. cologia vere aucta afque amplificata, partim etiam

(1)

(2)

.- ^J _,

,

\ % I m p e i ' m a t u r , \

-

„

^tarnencondit'ane, ut. simulae typis excuaa fuerit

t

haee dissertatio, seprem exernplaria collegiq, e u i Ii- brorum censura mandata est, tradantur.

Dorpati Livonorum d. X, Decembr. kineecxxrrtr.

Dr, S a h hi e n.

Decanue.

%

P r a e f a t i o .

^f

ctatio praecipue proximis teiIiporibus partim gynae-

.

cologia v e r e aucta a f q u e amplificata, partim etiam -

-

'

seiiteutiis

cle

e a Siversis, quae hadieque vigen- tes seyeris niedicorum d e medicis judiciis (I. 111, 2. p. 20 ; 11. 11. p. 5

-

^i5), gravibus coxitroversiis

(12.). q u i n etiam quaestioiiibus publicis'et'litibus (13. V11 P. 95: a. 111 p. 506) ansam praebuerunt, res magni momenti facta est. E o minus igitur est rnirandum, etiam nuperrime in Germania Colle- gium quoddam

,

c u i -res tnedica curae est

,

^{h a n ~}_,

rem,' a r t i salubri a u g e n d a e optime studens, di- gnam habuisse, de qua parturientium adjutores I '

territorii s'ui observationes factas

,

judicio addito, r d e r r e jilbefet (13. XIX). Si autem expli$re c o n a m u r , u n d e maximum i l l u d studium i n h a c artis medicae parte vera cognoscendi exortum sit, invenimus

,

secundinas

,

^sirespiciamus a d conditiones, l s u b quibu6, e t rationem, q u a artificialis earum solutio e x corpore matern0 iristituen- d a sit

,

jure medici practici cogitantis attentioneq

(3)

excitare; cnm in hac rc (ut clari'ssimi Schmittii r e r b i s utar) ',,Vieles auf d i e inqividuelle Aiiiirht des Künstlers, auf seine Erfahrenheit lind Ent- schlossenheit, u n d selbst auf, seine SteIlung zum Publikum ankommtd+ (2, 111 p.

4533.

E O timidins, igitur

,

lector benevole! L a , q u a e c o l l e ~ i m u s , tibi offerre a u d e m u s , s e ä speramus fore, u t a ti- r o n e experientia deatituto non petas jiidiciuiii pro- priam, restrictum et semper rectum

,

atque igno-

J

was, quod, multis h;c pertineniihiia scriptis nor aeficientibus

,

iinum alterumve opus

,

,,quocl com- parare potuerimus

,

fortasse magis, q u a m tibi par esse G d e a t u r

,

converterimu4 i n usum nostrum.

'

q t

Omnibus notiim est, plerumque'in partu- buq normalibus seciindiiiae ipsius natiirae 7.1 intra quartam h o r a e partem vel i i i t ~ g k a m Iiordni e cor- , p o r e matern0 d e m o r m t i i r . K r q u e roro tarne0 res accediint, q u a e hoc imtnrae negoiiuili ultra tenlpirs modo Cfictum diiFßrdnt, aut rtiani prcrsiis impediant. Quaeritur ergo, n u m et q i i i l i u r au b C O n d i t i o r i i b u ^s porturientium aJjii:c>ri artis aiixilio titendum sit. I n compardridifi sei,- tentiis d e r e b u s e o n t r o ~ r s i t liceat ilobis m ~ l i o r i a

~o?isj)rctt?s < ousa

,

aiimnidai 'eoriim, quaerrnedlci' territorii Corifluentirii de h a c r e retulernnt (13.

XIX), expositiorii inatitoeiidae subsiernere.

I. Pauci assetitiuiiiur 11-ehseiibornii (12>.et Pi!schaftii Ci 5 XXI, 9) opinioni

,

q u i ai tificialem ieeurid,iiiarurn solutioucrn nianiiL iiistitut'am n u n opu> esbe

,

ininio iiocere c r e d ~ i n t . Objicitur illis, h o c jridicium e x conatibtis placentae arte solven- d a e

,

siiie suificienli indicationitm justariim CO.

tnitioiie instirutis

,

yt h a u c o b fern mala fortuna teraciis

,

esse exortilm. ,

I:. Prime obtutu i i , q u i diligenter Curare j t i b e ~ i t , iit placenta cum velamentis ovi primis

POS! itiiantis evo1utioi;em horis I- corpore materiio r e n i o w a t u r , i n + - s

,

quos vis naturae h a b e a t

,

om- niiio iioti respicere videreiitqr

,

iiiii v i r i gravissi- rni rsieiit, qui h n i c seiitentiae magis m i i ~ u s v e fa- si,r<Jirt. 3 o a i i n o tdilturnmodo Sacombium

(7.

^-p.

156;. 8.

P.

7 7 ) , SI-rkiarn

(14.

I % , P. I", Alurqin- nani](ii. II, i j , ~ c h m i t t m u e l I e r u m (15. 1. P. 326, 352, 357), Joergiurn ( 5 . I p. 110,

147),

Seilerum

( 2 . IT;, 5) et Priegerurn ( 1 5 XXIIZ, 1. p. 101. A d

hdtic ~ q k n d i ritioiiem iii a r t e s u a eyercenda pro.

h a ~ r i a i i i hdec proponiint: P u 0 diutius post ihfan- rem In Iiicem editiirn s r c u n d i n a r u n ~ remotio d i b fprtur: 3) r n d ~ i s dolorifica, noceris et n~olesta,

8 i p o s i ~ a oyiis est maiiiii a u s i l i o , artificidlis pl*

ccritde solutio erit, quoiiiam Uterus paullatim rna- gis magisgiie se coiitraliit sirnul secuiidinas arcte cirigrnsr e: propter stdtum irritationis, qiii i n ilia- rrice loctjloriirn fiuxliiii brevi antecedit; b) e o faci- lius sequelae rxorientlir

,

^ut: f t b r i s puerperaliu maligria, raepiris, pixtriidae indolis, uteri putre- scenlia, haeinorrhdgiae, convul&o~ies, abrcessus;

(4)

2,.

et C) parturiena quiescere non poterit, p r i u s q u d ~ n s~cutidiiiat. q n i o t a e fuerint. W i g a u d (16. p. 3 5 ) et S ~ e b o l d (5. $. 578) a b b a c seiiteiitia ahhorient, q11il)p~ qm ~ x p e r i e n t i a ilixi

,

arbitrentnr, ciim plurimi partus regiilares sint, ad placeiitnm rrmo- v e n d a m

,

bl,res postiilent, prius remedia pharma- ceut,ca a c k i b e r i posse e t debcra; f ~ b r e m putri- d a m

,

q u a e riietuatur

,

pleriim<lue i n aiitr-gressa valetcidine puerperae iiifirrna esse poritarn, z i i u i ~ i - versnm yero non saepe pccurrere. P o i r o saiigiii- nis fliirus, corivuiriones et turbatani partiiiieittis q u i ~ i e n i non semper e x neglecta, sed coiitia saer p i ~ i s e x p r a p q a t u r e itistituta artificiali sec~tndina- r u m sthrtione exoriri c o n t e ~ d u r i t , a c saepe Se h a e c iiicommoda e t placeiitae i n utero retciitio- nem n_aturae ad colfjgendas ~ i r e s otio praetjito prnccavisse, a t q u e , iiLi jatn adfiierint, siisiulisse corifirmant. fIdc ratioire ~ i r o r u n i illorum d e Brie omnium optime meritorum Siebold hacc dicit:

„Bei diesem Terfahi'en (Rcihe iiiid Untrrlassiii:g d e r kuiist~iihcri Geburts- und hTacligr1~iirtshefö~- d e r u n g beim h1angt.l rfrii~gen$erliidikatroneri) ha- ben n i r iii diesem (16 ~ t u n d e n ' l a n g nach d e r Ge.

biirt des Kipdes zuriiikgebliehener Eachgehnrt) so w i e iii vielen a i i d e r e ~ i Falleii, nie irgeud ei- nen Nachrheil beobdchtet, selbst d a iiicl.t, TVO

einmal d i e R'achgehurt erst den'cirit:eii Tag iiarli d e r Gekurt des Xiiides iii d e r Scheide vorliegeiid g e f u d e t i uni1 aris dersplheii entfkfii wiirde.'<

( 2 . IT7.,p. 3771. Flaceiita vero noit sulum ~ Pilon- L

nullos (rirs, sed 'etiani ppr pinres heb(loniadas, qiiin inrrises in utelo reteiita niurhos skpra dictos rion necc.ssariJo gigni, inulta exenipla, quae Sax- t o r p h , F r o r i ~ p

,

Beichmann, C. C. da Siebold et

+

E. de Siebold (13. p. 508) a f f r r u n t , testantur;

ctiamsi n r g a i i iirqiiit

,

in iiiillo horum cxeinpla- rum valetudiiym oniiii,~o nou fuisse~urbatarn.

III. E i s c h e ~ i plurirarnqiie aliorum consilio (IR, IV, 3. P. ji6) pldcentae tdntnmmodo i n mufib, rih11q iii~nis iiicitabiiib~is,iriilrrnis, t a r v a sanguiuis copia ~iraeditis, arte solvendae, Piieger (J~.XXIII.

p- 18) repilgilat a i ~ e n d o

,

curaiidum esse, n e mu- lieres robiistae i n sratum illuin drlabaiitur

,

^ubi

na:ura secundirias reniovere jam Iiequear.

' IY. Uhi vehenikntes haemorrhagiae e t con-

\uisiones adsiint, siiie mora e t aubitatione pla- cetlta a t e est sol-venda, si e o guxilium f e r r i liceat putdri; n a m indicatio vitalis h o c postulat. Hanc iciitektiam, opirior, ur ars obstetsicia n u n c ee h a b r t

.

a e q u e paiici r ~ p u d i a b i i n t

,

atque in ea sola quiescent. S i i n ullo orgauismi feminini v i - rio tum a d aetatem

,

coiiotitritionem

,

menstruatio- nem

,

aiitegrecsas graviditates, Partus e t morbog, rum a d r r s exiernas respiciendiim est, h p c pro- fecto fieri debet

,

ubi quaerltiir

,

Utrum placents arte solvCnda sit

,

nec n e , cum i b i d e puarperae ^' vita et ~ a l u t e , ac de parturientium adjiiioris pu- blica seciiritate et animi tranquillitate agatur.

o u a m gravitcr i g i t w tiro multorum medicorum rationem agendi feret

,

qizi, u t Sacombe (1. C.) e t Schiliittmatin C19. 111. p. T $ ) , nisi placenta intra unam h o G m naitirae ri remDta est, eam arte sol- r u n t et amovent. Optime agere eos

,

q u i demum, u b i naturae vis desinat, artem suis jiiribus uti si- nent; er h a c consideratiorie~in uniyersum iasti-

tuta s e q u i k o b i s videtur.

.

(5)

SECTIO PRIMA.

De

pZacentne retentionks i n utero insolitne cnusis in uniuersurn.

Gecundinarpm retentionis Causae a u t magie i n placenta, a n t magis i n u t e r o , a u t iii turbata normal1 utrizisque ratione mutua, sive mechariic'a, sive dyilainica, positae suiit. Placerita vpro ma- trici oniniuo v e l ex llarte iiihaeiere, i n ejiis cdvo, f u n d o ( i a f o iii p e d i a hujus parte), corpore, co!- l o i r e l orificio esse, i n vagina morari, a u t per rupturam i n ipsum c a r q r n abdorninis et&m ab- iisse potest.

Ut facili~is peripici possent, plures scriptorcs p l a c e ~ t t a e retentionis causas secuiidiim rationes quasBani generales proponere conati. snnt; quae h a e fere m u n t :

1. R a t i o a r t i s e x c e r c e n d a e m i n i n i e , a p t a. Huc pertiiieht : Fuiiiculi iimbilicalis deli- gatio nimis matura, i d e m tortus e t tractus, q u o f a d e abrynipitur, praetqrea autem a h i o r m i b u s uteri actionibus er sanguiiiis profluviis anea prae- betur. Eadem incommoda procreari dicuntiir fieglecto momento post partam

,

q u b placentae remotio faciQs est, qt certis signis se ostendit. Hoc testantur White (20. p. $46), Seiler (5. IV. p. 562), Unger (I. 31, a. p. 65) et Prieger (13. XXIII, 1). 6).

11. P l a c e x i t a e r e t e n t i o n i s i n s o l i t a e c a i i s a e i r i u t e r i e t v a g i n a e c o n d i t i o n i -

, b U s p o s i t a e : Coiltractiones abnormes, atonia, inflammatio

,

inversio

,

situs obiiquus, , retrover- rio

,

metorrhagia et ruptio rnarricis, vel ruptip vaginae.

-

III. b b i i o r m i t a t e a p l a c e n t a e t Ma- gnitudo insolens cum nimia mollitie a'ut duritie, excrescentiae et pscudo-organa iii illa (iibrae ten- diiiosae, niolae

,

excrescentiae cdrcinoqiatosae e t polyposae

,

ossiciila) conj~irictio S u a r u m placmi- tarnm coalitu praelernatiirali.

1V. T u r b a t a c o n d i t i o n g r m a l i s , s i a d m n t u a m u t e r i e t p l a c e n t a e r a t i o n e m r e s p i c i t u r : Abortus, firmior quam e ~ s e ~ o l e t conjuiicrio c u m uiatrice e t abnoimis sedps et situs ylacentae.

Cum ver0 miiltae harum causaruni aptius i n aliis partibus gynaecologiae explaiieiitur, e x p a i t e etiam accuratiiis adtingaiitur, si secundinarum rer tentioiiis causas

,

qvas optiini scriptoree pradcipue spectarrdas esse coiifirniaverint, respicianus, equi- dem hic irnprimis tautiimmodo a d atoniarn

,

in- carcerationeni, abiiormeni placeiitae curp utero

~onjunctioiiem

,

insolitam sedelm

,

abnormem si- turn e t rnajus seciiudiridruni voluriren,cuni e i m i a molElie an! duritie

,

uterique inversiohem aiii- mum applicabo. Itaque quarnquam secundum Seulenum ^(7.V. p. 509),, et Sieboldium

(i.

1 1 , ~ . p.

615) metritis etiam jure h u c pertinet, pihilomi,

~ i u s eam ornittere posse mihi v i d e o r , cum e;us curatio n i h i l proprii requirat; q p o d non apparear jam e x caeteris artis xnedicae partibus, potisai- pium ex therapia speciali.

SECTIO SECUNDA.

A.

U t e i i ntonin,

Atoliia latiwimo verbi reiisu dicitur uteri fa.

(6)

ciittas sui rontrahendi deficieiis, q u a e , prout aur con<rdctioiies omiiiiio nullae, aut a d certum quen- ddrii grddum ~ i i o d o fieri posiuiit,iti iriepiam p e r - f e c t a m et i m p e r f e c t a r r r dividitur. Si ato- n i j i11 svppressa v i ~ i u m contepiione tdnturn posi- ta est, b u n c statuin d e b i l i t a t e m f a l s a m ap- pellamiis. Q u a e gdducifur plefhora

,

^constitu- ^'

tioiie haemorrhoidali, iriflainmaforia uteri irrita- t i o ~ r e , constitutione lymphatica uiiiversali

,

in- f a u s t ~ uteri v r l infautis sitii, aiiimi aEectibus etG

,

Propria v e r o ~ e r b i signiIicalioiie atonia appellatur iiieiiia uteri, e x iiiatricis jiicitabilitate e t v i e x - h a U s t d exortus defrctus f a ~ u l t a t i s sui coittrahen- di. Causae, hniic statum giguentes

,

supt: debi- litas U 13 i V e r s a l i s (procreata morbis antecressis, , v e l aetatp m a j o ~ i , a y t minori), a q t debiiitas nia- t r i ~ i s I 0 c a 1 i s. Hdec viragiiiibus pfopria esse diciiur, sed etiani produci potest antegressis pdrtu- bus frequentibus~t~diffi~ilibus, infdritis exclusione nimis crleri, abortibus, nieiorrhagi;~. riirnia uteri

/ rxpbi~sione, gemcllis, fiquore amiiii iiimis multp, v d rrfaturiuq defluerite, tiiolis. fluore albo, venae- sectionprn a n t drasticorum a b u s u , a n i m i affecti-

b ~ .

direrto dep&kekfilius, violentiis etc. His ai- n r i i ~ h u s q n e caiisis aiitegres'cis

,

potissimiini v r r o etidrn abiiormibus phaenomenis diversas periodos comitaiitibus uteri atoi;ia nobis inno- tescit. lniignis cst qiiatuor prioribus portus pe- riocfis perceptis matricis cpiitractionibus non ad- modiirn dolorificis, non saepe redeuiitibus, iner- tibus et m o x eva%escentibiis. Hi efficiirnt, u t VP-

sica t a r d i s ~ i m e tantam u r q u e satis tendatur, uteri orificiuni ~ i o t i dildtrtiir, i i i parte iiifaiitis tpraevia, i n q n i v ~ r s u n i tardissinte tantum p r o g r e d i a t e et

partds dojofibus ~emilteiitibus regrediente, ! i u j l g ~ effotmetiir tumor. Symptomata minus constantia .

-

e t certa h a b e a ~ a a erunt: Sangainis fluxus post rupturam velamentorum, e t s i t i ~ s obliqui partus do- ^' loribps n o n correcti. Periodo solutiouis e t Pgi;es-

* sus secundinariim e gexiitalihiis deest wtero fdcul- tas s u i coiitrahendi, formam g i o b o s a n ~ , qude post nornialern pdrtum efformatur et p e r iiitegunietlta qbdoniinis mdnii applicata seiitiri yotest, non as- sumit, sed &dornen Contra molle.et massae simile

, tactu est

-

ce~r$sitnilm atoiiiae l g n u m secundum

.

Wigandiiim (16. p. 13). H U C n o n r a r o prius se- riusve acceduiit haemorrhagiae continuae dploria expertes, q u a e f ~ n i c u l o unibilicali v a l d e tracto, cujus rnoiio Per integunienta abdoiiiiriis s e r r t i ~ i potest

,

augentur. , E r r a m u s ver0

,

si sanguiiiia profluvia iiiter pdriendum e t posthac erorientia, s e m p e r e loco

,

qtio uterns cum pIaceirta con- jiiiictiis sit, ort-ginrm d b r e r e opinamiir, nam (etsi n e g ~ i nequit, i b i post separatioiiem mdjoris sav- gairiis effluetitis partis faiiteiii esse) Meiide proba-- v i t (21. I. p. 316) ex ooiiiibus locis cqvi uteri,

-

iisdemque vasis, q u a e i n meiistruatione et lochio- r u m fliixu agant, i i i o tempare metorrhdgias majores o r i r i posse. ,

Vteri atoiiiarn statllm psse pericitlosum, ultro apparet; iion r a r 0 doctriua tpedica, ut uiio ore parturientinm adjutores peritissirni testantur, i n

metorrhagiis paralyticis trartaridis niliil efficere , potlst. Quaesiio ergo est, rium eas aliqiiateiius

praecavere possimiis. Omtiico inopes h a c rdtiorie non sumiis; e t e t ~ i m praeter aptum regiineri diaete- ^' ticiirn

,

gravidis prdescxibeiidpm, haliiea tepida, h a c tempore q p u d primiparas i d m o d ü i n j u v e r i ~ r

I .

9

(7)

rcut senes instituenda, laudgntur. Impeditio, %uo minus infdns nimis cito evolvatiir,, effecta per $i- tum v a l d e reclinatum i n tergo, v e l u t Wigaiid p d e c i p i t , iii I'atere,/ et izifantis humeros retentos (secundum Osborniunt), d u i n simtil matris abdo- meii terimus, q u o niiilus partus dokores elaboren- tur, omiihio p ~ o h i b e m u s

,

er Spongia i n vaginam iiiducta capitis ilegressioiiem retarddie stiidemus, prorsus, u t arbirror, a d n u m e r a n d a est remediis inter yariendum aptis iisq, ut meturiida sanguiiiis pror fliivia atonica praacaveantur, c t post etiam solutio e t ecresslix sedundiiidriim e gcnitalibus adjiivetur. ,

Ubi & ero matricis iiiertia sine majore metorrhagia

se osienilit, a u t -fructrar:eiini a u t praeproperum esset, statim artificialem secundinarum solutionem nianus ope iiistituere; e t e ~ i i m

-

u t ainitram, ne- miiiem facile, r e accuratius perpensa, Seileri seii.

IV. p. 561) asseiisurum esse, si coiiteir- d a t , tentiae ,ind

k

ctioiiem maiius i n uierum h u i c or,ar!o

i n o n magis a l ~ e n a m esse Posse, quam infantis prae- seiitiam, iipqiie iii ~ P C I I I ~ ~ ~ ~ I I S arte S O I V ~ I I ~ ~ C nimis esse iimendam matricis v u l i i ~ r a t i o n e m , q u a e vitae p e ~ i c u l i i m addiicer-re possit

-

m a x i r n ~ , n i fallor, respicieiiiiuni erit a$ utel'i paralysic gradum, cou- sidei'diiaunlqne, Iionrie sanguinis ptofltiviuni for- tapse jam proptcr iiiaiiitionciii mii1u.i ait. Dt. h a c r e celeb. Prof. Schmitt

(-.

^111.^p.& 5 2 ) u t mihi videtur, verk e t acute moiiuit : „Es iinterliect a b e r w o h l k e i r i ~ m ZweiTrI, d.aIs b e i dem Lebensau'- star:de einer fast Sterbenden d i e Ausziehung einer M u t t ~ r k u c h a i i s rilit'det Hand immer eiiie starke u i i d ~ e i a l i r l i c h e Fiili!~ration b l e i b t , w e n n gleich xve8er geschriittrn iio~11 gect,o( l i e ~ i ~ v i r t l . ~ ~ Qiiodsi verc probatuni ^tst, Iin+moirliagiar periculosas, iiz-

fiamrnationes, laesionrs i n universum, e a r u m q u a sequelas, uieri inversionem, abnormes ejus CO]

-

tractiones, secuildinarum incarcerationem et aiii- m i deliquia p r a e p r o p e r o a r t i s a u x i l i o , s e u t & n t i i s q u e n o c i v i s i n placentae emoven- a\ae tractatione esse procreata, e o niagis operatio- nem institiiere diibitandum e r i t , ciim praeterea propter plicas u t e r i l a x i digito obstantes partti- riedti dolorifica

,

difficilisque fdctu esse dicatiir.

1 Caeteriim etidm ppst h a n c artificialem r e m gestarn

; interdum profluvia existere feruntiir (16, p.

54).

Si praeterea a d d i m u s 'observationes, atoniarn n o n r a r o mqjore inter pariendum virium contentione provocari atque i n exeniplis ejusmodi p l e r ~ i m q u e existere contrartioiies nnllo adbibito auftilio a r t i i ficloso (quod etiaxn a l i o m d o , a c p e t manurn, sane possunnus praebere)

,

sententia supra Proposita etiam magi? e o probatur, q u o d l e Roiix (22. IV.

p. IO~), W i e g a n d (1. C.), Siebold (3, p.

4/14],

Baiidelocque ^(35.II.

8 .

9 2 4 ) , Let07 ( 2 4 . p 57) ct Meifsner

(17. P.

311) i l l i assentiuntur. Sin v e r 6 metorrhagia atonica ,major ast, fortiter ct caute

'

operatio institnatur, cum, rit nonnulli arbitraiitur, placenta restans uteri contractiones impediat, r i r t b u s solita v?a adjuvandis tantummodo tempus per- d a t u r ,"et periculum

,

^sipdstea placenta per ma- ^- n u m solvenda sit, augeatur; praesertim cum n p n i t a ' r a r o medico dimidium h o r a e a u t hdza tantnm a d ageiidiim reliuquatur (Joerg). Comtnoda ve- r o

,

q u a e operatione captamus

,

sunt m e c h a n i c a matricis irritatio a d c o n t r a ~ t i o n e s e t profiuvium sangtiinis iis sedatum. Huic serifentiae, e t e i quo- , que, u b i exemplum ejusmod-i concretionibus a u t adhaeiioaibus partialibus uteri eriam p e r i c ~ l o t i u s

(8)

fiat, eo Nrrus placentae per manum diajunctionem esse differetidam, praeLer alios assentiuntur: Joerg ( 5 . I. 1. C.), Scbmitt (~'111. p.

454),

Seiler (1. C.),

Schmiltrnneller (1. ^C.), Gardien (25. 111. p. ²¹⁰⁾et Meilsner (17. p. 312). Ut orgaiii,, d e qyo a g i m u ~ , coritractioiies efficidmus

,

praeter ea

,

quae hacte- nus dixirrius

,

hacc ageir&i ratio commeiidanda erit: Funiculus iimhi:tcaiis, priiisquam pnlsatio omnino desierit

,

ne snbligatur, ndm haec prov?

sio secundum D'Outrepontiiim (d. 1818'. 11. No.

54)

Sn nonnullis, exernplis ad ;iisolitm placentde iii utero moram prohibendani satisfecit, quae iii par- tubus prioribus e x atonia exorta erat. Alia re- gula respectu digria est, parturienti quiekm esse permittendam

,

illamque apto ternpore, contra praejudicatam mirltariim obstetricium opiriionem, infanti mammas priiebefe jubendam. Die-secundo fiat enema lepidum paratiim e x inf. cchamom. (Sie- bold) i n tnatricem, et passiva agendi ratio observe- tur, quamdiu bona pderperdevaletudo non sit turbata, et iiominatim n,ulla existant sailguinis p;oflu- v.a. Si ver0 glacenta omnino eeluta puerperam vexat, fortasse febris apparetf quies uoctiirna et' digestio turbantur, ecorpore materrio removean- tur secundinae

,

qnae ipsi-nihil prosunt. Contra atonicas haemorrhagias phsrmaca olenm aromati- cum et spiritum continentia, imprimis autem: liq.

anodyn. H., naphthae, tr. cinnam., liq. arnmon.

succ. ; e x pharmacis adstringcntibus praecipue acida mineralia; alutnen, ferrurn sulphiiric~ith, ' praeterea vero epium, borax, er, quod nueer sae-

pius laudatum est, secale corn,utum (13. XXIII.

et XXV; 2. YI. ¹⁾ a d internum usum adhibita citam et fortein opem suppeditare possuut. .

Ex remebiis eprinsecus irsiir~aiidis iuotidfa.

na experientia, terendo et prernendo abdoqine iri regione furidi uteri satis miilturn u&litatis afferri, probatum- est; corrtra etixmsi non omriino non,

' certe tarnen raro matricis ioterna Eacies irritanda erit per furcipes obstetricias et elevatores, aut cli- toris vehementer terenda. Ad rerndia, onibus imperiti uti solent, pertinent coactio genetricis ad exspiraiidum, tussiendunr, vel iricedenaum, eique porrecta sternutamenta.' Epirhernata et repentina

, aquae frigidae effusio i n abdomen, imprimis vero etiam in pedes, multain flagiiant cautionem ^(I.11,

2 . p. 196) et taqtiimmodo iq rebys desperatis ad-

h i b e i ~ d a erunt ; contra calor siccus vel humidus, pharmacis aromaticis additisi tapice aut unlver;

saliter adhibendus plerisqne/parturientium adju- toribua placet. Praecipue hoc d e enematibus quoque aceti diluti et spiritus v i n i i i n uterum et snum inmigsisg est diceildum. Placenta ex-parte Separata, locus, ubi hoc factum est, manu in ma- tricem inducta teratur, eique tum, simul extrinie- cus pressu contrariogin abdomen effecto,, frrcies placentae responde~s adprimatur; siuiul manus huc illuc doveanmr (Wigand). Ad remedia, quibus saepe contra metorrhagias'prospero eventu usi, oeque tarnen raro abusi etiam sunt, pertinet inductio glomeris ('tenipon) i n vqginam. Praeser- tim commendanda Bst, ubi Corpus alienum e r utero remoeeri oportet, neque tamen i n sänguinis pmfluOiis, quorutn fonsl in f nferiore ejns segmen.

t o , aecundum Mendii moriitiim ^(21.I. p. 3z9) erit adhibanda, cum, hoc-facto, ut experientia Pocet, inflamriiasio hufur partis

,

gaugraena et mors se- cujae eint? Si linteo carpto vel noa. carpto glomus

(9)

i n vaginam irimitfendum canbcitur

,

ilIud optime liqiiidis priiicipium adstringens contiuentibus im- plcttir. aut pulvere stypticc conspergitur, siii ver0 'sPongia

,

pulsanile ct lavando omnibus partibus calci similibirs libetäta usurpatiir, secuiidiimIIen-

' nernaniiium (t3. XfTII. p. 360) haec eius praepa-

~ a t i o , eo, qiiod- cifo institiii potest et iaevi super- ficie praeferenda e s t spongiae vulgari. i l l a , a d latesa duo bus ' redimiculis assutis

,

i n directione contraria cochleae instar torquetur, et interval- l u h , inter manus hoc facientes laciniis chartaceis sernidigitalibus

,

quariim postremp per aLum et fil~im affigerida est

,

c i r ~ u m i . o l f i t u r , quo facto illa oleo imbpta i n vaginam iiitroducitur. Com- pkessae, fascia Tforrnis

,

et situs i n tergo efficiiint u t glomu,s justo situ'remaneat. Satic testimoniia medicorum tum patriae turn exterarum ?errarum jam probatum est novum Mojonii reinedium a d placentam e x utero retnovendam in metorrhagiis post partum (31.1. p.Ggi).- Illud eo coiistat!, q u o d per venam iimbilicalem, sangui8e, quatenus potest, exprasso, acetum vini frigidum dilutnm;vel seciinduk aliorum scnteutiam tepidiim vinum' ad- ushim diluturn f.i quadam Per clysterem i n p l a - centam irnmittilur. Hac agendi ratione plerumqiie facile et certo placentn e genitaiibus demo- r e r i dicinir, quod etiam ex p,arte jam explicari potest argumentis theoreticis.

Maximum pericblum\ affert metorrhagia in- tenia, quae eo provocatur, quod, aditu a d orifi- cium uteri massiilis sanguinis coagulati vel pla*

centa soluta praejacente obstructo

,

sang&$ p e r vaginam e cofpoFe exire nequib Dignoscitur hoc vitipm ^eo,quod abdomen .molfe est

, ^,

^paullatim

valde extenditur, et simul vim elasticam accipifi Si illud premitur aut funiculus, umbilicalis trahi- tur, sdiiguinis profusio existit, et placeritae motio eodem tenipore, quo fuiliculi umbilicdlis, per ab- dominis intcgiimeiita percipitur. Simlll uteri ori- f i c i ~ i r i molie rt laxilm appaiet. Si majns peri.cu- lum adest

,

p u l s ~ i s mol:is, parvus acceleratusqiie fit, f d < ies ldbitlir et habiturn luridbrn v e l palli- d u m iriduit, errores sensuiun respectu reruni ex- teroai'uili et ani:ni deliquia exoriiiiitur; quod postrc-mirm cignum i n ejtismodi exemplis Gardien nlaxinii momenti diicit (25. 111. p. 009): Curatio iii metorrhagiis internis postular, u t Corpus adi- ti;m aci matricis cavuni obstrue~is demoveatur, e j i i s v e orgaiii coiiiractiones eo, quod tam iiiterria ejiia pdw, -quam abdornen teritur, aliisque reine- diis supia ~oiiirnernoratis edjuveirrur.

PIacentae incarceratio eo Constat, qhod in-.

a e q u ~ t i b u s iioii per totam substaiiiiarn vigentibus Uteri c o ~ i i r a ~ t i v i i ? l u s (quas i n exemplis iiormali- birs i 6 Faiido et coipore Iiujus organi maximas esse coiisfat) ~ e i i t r i c u l i existiiiit, q u i , ,qiio miilus egredidiitur secundinae e genitalihus, prohibent.

Peri (q, 11. p. i+i7) parturientium adjutor, q u i saeciilo XPII vixit, hanc metamorphosiii matricis, I>artiali'ous hiijiis orgoiii coiitractioiiibus procrea- tarn, ritium nisus formativi hahet, D e doloriim Partus illoriirn spasticorum sede artis obstetriciae praeceptvres iioiidum omnino consentire viden- tim; nam securidum Osianderitm (33. 111.

5.

220) placenta incarcerata consiat i n retrntioxic, orificio interiio uteri vehementer constricto tffecta, durn

P \

(10)

simul externum laxum, late spertnm a t q u c a Ya-

gina rix sit discernetldum. h i i a n incarcrratiouis speciem, i n qua contractiones vehementissiniae i n

;teri coiporAeyistaiit, ~ i i ~ i i i o m i n u s vero exie! riurn hujiis orifici~ini qiioque simul v a l d e coiitrak-iitni esse pass;?, G. W. Stein (9+ 11. p. 1331, Lode: ( i d . IV, 2.p. 13591, Fnebold (4.11, ^O.p.615*), Prieger (15.

XXIII. p . 9 r t 19) iionnunquniii occurrere staiuiint.

Schnlitt ( 2 7 . P. ⁴²⁰⁾a r l i t r a t ü r placentam iiicdrcera- tam iiori inveiiiri, sed observatores huciisque specie talsos esse, cum posteriorem vagiiiae partem, culei iustar amplificatdm, massulis sauguiiirs coa- gul+:i saepe repletam primain utcFi cavitatem, 01%

ficluuique matiicispropter h u j u s o r g a ~ i i drl~ceiisum altiui, quam soleat, jacens stricturam habuerint.

In exemplis ejnamodi errorem e o etiam dlrgeri dicit, q u o d vagina quuque propter conjunotionem cnm porlione v a g i n a l i uteri, matrice adsceiideiite, magis i n longitutlinern exteudatur. Minor In- carcerationis graduq apparere fertiir, quasi pldcenta u t e r i parte tamquani margirie esse cinctani (es- cadrd) (". 11.

$.

972). Garaien ( a j. 111. p. -,?F: exeni- pli placentae i n dextra f u b a Fallopii (P) reteiitae mesitioilern facit.

Gum millta probabifitate ipso quatuor prio- r u m partus periodorum decursu

,

foie, uf placeiita incarcerata sit, conjicere possumus, si tempore illo partus dolores i n i i s i t a t ~ grdves et paulluliim niodo re'mittetites exoriuntiir

,

i n quibus er post quos majorrs celcrcsque jrifantis motrones anirnaclvrr- tuutiir; q u i tameri n o n r a r o desiznt, i i b i scilicet partiaiis uteri contractioiiis statiis soliio diutius yerdurat

(4

11. p. 550). Quidani abdoniinis locns praecipuk, si tangitur, dolet, d u r n s tenrusque est.

Propter uteri adscensum etiam ad externum ejuo orihcium difficile pervenitur

,

qiiod simul retro- fiexurn a d v a l d e trnsum esr, si v e l . paullulum, ciim plerumqiie omnino c l a u s i ~ m sit, i d anvplifica- r e con,iris, inaxiine dolet, atque a d ~ e h e m e n t e s contr$ctioi~es est proclive, q u o d symp:omaSchmitt gravissimurri dlicit (97.1).416). Praeterea rnatricis l a k i a ciura,rugosa e t tumefacta suiit, collum illius

n o n evaniiit, eaqiie' et v a g i a a sicca.

Huc accediiiit etiam spasmi symptomata ]]er consensiim exorta, q u a e e x p ~ i l s u , u n i i e r s o habi- tii et affertione aiiimi parturieiitis dignosci POS-

'sunt, stranguria, ischuria, d e l i ~ i a , dlstorsiories ct convulsioiies spasmodicae nieiribrorum. Prdeter a l i a horiim symptomatum quiiita partiis periodo imprimis ~ t i a m haec observaiitur: p a u l l u l ~ i m saii- g,uiiiis defluit; u t e r i olificium semper Partus dolo- ribus urceiitibus adsccndit, secundiiiae iloii,pro- grediiiiitiir, p e r abdominis i n t ~ g u m e n t a contractio matricis i n clepsammii formam dimidiatae perci- y i t u ~ .

Ad incarceratioiiii causas pertineni: infantis v e l uteri situs iiisolitus (obliqiiuc, transversui'), pelvis augustid absoluta v e l relativa, Liquor amnii nimis mature effusus, abnormis placeiltae insertio, rnagna genitaiiiim systematis iiioitabilitas ->rava agendi ratio artis, ai-tini perturbationes, Vitia con, ?.L

\ra didetam commiasa, res nocentes exterilae- praecipue abdornen e t Partes genitales afficieiites, ut a6r frigidus post partum subito accedens, yio- leritiae mechanicde.

Cunt incarcerationis prognosis complicatioiii- bus taiitum c u m a b s o r i n i cohaerentia

,

^sanguinis

profIuvio cet. infausta fiat, i n hac quoque specie

(11)

r ~ t e n t i o n i s plncentae i n utero sine inditatiar.6 m a - , b ~ i ~ i ~ t ~ ! i : : ~ ^1.-.t \ I ~ ~ L > ~ ~ S ; X I (10. p. ~ o n j i c e r e p o ~ s u - . xinie fiagitdirte non est ins~iiueiida artific~aiis se- NU$, riareutam qtiam firmissime c u m utero esse c u s ~ ¿ i r ~ a r r i n i solrttio a b niaiiice; cttti1i:n r>i1:!13 coiij~ii.ctan?; ejusque solutioiiem ariiticialem j ~ i r e - ex:.mi;la docent, caetera remedia exteina e: 1i"67- i n s ; ~ i u ~ r n u s .

u a p!?rt,.xqzrp a d d o l o r ~ s spasticos sedandos s;..Y-

crre, n r l u z rnro prz~l.ib!)cra per manuni d ~ ; r ~ c ~ i

C. ,.dbn~rrnzs pirrcerzrne cohnerentin c u n

I ' d i i ~ r C :nor'oznt esse auc:ur:i. lnitio igitiir, i!:cro utero.

pGt-i. ~ ~ o r r : ; 2 d g r n t ~ , inet:iodt~s exqpectaiis taii- Pesita esse potest abnormiu placentae crim tu911 ¿iili;>*nUd est, quae plcriimqne s u g r r c r ~ d i - utero cohacreiitia aiit in uteri iilert~a a d secu~idi-

-

c i L r r (5. I, Y. IJg), tbscrvantlaque s g e n d i ratio, uas rr:;iorreu4as, a u t i n codlitri p:acentcze u t r ~ i - q u a , q~:a'! atriiiet a d füiiiculum urnbilicalem, nde 'rarius etiam placeiitae coet,itis) c n n ~ respon- mamrnes iriianii p r a r b e n d a s ~t qirietem puerperae, neiiie niatricis facie. Si rem accurdiius exigimus,

.

i n q ~ o ~ i s Gere partu opus est. Quae iiti iior: suEi- Status priar a riorrrii11l:s scriptoribus d e arte obsre- cit; beiie t n l 3 r e sict.0 et ltilrnifio extrih:e~11~ ~t iil- tlicia sine j ~ i r e h u c rel'itus esi, cum i n atonia ni-

" trinsecris, aiiditis remediis sedantibus, ucirnzr, ab- taiur.

dominiqxie iiifricamris opiata

,

^oieurn~ ; u ~ i s aio- Copuia

,

qtiae ~ j t a c ~ n t a n cirrn utero conjun- achatde, oleum Cajal?z?ti, iing. a n t q . S. crt. git

,

esse :>otesi tela crliulosa, t e i ~ d i n e s ficrosae F o n ~ i i i n u s saliibria reperta siint eiietnata i n matri- 5 e l ~oiiciemeiita; quae i n d e a co~isisteiitia albu- c e m praeparata e r itif, ci,aniom, valer.; decoct. m i r ~ i s coagulati usqne a d lapidis duriiiern variarit, hb. t e l f a d . , i~yosc. & t cicütae et opii riini lacte. semppr

,

etsi plrruinque

,

his vitiis abtiorrni- Chaiissier (17.)l:suadet, ut ungeiituni iactuxn e x 3jj ..,+es irltrr parie;rdit.tn et puerpeiium proliciuntur extr. beilad. et.

9;

ccrat. simpl. per ii.s:rumeiitum ( C ~ ~ L I S 3 . I. 1). 619). Multuni tarnen in liac re i n hiliic risum p d p r i e a sr inveiirum iiteri orificio p e i i d ~ t a b i n d o l e mdf%ici Iigantis, qno,I eu parte spastice contracto apprin~atiii. Ac1 usum interiium F ~ ~ 5 r ~ o ~ i ~ i q u o q u e nrutat. Caetcrirrn l i a ~ c infausta p r a e b e r i possurit pharrnaca a c i d u m Borussicuni est, si placerita r u m marrice o f i ~ r i n o v e l partim

.

continentia, essent. castor., liq. C. C., laud. liq. S. _coaluit, ciim iiide ziaii raro e t pericuPosissimae rd. ipecacuanhae; piilv. Dov. ; praecipue ver convulsiorici et sa~~;iiiiiis prolluvis exoriantur et (si-

opiiini. v e pdrtiafis separatio et artificialia reiuotio placrn-

Worum remerlior;m ~ s u s

6

a d dolores sgasti- tae PX ~ l t e r o quam Rhenani parturieiitiurn adju-

C 0 5 sedaiidos p a r u m valeat

,

^si^illicontra fortasse torcs suadeiit, iiistituta sit

,

sive praeterniissz se- a d ixitensioriem r t extencioiieni augeantur

,

^{ita u t} ciitiduiri J o ~ r g i i et Seuleiiii consilinmj p e r plures e. g. veliemens rapitis dolar, u r i n a e retentio, sar h e b d o m a d ~ s tnftt~eridae ~ i n t

,

quin etiam seriuv guinis fiuxus procreentur

,

symptomata febris ap- oaliguirii~ tluxns vitae periculum adducetites oh- pareant, si turn secundinae n o n progrediantiir, tervati sint

,

qui, donec reniota esset placenta a

(12)

c o r p o r ~ niaterno

,

p e r d u r a r e n t (13. XXlII. p. 30). Fraerilvte p r a r v a l r r i ~ s , i t b ~ & i s v~iiosits et ii~ftaaims- Periculosissimus est coalitus cartilagineiis v e l gs- iiorieu cliruiiicae siiigiiloriirn zitcrl locoruni haec seus, c i l n n e q u e n a t u r a n e q u e a r s vitium e # r ~ . l l i 6 1 1 3 forriiativi n t i d a d j u v a r r videniur. %Tvigdlld m o d i :o)!ere p ~ s s i t . ^(16,p. ic6) sdepe ed aiiiiiiddvertebat in parturiezi-

P!zce;linc retentio ex a b n o r m i cohaerentia ^tibus, q u a e luio qiiatuor postt=rioruin meiisium exort.3 S1-:orihu~ Partus periodis corijici p o t ~ s t si r n ~ t u r r h a ~ i i s non ita levibus

,

qua1iciii:qiie causa doIorcs iiii pesdilrantes

,

vehementes et riimio eaortis, Idb0raverai.t. Waec vero producta n:or- 6aepe r r t l e z : - t e ~ dniriiadvertriiitiir, a c magna u t e r i b ~ s a , imprtmis coiicrcnieikta ossea non e x foetu, seiisiFuzlitas, sdepissime i n f u u d o e t quidem p a i v o i n utero o r i g i c ~ r n d u c e r e , sdiis, n i fdllor, a tantatn !oco adest. Hdec molcstia a parturieiite CdroY(31. I. P. 618) est p r ~ b ~ ~ t u r r i .

i n siiigl_riio partiis dolorurn iiisultibirs percipithr, Cuni placentae cuin nrcro coalitus praetcr atqne a b d o m i i ~ e tacto aligetur. Accedunt nietor- vitia supra dicta etiam iiiversioiierii

,

infldnimatio- rhagiae (impriniis jsrnbPartim sapararis secundinis) nem et putres$eiitia~n uterl addiicere valearit, ge.

q u a e exploratione obstetricia xiistituta a saiiguiriis iieralitar a m e m pericuiosia~inide placciitde reteil- fluxibus e x oiificio iiteri e t vdgiiia fdciie digiios- tioiris cdrisae siiit ( 13. XIX. p. 519) sitigrilarem curttur. lYon rdi-o h d e c incomnioda comitans ma- r o s t u l n i ~ t 1 1 1 ~ ~ ~ ~ ~ i atttilllorieni a c diligelltidm. Gon- jor incitabilitatis gradus nec i:on irritationis

,

q a - ditiones prospprae secuoduin Cnrum (38. I?. 5.1535) gis miiiiisve locaiis v e i universalis

,

parturieritis hic respiciencide siiiit: parvus vrl iii;ilus sangui- condirioiiem etiam periciilosiorem r e d d i t . Q u i i ~ t a nis fluxus

,

coristitutio p h l ~ g m a t i c a

,

c u i posterlori p a r t t ~ s periodo

,

quaniquam contractioiie~ u t e r i rententiae &Iursiniia iioii assrntitur ( I I . 11. p. 73), vellcirieii~issir~iae et yuam maxiiiie dolorificat. ail- er secuiidutzi IVigandjilrn .( ^16.p. 10;) Eortis matri- 6 ~ 1 l t

,

q u i b ~ i s 11011 r a r 0 f r ~ q ~ i e i i L i a aniini deliqiiia cis reactio et sedes placeiiiae i n fiindo h u j u s or- provoceiltiir

,

tarnen placeiitz orificio niatricis rloii gani. Iii e a ver@ r e cldiissimi parturientiiiil, ad- appropiiiquat, iiisi ejus insertio i n ipsa hujus par- jutores corisentiuiit

,

u b i placenta partirn s o h ~ t a tis v g i n i a sit et iii u n i r e r e u m p a r v o taiitum loco f i t , agendiini esse, ut onliiino r e m o s e a t ~ i r , sicten- a d h u c ciim u t e r ~ c o l i a e r e a t , q u i d u r u i e t i n i q u u s d u n q u e atoiiiciirn sarigiiiiiis proflurium

,

q u o d est

,

a t q u e formam ~ a i i q m

,

noii-tamen globosam, p l e ~ u m q u e i n c.zemplis e i i ~ s m o d i exstet, e t facite induit. Fuiiiculo umbilicali tracto a u g c n t n r in- modiim excedat. Ad utrumqiie rcquisitum asse- conirnoda doloribiis, q u i i n t e r d u m usqiie i n re- quendiirn i i i i ~ i o r p n ~ d i i s jdrn suprd ad atoniam gionern sacralem porriguritur. D e commemorato- enumeratis, uti l i c ~ t , s i v e r 0 metorrhagia nimis r u m coalituium causis pauca scimiis. Propria d i s - vehemens est

,

artificialis placentae solutio p e r positio'cuin siiigulari proclivitate a d calculos igi- maiium omi:itio est institueiida. Aliter res se h a - gnendos

,

q u a m i n hominibus artate prorkctiori- bet

,

ri placenta a d h u c plane r u m utero cohaeiet.

busl arthliticis

,

rhacliiticis reperire soleniua,

.

Turn naturae vir exspectetm

,

^namin rsempiis

\

(13)

ejusmodi rar0

,

ut Baiidelocque pntat' ( 2 3 . I.

9

inferius corporir diniidiiim a d h i b i t a , tepidd iii

953) nunqnam-, saiiguinis fluxus exoritnr. Ejus ifierurli eneniata, parata e x ihius. flor. chdrnoni.

par:urientinm adjutoris ratio ageuRi

,

^{~ i i}fdllor, valer., h b . melilotli., serpfll. etc., et inter- h i c apta appellanda erit

,

q u i remediis supra alla- rius usus pharniacoriim r f s o r p t i ~ i i e m a d j u r a n t i - tis coiitractioiies l e ~ i o r e s aiigere studet

,

irnpriniis um : sal. ammon., t a r t a i i praepdrati

,

caiomel., v e r 0 e t i a ~ n eiiemata ernollieiitia et aiitisepiica i n exir. ci(,~tdg: hb. ciig:tc:lis cet.

urerum a d h i b e t , qiramqiiam P r i c g ~ r (13. XXIII. 1~1 clascem reteirtioiiis ptacenrae propter ar- p. 1 7 ) eoru111 efficacitdtem n o n taiiti aestimdt, ctam coiiaereritidm crim ütero e a qiloque, q u a e quariti S i e b o l d , ejns p r a e r e ~ o r (3. p. $9). VFi-

Gst

aboriuni satpius ctbservatur, iefereurla erir, , garidii seiitciitia

(19.

p. 127) i n h a c seciiiidiiiarum cLim priaiiis graviditatis rnensibus nisus forniat;vris iii utero reteiilior~e iiii~il+agere liceie, posse er de- i n riiatitce magi, p l a c e i ~ t a m , quani feturn spe- b e r e , etsi p e r pliires h a b d o m a d e s , v e l menses ctet, e r g s a r ~ t i o r etiani exuter c o n j i i i i ~ t i o iiiter -- p e r d u r e t , quarndiri reliqiius orgaiiismus 'vitio 1110 iiteruni e t place~itam, qtidm postea, u b i S a c e n t a e locali n o n admodrim afficiatiir

,

et modicus sir; incommodo t^e!ris a l l g e ~ a t . Q n a e r i t u r , rium post sanguinls i l i i x ~ i s , magis qnod a d theoiiam recta, abortum s e c i ~ n d i i l d e a r t e solveiidae siiit. T i x cre- quam exemplis practicis probata et firmata v i d e - d i d ~ r i m . eisi omitramus

,

partibus geritali- t u r

,

curri n r u l ~ i p d ~ t u r i r i i t i u m adjurores recerltio- b u s IIOII s a ~ i s dilatis niaiius iiiductioiiem maxirne ris Ifmporis

,

causis supra allatis n i o ~ i , abeii6i dolorihcam et difficiI1i:nani esse oyortere, etiam ratiocern huiC coutrariaiii suaclerit, nisi placeiita iI>sa operatio aliqirauto diCficilior et periciilosa erir.

i n t r a tres vel quatuor dies n a t u r a e vi soltita sit. Si T ero coiitra l e c k pntaiur pldceii:a post partirm N o n n e fortasse Mojonii r e m e d i u m auxililini ferro i n m a t i i r ~ i m e d i t a n restaiis nori piitrescrre, PraP- poterit

,

u b i partialem solutioiieni a i t i f i ~ i a l e i ~ i pla- cipue u b i cum corpore rnaterno arcte cohaereat, ceiitae n a t u r a iioii pl'ine separatae iiistituere aiit q i i o l Saxrorph et ~ i u i & ~ ~ ~ o r ~ t e i i t i e i u n t ( 1 7 , p.

nolnmiis a u t n e q u i m u s , rernotio particm rjus pii- ,509) et noiiiiuila cxempla a S - c l ~ m i t t i ( 2 . IV. P.

tresc eiitia separatariirn

,

eneiiiata i n mstricem et 459

-

^{5 5 2 )}e t H e u s c l i ~ l i o tnajore naiir allata (13.

r e m e d i a dyrianiica intrinwcus a d h i b i t a iloil suf- VIL. p r o j ) p r o b a r e v i d e i i t u r , eo magis auxilio ficiurit? Siiigulae,. q u a e fortagse icnianent, fibrse p e r m ~ i i u r i i a l s t i n e r i poterit

,

ciim geiieraliter iii teiidiiiosae et l o ~ i iiidurati p l d ~ e ~ ~ t d e uleiinde sae- abortibus e t l i a r t i ~ h u s I > r ~ e n ~ a t n r i s editis pericu- p e q u i d e m lochiorum f l u x u , d i u t i u s , . q u a m soiet, !osa syniptomata rdro exstare dicantur ( 13. X1X.

perdiiränte, demo3-eiitur, sed nihilommns i n casi- p. 519). lpse Prieger (15. XXIII. 1). i o j , qui In b u s ejuamodi ars riaturae v i m adjuvare debet, quavis seciiridiiiaiiini retentioiie cita artificidem c u m h a p r r l i q u i a e

,

s i resteiit

,

scirrhiim i n iiiter- placentae solutioiiem inititni j u h r t , eiirn partnri- nis partibus genitalibus f-.miiiinis p r o l i c e r ~ pos- eiitium adjiitorem excusat, q u i haiic agendi ra- sint. Huic consilio inprimis apta siint bained ad tioneni

,

placeiita a d i i u c y i v a et iymptomatiba(

(14)

niorbosiq deficieritihus, i n exemplis rjusmodi neg- ligit. Si v e r o res accediiiit, qiii optari jubeiit, i,t qiiinta pai tiis p r r i o d u s cito fiiiiatur, r e m e d i r s u p r a allata matricis corit~actioiiem adjuvaiitia, + t si velis

,

forcipes obstetriciap miriimae, de qui- b u s postea accuratins loqiiemur, a d h i b e n d a erunt.

Zpprimis v e r 0 s t i i d e ~ i d u n i est, u t abortus p r o h i - t r r a t u r , a u t saltem retardetur ( 2 9 . p. 437).

D.

Insolitn sedes eh n'>normis

situs placentne.

Placenta, q u a e ixi exemplis normalibus i n f u n d o uteri sedem h a b e t , saepe i n aliqua a l i a regione corporis a u t colli matricis reperitnr

; .IU0

So-

lutio et earessiis e j u s e corporc materrio irripedi- i u r

,

quoiiiam ? i i i sunirpo tantum loco h u j u s o r g a u i primae e t fortissiniae contractioiies i n normali.

partiis decursii p e r c i p i u n t i ~ r , qiiod p l e r u n q u e ef- f ciet, itt superior margo prius, q u a m inferior, sol- yatur.

Placeiitae sedes i n p a r i e t e u t e r i a n t e - r i o r e i ii t e r n a secundum Werizelii observa- tiories e t experientiam ( 2 1 . p. go), si exemplum ejusmodi graviditatis cum prioribiis graviditatibiis coniparatur, eo cognosci potest, q u o d tempus in- d e a coiicrptione usque a d partum editum longius est, iiifantis motioiies iieque perspicue, iieque loco c o ~ ~ s u e t o , sed magis ~ o l u n i i i a m verlebraleni rersus, n e q u ~ eodem tempore, q u o antea, sentiuntur, ab- d o m r n multo miriiis erninet

,

n e q u a , qiiod jam i n prioribus graviditatibus ~ b s e r v a b a t i i r

,

^depen-

det. (?) M e n s e sejrtilno et octayo molliora repe- r i u n t u r abdominis i n t e g ~ i m ~ n t ; .

,

attamen statuo ^' f u n d i u t e r i , q u i non habet ovatanl formam

,

^{v i x}

recte p@ e a percipi potest, atquP abdomen me- d i u m i n d e a b umbilico, (qiii more siriguldri, dif- ficili descriptu, secnndum dltiorem vel profundio-

;em placentae i n s e r t i o q ~ m laevigari &citur) sur- sum saepe r e d u c t u m , d e x t r a et laeva ejus pars paullo e l g i o r ailimadvertitur. Explorat oiie iqter-

.

n a l a b i u m orificii matricis anterius torosuni, molle e t rnagis, qiiani posterius

,

d e l ~ r n d e n s invenitiir.

I n t e r p a r i e n d i i m partus dolores columnam yertebralem vercus s e n t i a n t c r e t a d c r u r a desceii- bunt. Anterius orificii u t e r i l a b i ~ i m n e post p l u - res qiiidem gravium partns d o l o r u m iasultus m u - tatus, n e c tampii h a e c ejus conditio talis est, qua- l i s iii spasticis matrlcis coiitraciionibus reperitur.

Post plurcs contrdctioiics. seciindum r e g u l a m quandaiii seq~lentes

,

qui efficaces v i d e n t u r

,

^do-

lores partui desiiluiit, caiisa nom perspicua. Nul- lius fere effectus ct parturioi*ti maximc dolorifici conatus inter partus dclores aliterioris orificii uteri l a b r i sursuxn snyra pl-ae-rriarii infantis partcm pro- moveriili aiit tc~reiidi contractioniirii uteri prolici- e n d a r ü m Causa esse dicuirtur. Iritcrdnrn, si res se i t a habeiit, d o l o r , q u i iiiitio simul ciim partus dolo- j i b u s excultiis

,

postea v e r o saepe, si illi jam d u - d u m desieriint, coiitinuo perdurat

,

ⁱⁿregione abdominis iiif'criore ct v ~ s i c a e u r i n a r i a e accedit.

Q u i n t a p a r t u s p e r i o d o uterum iion reperi- miis globi instar cootractuni, a t q u e , etiamsi h a n c formani postra inilui t , h o c tantumiiiodo fit, q u o d attinet a d parietem postcriorem, v e l u n u m ante- rioris l a t u s , u b i placeata solvi coepta est. Ne- q u e tamen r a r o h a c r e metorrhagiae majores pro- vocantur, e t partiirie~itium adjutor simul admo- n e t u r

,

ut exploratione interna e a r u m causam in-

(15)

vpstiget

,

e t propter eas artificialem placeiitae so- lairiuueiii iiistitiiat.

P+acerita iii posteriorem 'corporis uteri parie- tern iiiserta a e q u e r a r o inveiiiri e t difficilis cogili-

! U , a c nunqiiani retlrier; dichur. U b j v e r o a b - iiormis c o n j u i i ~ t i u secundinarum cuni partetibus corporis matricis exstat, illa qildrta partus pcriodo abdornirie extrii;secus tacto a n i m a a t ertitur. Postea di~igr:osis d ~ r e c t i o r i e et ~tropensioiie uteri et fuiii- cni-i u;libilica~is iri edm p a r t e m , u b i placeiita ver- s a t u r , s i iiemye parturieiitis situs horizontalis i n tergo e s t , etiani magis stabilitur. Sigilum essen- tiale pldcentae iiisertae i n intcrna:n anteriorem abdomitiis parietem coiistitiiit a b h n i e n dependeiir post partum editum.

D e c a ~ i s i s abiiormis secundiria'rum sedis n i h i l certi d i ~ e r e habemiis, cum Qsiaiideri sciitetitia (39.

I. p. 485) a situ mii,ieris post coitum h a n c a t i i o r - nien adhaesionetii peridere, hgpothesis taiittm sir.

Prarater multa alia renied:a 1rb::s acccrnmo- daiida a d tollrndam conju~ictioiiem placentac c u m iiteri corporis l a t r r e aptnm esse dicitur i d Curare, ut pdituiieiis iii latere placentae iiisertae cpposito jaceat. J u r e ,tarnen 11 igaiiii (16. p. i49j ur opirior, vituperat Raiidr!oc?uii rationem a g e n d i i n ejiismocli exemplis, q u i praecipit, iit iiiter pdrtkis dolores-a pdrta, n b i s e c u i i d i i i a ~ ddhdered~lt, in di- rectioiiezu contrariam funiculus unibilicalis traha- t d i , nam etsi iiegliganiiis, h a n c ageiicli rationem niatri d o l o ~ i f i c a m esse oportere

,

praeterea uoii solirni s a r p e n i h i l eificiet

,

sed etiam periculzrm afferre potfri-t propter mrtireiidam uteri inversionem vel prolapsuni

,

,abruytiokien~ fuiiiculi unibili-

caljs, inflammationes

,

incarceratioaem

,

sangiii- riis fluxus cet.

U b i placenta anteriori iiteri parieti adhaeret, situs i n t e i g o , a u t , si ille propter siiigulatia vitid, irnprimis p i i l m o ~ i u m , perrli1:ti non poterit, salte::;

kiihlatio e t susteiitatio abclominis dependentis ; e t si placerita arte soivendd erit, sitiiq i n abdornirie et iudirctio marius e pnrte posteriore r c ~ ~ i i r e n t i i r .

Si placenta poct pdrttim e d i t u m , p ~ i a iii.9erti sit u t e r i corporis parietions ailt orificio e x Parte, situm ejucniodi acciriat

,

u t aperturam niatricic o6struat (quod facile firri potest, t u m siiperior placeiitae inargo u t e r i contrdctionihus prius, q u n m i i ~ f e r i o r , solvatur) i d statim dignoscitur eo, q u o d digito exploranti h o c loco rPsistitur, eiqiie fuiii- culiis zimbilicaris obvius fit ct sanguis iiulliis v r l miiiinid copia defluit. Q u a e incominoda u t tol- lanliir, placenta digita ambiatur e t ~ j u s pars, q u a e non c u m matrice concretd rrperta sit, i n v a - ginrtni dirigeiida esse dicitur. ilttainen aptius h a e c iiiutilis pars cmniiio solvitur et amoyetur.

, E.

Insolila placentne mngnitudo, unn cuin

ni~nin

rnollztie

vel cluritle, Placenta mollis, mnccrata, pulti vel carni si- milis, d u r a

,

Eilllis

,

ossiculis, coiicremer~tis lapi- deis

,

tnmoribus cpsticis

,

stcatomatibns

,

aliisqne pseudo

-

orgaiiis obsita r e p r r t a est. Rarissime siiie d u b i o inyeiritur placeiita magna, diiqn, crasso iii-

tegiinieiito tencliiioso inducta, qiiales M e y e r men- tionem fecit (2. I!, 2 . p.232) ; magria et molIis contra saepiiis observata est. Ilfa iiiterdiim etiam i n - cuneatur pelvi

,

h a e c norniaiem quintae partus periodi decursiini e o tiirbat, q u o d , praecipue si

(16)

teii~iissirna e s t , cum contrdctionibiis iiteri p a r n m resistere q u e a t , iioii solvitur, sec1 tantummodo iri se ipsum couiprimitur. Cognoscimus vitium ejus- m o d i tempure m o d o dicto e spongiosa placeiitae i n orificio iiteri piaeviae ~ o i i d i t i o n e , e fupiciilo u m b i h c a l i t e n a i

,

moili facilique r u p t i i , q u d r e ille, si necesse sit, c a u t e tralicridus est. 111 ex- cntplis ejiismodi v t e r i vis siii coriirahendi a u g e r i d e b c t , cliiod u b i remediis solitis n o n satis effici poicst, artificialis placentae solutio manus ope in- s t i t u e ~ i d a est. Operdtio, si res se ita habent, fa- cile perfici di>itur.

W i g a i i d d e n i q n e 'commemdrat secundina- r u m rcteiit!oii~m singulari m o d o propter iiisolitam mngnituclineni exortarri. E x e m p l u m n i m i r u m ejiismodi h u c refert, ubi magiia sariguinis collecti copia i n reductis o v i velamentis progressuin placentae i n orificio iiteri praejacentis probibkt ; qiiod, i m p r i a i s si sitiim horizdntalem habet, facile eve- niat. Si ipsa 11ropiii~uior inferiori pelois apertu- r a e est, iitericlue contr'actiones fortes sunt, difficiil- tates velamentis rumpendis a m o v e r i possunt; sin v e r 9 conditiones i l l a e desunt

,

operatio, prius- q u a m illae accesserint, ne instituatur, cum, s i res aliter se habeaiit, pericirlosa sanguinis profluvia facile e x i l l a exoririlpossint.

F.

Uteri inversio,

Uteri inversionis Causae pleriimqiie sunt: ato- n i a h u j u s o r g a n i , nimia secuildiiiarum c u m illo cohaerentia, funiculus umbilicalis b r e v i o r

,

i d e m i n c a u t e tractus etc. Quanta pericula vero ex iu- versione

,

etiamsi imperfecta tantum sit, e x o r i r i possint, n e m o n o n videt. Ut ars ea detipeat, ma-

trix quam citissime repoiienda est, m c d e ~ i d u m ~ i i t ineftiae. Hac ratione quaeritiir, iitrum pldcenta, si a d h ~ i c Per cn,ilitum arcie cum iitero cohaercat, arte solveiida sit, iiac ne. -Stein mirior iiatii ( 1 0 . 11. p. ioz), opemtiouem dissiiadet, Siebold (3. p. ,

4&),

Ritgen (5% p. 3 8 3 ) , Cdrus ^{( 2 ~ .}11. p. 39.3).

a l i l q u e vero r d m instituuiit, si inversio noii per- fecta n e q n e recens ect, e t l ) i a c ~ n i a e x parte tdii- tiim ilIi orgdiio a d h a e r e t , sed e o iepositioiii o b - Skat. Huic sentriitiae k r e aeqiiaiern propoiiit Joerg.

(5. I. p. 144) a d Saxtorphintn

,

Herdertim et 1 r i e . sium respiciens

,

^sidicit, uteriim propter atoniam iiiversum sirie mora c u m placerita a d h a e r e n t e esse r e p o n e n d i ~ m , et tum matricis iiiertide rnedeiidum;

u b i vero coritractiones, irnprimis iii ejus collo ersterit, Corpus operationi obstaris primurn esse

, amoveiidum.

I

SECTXO TERTIA.

dlethodus

nc rntio,

qua

ni~tzficinli~

secun-

dinnrum solutio inslituendn est.

Ne sine necessitate i d e m saepius repetendum sit, sumamus exemplum u b i pariurientium a d j u t o r i n eo sit

,

u t placeiitam incarceratam et p e r fibrar tendinosas c u m utero coricretam v i a mechahica emoveat.

Postquam parturiens alvurn dejecit urinam- q u e reddidit, assuniit hoi-izorrtalem situm in ter-

$ 0 ; q u o facto adniinister maiiibus abdomiiii ejur

irnpositis prohibct

,

q u o miziue uterus huc illaic

(17)

moveatur dum solutio sccnridinardm institaatiir.

Operdlor ver0 e a m m a n u n b cujiis v o l a , si iii matiicis Cavum introducitur, anteriori placentae

' f a c ~ e i respondct, o l r o o ~ i r d r u m rpceiite i i i ~ ~ u i t , calefacit, iri coiii foirriam coniplicat e t r ~ o t i o n i b u s spiralibtrs us;iie a d ori5cil.m u t e r i promovet, se- cuiidirni fiiiiiciil~im umbi!~calem dlia iiiafiu pau- lilm tpiisiim D e i i d e asiiilm maiiicis ea. dilarare stiidet, q u o d ili;itiirn indicem e t niedluni u1:ra primas ipsoriini phalangrs iritrodurit, polliceni q u o q u e ititer illos l~osiinrn leniter proinovet, e u m relrühit, ejus locuni d l g i t u m aiiiiularem et mini- m u m occupare siiiit et postremo rursns pollicem premerido iiiter oriiiies (luatiior immiltit. D u n i h o c fit, maiiiis pairllatim magis magisque progreditiir.

H a e c metliodits, qiiam Wipaiid (16. p.

97)

coni- mendavit, et pliires recentiorcs parturwntium ad- jiitores alitluaiitulam mutdtarn adliibent,-illi r r a e - fereiida videtur, ub; iiigito iiidicr r t digito rnadio vicissim contralieti<lis e t d i m o ~ eridis riinöm orifi- c i i yteri dilatare stuilrnt, cum h a c nsetliodo facile Iassitutlo a d a u c i dicatur. Ins!ri~rneuta, olim a d h o c ronsilium lair<lata, jam fere non iisull>ai,tur, qiiamquam ipse Osiaiider dilatoiiiim ejiisniodi in-

,

veiiit. Cdirsd, c u r iion ita magrii aestimata siiit, iiltro apparct

,

n a m i n iis iitendis modns, q u i i n vi a d h i b e n d a est observarldus, facile excerli potest, iit Joerg (6. 0.380) pt BIeisner (17. p. 147) j u r e monent. Maiiu In uteri cdkum iritroducta, iibi I

placentae sedes sit, est explorandum. Hoc consi- l i o

,

si fiiniculus umbilicalis a b f u p t u s est

,

reli- qiium ejus investigeftir

,

e t commiitatio pla'ceiifae ciim iiteri orificio 1-0 praecaveatur, q u o a i!la n o n tarn spongiosam et maxime sensibilern induit in-

.

dolcrn, quam hoc. Praeterea Gardien (25. 111. p.

19;) d e vasis magiiis i n anterioie placentae facie digitorum explordtioiie rogiiosceridis monet. D e - iride maniis, dorso ejus a d os sacrum t e r s o , a u t pollex, si, placenta ad anterioreni uteri parietem adhaereiite, parturieiiti situs i n tergo observandur sit, i n eum locum proniovcatur, u b i jam'ex parte seciindiriae separatae sint, easque caiite, ubi fieri possit, oninino a b inatrice solvat. HOC siiadent v i r i artis obstetriciae peritissimi. Qiiodsi opcrationi fi- b r a e tendinosae obstent, parturieritium adjutor, se- c u n d u m Soergii (6. $.460), Cd25 (28 0. 1309), Priegeri (15. XXIII. p. 16) alioriimque consilium leviter tra- h e n d o v e l caute terciido e t vellicando e a s e placenta diligenter removeat

,

~ p s a s q u e

,

altero fine a d uterum nimie adhaereiites dimittad, quippe quae fluxu lochioruui iiielius separentur, q u a m vc- hemeiiter trahendo et-abrumpeiido, q u o d n o n raro infaustum h a b u i t exiturn. Itaque etiam tarn Starliii cochlear atque Osianderi

,

Cari e t Ungeri v e a e s iorcipesque secundinis e x utero ediicendis facta, qiiani L e r r e t i i piiice & f a u x germe r a r o ad- hiberi poterurit, fortasse tameu, u b i , partibus ge- nitflibus angustissiinis, (ut post abortam) secumdi- nae cito eriiilt removendae. Instrumerirum, q u o d Carus a d alldtum consilium invenit, a d reliquias placentae iii utero orifrcio restaiites auferendas satis aptum esse dicitur. Placenta soluta tota ma- uii prehendatur atque i n vaginarn dirigatur, u n d e solito modo amoveatur. Parturientium adjutori, p r i u s q u a n ~ , operafione confecta, puerperam relin- quit, v i d e n d u m est, u t a t e r i contractiones oriaritur.

Ritgen d ~ n i q u e (31. p. 576) suadet, ut i n ex- rmplis e j u ~ m o d i , ubi totur placentae ambitus con-

3