invento pag. 6 9 mentionem facit, sanguinem vel siccata sanguinis cor- puscula magna cum ozonte affinitate e s s e , quod ope sanguinis ex aethere, agendi ratione necessaria adhibita, ozon continente, indeque saltem parte ejus privato, ita ut solitis rerum conditionibus kalii jodati amylum ozonte in aethere contento jam non colore caeruleo tinguatur, tarnen ozon liberari possit. Sanguinis enim cum ozonte affinitatem tarn intimam e s s e , ut illud aetheri subdu- catur, tnm autem extemplo ad kalium, quod kalii jodati amylo i n e s t , transferatur, quo fiat, ut amylum colorem
caeruleum induat, quum kalium, amylo kalii jodati cou- tentum, oxydetur eoque jodum liberum ad amylon vim exhibere possit.
Qua in r e facile objicias, quum ozontis ad kalium jodatum efficacitas tarn veliemens sit, qua ejus kalium
oxydetur, hoc fortasse de natrio chlorato pariter s e ha
bere, verumtamen admonendum e s s e crediderim, alcalium cum chloro conjunetiones multo- difficilius, quam re- spondentes eorum cum jodo conjunetiones, decomponi.
Hanc corpusculorum sanguinis indolem, magnam eorum cum ozonte affinitatem dico,»Voit ad calomelanos in sub- limatum commutationem, uti ex pag. scripti 7 5 jam citata elucet, multum valere arbitratur.
Priusquam sententias a V o i t hac de re propositas illustrem, experimenta nonnulla, quae ozonte institui, afferam. O z o n , uti omnes chemici consensu testantur, Status oxygenii allotropicus e s t , atque rerum conditio- nibus maxime diversis gigni potest. Largam ozontis copiam commodissime phosphori disculis proereare licet, qua quidem ratione ego quoque et quidem hunc in modum usus sum. T e n u e s phosphori disculos, 2 5 — 3 0 numero, in lagenam immisi, cujus fundus tantum ita obte- ctus erat aqua destillata, ut haec disculos solum allueret.
P e r lagenae obturaculum suberinum tubulus vitreus fere ad fundum usque d e s c e n d e b a t , tubulo altero, item vitreo, solummodo obturaculum suberinum perforante. Hujus tubuli secundi fines ambo, angulis rectis, ineurvati erant, ita ut finis secundus per lagenae a l t e r i u s , ex prioris comparatione multo m i n o r i s , obturaculum in fluid um
21
immergeretur, quod, solutione kali admodum diluta con- s i s t e n s , in hac lagena inerat. Tubulo vitreo tertio, secundi, de quo modo diximus, omnino simili, h a e c lagena aHera cum tertia conjuncta erat, in qua substantiae ad ozontis effectum exponendae inerant.
Denique haec lagena tertia ope tubuli vitrei, cujus finis alter angulo r e c t o inflexus e r a t , cum aspiratore juncta fuit. Obturacula suberina, ut continua lagenae primae cum aspiratore conjunctio e s s e t , summa cum cura et diligentia elaborata erant. Solutio kalina, quae lagenae secundae inerat, id spectabat, ut vapores phos- phori, si qui efformarentur, cum kali conjunctionem ini- rent. Aspirator aqua impletns est, quae tantum guttatim effluere debuit, ut continuus aeris fluxus e lagena prima per duas reliquas in aspiratorem fieret. Quo modo ozon, in lagena prima phosphoro procreatum, p e r duas apparatus dicti Iagenas ducebatur, atque vim suam ad substantias in usum vocatas exhibere poterat. Hoc loco admonendum e s s e judico, me qnotidie compluries, kali jodati amylo, quae substantia reagens et commoda et certa est, usum, de ozontis praesentia mihi persua- s i s s e , atque me coactum fuisse, ut tubulos, e gummi elastico factos, quibus tubuli vitrei et inter s e et cum aspiratore conjuncti erant, saepius renovarem, quoniam illi ozonte corrodebantur, quae quidem ozontis ad gum
mi elasticum efficacia etiam ab aliis cognita est obser- vatoribus. Equidem hoc posterius tantum eam ob cau
sam attuli, ne mihi crimini verti possit, me substantias respondentes non ozontis effectui exposuisse.
2
E X P E R I M E N T Ü M I. Calomelanos praeclpitati gr. V. in tertiam apparatus lagenam, ex parte dimidia aqua impletam, immissa sunt, quae, num quid sublimati continerent, antea ammonio sulfurato adhibito, explorata fuerant, nulla tarnen, ne minima quidem, reactioue ob- servata. Quod calomelas quum per horas 4 8 , inter- vallis brevioribus interjectis, ad Suxus aeris ozon con- tinentis effectum expositum esset, hoc tempore exacto, fiuidum e lagena emissum atque per filtrum trajectum e s t , et calomel relictum aqua destillata rite ablutum.
Attamen, ammonio sulfurato adjecto, nulluni deprehendi potuit reactionis vestigium.
F X P E R I M E N T U M II. Item calomelanos meri gr. V. cum solutionis natrii chlorati concentratae grmm.
3 1 mixta, in eandem apparatus lagenam immissa, per horas 9 8 ozontis effectui exposita sunt, brevibus tan
tum intervallis intermissis, partim ut tubuli e gummi elastico facti ozonte corrupti renovarentur, partim ut aspirator denuo impleretur. Eodem tempore altera na
trii chlorati soluti et calomelanos mixtio in lagenam al- teram immissa e r a t , quae, ut modum haberemus, quo mutationem aere ozon continente in calomelane effectam metiremur, ozontis effectui submissa non est. P o s t - quam, ozontis vi per tempus tarn longum continnata, quod utrique lagenae inerat, ratione supra commemora- ta, num quid sublimati contineret, examinatum est, reactio admodum cxigua fuit, et quidem in utriusque lagenae contento aequa.
23
E X P E R 1 M E N T U M III. Mixtionii natri chlorati soluti et calomelanos, qualcm in experimento superiore adhibilam esse diximus, ovi gallinacci albumen, antea cum aqua diligenter mixtum indeque per filtrum trans- missum, addidimus. Haec mixtio sie parala, in eandem apparatus lagenara immissa, r u r s u s per boras 9 8 ozon
tis effectui subjecta est. Eodem tempore lagena altera contento omnino siniili seposita neque tarnen ozontis effectui submissa est. Horis 9 8 circumactis, utriusque lagenae contentum, ut jam menioravimus, num quid hydrargyri soluti inesset, examinatum e s t , qua in r e reactio quidem manifesta fuit, attamen fluid um in utra-
que lagena contentum p r o r s u s eandem obtulit.
E X P E R I M E N T U M IV. Periculum modo de- scriptum quum, rerum conditionibus iisdem, iteratum e s s e t , eventus quoque idem fuit. E x bis periculis, a nobis factis, certo concludere posse videmur, ozon neque ad calomelas merum, neque ad calomelanos cum natrio chlorato soluto mixtionem, neque ad mixtionem, qua lein in experimento tertio adliibitam e s s e retulimus, quid- quam eiTectus c x b i b e r e , quia lagenae illae, quae ad ozontis effectum expositae non erant, quamquam dili
genter cautum erat, ne fortius moverentur, tarnen even- tum eundem praebuerunt. Cautela haec eam ob causam adhibila est, quod Voit calomelas cum natrii chlorati solutione conquassando ozon effici arbitratur, qua de re j u r e ac merito fortassc objicias, in experimentis II et III reactionetn in ulraque lagena ozontis vi provo- catam e s s e , nimirum in altera acris fluxu ozon conti-
n e n t e , in altera ozonte calomelanos conquassatione effecto. Ceterum, ut ozon gignatur, calomel et fortius et dintius cum natrii chlorati solutione conquassandum e s s e , Voit contendit, quum ego tarnen vel minirnam la- genarum conquassationem evitare studuerim.
Quod quum ita s i t , conclusionem ex Iiis experi- mentis deductam pro vera habendam e s s e judicamus, nempe ozontis ad calomelas nullam vim et effectum e s s e .
Ouamquam vero, experimentis nostris innixi, ozontis ad calomelas effectum n e g a m u s , tarnen conclusiones, quas Voit ex hoc effectu, quem pro certo habet, effe- cit, pluribus exponere liceat. Voit, postquam de ozontis vi ad sublimatum in calomelanos solutique natrii chlo
rati mixtione formandum, qualis extra organismum exstat, disseruit, pag. 7 0 hunc in modum p e r g i t : „ E s sind ganz die nämlichen Bedingungen auch im K ö r p e r ge
geben ; wir haben, wenn wir regulinisches Quecksilber oder Calomel reichen, eine Ozonbildung, das Ozon wird durch die Blutkörperchen aufgenommen und dem Chlornatrium a b g e g e b e n . "
F a c ejus doctrinam de vi ozontis ad sublimatum ex calomelane formandum veram e s s e , tarnen intelligi nequit, quomodo hanc doctrinam ad organismum referat.
Namque, ut supra jam dixi, sublimati copiam, quae natrio in calomelanos solutique natrii chlorati mixtione ozontis vi oxydato formetur, minorem e s s e ait, quam quae intra organismum vim salutiferam exhibeat. Quam ab rem sanguinis corpusculis ozon formatum se conjungere arbi
t r a t o , eorumque effectu hujus vim majorem reddi statuit.
2 5
P o n a m u s , omnia ita s e h a b e r e , ut Voit existimet, verumtamen perspici nequit, quo modo, calomelane in tractu intestinali p r a e s e n t e , sanguinis corpnscula ullas partes agant. Namque sine sanguinis corpusculis, ut vir doctus ait, effectus iste fleri nequit. Hoc in casu enim primo statui p o s s i t , sanguinis corpuscula ozon ad natrium chloratum transferre, eoque chlori copiam, quae inest, liberare, atque hanc directam cum calome
lane conjunctionem inire. Tum autem calomelas jam in sanguine inesse n e c e s s e foret, atque supervacaneum es
s e t , materiam aliam, qua calomelas in conjunctionem solubilem redigeretur, quaeri. Quum vero Voit ipse dicat, calomelas, ut in sanguinem transfern possit, solvi n e c e s s e esse, ea, quae modo disseruimus, in animo ha- buissc non videtur. P o r r o putare liceat, natrii chlorati, quod sanguini inest, chlorum liberatum (neque enim in- telligitur, quidni ozon corpusculis sanguinis junctum pariter ad natrium chloratum sanguinis, quam conten- torum tractus intestinalis, agat) diffusione per vasorum parietes actum per intestinorum membranam mucosam p e n e t r a r e , ut ad calomelas, quod in tractu intestinali insit, accedat. Hoc nimirum Voit non arbitratus est, qnum ejus in odi chlori liberi diffusio per corporis vivi membranas vix statui queat.
D e n i q u e tertia superest explicalio, quae ipsis viri docti verbis inesse credatur. Namque sie ait: „ W i r haben, wenn wir regulinisches Quecksilber oder Calo
mel reichen, eine Ozonbildung, das Ozon wird durch die Blutkörperchen aufgenommen und dem Chlornatrium
übergeben." Quibus verbis baec subest sententia, ozon calomelane primum formari, deinde eorpusculis sangui
nis recipi ac denique natrio cblorato tradi. Tum vero ozon, nt ad corpuscula sanguinis perveniret, membra- nas dictas penetrare, ac deiude chlorum liberum, ut ad hydrargyrum peiferretur, membrauas allatas permeare n e c c s s e foret, id quod ob causas supra propositas Voit vis censere credatur.
Itaque optimo j u r e existimare posse videmur, etiamsi doctrina a V o i t de ozontis ad calomelanos effectum prolata vera sit, id quod experimenta a nie instituta non probant, tarnen eam ob causas supra propositas vix ad organismum referri posse, quia tantum, sanguinis eor- pusculis praesentibus, ut ipse Voit d o c e t , ozontis ad natrium chloratum effectu, recepto calomelane, satis sub- limati formatur, quod vim medicatricem in organismo exhibeat.
E r g o nihil s u p e r e s t aliud, nisi ut aliorum quorun- dam scrutatorum exemplum secuti albumen pro unica substantia habeamus, quae ad calomel in conjunctionem solubilem redigendum valeat. Quod ad cetera hydrar
gyri praeparata spectat, certe nonnullorum ex iis, uti praecipitati rubri et albi, mercurii jodati et bijodati, mercurii solubilis Hahncmanni, ad albumen rationem perquisivi. Quae praeparata omnia albumine solvi ap- paruit; attamen salium oxydatorum quantitas, quae ccrto teniporis spatio solvitur, major e s t , quam salium oxy- dulatorum, qui disquisitionum nostrarum eventus cum i i s , quae a prioribus comperta sunt observatoribus,
27
omnino congruunt. Ouanam conjunctione hydrargyrum in albumine solutum r e p e r i r e t u r , nos ipsi ob temporis exiguitafem neque indagare potuimus neque voluimus, quoniam investigationes hac de re a viris in arte ver- satis institutae exstant. Quum alii hydrargyrum in al
bumine solutum pro mercurio chlorato, alii pro bichlo- rato putarent, hodie sententia a M u l d e r , R o s e aliis- que proposita, qui viri hydrargyri cum albumine con
junctionem, oxydi formam referentem, statuunt, ab omnibus recepta est. Ejusmodi hydrargyri cum albu
mine connubia in succo gastrico solubilia esse, B i e l i c k i1) in dissertatione sua inaugurali demonstravit. Itaque taiem conjunctionem in tractu intestinali resorberi posse, non e s t , quod n e g e m u s , quam vis hac in r e quaedam propria occurrant; quorum B i e l i c k i in commentatione allata mentionem injecit. Quod hydrargyri oxydati cum albumine cennubium quomodo eiformetur, hucusque nihil certi statuere licet. Neque enim, ut exemplo utar, si calomelas cum albumine soluto in contactum addu- catur, solum albuminis natrium chloratum ad calomelas magis oxydandum valet, quum natrii chlorati solutione aeque concentrata, ut supra ostendimus, nullus ad ca
lomelas effectus fiat, n e q u e , quod et ipsum antea de- monstravimus, sanguinis corpuscula cam vim habent.
Certe explicationes hucusque prolatae minime sufficiunt.
Num autem hydrargyri oxydati coujunctiones, quem- admodum V o i t contendit, priusquam cum albumine con- jungantur, in sublimatum transcant necesse sit, hucusque
! ) Quaedam de metalloritm allumiinatibus eorum(|ue effectu ad organismum animalium. Dorpati L i v . 1853.
neutiquam evidenter est demonstratum. Cujus rei explo- randae ratio nescio an eo consistat, ut albumen prius alcalibus chloratis liberetur, indeque ejus ad bydrargyri oxydati conjunctionem effectus observetnr. Hanc ratio- nem tarnen equidem inire non potui, quum tempus ad exarandam dissertationem destinatum jam exisset, ratio- que albuminis natrio chlorato liberandi perquam operosa sit multumque temporis expostulet.
Voit, postquam pag. 1 0 0 de ultimo omnium hydrar
gyri conjunctionum p r o d u c t o , quod quidem sublimato consistere arbitratur, verba fecit, hunc in modum p e r g i t :
„Ich habe so drei g r o s s e Reihen aufgestellt, von denen j e d e ihren Hauptrepräsentanten hat, der die übri
gen eingereihten Verbindungen alle zu ersetzen im Stande ist, und e s w ä r e gut, wenn man sich entschlies- sen wollte, nur diese Repräsentanten therapeutisch zu benutzen; mit jeder Reihe lassen sich bei gleicher D o s i s verschiedene Erfolge erzielen, d. h. j e d e Reihe liefert in der nämlichen Zeit andere Mengen von wirk
samer Substanz in das Blut."
„Die erste R e i h e macht das regulinische Queck
silber a u s , es braucht am längsten, um eine gewisse Quantität Sublimat zu liefern; seine W i r k u n g wird die langsamste, sein und es wird desswegen sicher die so
genannte constitutionelle W i r k u u g des Quecksilbers hervorrufen."
Ordinis secundi prineipem calomelas, tertii denique sublimatum ponit.
Equidem verba a Voit prolata ideirco afferenda judieavi, quod enunciatum illud „die erste Reihe macht
29
das regul. Quecksilber aus etc." ita conformatum est, u t , quae auctor dixit, nullo modo cadem e s s e possint, quae dicere voluit.
Etenim observationibus clinicis satis compertum est, unguento cinereo inuucto, et perfacile et celerrime hydrargyri efßcaciam universalem, quae vocatur, succe- dere, quum ejusmodi inunctionibus citius, quam cetero- rum hydrargyri praeparatorum u s u , salivatio efficiatur.
Ac nihilominus Voit verbis citatis hydrargyri regulini effectum tardissimum e s s e affirmat.
Qua in re si de hydrargyro regulino unguentoquc cinereo promiscuc l o q u o r , sententiam a Voit prolatam sequor, quippe qui pag. 8 6 dicat, s e , ubi de hydrargyro regulino mentionem faciat, unguentum cinereum ejusque usum dicere.
Quid vero sit, quod unguentum cinereum propterea dicatur universalem hydrargyri effectum p r o d u c e r e , quia ad certam quandam sublimati copiam conformandam plurimo ei opus sit t e m p o r e , haudquaquam perspici potest, quoniam, ipso Voit a u c t o r e , sublimatum efficax
•omnium hydrargyri praeparatorum substantia e s t , ideo- que hinc ea effici potest conclusio, ea potissimum prae
parata , quae celerrime in sublimatum permutentur, et certissime et saltem maturrime hydrargyri efficaciam universalem provocare.
R e s t a t tantum, ut admoneam, Voit, quod ad sen
tentiam a B a e r e n s p r u n g de modo rationeque, qua unguentum cinereum agat, propositam attineat, in er- r o r e v e r s a r i , pag. 9 0 haec verba dicentem : „ D o n a v a n ' s Meinung ging dahin, dass sich das Oxydul mit
den freieu Fettsäuren der Salbe verbinde, welche Mei
nung v. B a e r e n s p r u n g bekämpft."
Namque ipsa auctoris modo dicti verba talia s u n t :
„ D i e s e s Oxydul ist aber nur zum kleinen Theile frei in der Salbe enthalten, zum grössern Theile an eine F e t t s ä u r e gebunden."
Denique nonnulla de capite scripti V o i t i a n i septimo, quod ita inscribitur : „ W e i t e r e s Verhalten des Sublimats im Blut und S c h l u s s b e m e r k u n g e n " adji- cere velim.
Ab ipso hujusce capitis initio V o i t pag. 1 0 1 bis verbis u t i t u r : „ S e h e n wir nun zuletzt zu, nachdem wir constatirt haben, dass aus allen Ouecksilberprae- paraten sich Sublimat bildet und dass dieser ins Blut übergeht, wie er sich daselbst weiterhin verhalten m u s s . "
Etiamsi V o i t sibi demonstravisse videtur, n e c e s s e e s s e , ex omnibus hydrargyri praeparatis sublimatum efformari, tarnen nullo commentationis ejus loco quidquam r e p e r i , quo probaverit sublimatum inde formatum, non mutata forma, in sanguinem transire. E contrario hoc parum vero simile e s s e existimamus; namque, si r e - s p e x e r i m u s , albuminis solutione cum sublimato soluto in contactum adducta, hydrargyri cum albumine con
junctionem effici, in qua hydrargyrum oxydi forma, neque fero sublimati specie insit, id quod ipse V o i t pagina subsequenti t e s t a t u r , atque antea jam R o s e , E i s n e r aliique contenderunt, intelligi non potest, quid sit, quod non et hoc oxydi cum albumine connubium in tractu intestinali efficiatur, quum ibi satis adsit albu
minis, quod saltem cum medicinalibus sublimati dosibus
31
junctum hydrargyri oxydati cum albumine connubium efficiat. A t q u e , quum hoc albuminis cum oxydo con
nubium in abundante albuminis natriique chlorati copia solvatur, etiam, nc istud hydrargyri oxydati cum albu
mine connubium in sanguinem recipiatur, nihil obstat, id quod insuper etiam experimento endosmotico a B a e r e n s p r u n g instituto confirmatur, in quo observator ille dilutam albuminis solutionem frustulo ventriculi ho
minis a solutione connubii hydrargyri oxydati cum albumine, quae parva natrii chlorati soluti quantitate effecta fuerat, disjunxit, atque in hac diluta albuminis solutione per longius temporis spatium hydrargyrum plane reperire potuit. Verumtamen Iibcnti animo con- cedam, ejusmodi experimenta endosmotica nisi summa cum cautionn ad p r o c e s s u s , qui intra corpus fiant,
transferenda esse. P o r r o pericula a B i e l i c k i in ca- nibus facta, quibus fistula stomachalis applicita fuerat, directo coarguerunt, hydrargyri com albumine conjun
etiones, quae resorbeantur, i d o n e a s ' e s s e .
Ceterum B u c h h e im quoque in suo de materia me- dica opere eam sententiam statuit, ut hydrargyri prae- parata imprimis forma eadem, quam in organis, quibus applicata fuerint, induisse videamus, in sanguine quae- renda e s s e dicat.
Quibus rebus demonstravisse videor, Voit, viro clarissimo, j u s non suppetere s t a t u e n d i , sublimatum forma hac in sanguinem transire.
Voit commentationi s u a e hisce verbis flnem im- ponit: „Mit diesen Thatsachen w ä r e der Anfang ge
macht, die Metamorphose eines Arzneimittels im Or-
ganismus zu verfolgen und seinen Nutzen auf eine bestimmte W i r k u n g zurückzuführen; ich habe es ge
wagt, den Grund, warum man seit Jahrhunderten blind
lings und auf Erfahrungen hin dasselbe unzählige Male a n g e w e n d e t , aufzuklären. Erst w e n n dies für alle Mittel der materia medica geschehn, wird von einer rationellen Anwendung derselben und einer Therapie
als Naturwissenschaft gesprochen werden können."
J a m contemplemur, quo j u r e Voit hoc dictum auditu speciosum protulerit, quod, si verum esset, ejus meritis in sempiteruum insignem in materia medica locum assignaret. V o i t hydrargyri in organismo effe- ctus explicaturus conjecturis utitur, quae, quod dolendum est magnopere, perparum ad veritatis speciem accedunt.
Dicit enim: „ E s giebt eine Reihe von Krankheiten, die wir septische nennen und die die grösste Aehnlichkeit mit Gährungserscheinungen haben."
Quibus morbis etiam Syphiliden) adnumerat, hujus affectionis naturam eo consistere ratus, quod virus sy
philiticum ulceris syphilitici primarii resorptum in san- guinem perveniat, ibique fermenti instar ad sanguinis partes albuminaceas agat. Quae partes albuminaceae quominus decomponantur, impedimento e s s e sublimatum, quippe quod et cum partibus albuminaceis normalibus et cum iis, quae in eo sint, ut decomponantur, conjun- ctione inita dilapsionem ulteriorem praecaveat.
Quae res licet auditu speciosa s i t , tarnen nequa- quam tarn Simplex est, quam V o i t eam proponit.
Contra ea adversus talem rei contemplationem plurima idoneis argumentis innixa opposita sunt. Quod
33
autem ad sententiam de Syphilide spectat, cui V o i t addictus est, illa quidem nullo modo ab Omnibus recepta pro vera habetur.
V i r c h o w in arcbivi sui volumine XIV. fasciculo 3 p a g , 2 3 1 quaestionem objieit, quo modo marasmus syphiliticus exoriatur. Ricord eum imprimis sanguine effici judicat, cujus mixtio viri syphilitici effectu com- mutetur. Quorum prius V i r c h o w fortasse verum esse credit, posterius vero florenti saepius statu aegrotorum faucium ulceribus, exanthematibus, quin etiam levioribus ossium aflectionibus laborantium direclo redargui videri ait. — Viri in sanguinis circuitum receptio si directa commutationis sanguinis causa fuerit, necesse esse pu- tat, eam etiam in omnibus aegrotis Syphilide universali affectis reperiri. H a c t e n u s , quae V i r c h o w de syphi- lidis proccssu sentit.
P o r r o B a e r e n s p r u n g in annalibus de nosocomio Charitatis syphilidem censet non solam sanguinis intoxi- cationem, sed processum dyscrasicum, i. e. totius cou- stitutionis corporis morbum, e s s e , qui nisi sensim et paulatim naturali materiarum vicissitudine vinci ac su- perari non queat.
V o i t quidem hujus de syphilidis natura theoriae, quam viri docti, quos attuli, in scriptis suis huc perti- nentibus pluribus argumentis fulciunt atque confirmant, rationem non duxit, quoniam ei tum difficilius foret, hydrargyri in Syphilide utilitatem ad certam quandam vim et efficacitatem revocare.
A t , etiamsi p o n a m u s , V o i t veram de syphilidis natura hypothesin promulgavisse, tarnen ci non licuit,
in conjectura sua de m o d o , quo hydrargyrum agat, statuenda omnia, quae de hydrargyri in aegrotantibus effectu experientia usuque comperta sunt, prorsus ne- gligendi. — Verum negligit, quae experientia nos do- cuit. Etenim, conjecturam ejus si ampiius persequamur, hydrargyri u s u s quam largissimus syphilidi optimc mederi credendus fuerit, quae opinio tarnen medici incorrupto judicio ducti observationes non vincet.
V o i t , ut hydrargyri in Syphilide effectum quam planissime ob oculos ponat, hac similitudine u t i t u r :
„ E s geht hier dann wie beim Bieichen der Leinwand, wir haben Leinwand mit wenig Farbestoff, der wenige Farbestoff ist viel eher zerstört als die g r ö s s e r e M e n g e Leinwand, und wir behalten w e i s s e Leinwand zurück;
von letzterer musste aber auch ein Theil mitgehen, um sie weiss zu erhalten."
Verumtamen liaec similitudo non convenit, qnoniam ad lintea insolanda iis solummodo substantiis utimur, quae praecipue ad linteorum pigmentum valeant, pi- gmentumque substantia est a linteis omnino diversa, hoc in casu autem de unius ejusdeuique modi corporibus, nimirum de albuminis in sanguine contenti p a r t i b u s , agitur. V o i t i p s e vero neutiquam hydrargyro facultatem tribuit, normales albuminis partes excludendi, sed potius concedit, tum has tum partes, quae jam in eo sint, ut putrescant, se cum h y d r a r g y r o conjungere.
Denique o b s e r v a t i o n e s , quas unus ex summis nostrae aetatis syphilidologis, ab B a e r e n s p r u n g , de hydrargyri in Syphilide vi et effectu instituit, afferre liceat, quas V o i t quidem sibi non respicieudas e s s e
36
censuit, quoniatn ei vix contingat, ut eas cum sua hy- pothesi iu concordiam redigat, atque tum sibi meritum vindicare nequiret, quod causam attulisset, qua fieret, ut hydrargyrum in Syphilide auxilium praeberer, Ait autem B a e r e n s p r u n g 1. 1. pag. 1 7 3 observationem illam, qua affectiones syphiliticae hydrargyri usu eva- n e s c e r e cernantur, quum aelate priore tum nostro tem
pore multos medicos perpulisse, ut hydrargyrum pro remedio speciflco syphilidis, i. e. pro remedio tali, quod morbum, quacunque forma ingruisset, sanaret at
que tolleret, putarent. Credidisse illos, virus syphili
ticum sanguine receptum atque cum sanguine circulans hydrargyro et ipso in sanguinem t r a n s g r e s s o destrui.
Quae opinio tarnen si vera foret, syphilidis sanationem perfacilcm e s s e atque eo certius contingere n e c e s s e fore, quo plus hydrargyri in corpus invectum esset.
A c r e vera plerasque curandi methodos id spectare, ut corpus hydrargyro quasi saturetur, quem quidem statum alii hydrargyri usu quam diutissime continuato, alii ejus dosibus quam maximis eflicere conentur. Sed Obser
vationen quotidianas satis superque doccre, hanc agendi rationem successu exoptato non esse. Idem pag. 1 7 4 , si hydrargyro cum Syphilide e a d e m , quae antidoto cum veneno, ratio intercederet, si illud processum morbosum aeque neutralem reddere p o s s e t , atque alcali acidum neutrale efficiat, tum consentaneum e s s e ait, successum dosis in usum vocatae magnitudini respondere. Hoc tarnen non ita se habere, semet ipsum, diversissimis hydrargyri praeparatis in experimentis usum, cognovisse, atque vidisse, non medicamen, sed commutationem in
corpore eo p r o v o c a t a m , non mercurium sed mercuria- lismum effectum e x h i b e r e , atque hunc mercurialismum in aliis hominibus, c e r t i s rerum conditionibus, celerius faciliusque, quam in aliis, effici. E x s t a r e igitur talem corporis statum, qui syphilidi eatenus adversetur, quod, illo evoluto, Semper syphilidis Symptomata evanescant.
Denique idem auctor pag. 1 7 6 falsam censet opi- nionem e s s e , qua virus syphiliticum in sanguinem de- latum hydrargyro destrui ac neutrale reddi putetur.
Omnino mercurium morbo non mederi, sed mercuria
lismum eo productum efficere, ut morbi symptomata conspicua cessent. Syphilidem eo usque latere, quoad mercurii effectus durent, posteaque forma eo infaustiore r e c u r r e r e , quo magis interim corporis constitutio con- fecta fuerit.
T H E S E S .
1. Bilis n o n , uti physiologi contendunt, vi antiseptica in- structa est.
2 . Syphilis universalis non est sanguinis intoxicatio.
3 . Syphilis hydrargyro sanari non polest.
4. Ferrum non est remedium roborans.
5. Rernedia Iaxantia nisi localem vim non exhibent.
6. Gravissimum medici ad aegroti lectum munus hoc est, ut diagnosin rite statuat.
7. Vinum corrigere est vinum depravare.
