• Keine Ergebnisse gefunden

Die Anmerkungen wurden einbezogen

Personen

Abray, Lorna Jane 427 Ackerboom, Dirk 686

Adam (bibl.) 560, 565, 599, 626 Adam, Johann 350, 427, 662, 680 f., 683 Adelmann von Adelmannsfelden, Bern­

hard 30, 36, 49, 56 f., 71, 85, 150, 153, 159, 468, 513

Adelmann von Adelmannsfelden, Konrad Adolf von Anhalt, Bischof 174, 469, 49471 Adolf von Merseburg, Bischof 184 Adrelinus, Faustus 337

Adrianus, Matthäus 67 Aegidius Romanus 66 Aesop 99, 336, 338, 340 f.

Aesticampianus s. → Rhagius Agricola, Daniel 232

Agricola, Johann [Islebensis] 99, 105, 107, 145 f., 194, 196, 207 f., 312, 375, 419, 611 ff., 615 f., 674, 684

Agricola, Rudolf 580 Aich, Arnd von 425 Aich, Leonhard zur 622 Aland, Kurt 130, 180 Alantsee, Leonhard 277 Alantsee, Lukas 40 Alber[us], Erasmus 172, 271 Albrecht/Alberti, Johannes 370

Albrecht von Brandenburg, Kardinal, Erzbischof und Kurfürst von Mainz, Erzbischof von Magdeburg 19, 25, 130, 180, 184, 188, 200 f., 207, 295, 310 f., 355, 368 f., 468 f., 472, 474, 649

Albrecht VII., Graf von Mansfeld­Hinter­

ort 430, 612

Albrecht, Herzog von Preußen 171 Albrecht, Otto 381

Albucasis (Abu I­Qasim Chalaf) 304 Alciato, Andrea 265

Alcibiades 556

Aldenau, Benignus von 328

Aleander, Hieronymus 152, 186 f., 189, 195–198, 271, 285, 289, 515, 522 Alexander IV., Papst 669 Alexander VI., Papst 18 Alexander de Villa Dei 336 Alker, Hugo 305

Alosten, Theoderich Martin 517 Altbiesser­Pollio, Symphorian 618 Altenstaig, Johannes 336, 341 Althamer, Andreas 576 ff.

Alveldt, Augustinus von 116, 121, 135, 158, 173–176, 280, 282, 336, 373

Ambrosius von Mailand 132, 194, 232, 260, 434, 546

Ameln, Konrad 690, 693, 695, 698

Amerbach (Familie) 33, 45, 310 Amerbach, Basilius 338 Amerbach, Bonifatius 188, 338 Amerbach, Bruno 21, 63, 70, 337 Amerbach, Johann 40, 69, 75 ff., 78, 232 f.,

241, 258, 337 Amman, Kaspar 386 Amor 237

Amschwand, Rupert 607

Amsdorf, Nikolaus von 30, 101, 108, 201, 374, 430, 477, 482

Andersen, Elisabeth 124 Andreae, Hieronymus 607, 679 f.

Angelus de Clavasio 191 Anglus, Antonio 618 Angst, Wolfgang 310 Anna (Heilige) 372

Anshelm, Thomas 20, 28, 35, 39 f., 41, 64 ff., 76 ff., 88, 157, 179, 222, 243, 431, 505, 534, 547, 572 ff., 579 f., 611, 621

Anwill, Fritz von 537 Apel, Johann 408, 419 Apel, Nikolaus 419 Apians, Georg 426 Apians, Peter 426 Apiarius, Matthias 333 ff.

Aquin s. → Thomas von Aquin Arber, Edward 711, 714 Aristophanes 113

Aristoteles 44, 161, 186, 255, 260, 281, 372, 460, 489, 498, 546, 583

Arminius 559 Arndt, Johann 569 f.

Arnobius 546

Arnold de Nova Villa 258 Arnold, Gottfried 567 Arnold, Klaus 411

Arnold, Martin 2, 350, 433 f.

Arnold, Ulli 218

Arslanov, Vasily 359, 365 f., 622, 717 Asche, Matthias 375

Ascensius, Jodocus Badius 514, 516 Asso, Cecilia 285

Athanasius 99, 547 Aubel, Matthias 266 Aufsess, Caspar von 405 f.

Augustijn, Cornelis 546, 575 ff., 581

Augustinus, Aurelius 34, 75, 77, 86, 129, 131, 134, 136, 161, 232, 251, 255, 260, 312, 356 ff., 434, 455, 465, 481, 487, 491, 493, 520 f., 546, 548 ff., 555, 558, 560–563, 572, Augustin, Hieronymus 459643

Augustin (Mönch) 706 Augustino Giustiniano 69 Aurich, Frank 417 Aurifaber, Heinrich 482

Aurifaber, Johannes (Vinariensis) 548 f.

Avicenna ibn Sina 354 Backus, Irene 73, 373, 546 Bade, Josse 481, 511 Badius, Jodocus 16 Bagchi, David V.N. 173 Bailey, Richard G. 416 Bainton, Roland 368 Ballerstedt, Maren 688

Baptista Mantuanus, Johannes 258, 337, Baral, Matthias 463341

Barbari, Jacopo de 548 Barbaro, Ermolao 66

Barge, Hermann 13, 33, 86, 131, 151, 159, 360, 394 f., 412, 434 ff., 463 f., 467, 498, 593, 696

Baring, Georg 315 f., 564 f., 568 ff.

Barlowe, William 714 Barnes, Robert 618, 717

Barnim XI., Herzog von Pommern 506 Barrett, Lois Y. 361

Baruch (Prophet) 315 f., 319 Basilius von Caesarea 142, 547 Basse, Michael 149

Bast, Robert James 673

Bauer, Joachim 203, 415, 593, 696 Bauman, Clarence 321

Bäumer, Remigius 617 Baur, August 545 Bausch, Gustav 464

Bebel, Johannes 52 f., 412, 414, 459, 461 Becherer, Ludwig 235

Bechoffen, Johannes 265 Beck (Familie) 335

Beck, Balthasar 335, 353–362, 364–367, 369 f., 416, 532

781

Personen

Beck, James 315

Beck, Margarethe, geb. Prüss 341, 347 f., Beck, Reinhard 295, 335, 341, 346 f., 354358 Becker, Bruno 565

Becker, Caspar 369 Becker, Matthias 419 Becker, Peter Jörg 257

Beckmann, Otto 23, 140 f., 464, 490 Beck, René 661

Beckey, Kurt 717 Beda Venerabilis 242 f.

Beh[a/]eim, (Hans) Sebald 602, 679, 706 Behrendt, Walter 14

Bei der Wieden, Susanne 149, 201, 209, 299, 302, 430, 442

Beiergrösslein, Katharina 717 Bel (bibl.) 316

Bellardi, Walter 359 Bembo, Pietro 377 Bennewitz, Ingrid 451 Benrath, Gustav 355, 571 Benrath, Karl 717

Benzing, Josef 3, 243, 272, 306, 310, 313 f., 318, 333, 428, 528, 597, 698

Bergel → s. Markt­Bergel Berger, Daniel 398 Bergmeier, Roland 466 Berlepsch, Hans von 381

Bernhard von Clairvaux 262, 336, 491, 493, 549, 618, 641

Bernhardi, Johannes 175 Bernhardi s. → Feldkirch

Bessarion, Basilius (Johannes) 70 Besch, Werner 215, 238

Beutel, Albrecht 178, 451, 620 Beyer, Franz-Heinrich 9, 647 Beyer, Michael 673 Bietenholz, Peter G. 346 Billican, Theobald 177 Binder, Georg 542 Birckmann, Franz 40, 426 Birkner, Günter 696 Birnstein, Uwe 368 Bischof, Franz Xaver 486 Blanck, Christoph 139

Blarer, Ambrosius 34, 340, 431, 444, 346 Blick, Simon 421

Blick, Wolfgang 421 Blockx, Karel 139 Blum, Michael 52 Bobzin, Hartmut 172, 627 Boccaccio, Giovanni 336 Bodenheimer, Alfred 243 Bodenmann, Reinhard 347 Bodenstein s. → Karlstadt Boehmer, Heinrich 191, 196 Boehmer, Julius 686

Boetius, Anicius Manlius Torquatus S.

336, 569

Boghardt, Martin 122 Böheim, Hans 421

Bollbuck, Harald 159, 162, 372, 616 Bolliger, Daniel 30

Bomberg, Daniel 70 Bommelius, Heinrich 717 Bonaventura 262, 582 Bornert, René 78, 351 Bos, Frans Tobias 511 Böschenstein, Johann 106, 109 Bosinski, Gerhard 399 Bouelles, Charles de 607, 609 Bovill, Karolus 609 Boyer, C. 549

Brady Jr., Thomas A. 427 Brandies, Carl Georg 26

Brant, Sebastian 258, 262, 264, 663 Brassicanus, Johannes 341 Braubach, Peter 442

Bräuer, Siegfried 33 f., 53, 94, 96, 172, 200, 204, 212, 403, 412, 417, 427, 636, 661 Brecht, Martin 22, 30 f., 42, 47 f., 54, 100,

Brednich, Rolf Wilhelm 687 Breitenbach, Bernd 26

Brenz, Johannes 68 f., 317, 355, 431 Bretschneider, Harald 371 Breul, Wolfgang 271, 295, 408, 588 Breuning → Preining

Brießmann, Johannes 400, 431, 608, 610 Brigitta von Schweden 229, 673 Brinkmann, Bodo 647

Brockmann, Thomas 1, 3, 614 Brosseder, Claudia 41, 293, 604 Brück, Gregor 203, 208, 216, 415

Brunfels, Otto 255, 264, 272, 284, 295, 297, 299, 303 f., 314, 318, 355, 423, 425, 586–594, 596–601, 711 ff.

Bruni, Leonardo 255, 372, 585, 611 Brunner, Leonhard 316

Bubenheimer, Ulrich 4, 11, 26, 33 f., 42, 93, 101 f., 109, 134, 151, 157 ff., 200 f., 453, 463 f., 466 f., 469, 471, 488 f., 498, 501, 508, 547, 557, 561, 563, 618, 636, 648

Bucer, Martin 24, 26 f., 39, 41, 52, 76 f., 92, 218, 242, 271, 279, 297, 299, 317, 319, 328, 330, 346, 359 f., 365 f., 369, 403, 437, 442 f., 477, 530, 600, 661

Büchi, Albert 184

Buchwald, Georg 144, 200 f., 215, 382 Buckwalter, Stephen E. 13, 330, 408 f., 419,

432, 711

Bugenhagen, Johannes 92, 99, 200, 205, 235, 241 f., 244, 247, 251, 340, 346, 360, 395, 398 f., 407, 432, 437, 549, 618, 683 f., 702–707

Bullinger, Heinrich 444, 601 Bünau, Günter von 280 Bünderlin, Johannes 346, 358 f.

Bünz, Enno 13, 453, 466 Burchard, Peter 186 Burckhard von Horneck 143 Burckhard, Peter 108, 374 Burer, Albert 245

Burger, Christoph 519, 550, 676 Burgkmair, Hans d. Ä. 229 Burgos, Paulus von 627 Burkhardt, Johannes 3 Burmeister, Karl-Heinz 63

Burnett, Amy Nelson 156, 412, 348, 600 Burnett, Stephen G. 28, 77, 261 Burschel, Peter 404, 686

Busche, Hermann von dem 39, 314, 341, 344, 712, 715

Butt, Adolf 205 Büttner, Frank 258 Butze, Georg 51, 687 f.

Byddell, John 718

Byzenus, Eleutherius 179, 552

Caesar, Konrad 425

Cajetan[us], Thomas de Vio 30, 42, 46–50, 133, 143, 182, 285, 519, 629

Calvin, Johannes 15, 616 Calvus, Franciscus 46 ff.

Cammerlander, Jakob 359, 364 Campanini, Saverio 458

Campanus, Johannes Antonius 365 Campeggio, Lorenzo 513

Campi, Emidio 52

Canterbury, Thomas Arundel von 437 Cantimori, Delio 368

Capito, Wolfgang Fabritius 18, 23, 34–41, 43 f., 45, 55, 61, 63 ff., 70 f., 87, 142 f., 151, 198, 233, 235, 285, 315, 319, 325, 327, 330, 349, 366, 432, 434 f., 440–443, 452, 455 ff., 459, 461, 476, 509, 522, 531, 589 f., 600, 714 f.

Capnio s. → Reuchlin

Capreolus, Johannes 158, 161 f.

Captivus Septemcastrensis s. → Georgius von Ungarn

Cárdenas, Livia 648 Caroti, Stefano 41 Carter, Harry 309, 333

Cassiodor, Flavius Magnus Aurelius 336 Castelberger, Andreas 39, 52, 348, 432 Castellio, Sebastian 570

Catharinus, Ambrosius 716 Cato, Marcus Porcius 264, 336 Catto, Angelo 330

Cellarius, Johann 23, 508 ff.

Celtis, Konrad 28, 262 Ceres 17, 357

Cervicornus, Eucharius 59, 358, 425, 596 Ceva, Bonifacio de 265

Chrisman, Miriam Usher 2, 231, 257, 261 f., 277, 336 f., 341, 346, 351, 425, 427 Christman, Robert J. 686 Christ-von Wedel, Christine 47 Chrysostomos, Johannes 40, 73, 142, 255,

426, 546 ff., 613

Cicero, Marcus Tullius 35, 340, 370, 372, Clairvaux s. → Bernhard von Claivaux377 Claji, Nicasius 477 ff.

Claudianus, Claudius 17

783

Personen

Claus, Helmut 3, 57 ff., 83, 88, 94, 107 175, 198, 226, 230, 232, 314, 327 f., 359 f., 370 f., 392, 398, 402 ff., 412, 417, 420, 424, 563 Clebsch, William A. 714–717

Clemen, Otto 13, 36, 40, 46, 51, 53, 55, Clemens V., Papst 665 Clemens VII., Papst 171, 614 Cles, Bernhard von 366 Clichtoveus, Josse 705

Cochläus, Johannes 24, 37, 118, 248 f., 311 f., 425 ff., 437, 459, 472, 601, 613, 615, 617, 703–712

Coelestin V. (Papst) 605 f.

Cohrs, Ferdinand 628, 673, 676, 681, 683 ff., Coct, Anémond de 347696

Cole, Richard G. 1, 3 Contarini, Carlo 428 Copeland, Rita 610, 709 Copp, Johann 406 Costa, Georg 205 Cordatus, Konrad 21 Corsten, Severin 219, 257

Corver, Simon 400 f., 475, 575 ff., 582 ff. 510, 512, 547, 571, 709

Craven, William G. 458 Creasman, Allyson 12, 18, 178 Cremona, Gerardus de 304

Cronberg, Hartmut von 293, 375, 388, 392, 411, 416, 433

Crosner, Alexius 56, 137 Cruciger [Krutziger], Caspar 379 Cuba, Johann von (Joann Wonnecke von

Kaub) 354

Cues [Kues], Nikolaus von 16, 623 Curio, Valentin 35, 52, 166, 187, 247, 315,

407, 534, 618

Cuspinian, Johannes 459, 461

Cyprian von Karthago 34, 494, 546, 620 Czaika, Otfried 399

d’Ailly, Pierre 336

Dall’Asta, Matthias 67, 269, 530, 572 Dachser, Jakob 432, 438

Dammaschke, Marion 417 Dammerer, Katharina 336 Daniel (Prophet) 234, 639 Daniell, David 715

Dannenbauer, Heinrich 144, 176, 400, 561 David (König) 275, 277

De Boer, Jan-Hendryck 15, 90, 139, 178, Dejung, Christoph 365, 622, 717457 Delius, Hans-Ulrich 134, 549, 634 Dembek, Arne 597, 701, 710, 712 ff.

Demeisi, Usamah 304 Demeter → Ceres Demosthenes 23, 377

Denck, Hans 314–322, 346, 438, 440, 563 f., 567, 569

Denifle, Seuse 440

Deppermann, Klaus 317, 333, 359 ff., 364 f., 369, 416

Deutz, Rupert von 248 f., 251 f., 601, 707, Didimus Faventinus s. → Melanchthon, 710

Philipp

Diemling, Maria 627

Di[e]nstedt, Ulrich von 37, 54, 468, 473 Diepold, Johannes 419

Dierk, Heidrun 618

Dietenberger, Johannes 426 f., 705, 710 Dietrich, Veit 21, 467

Dietsch, Paul 602 Dietz, Ludwig 399, 402 Dill, Ueli 47, 67 Dingel, Irene 15, 628

Dinkelsbühl, Nikolaus von 265 Dionysos 237

Dioskurides, Pedanios 255 f.

Dipple, Geoffrey 315, 359, 365 Distelmair, Konrad 231

Dölsch, Johannes 140, 477 ff., 482, 484, 517 f.

Dolzig, Hans von 690 Domitian (röm. Kaiser) 166 Domitzer, Johannes 355 Donat, Paul 336

Donatus, Aelius 27, 28, 336, 372 Döring, Christian 41, 44, 171, 201, 210,

216 f., 220, 381, 382, 389, 392–395, 557 Döring, Karoline Dominika 11 Döring, Thomas 19

Dorn, Hans 398 Dörner, Gerald 572 Dornum, Ulrich von 364

Drach, Johannes (Draconites) 408, 414 f.

Dress, Walter 519 Drews, Paul 461 Dröse, Albrecht 451 Drübel, Eckhart zum 350 Düfel, Hans 676 DuMolin, Guillaume 346

Dungersheim, Hieronymus, gen. Ochsen­

fart 121, 174 f., 196, 202, 258, 531 f., 629 Duns Scotus, Johannes 28, 111, 530 Duntze, Oliver 221, 262, 353 Durandus de Sancto Porciano 336 Dürer, Albrecht 54, 126, 157, 159, 216, 378,

383 ff., 557, 656, 663, 669, 683 Durrer, Robert 607, 609 Dykema, Peter A. 647 Dyon, Adam 498, 694 Ebeling, Gerhard 136

Eberlin von Günzburg, Johann 75, 229 f., 340, 348, 375, 393, 408, 411, 417, 696 Eberstein, von (Familie) 275 Ebner, Hieronymus 100, 128, 437, 593 Eck, Johannes 23 f., 29–32, 35, 39, 43, 54 f.,

58, 78, 103, 106, 111, 128, 133 f., 139 f., 143, 147, 151–154, 157 f., 170 f., 181 ff., 185, 187 f., 191, 195–199, 281, 285, 352, 426, 428, 452, 454, 460 ff., 465, 468 f., 479, 484, 487–490–498, 500 f., 503–510, 513, 515, 517 f., 539, 633 f., 636, 698, 705, 710 Eckhart, Johann 222

Eckstein, Utz 352

Edward VI., englischer König 715 Edwards Jr., Mark U. 1, 3, 373

Egenolph[/ff], Christian 358, 361 f., 612, Egran[us], Johannes Sylvius 30, 35, 106, 622

488, 636

Ehbrecht, Wilfried 398

Ehmann, Johannes 135, 172, 623, 627 Ehrensperger, Alfred 318

Eichstede, Heinrich 419 Eisenhardt, Ulrich 12, 18, 25, 178 Eisenmann (Johannes Hessus Montanus) Eisermann, Falk 510 4, 11, 42, 453, 463, 466,

470, 648, 662

Eisleben s. → Agricola, Johann Eleutherius Bizen → Byzenus

Elias (Prophet) 361 f., 364, 411, 571, 579 Elisabeth (Mutter Johannes des Täufers) Elkhadem, Hosam 32 304

Elner, Georg 86 Elsmann, Thomas 399 Emden, Ulrich von 419 Emmen, Ambrosius 34

Emser, Hieronymus 33, 76, 118, 153, 156, 183, 209, 271, 291, 372, 406, 417, 437 f., 510 f., 524, 705

Entfelder, Christian 359, 440 Epp, Sigismund 111

Erasmus von Rotterdam, Desiderius 16, 18, 27, 29, 31, 32–35, 39 f., 43 f., 45 f., 55,

Erlinger, Georg 405–414, 434, 531 ff.

Eschenbach, Wolfram von 255 Eschenhagen, Edith 124 Escher, Hermann 218 Escher, Konrad 540

785

Personen

Esschen, Johann von den 586, 686 Eugen III., Papst 641

Euseb von Caesarea 33, 356, 375 Eustachius von Sebaste 24 Euticus, Henricus 262 Evagrius, Ponticus 549, 551 Eyb, Albrecht von 229, 336

Eyb, Gabriel von 458, 487 f., 490, 494 Eydinger, Ulrike 9, 340

Ezechiel (Prophet) 639

Faber Stapulensis, Jacob s. → Lefèvre d’ Étaples, Jacques

Faber, Tobias 419

Fabisch, Peter 30, 89, 163, 314, 665 Fabiunke, Günter 373

Fabri, Johann[es] 70, 143, 312, 352, 426, 509, 534, 536–541, 616 f.

Falk, Tilman 384, 386 ff.

Farckall, Amandus 222, 297, 302, 536 Farge, James K. 514

Fauth, Dieter 563 Feld, Hartmund 28

Feldkirch, Bartholomäus Bernhardi von 108, 121, 175, 373, 458, 463 f.

Fellenfürst, Aegidius 404, 406, 408, 532 Ferber, Moritz 171

Ferdinand II. (König von Aragon) 330, Ferdinand von Österreich, Römischer 369

König, dt. Kaiser 404, 424 Ficino, Marsi(g)lio 258, 265 Filippo, Beroaldo 337 Firn, Anton 442 Fischer, E. W. 411 Fischer, Friedrich 408 Fischer, Christoph 18 Fisher, John 705, 707, 709 f., 713 Fish, Simon 716 f.

Fitos, Stephan 12

Flach, Martin d. J. 66, 150, 262, 336, 534 Flachmann, Holger 3, 26, 84, 197, 199, 201,

205, 207, 384

Flacius, Matthias gen. Illyricus 172, 595, 607, 616, 672

Flavius Josephus 355 ff.

Fleck, Miriam Verena 160, 223 Fleming, Gerald 647

Florin, Mario 554, 557 Flötner, Peter 251 Flüe, Nikolaus von 607 ff.

Fontanella, Johannes Piso 459 Foster, Claude R. Jr 359 Fra Filippo di Strata 16 Fraas, Hans-Jürgen 673 Francisco, Adam S. 623

Franck, Andreas, gen. Camicianus 159, Franck, Margarete (geb. Beck) 365346 Franck, Sebastian 320, 358 f., 364–369,

567 f., 622, 624 ff., 716 f.

Frank, Christina Beatrice Melanie 616 Frank, Günter 547

Franke, Carl 64, 98, 101, 215 Franz I., König von Frankreich 514 Franz von Assisi 348, 478 Franz, Günther 75, 414, 435 Franz, M.L. 607

Frei, Kaspar 35

Freisleben, Christoph 327 Freudenberger, Theobald 121, 196 Fried, Johannes 663

Friedberg, Peter von 16 Friedensburg, Walter 649

Friedrich I., König von Dänemark und Norwegen 361

Friedrich I., gen. Barbarossa, Kaiser 172 Friedrich III., Kurfürst von Sachsen, gen.

der Weise 25, 30–32, 46, 49 f., 54, 58, 60, 78 f., 82, 96, 108, 111, 121, 128, 136–139, 153, 170, 186, 191, 200–204, 242, 255 f., 279, 380 ff., 393 ff., 411, 415, 420, 433, 464, 466, 469, 495, 509, 528, 541, 573, 633 Friedrich I., Markgraf von Branden­

burg 595

Friedrich, Johann 207 Fries, Lorenz 288 f., 355 Frith, John 716

Fritzhans, Johann 231, 373, 393 Froben, Hieronymus 39, 43

Froben, Johannes 21, 34, 36–39f, 43 ff., 48 f., 52, 61, 65, 67, 69, 70, 71, 74, 75, 76, 78, 88, 111, 125, 132, 142, 152, 199, 232 f., 235, 237, 241, 244 ff., 250, 251, 309, 311, 313, 335, 337, 340, 476, 510, 546 f., 576, 597 Frölich, Jakob 338

Frosch, Johannes 333

Froschauer, Christoph 40, 52, 177, 209, 218, 222, 306 f., 315, 323, 444 ff., 534, 536, 540 f., 543, 600, 630

Froschauer, Hans 231 Fuchs, Franz 19 Fuchs, Hero 425 Fuchs, Jakob von 47, 408 Fuchs, Reimar Walter 257

Fuchs, Thomas 13, 131, 458, 486, 532 Fudge, John D. 8, 713

Fulgentius von Ruspe 593 Funk, Ulrich 540

Furter, Michael 36, 257, 262 ff.

Füssel, Stephan 16, 19, 229, 305 f.

Fust, Johann 305 ff.

Gäbler, Ulrich 359, 532, 542, 545 Gaguin, Robert 265

Galenos, Aelius 354 Gallinarius, Johann 258 Gallus, Jodocus 28

Gansfort, Johannes Wessel 327, 546, 575–584, 616 f.

Gasparus (Abt) 515 Gast, Hiob 600

Gastel, Jörg 230 f., 411, 421 Gebweiler, Hieronymus 264, 341 Geiler von Kaysersberg, Johannes 27,

295 f., 337, 341 Gellius, Aulius 41 Gehrt, Daniel 100

Geldenhauer, Gerhard (gen. Novioma­

gus) 327 f., 582 f.

Geldner, Ferdinand 219 f., 257 Gelffs, Bernhard 179 Gemmingen, Georg von 258

Gengenbach, Pamphilius 151, 220, 229, 231, 348

Georg II. Marschall von Ebnet 262 Georg, Herzog von Sachsen, gen. der

Bärtige 23, 40 f., 52, 107 f., 146, 156, 183, 192, 198 f., 204, 209 f., 226, 370, 373, 387 f., 390, 416, 420, 430, 486, 491, 494 ff., 501, 503, 511, 513 f., 528, 535, 563, 678 Georgius von Ungarn [de Hungaria/ der

Siebenbürgener] 622–625

Gerbel, Nikolaus 67, 82, 279, 283, 287, 310, 522, 530

Gerbert, Camill 365 Germann, Martin 30, 575 Germanus, Nicolaus 28 Germanus, Otho 132 Gersdorff, Hans von 293

Gerson, Jean 66, 233, 235, 336, 518 f., 521 Gerung, Christoph 432

Geyer, Hermann 570 Ghinucci, Girolamo 182 Gieles, Marcel 686

Giese, Erich 98, 100 f., 122, 215 Gieseke, Michael 13

Gilmont, Jean-Francois 4, 13 Giovio, Paolo 623

Glarean, Heinrich 45, 73, 76, 152, 514, 534 Glaser, Martin 185

Glitzsch, Konrad 34 Glor, Achatius 33 Gnidius, Matthaeus 284 ff.

Goclenius, Conrad 366 Godecke, Heinrich 419 Godecke, Sebastian 419 Goertz, Hans-Jürgen 34, 563 Goeters, J. F Gerhard 315 ff., 321, 432,

544 f., 565, 567 f.

Goff, Frederick R. 233 Gold, Ennius 580 Goltze, Moritz 216 Gonzaga, Federigo 614 Gonzalo, Herzog von Sessa 330 Görres, Daniel 657

Gordon, Bruce 27 Gottschalk, Heino 463

Gössner, Andreas 102, 111, 427, 463 Göttert, Karl-Heinz 379

Götze, Alfred 403, 676 Götz, Paul 353 Graf, Klaus 411 Graf, Urs 234 Grafton, Anthony 27 Gra[h]n, Heinrich 18, 596 Gramsch, Robert 375

Grane, Leif 23, 31, 136, 139, 146, 153, 279 f., 285, 288, 463, 486, 504, 508, 546, 549 f., Grapheus, Johannes 573 716

787

Personen

Gratius, Ortwin[us] 91, 179 Grave, Claes de 520 Grebel, Konrad 40, 348 f.

Green, Jonathan 293, 360 Greenblatt, Stephen 12, 29, 585 Gregor von Nazianz 336, 375, 547 f.

Gregor von Nyssa 142 Gregor von Rimini 550

Gregor I., Papst 260, 299, 640, 706 Gregory, Brad Stephan 404 Greiffenberger, Hans 425, 433

Greschat, Martin 27, 76, 272, 297, 330, 365, Grethlein, Christian 427 1

Gretzinger, Benedictus 400 Greving, Johannes 454 Greyerz, Kaspar von 47

Grien, Hans Baldung 269, 271, 274 ff., 292, 295, 332, 442, 631

Griesbüttel, Jakob 432

Grimm, Heinrich 29, 33, 35, 40 f., 45, 52, Grisar, Hartmann 662 Gritschke, Caroline 328 Grochovina, Nicole 318 Groll, Karin 647, 649, 656 f., 662 Groner, Johannes 205 f.

Gronewalt, Andreas 4 Grosse, Sven 43, 47 Grote, Ludwig 389 Grötzinger, Eberhard 541

Grumbach, Argula von 2, 231, 407, 409, 420, 425, 433, 532, 677, 696

Grundmann, Herbert 182, 452, 605, 672 Grunenberg, Johannes 1, 20, 28 f., 31, 36,

Grüner, Hans 618

Grüninger, Johannes 257, 259–264, 266 f., 286, 288, 295, 354, 427, 539

Grüninger, Georg 305 Grynäus, Simon 333 Guderian, Hans 228, 438 Guggisberg, Hans R. 570 Guileretti, Stefan 515 Guillermus Parisiensis 232 ff.

Guldenmundt, Hans 603, 606 f.

Gülpen, Iloka van 267, 269 Günthart, Romy 220 Günther, Franz 463, 531 f.

Günther, Gerhard 688

Günzburg s. → Eberlin von Günzburg Gutenberg, Johannes 19, 22, 219, 305 f., 333 Gutjahr, Mirko 466

Gutknecht, Jobst 83, 596, 619, 692 f.

Güttel, Kaspar 53, 175, 231, 340, 432, 473 Gymnich, Johann I. 425

Gynoraeus, Petrus 185 Haab, Johannes 540 Haas, Steven W. 717

Hadrian VI., Papst 139, 172, 300, 402 Hafenbrack, Johann 63

Haferitz, Simon 417, 419 Hager, Hans 222, 444 f., 540 Hagen, Kenneth 547 Haimerl, Franz Xaver 673 Hales, Alexander von 66 Hall, Matthew 221

Hamm, Berndt 1 f., 4, 42, 47, 396, 425, 451 ff., 510, 538, 552, 619, 628 Hamm, Joachim 404, 406 f.

Hammann, Konrad 135, 173, 280, 716 Hammer, Gerhard 4, 54, 477, 479 Hammer, Wilhelm 26

Hampe, Theodor 204 Hanisch, Evelyn 547

Hans von Erfurt 189 f., 344, 638 Hardenberg, Albert 575 f., 581 Hardtwig, Wolfgang 559 Hartfelder, Karl 26 Hartmann, Martina 616 Hartmann von Hallwil 142

Hase, Martin von 203, 414, 416 Hase, Oscar von 213, 219

Hasse, Hans-Peter 33, 41, 94, 157, 161, 182, 197, 200 ff., 207 f., 561, 646

Hasselhorn, Benjamin 466 Hatten, Maternus 39

Hätzer, Ludwig 315–321, 323 f., 432, 440, 444, 542–545, 564–570

Haubold, Fritz 98, 101, 215 Hauffen, Adolf 366 Haug, Jörg 316

Haugk von Jüchsen, Jörg 438 Hauser, Martin 532

Hausmann, Nikolaus 349, 683 ff.

Hayden-Roy, Patrick 366

Hebenstreit-Wilfert, Hildegard 2, 686 Hedio, Kaspar 40, 73, 356 ff., 442, 539 Heege, Franz 662

Hegel, Karl 411 Hegenwald, Erhart 690 Hegenwald, Erich 536–540, 544 Hegesipp 33, 356, 358

Hegler, Alfred 365

Heidrich, Jürgen 685 f., 688, 690 f.

Hein, Markus 486

Heinrich, Herzog von Braunschweig­Wolf­

fenbüttel 195

Heinrich VII., Kaiser 312

Heinrich VIII., König von England 702 f., 705, 707, 713, 716

Heinrich von Sachsen 387 Heiser, Sabine 648 Hellinga, Lotte 306 Helmholz, Richard H. 618 Henkel, Mathias 419 Henneken, Valentin 181 Hennig, Gerhard 48

Henoch (Prophet) 361 f., 364, 571 Heresbach, Konrad 65

Hergot, Hans 40, 52, 83, 210, 212, 406, 432, 564, 694

Hergot, Johann 212 Hering, Hermann 146 Herlin, Martin 295 Hermann, Nikolaus 231 Herodes 387

Herolt, Johannes 233 Herr, Michael 358

Herrmann, Christian 19 Herrmann, Fritz 188 Herrmann, Gotthilf 218 Hersfeld, Lampert von 28 Herte, Adolf 706

Herwagen, Johann 443, 585, 714 Herwick s. → Hilten[nius]

Hess, Johannes 35, 116, 375, 557 Hesseler, Peter 52, 528 Hessus, Eobanus 292 Heyden, Sebald 356 Heydenreich, Gunnar 657 Heydenreich, Konrad 159

Hieronymus 21, 34, 40, 65, 68 f., 71, 74 ff., 78, 255, 260, 358, 455, 546 f., 549 ff.

Hieronymus, Andreas 406

Hieronymus von Prag 140, 571, 585, 612 Hieronymus, Frank 233 ff., 237 f., 240–245,

253, 482, 484, 564, 575 Higman, Francis 12, 346, 514 Hilarius von Poitiers 546 Hildegard von Bingen 607 Hill, Kat 318, 341, 353, 361, 431 Hilten[ius], Johannes 615

Himmighöfer, Traudel 209, 237, 265, 315 ff., 444 f.

Hinten, Wolfgang von 554, 556 Hirschfeld, Bernhard von 650 Hirstein, James 36, 43, 56, 79, 84 f., 101,

337, 629

Hisolidus, Matthäus (Hitzschold/Hiscold) 420, 500, 509

Hispanus, Petrus 456, 460 Hittorp, Gottfried 358, 425 Hochstraten s. → Hoogstra[e]ten Hock, Theobald 264

Hoen, Cornelius Henricus 314, 437, 600, Hoënegg, Matthias Hoë von 22712 Höfert, Almut 11, 623

Hoffman, Melchior 319, 333, 359 ff., 364, 369, 416, 438, 532

Hoffmann, Gottfried 73, 600 Hoffmann, Konrad 542 Hofmann, Christoph 207

Hofmann, Hans-Ulrich 384, 605, 607 Hofmann, Konrad 647

Hohenberger, Thomas 4, 231, 350, 406, 420

789

Personen

Holbein, Hans d.J. 160, 236, 238, 240 f., 254, 579

Holborn, Hajo 293

Holeczeck, Heinz 285, 293, 311, 340, 356, 407, 548, 597, 715

Hollonius, Lambert 45

Höltzel, Hieronymus 231, 412 ff., 470 Holzberg, Nikolaus 454

Holze, Heinrich 399

Homer 36, 65, 91, 113, 126, 262, 264, 377, Honemann, Volker 442 419

Honselmann, Klemens 23

Hoochstraeten, Michiel Hillen van 508, 630, 639

Hoogstra[e]ten, Jacobus 139, 168, 178 f., 189, 274, 285, 338, 500, 515, 629, 710 Hoogstraeten, Johann 715 ff.

Hopfer, Daniel 631 Hopfer, Hieronymus 631 Horawitz, Adalbert 537 Horaz, Quintus F. 340 Horius, Nikolaus 607, 609 Horn, Ewald 457 Hornung, Katharina 355 Horncken, Ludwig 41

Höss, Irmgard 186, 423, 548, 647, 690 Hoyer, Siegfried 203, 415, 423, 585, 587,

592 f., 595 f., 617 Hsia, R. Po-Chia 178 Huber, Konrad 366 Huber-Rebenich, Gerlinde 47 Huberinus, Caspar 205 Hubert, Friedrich 78, 351 Hubmaier, Balthasar 318, 444, 456 Hudson, Anne 709

Hufpuff, Matthias 262, 353

Hugwald, Ulrich 59, 238, 243 ff., 482 ff., 520 f., 564, 575, 581 f.

Hummelberg, Michael 540

Hus, Johann (Jan) 31, 35, 53, 76, 88, 140, 156, 243, 423, 438, 501, 512, 534, 571–575, 585–589–593, 595 f., 600 f., 611–617, 656, 694, 713

Hut, Hans 51, 53, 212, 318, 320, 359, 432 f., Hütlein, Matthias 621567

Hutten, von (Familie) 275

Hutten, Ulrich von 39 ff., 57, 61, 77, 106,

Ickelsamer, Valentin 311, 407, 433, 434, Indagine, Johannes 293 ff.436

Irenaeus von Lyon 546

Isabella, Königin von Kastilien 330 Isengrin, Michael 33

Isenmann, Eberhard 90, 219 f., 224, 335 Iserloh, Erwin 89, 126, 130 f., 163, 180, 454,

456, 466, 486, 504 Isidor von Sevilla 255 Israel, Uwe 295

Jac[/k]ob[us] (Organist) 53, 572 Jacobi, Thorsten 628

Jakobus (Apostel) 234, 356, 383, 572 Jakob, Cyriakus 327

Janov, Matthias von 423, 588, 591, 594 Janse, Wim 576

Janssen, Johannes 20

Jenny, Markus 78, 685 f., 688, 690 f.

Jenson, Nikolaus 305 Jetzer, Johann [/Hans] 274 Joachim von Fiore 379 Joestel, Volkmar 349, 416 Johann von Lübeck 595

Johann Friedrich I., Kurfürst von Sachsen 137, 204, 208, 215, 382, 414 f.

Johann Georg, Herzog von Sachsen 22 Johann Wilhelm, Kurfürst von Sachsen Johann, Kurfürst von Sachsen, gen. der 128

Beständige 98, 118, 119, 128, 137 f., 380 Johannes (Apostel) 383

Johannes Damascenus 547 Johannes de Garlandia 194 Johannes der Täufer 32, 356

Jonas, Justus 92, 235, 247 f., 430, 504, 623, Jørgensen, Ninna 684 399, 451

Josef (bibl.) 32, 658

Jost, Lienhard 360 Jost, Ursula 359 ff.

Juche, Wolfgang 34

Jud, Leo 317, 444, 541, 600, 630 Judas (bibl.) 187, 195, 287, 359

Judas Nazarei [pesud. Konrad Pellikan?]

65, 375, 400, 402, 717 f.

Juhász, Gergely M. 706 Julius II., Papst 314, 467, 665 f.

Jung, Martin H. 46, 532 Junghans, Helmar 467, 477, 510 Jungmann, Josef Andreas 194 Jürgens, Henning 628 Jürgensmeier, Friedhelm 588 Jurkowski, Manreen 610 Jütte, Robert 621 Kachelofen, Konrad 371

Kadolzburger, Nikolaus (Kattelsburger) Kaffmeister, Hans d.J. 433 593, 595

Kähler, Ernst 87, 479, 486 Kaiser, Jürgen 349

Kalkoff, Paul 57, 170, 186–189, 224, 293, 408, 628, 633, 651

Kampe, Jürgen 451

Kantz, Gabriel 355, 420–423, 433, 592, 607, 703

Kapp, Friedrich 18 f., 40, 52, 205 Kapr, Albert 16, 219

Karbach, Nikolaus 310, 312

Karl V., Kaiser 45, 182, 186 f., 197, 256, 271, 281, 288, 293, 312 f., 431

Karlstadt, Andreas Bodenstein von, gen.

17, 23 f., 26, 31–34, 41, 43 f., 47, 52 ff., 58 f.,

– Fuhrwagen/Currus 35, 156 ff., 372, 646, Kaschek, Betram 648 679

Kastenbauer, Stefan (Agricola) d.Ä. 419 Kathe, Heinz 22, 109

Kaufmann, Gustav 182, 457, 497 Kaufmann, Ueli 309

Kautz, Jakob 311, 318

Kawerau, Gustav 611 f., 646 f., 649, 656 Kaysersberg s. → Geiler von Kaysersberg,

Johannes

Keil, Gundolf 314, 354 Keller, Andreas 340, 350 Keller, Ludwig 567 Keller, Michael 444 Kern, Kunz 436 Kern, Margit 231 Kern, Ulrich 329 ff.

Kessler, Johannes 38, 319, 561, 686 Keßler, Martin 453, 562

Kettenbach, Heinrich von 230 f., 340, 400, 407–412, 414, 416, 672, 696

Keunecke, Hans Otto 243 Keute, Hartwig 356 Kimhi, Moses 35, 573 Kintzinger, Martin 452 Kirchhoff, Albrecht 53 Kirchhoff, Karl-Heinz 178 Kirchner, Ambrosius d. Ä. 396 Kirchner, Wolfgang 396 Kirn, Hans-Martin 39 Kisch, Guido 178 Kistler, Barthold 262 Kittelson, James M. 327, 330 Klaiber, Wilbirgis 428 Kleineidam, Erich 19, 406, 513 Kleinschmidt, Erich 28 Klemm, Heinrich 255 Klockow, Reinhard 622 Kluckhohn, August 411

Klug, Josef 65, 84, 220, 392 f., 417, 486, 549, 602 f., 612, 618 f., 623, 687 f., 692, 694 f., 698, 702

Knaake, J. K. f. 56, 89, 101, 150, 163, 193, 218, 557, 634

Knape, Hans 420, 688–691, 693 Kniebis, Nikolaus 389

791

Personen

Knobloch, Johann 78, 192, 220, 262, 266, 272, 277, 295, 314, 336 f., 347, 419, 559, 565, 600, 618, 658, 711

Knopke, Andreas 247, 251 Koberger (Familie) 250 Koberger, Anton 213 f., 232, 382 Koberger, Johann 40

Kobian, Valentin (Veltin) 316, 369 f., 442 Kobuch, Manfred 204

Koch, Gustave 350 Koch, Herbert 414 f.

Kock, Thomas 13

Koepplin, Dieter 384, 386 ff.

Koffmane, Gustav 100, 420

Köhler, Hans-Joachim 1, 2, 3, 226, 293, 344 Köhler, Walther 26, 29, 33–36, 434, 583, Kohl, Paul 600 210

Kohler, Alfred 404

Kohnle, Armin 139, 184, 192, 198, 402, 486, 501, 548

Kolb, Franz 317 Kolb, Robert 474

Kolde, Theodor 463, 576, 578 Koler, Andreas 102

Kommer, Dorothee 2, 302, 361, 421 Könneker, Barbara 454

Konstantin, röm. Kaiser 613 Kopernikus, Nikolaus 204, 251

Köpfel, Wolfgang 220, 223, 231, 304, 313, 316, 328, 335, 346, 349, 351, 387, 409, 434, 440–443, 714

Kore 17

Kornkauff, Jakob 350 Korsch, Dietrich 216

Körsgen-Wiedeburg, Andrea 403 Korn, Gallus 231, 404

Korth, Hans-Otto 352, 686, 688, 690 Köster, Gabriele 688

Kotabe, Shinichi 498, 648 Kouba, Jan 685

Krabbe, Otto 595 Krafft, Johannes 530 Kramm, Heinrich 26 Krantz, Albert 429, 617

Kratwohl, Heinrich 262, s. a. → Euticus, Henricus

Krautwald, Valentin 325, 328, 333

Kreber, Michael 71

Kremer, Michel (gen. Buchführer) 203, 414 ff., 534, 593

Krentz, Natalie 93, 144, 180, 200, 468 Kretz, Mattias 426

Kreutzer, Veit 172 Krodel, Gottfried G. 200 Kronenberg, Maria Elizabeth 576 Kropatschek, Friedrich 140, 175, 200, 205,

482, 518, 683 Kroker, Ernst 80

Kruffter, Servatius 70, 72, 425 Krumpach, Nikolaus 611 Kruse, Gottschalck 710

Kruse, Jens-Martin 22, 102, 109, 140, 458, 463, 508, 547

Küchenmeister, Sebastian 477 f.

Kück, Eduard 388, 717 Kuhle, Joachim 251, 360 Kühlmann, Wilhelm 179, 451 Kühne, Hartmut 453, 466 Küffer, Nikolaus 338

Künast, Hans-Jörg 229 f., 335, 427 f., 431 ff.

Kuninger, Gallus 48 Kunz, Armin 384, 647 Kurze, Dietrich 604 Kusukawa, Sachiko 26 Kymäus, Johannes 613 Laager, Jacques 584

Lähnemann, Henrike 687, 694, 698 Lambert, François von Avignon 248 f.,

346 f., 393

Lamparter, Georg 67 Lamparter, Nikolaus 515

Lamping, Antonie Jan 512, 572, 709 Landsberg, Martin 23, 76, 88, 107, 146,

153, 175 f., 373, 430, 497 f. 501, 509 f.

Landschad, Hans [Neckar­] Steinach von 355

Landtsperger, Johannes 318 f., 359, 438 Lang, Johann[es] 20, 26, 30, 35–38, 42 f.,

45, 52, 54, 59, 64, 82, 86 f., 89, 101 f., 105, 107, 109, 111, 121, 126, 147, 150, 152, 159, 177, 280, 454, 461, 466, 468 f., 471 f., 503, 509, 511 f., 547, 555 ff., 640, 695

Lang, Matthäus 494 f.

Langenmantel, Eitelhans 438

Langmantel, Christoph 86 Langhans, Sebastian 51, 687 f.

Lasius, Balthasar 309 Laub, Ulrich 272 Laube, Adolf 1

Laubenberger, Franz 264 Lauchert, Friedrich 163 Lauterbach, Anton 22, 26, 131 Lauterfeld, Heinrich 207 Lavater-Briner, Hans Rudolf 444 Lazarus (bibl.) 361

Le Roy Ladurie, Emmanuel 27, 309 Lechler, Gotthard 599

Leder, Hans-Günther 628, 633 Lee, Edward 76, 179, 285

Lefèvre d’Étaples, Jacques 19, 38, 140, 338, Lehmann-Haupt, Hellmuth 546 305, 333 Leibetseder, Mathis 470

Leinkauf, Thomas 547 Leistner, Kristina 230

Lemberger, Georg 383, 389 f., 421, 681 Lemnius, Simon 25, 196, 207 f.

Lemp, Johannes 530 Lentes, Thomas 662

Leo X., Papst 19 f., 49, 69, 89, 104, 127 f., 130 f., 170, 180, 182, 191, 249, 274, 287, 405, 466 f., 469 f., 474, 629, 632 ff., 637, 639 ff., 645, 659

Leonhardt, Jürgen 102, 372 Leonrodt, Hans von 157

Leppin, Volker 2, 15, 30, 41, 129, 134, 146, 396, 456, 458, 461 f., 469, 473, 486 ff., 501, 554, 557, 561, 663, 696

Lepusculus, Sebastian 33 Leßer, Friedrich Christian 22 Lesclencher, Michael 481 Leu, Urs B. 398

Licentius Evangelus s. → Rhenanus, Beatus Lichtenberger, Johann[es] 604 f.

Liebisch, Caspar 541 Liebmann, Maximilian 407 Lienhard, Marc 365, 403 Lietzmann, Hans 38 Liersch, Helmut 33 Limpurger, Telamonius 46

Linck, Wenzeslaus[/Wenzel] 30, 42, 49, 56, 86, 90, 103 f., 144 f., 185, 210, 231, 317, 340,

388, 417, 419–423, 432 f., 461, 473, 487 f., 592, 633

Lindberg, Harry 305 Lindeboom, Johannes 546 Lipphardt, Walther 690 Listrius, Gerardus 576 Livius, Titus 310

Locher, Gottfried Wilhelm 230 f., 544, 581 Locher, Hans/Johann von München (s. a. →

Rot[t], Kettenbach) 230, 411 Locher, Jakob (Philomusus) 66, 261 Lod, Jacobus → s. Lemp

Loe[/ö]scher, Valentin Ernst 44, 151 Loersfeld, Johannes 79, 585, 678, 694–698 Löhdefink, Jan 2 f., 13, 61, 717

Lohmeier, Dieter 399 Lohse, Bernhard 549, 586

Lonicer, Johannes 121, 174 ff., 280, 299, Looss, Sigrid 442 433

Lor, Johannes 40 Lorentzen, Tim 621 Lorich, Gerhard 182 Lorz, Jürgen 420, 592 Loserth, Johann 591 Lotter (Familie) 370 ff., 390

Lotter, Melchior d. Ä. 12, 20, 21, 25, 31, 32, 371, 373–378, 380–385, 388–391, 393 ff., 398 ff., 508 f., 518, 523, 548, 572, 576 f., 580, 630, 639, 676, 679, 688, 702 Lotter, Michael 371, 390, 396, 684 Löwenstein, Wolfgang von 66 Luchsinger, Konrat 540 Lucke, Wilhelm 696, 698 Ludlow, Morwenna 321 Ludolphy, Ingetraut 54, 139 Ludyga, Hannes 621

Lufft, Hans/Johannes 151, 205 f., 208, 382, 390, 392 f., 398 f., 444, 616, 622, 625, 678–683, 688, 717

793

Personen

Lukian 264, 377 Lukrez, Titus Carus 12 Lülfing, Hans 398

Lupinus, Petrus 131–134, 136 Lurtsch, Georg 230

Luthardus → s. Lüthard Lüthard, Johann 61, 63, 149

Luther, Martin 3, 8, 10, 12, 15, 19 ff., 22 ff., 25 f., 30–32, 34, 36 f., 39 ff., 44, 46–50, 55 ff., 61, 63, 73, 79, 83, 90 ff., 94, 98, 102, 106 f., 111, 119 ff.,126, 128, 129, 131–134, 136 f., 144 f., 147 ff., 152 ff., 158 f., 162, 164, 500–503, 507, 539, 541, 571, 616

95 Thesen 20, 30, 35–38, 47, 54 ff., 83, 88, – als Schriftausleger 45, 58, 60

An den christlichen Adel 6, 82, 100, 112, 116, 118, 121, 123, 135, 170, 275, 277, 282, 374, 629, 632, 635, 645, 657, 665, 667, 670, – 674Assertio omnium articulorum 92, 112 – Ausgabe des Altes Testament 389 f.

– Basler Sammelausgabe (Oktober 1518) 43 ff., 48, 107, 151, 235 f., 340, 476, 484, – Bauernkriegspublizistik 406, 425, 438, 564

703, 709

Bibelübersetzung 237 f., 240 f. (s. a. → Übersetzung)

Contra scholasticam theologiam 35, 37, 54 f., 128, 281, 463, 465, 468 ff., 474, 479, – 559De captivitate Babylonica 112, 116, 171,

176, 199, 265–271, 286, 291, 374, 481, 514, 561, 629 f., 632, 635, 641, 713

De servo arbitrio 310 – Dictata super Psalterium 91 – Druckmanuskript 99 (s. a. → Hand­

schrift)

– Galaterkommentar 55, 60, 62, 87 f., 90, 105, 131 ff., 135 f., 153, 216, 520

Invokavitpredigten 200, 430, 442Operationes in Psalmos 31, 54, 59 f., 82, – Predigtsammlung 301 ff.

Resolutiones disputationum de indulgen-tiarum virtute 20, 43, 47, 83, 86, 88 f., 104 ff., 127–130, 140, 180, 468, 470, 473 f., 519, 540, 546, 557 f.

Septembertestament 58, 87, 124, 150, 210, 237, 239 ff., 299, 311, 377–382, 384 ff., 425, 442, 514, 657, 676, 678, 707, 712 – Sermon von Ablaß und Gnade 43, 83,

104, 127, 181, 469, 473 f., 552, 554, 557 – Von den guten Werken 100 f., 112 ff.,

137 f., 374, 377, 381, 395, 564, 573, 632, 651 – Von der Freiheit eines Christenmenschen

36, 56, 84 f., 101, 116, 249, 304, 343, 346, 628 ff., 713

– Wuchersermone 150

Luther, Johannes 12, 81, 117, 218, 223, 374, Lutz, Andreas 170, 426, 515657

Luxemburg, Bernhard von 187, 596, 710 Lycophron (griech. Dichter) 435 Lynne, Gwalter 714

Lyra, Nikolaus von 255, 627 MacLean, James 359 Mager, Inge 688 Magdalius, Jacobus 265

Magnus, Albertus 66, 179, 336, 673 Mai, Klaus-Rüdiger 219, 305, 333 Maimonides, Moses Ben 325 Mai[/j]or, Georg 207, 551

Maler, Matthes 31, 79, 88, 139, 152, 344, 402, 454, 511, 534, 585, 658, 661 f., 676, 694–697 f.

Manardo, Johannes 325 Mandel, Hermann 554 Mandeville, Bernhard 336 Manichäus (verurt. Ketzer) 520 Manlich, Appolonia 143

Manuel, Nikolaus 320, 444 Manz, Felix 52

Manutius, Aldus 29, 68, 75, 310, 372 Margarete, von Braunschweig­Lüneburg Margaritha, Anton[ius] 627141

Maria (Jungfrau) 32, 237, 263, 299, 658, 674, 691

Maria Magdalena 553 Maria, Johannes 553 Markschies, Christoph 5

Markt­Bergel, Arnold von 65, 576–581 Marpeck, Pilgram 319, 359

Marschalck, Haug[k] gen. Zoller 231, 351, 433, 437

Marshall, William 718 Martens, Dirk 311

Martial, Marcus Valerius 336 Martin, Max 319

Mathesius, Johannes 152 Matheson, Peter 2, 677 Matheus, Michael 219 Matsuura, Jun 26, 519 Matthias (Buchführer) 36 Matthijs, Jan 361 Mattox, Mickey 548

Maurer, Wilhelm 59, 408, 518 f., 530, 628 Maximilian I., Kaiser 178 f., 216, 229, 310, McKee, Elsie Anne 302615

McLean, Matthew 27, 63, 243 Medici (Familie) 274 Medler, Nikolaus 21 Meierpeck, Wolfgang 622

Melanchthon, Philipp 18, 26, 28 f., 31, 41, 44, 54, 58 f., 61, 63 ff., 76 ff., 82, 84, 88, 91, 101, 106, 108 f., 112, 116, 132, 136, 140, 143, 153, 156, 168, 172, 186, 189, 191–194, 196, 216, 235, 242, 245, 247 ff., 293, 311,

Melchior, Christoph 683 Melhausen, Philipp 433

Melhofer, Philipp 433

Mennecke-Haustein, Ute 136, 141 Mentelin, Johann 253, 255 ff.

Merkel, Kerstin 648

Merker, Paul 269, 279 f., 282, 284, 287 ff., Mertens, Dieter 454 65 f., 182, 255

Mertini, Nikolaus 419 Mettauer, Adrian 124 Metzler, Johann 428 Meucher, Hermann 340 Meuthen, Erich 139, 178, 187, 426 Meyer, Ernst 255

Meyer, Sebastian 432 Meyerpeck, Wolfgang 424 Michael, Angelika 681

Mich(a)el, Johann (gen. Buchführer) 414 ff., 593 s. a. → Kremer, Michel Michel, Stefan 207, 610

Mierdmann, S. 714 Mikkelsen, Hans 373

Miller, Johann 78, 454, 460, 508, 510 f., 662 Miltitz, Karl von 20, 181, 633–636 Mittelhausen, Adolf von 350 Mittelhausen, Elisabeth von 350 Mittler, Elmar 13, 219, 317, 442 Mladeřowicz, Peter (Petrus) von 611 f.

Moeller, Bernd 1 ff., 37, 4, 7, 103, 144, 176, 224 f., 297, 400, 402 ff., 408 f., 414, 420, 423, 451, 457 f., 462 f., 466, 472, 479, 532, 534, 539, 542, 545, 552, 561, 565, 633, 652, 686, 693

Mohammed (Muhammad /Mehmed) II.

Mohammed (Prophet) 623, 625614 Mohr, Georg 421, 423 Möhring, Hannes 605 Möller, Lenelotte 265 Molnár, Amadeo 588, 595 Möncke, Gisela 403 Monogrammist HB 384 Montanus (Ketzer) 520 Montanus, Guillelmus 630 Montecrucis, Ricoldo de 623, 627 Montier­en­Der, Adso von 663 Moore, William G. 346

More[/us], Thomas 38, 45 f., 476, 702 Morhart, Ulrich 369, 426, 705

795

Personen

Mörke, Olaf 398

Mosellan, Peter 31, 84, 455, 486, 494, 500, 504 f., 509, 579

Mozley, James Frederick 701, 715 Mühlhaupt, Erwin 157

Mühlpfordt, Hermann 632, 636, 638 Mueller, Frank 364

Müller, Arnd 204, 212 Müller, Harald 27 Müller, Jan-Dirk 451

Muller, Jean 269, 274, 319, 323, 336, 350, Müller, Johann 361 685

Müller, Jürgen 602 Müller, Karl 182

Müller, Nikolaus 93, 117, 119 Müller, Siegfried 398 Müller, Thomas T. 453 Müller, Ulrich 451 Mummenhoff, Ernst 90 Münden, Christian 22 Mundt, Felix 552 Mundt, Lothar 207 Münkler, Marina 451

Münster, Sebastian 33, 38, 61, 63, 149, 243, 318 ff., 325, 630, 674

Münsterberg, Ursula von 99

Müntzer, Thomas 30, 33 f., 53, 94, 96 ff., 172, 200, 204, 210, 212, 348, 406, 412, 416–419, 438, 563, 568, 636, 686, 702 Murner, Thomas 171, 204, 224, 266–269,

274, 279, 282, 284–292, 341 Murrho, Sebastian 258 Musa, Antonius 695 f.

Musaeus, Raphael 289 Musler, Johannes 84

Mutianus Rufus, Conradus 235, 258 Mutius /Mutz /Mutzen s. → Hugwald,

Ulrich

Myconius, Friedrich 1, 127, 152, 180, 222, 231 f., 473, 534

Myconius, Oswald 34 ff.

Myritz, Melchior 419

Nadler, Jörg 267, 407, 522, 531, 638 Nanni, Giovanni 614

Natalis, Herveus 33 Nauclerus, Johannes 20, 64

Nausea, Friedrich 312 Neddermeyer, Uwe 99, 219, 552 Nehlsen, Eberhard 687, 690 f.

Nepos, Jakobus 36, 65 Nero, röm. Kaiser 166 Nesen, Wilhelm 36, 39, 45, 292 Nestle, Eberhard 261

Nettner-Reinsel, Renate 271 Neubauer, Ernst 398 Neumeister, Ingeburg 340 Neuser, Wilhelm H. 541 Nickel, Heinrich 648

Niclaßhausen, Contz Drometer von 421 Nicoladoni, Alexander 359

Nicolaus, Iustinianus 69 Nider, Johannes 265 Nieden, Marcel 1 Nigri, Petrus 29

Nikolaus von Lyra → Lyra, Nikolaus von Nissen, Peter 565, 717

Noack, Thomas 486 Noah (bibl.) 652, 661 Nolcke, Christina von 597 Nolt, Anastasius 222 Northofer, Georg 456

Noviomagus 327 → Geldenhauer Nübling, Hans 325

Nützel, Caspar 473

Oberman, Heiko A. 28, 426, 451, 454, 456–459, 489, 530, 532, 541, 550, 571 Obermüller, Martin 259

Oberweimar, Florentina von 433 Ochsenfart s. → Dungersheim Ockham, Wilhelm von 66, 140, 546 Oeglin, Erhard (Erben) 346, 585 Oehmig, Stefan 13, 58, 393, 415, 420, 500,

509, 621, 678

Oekolampad, Johannes 36, 40, 55, 57, 60, 65 f., 87, 92, 111, 113, 142 f., 153 f., 177, 185 f., 205, 248, 252, 315, 317, 320, 340, 358, 375, 426, 444, 452, 457, 461, 498, 509 f., 534, 547 f., 564, 717

Oelke, Harry 9, 159, 200, 205, 340, 486 Oelschläger, Ulrich 315, 565, 712 Oestendorpius, Johannes 582 Oettinger, Heinrich 423 Öglin, Erhard 88, 344, 407

Ohlemacher, Andreas 673 Oldenbourg, Maria Consuelo 313 Oldencops, Johann 20,

Oporin[us], Johannes 570 Origenes 69, 142, 186, 546 Örtler, Katharina 143

Osiander, Andreas (d.Ä.) 18, 204, 248, 251, 317, 340, 432, 532, 604, 606 f., 611, 672 Osten-Sacken, Peter von der 627 Otmar, Hans 613

Otmar, Johann 456

Otmar, Silvan 28, 41, 44, 56, 100 f., 128, 153, 157, 267, 316, 390, 432, 511 f., 536, 559, 564, 571, 630, 709

Ott, Joachim 466 Otter, Jakob 340, 355 Otto I., Kaiser 292, 687 Otto, Henrik 555 ff.

Ovid, Publius Naso 242, 264, 340 Paceus, Richard 38

Packull, Werner O. 321 Paffraff, Albertus 360

Paläosphyra, Andreas 578 → s. Althamer Paltz, Johannes von 452 f.

Pastor, Ludwig Freiherr von 19, 355 Paul III., Papst 171 f., 614

Paulus (Apostel) 59, 134, 136, 183, 234, 238, 240 f., 297, 383, 426, 521, 557, 559, 563, 572, 640, 643, 645, 676

Paulus von Burgos 255

Pelagius 465, 479 ff., 491, 493, 549, 563 Pellikan, Konrad 21 f., 27 f., 29 f., 38 f.,

59–65, 69 ff., 75 f., 83, 88, 91, 142, 149, 184, 198 f., 235 f., 238, 241 f., 244, 258 f., 261, 375, 400, 441, 443, 452, 531, 561, 564, 575, Pencz, Georg 672717

Peringer, Diepold 230 f., 420, 688 Persephone 17

Peter, Rudolphe 346, 350 Peters, Christian 347 f., 419, 695 f.

Peterse, Hans 179, 338

Peterus, Johannes s. → Petreius, Johannes Petreius, Johannes 171, 220, 238, 243–246,

248, 249, 252, 601, 612 f., 619, 629, 707 Petri (Familie) 131, 232, 253

Petri, Adam 36 ff., 41, 56, 59–63, 70, 75 f.,

Petri, Adam 36 ff., 41, 56, 59–63, 70, 75 f.,