IOHANNIS VOET,

IOHANNIS VOET,

I C T I E T A N T E C E S S O R I S I N A C A D E M I A L V G D V N O - B A T A V A

C O M M E N T A RIV ^{S '}

A D

PANDECTAS,

1 N Q V O , P R A E T E R

R O M A N l i V R J S P R I N C I P I A

AC CONTROVERSIAS ILLVSTRIORES,

I V S E T I A M H O D I E R N V M E T F R A E C I P V A E F O R I Q V A E S T I O N E S

E X C V T I V N T V R .

T O M V S S E X T V S .

CVM PRIVILEGIO S. MAI. REG. BORVSS.

H A L A E,

T Y P I S E T S V M T I B V S I O A N . 1 A C . C V R T I I . M D C C L X X X .

Sfccf?

I N D E X T I T V L O R V M

v _ ;

I N

X - •

V O E T I I C O M M E N T A R I V M

A D

P A N D E C T A S

T O M . V I . C O N T E N T O R V M .

L I B E R X L I I . T I T . V I . Ne qtiid in Ioeo facro

TITVLVS I. Dereiudicata, fiat. pag. 171

& de, effectu fententiarum, — VII. De locis & itineribus de interlocutionibus. pag. 1 publicis. 173

— II De confejfis. 55 — VIII. Ne quidin loco pub.

III. DE ce/Jiont bouortm. 6) vel mmre fiat. ^17, _ IV. Quibus ex caufts inpofi- ~ ^1X' ^De hwfWia fruen.

(eljionem eatur. ⁸⁷

V. De rebus autoritateiu.

P

Jicis poj/idendis feu venden• qmd,neafaa*mej]e*cetur. 17;

93 '— XI. Devia & itinere pub-

VI. De feparationibus. 99 Hcotefciendo. *75 _ VH.Decuratorehomsdar,- - Deftumimbus.ne qmJ

. 1 wjiuminepubliconpave eius

fiat, quo peius navigetur. i»6

•• • VIII. ()u<&ttt fraudem ct e- 'VITT \T - « » N - ditorunTfafla funt ut refti_{J J}

. ~

"

118 fluat, atque vi priori Jjla-

LIBER XLIII. tefluxit. 177

TIT.I. Deinterdi3is,fiveex. — XIV. Vtinflumine publico .

.. •/ navivare hceat. 170

frtfo rdinams acfjonwus, qua 6 7 0

prohis competunt. 145 — XV. De ripa munienda. 178

— II. Quoruin bonorum. 155 — XVI. De vi&viarmata. 179

— III. Ojiod legatorum. 161 — XVII. F/i poffidetis. igg

— IV. Ne visfiat ei qui inpof- — XVIII. De fuperficiebus 194 fefftonem mijfus erit. 165 _ XIX. Oe /Y/m-f ^/^w

— V. DE tabulis exkibendis. 167 privato. 195 TIT XX.

I N D E X T I T V L O R V M . TIT, XX. De aquaquotidiana

& tfjtija. pag. 196

— iXXf. De rivis. 198

— XXH. De fonte. 199

— XXIII. De c'oacif. 199

— XXIV. Ouodviaut clatn. 201

— XXV. Derepiiffiombiis. 204

— XXVI. De precario. 204

— XXVII, De arboribns ca-

detidis 209

— XXVIII. De glande legen•

da. 210

— XXIX. De homitie libero

exbibendo. 2IO

— XXX.De liberis exhibendis. 21 £

— XXXI. Vtrubi. 21;

— XXXII. De migrando. 2lZ

— XXXIII. De interdifto Sa!-

viano. 214

L I B E R X L I V . TIT. I. De exceptionibus,pra-

fcripticnibus & praiudiciis. 215

— 11. Deexceptione rei iudi-

cata, 229

—• III. De dherfis tciiiporali- bus prajcriptiombits, & d<?

accc(]ionibus temporum. 2Z7

— IV. De doli mali & metus

exceptione. 254

-- V. Quarum rerum aBio non

datur 260

— VI. De litigitiofis. 264

— VII. De obligationibus &

atfionibus. 266

L I B E R X L V . TIT. I. De verborum obhga-

tionibus. 284

TIT. II. D<? duobusrcis confii-

tnendis. pag. 316

— UI £)<* flibulatione fervo- •

rum. 326

L I B E R X L V I . TIT. I. De fuieirtjjoribus &

mnndatis. 32%

— II. De novationibus & de-

legationibits. 39^

— I I I . D e f o l u i i o t i i b u s & i i b e -

rationibus. 4ⁱ²

— I V . D e a c c e p t i J a t i o n e . 444

— V. De Jlipulationibus pra-

toriis. 450

—- VI. Reni pupilli vcl adolef centis Jalvam fore. 454

— VII. Iudicatum folvi. 455

— VIII. Rem ratam baberi,

& de ratikabitione. 455

L I B E R X L V I I . TIT. I. Deprivatis deliBis, 457

— II. De furtis. 461

— I I I . D e t i g n o i i t n t t o . 4 8 6

— IV. S i i s , q u i t e f l a m e n t o Iiber effe ittffus erat, pofl inortem domini ante aditant hercditatem furripuijfe aut ccrrupiffe, quid dicatur. 491

— V. Furti, adverfus natttas, cattpones, ftabnlarios. 492

— V I . S i f a m i l i a f u r t u m f e - c i j f e d i c a t u r . ^{' 4 9 2}

— VIL. Arborum furtuni ca-

farum. 4.93

— VIII. De vi bonorum ra-

ptoruvi. 495

TIT. IX.

I N D E X T I T V L O R V M .

TIT. IX. De incendio, ruina, TIT. VIII. Ad Legem CorneVv*

naufragio , nave, rate, ex- am de ficariis & venefciis. p. 6go pugnata. pag 497 _ I x De Lege pompeja de

— X. De iniuriis famofis parricidiis, 701

libellis. 503 — X. AdLegem CorneVtam de

— XI. De extraordinaviis cri- f^aty^s 4$ de fenatusconfulto

' tninibus. 543 Liboniano. 709

— XI!. De Sepulchroviolato. 550 — XI De lege lulia repetun

— XIII. De concuffime. 554 ^7 > s

— XIV. De ambivets, ^{557 ~ XH-} De lege lttlia Je anno-

. na- 7 21

— XV. De prcevaricatione. <6l VITr , ,, ...

— X I H AdLegem luliampe-

—- XVI, De receptatorious. 563 culatus, &de facrilegiis, A'

—• XVII. De furibus balnea- de reftdiiis. 722 fw* 567 — XIV. De lege lulia atnbi-

— XVIII. De effratforibus & tus • 7*7

expilatoribus. 567 — XV, Dt? lege Fabia de pla-

— XIX. Expilata bereditatis. 569 giariis. 729

XX. Stellionatus. 570 — XVI Adfenatusconfuhum

V V T ~ ^ ^ T u r p i l l i a n u m , A a b o l i -

— XXI. De termtno tnoto. <72 ,• v

tiontbus crtmtnum. 730

— XX,lr De coUegiis ir cor. _ XVI| De M/

^07' abfentibus damnandis. 736

-™)]DeWula"l"S°m°- ^m - XVIII. DequaftioniOus. 740

x — XIX, D<? pcenis. 759 L I B E R X L V I I I . — X X . D e b o n i s d a m a t o r u n i 779 TIT. I. Depublicis iudiciis. 576 — XXI. Debonis eorum, qui

_i[. D<? accufationibus &in- <™te fententiam mortem jibi

Jcriptionibus. 579 conjcivermt. 791

— III. De cttjlodia & exhibi- — XXI1- ^ vnerditiis & re- tione reorum. 600 Ha t l s & deportatts. 795

— IV. legemIuliam Ma- — XX!T Defententiampaffis

ieflatis. " 6lZ # repttutts. ,03

— V. legem luliam de adul- — XXIV* Decadaveribuspu-

teriis coercendis. 6zl nitorunt. 814

— VI. AdLegem luliam de LIBER XLIX

r/ publica. 669

— VII. Legtm luliam de TIT. I De appellationibus

vi privata. 678 relationibui. g < 5

TIT. II.

I N D E X T I T V L O R V M .

TIT. ir. A quibus appellare non L1B E R L.

llcet. pag. 8s3

Tir ^ . TIT. 1. Ad inutticibakm, &

— I I. Qtns atjuo tippellctur. g6j d l p3g. 9oj

— IV. i)uavdo appeuandum

Jit, &intra quae tcmpora. g6$ — II. De decurionibus (j fi-

— V. Dtf appellationibus reci- ^lls 10> ur,t' 9°8 piendis, vel non. 871 — III. De albo fcribendo. 909

— VI. De libellis diviijforiis, — IV. De rnuncribus & bono-

qui apnjloli dicuntur. 872 ribus. 910

— VII. Nikil novari appella" _ V. Devacatione excufa-

tione interpofita, 874 tione nmnerum, 914

— VIII. Ouce fententice (ineap-

„ . J r- 1 . „ — V I . D e l u r e i m m u m t a t i s . Q [ o peliatione rejcwaantur. 885

— IX. Anper aliumcaufce ap- ^ De Legatiotiibus926 pellationis reddi pofjvit. 8H8 — VIII. De adininiflratione

— X. SV frtfor ve/ curator vel rerum ad civitates pertinen-

tnagijiratus creatus appetla- tium. 931

vm*" ^83 „ (IX. De decretis ab ordine

.— XI. Eum, qui appeliavit, faciendis. 936

;« provincia defendi, 889

' — X. De operibus publicis. 037

— XII. A p u d e u m , a q u o a p - -7 3

pellatur, aliam caufamage• — XI. De nundinis. 941 re compellendum. 889 _ XII. DepoUicitationihus. 946

— XIII. Si pendente appella-

tione mors intervenerit. 89° XIII.Deextraordinariis co- VT\ 1 n ' . r r - „ g n i t i o n i b u s , & f i i u d e x l i -

— XIV. Deiutefifct. 891 tem fuam fecijfe diceretur. 949

— X V . D e c a p t i v i s & p o J I H -

mittio, & rtdemtu ab ho- ~ XIV' Dc proxeKtias. Y?I

Jiibus. 895 — XV, De cenjibus. 952

— XVI. De militari, 901 _ XVI, & XVII. D?

— XVI. & XVII, De cajlrenfi rum Jignifcationibus, & de petulio & de veteranis. 902 regulis iuris 954

COM-

C O M M E N T A R I V S

AD

P A N D E C T A S,

L I B E R Q V A D R A G E S I M V S S E C V N D V S

T I T V L V S I .

D E R E I V D I C A T A , E T D E

E F F E C T V S E N T E N T i A R V M , E T D E I N T E R L O C V T I O N I B V S .

S V M M A R I A .

1, Quid fit res iudicata ? Art reuS pro parte abfolvi, pro parte co?u demnari poffit ? An in Holiandia ferri pojfit fetitentia, dat den eyfch en conclufie werd ont- feyd, in voegen die gedaan e n genomen is £

$. Res iudicata quandoque denotat ipfam Jententiam , quandoqui ejfecium fententice. Quid tunc interjit inter fententiam & rent iudicatam^? fhiando impleta ceii- featur conditio, t o t dat het pro- ces uyterlyk fal vvefen geter- mineert ?

z . Quid irtterjit inter fententiam opinionem ? A/j, & quando comminationes, programmata, epifiolce, fubfcriptiones, commo- nitiones iudicum kabeant vim ret iudicatce ? De more pronuncian*

d't > videri fibi.

Voetii Cctnrn. W P. 71. £T.

4. Qnidftfententia interlocutoria?

/1» dejinitivam retrafta-

K/ pojjit, & cur ? Recenfentur plures interlocutoria, ha- bent vim definitiva An tunc per iudicem eundem revocari pof- Jint, appellatio impediatur ?

5. Interlocutoria efl, qua reus ab- Jolvitur ab injlantia. An ftmul una fententia coniungi poffit ab- folutio ab inftantia & abiudica- tio petitionis ? /fm interhcuto- ria, qua litigantes iubentur ad- ejfe delegUtis tranjigendi cauja;

vel pleniorem quorundam allega- torum probationem facere; aut Ji ipfis prafcribatur regula tra-

tfandi litem , prout in fatfis confc-ntiunt aut diffentiunt;

pojfejjio ttni litigantium adiudi- catur.

A 6. Oe

x

COMMENTARIVS AD PANDECTAS.

6 . De decretis feu adiudicatlonibus folutionis fidttciarite, pendente lite principali, ex agnito cbiro-

grapho, libro tuercatorio, con- feff.one rei, &c. Qualia de- beant concurrere requifita ? Quid., Ji ex hbro mercatorio conventus

neget totuni contrafium feu tra- jdttionem merciuml Quot cita- tiones requirantur ad eam obti-

nendam ?

Ouid, ft reus prafens ckirogra•

phum abnegct ? Quid^y Ji dila- tionern petat ad faciendam agni- tionem? Si renuat agnofcere aut inficiari-, tjy ad id condemnetur,

an appellare ab eo decreto pof • Jit ? An, ^7* usque vtdtta, herede> , ?'» officio Jitcceffores, teneantur fcripturam agnofcere, pojiquot citationes Jingantur flgmvifje ? Ottid jttris, Ji quis hterarum imperitus tantum fub-

•notaverit ?

$. evitet fiduciaria folutionis decrettm, allegando, /e- injtru•

•mentum, fubfcripfit, /e- gijfe ; vel- Tion debere, quod in- Jirumento contenttim; vel alium

fuonomini fcrtpto fuprajcripjijfe;

aut injtrumentum decennio anti- qiiius effe, /# injirit/nento agniio faljitatem commifjam ejfe;

aut circa debitum fcriptura com- prehenfut» in calculo erratum

9. /4«, y? contraBus initi & cbi- rograpki confcripti tempore fe tton Jhtice mentis , prodigum vel minorem curatore dejlitutum fuiffe dicat ? quando, Ji non numeratce pecunia exce-

ptionem opponat ? £> quid, Jt fuper ea exceptione reus affnri in continenti iusittrandum deferat ? 10. /4« , fi opponatur exceptio Jb-

lutionis, acceptilationis, nova-

tionis, patti de mn petendo,

ft non cx confejftone adverfarit vel fcriptura probetur ? Et quid, Ji Jttper hisce reus atfori iusitt-

randum deferat ?

11. /f// fi allegetur, rejlitutionem in integrum peti poffe , vel iam peti coeptam; vel peti pojfe re- miffionem mercedis injirumento contentce ?

12. /4« pojl litem conteflatam hcec fiduciaria folutio peti pofftt ? An & in appellatione, ciim in prima lite non effet petita ?

13. /4« e.v decreto fidttciaricc folu- tionis nummi affori adnumeran•

di , /// grapheio deponendi fint? Qualem cautionem afior nummos ita recipiens prcejiare teneatur ? ^«/W , Ji idonee cavere nequeat ? An executio decretce folutionisj fiduciarice peti po/fitpoji definitivam fententiam, fed a qua appellatum ejl, Jive a reo Jive ab afiore} Ad qttid teneatur atfor, Ji fiditciarice fo- Iutionis fententia retrafietur per definitivam ?

14. Non decetnenda folutio fiducia- ria, Ji chirographum nec vcre, nec fifiione juris Jit agnitum, //- cet contineat juratam promrffto- nem: nec, /1 tantum per tejles debitttm probetur: nec, Ji ad- huc illiquidum Jit, qttod exern- plis docetur : rtec, Ji debitor re- fcriptum moratorium iam impe•

traverit: nec, ft debitum \ex die vel conditione adhttc fufpenfttm Jit: nec, Ji jam in cauja conclu- /w/7 Jit: nec, fi jarn pars parti detulerit ittsiurandum litis deci•

foriutn: nec, ft definitiva fenten- / « / / / l a t a J i t & in r e m i u d i - catam tranjierit.

15. Ceffat etiam , Ji reus excipiat, contradum necdum ab aBore fttijfe impletum, nifi ijii exce-

ptioni ranmciattm Jit: fichir»-

grapbum

LIB. XI.II. T. I. DE RE IVD. ET DE EFFECTV &-c. z

graphum careat caufa debitl;

vel eam caufaui babcat, ex qua 11011 fit condemnatio: Ji agat vu•

dus poffejfor chirographi , niji illud habeat , toonder defes;

Ji decretum fiduciarice folutionis abforberet totam difceptationem principalem ; fi conclujio adfidu•

ciariam folutionem diverfa Jit a conclujioue in lite principali: fi aSur non petieritfiduciariam Jo- lutionem, fed fententiam defiui•

tivam.

16. Cejfat infuper, contra mulie•

rem Velleiani exceptione fe tuen- tetn. An &, Ji jnaritus aut uxor cojjvejtiatur ex cojitraBu uxoris (ine viro celebrato ? An ijj, fi reus declijiatoriam oppo- nat fori exceptionejjj ? An coutra cerarii Hollandici qucejio- res, qua tales ? An , & quibus cbjervatis Curice Hollandice con- tra civitatem HoIIajidice poffint provijioneui (ut loquuntur) decer- tiere? An, & quo modo unus ex creditoribus, pofiquajn bonis de- bitoris curator datus fuit ? 17. jQuid Jit fententia defiiitiva ?

An^, & quando iudex poffit li- tem pro parte decidere, pro par- te decifionem in aliud ternpus differre, vel litigantis unius in•

tuitu dijferre, fi plures litis eiut- dem conjortes Jint ? An & plu- res lites una Jententia terminari po(fmt inter easdem vel diverfas perfojtas ?

18. Quce fint requifita defnitiva; ? Ubi de iudice conipetetlte, tem- pore, loco , liitgua, Jcriptura, recitatione, prcejentia pat tium, prcefentia eorum , qui tudicare iujfi funt. Quid iuris, ft iudi- ces impari numero diffentiant?

Quid, fi pari numero dijfentiant circa quantitatem ? Quid, Ji pa- ri fittmero extra qiiantitaUm ?

An nontunc pnevaleat fententia, ex cuius parte prajes Jtat? Re*

fpondetur obieftjonibus circa ca- Jiuji, fi cequali numero diffett«•

liajit.

19. terenda fententia fecundumlem ges; fecundum alkgata (j pro- buta ; regulariter pure, non Jlib

conditionc; ivter illos, qui li- /cw contefiati Junt j »0?? tamen hodie in procuratorem confor- mis Iibello: non in plus, quam petitum, appareat plus ae*

bitum7/e» ;» plus quam debi*

tujn Ucet pltts petitum; uht no•

tatur, uno in cafu plus peten- Zm »ovo cattfi caaere.

20. Sententia debet cffe certa litem finiens; quot modis videa-

*«r m-fs ejfe ? ,0?/^ fit incerta ? Recenfentur cajus, quibus & in«

fententia ferri potejt.

21. ln impenfas litis index damna- re debet temerarium litigatorem%

licet vifior id non petierit: n:Ji vincat, qui ex contumacia ab- fens fuit; vel vincat in appella- tione per allegationem exceptio- ftis, /« lite prirna dolo malo non oppofitce. An vifius vifiori de impenfis litis teneatur, Ji iuden itihil de iis definierit ? An ob fo- las impenfas litis non adjudtca- tas viffor appellare pofpt ? Att viBus vifiori ad itnpenfas, fi vi~

fior fit talis, qui vifius impett- fas litis kaud ferret ?

22 Moribus kodiernis fiepe cotn«

penfantur impenfe litis ex variis caufis , arbitrio iudicis : «££

accufantibus ptiblico nomine 5

liie inter pareutes & liberos atiosque propinquos; de lite Ju-

per iuris qucejtione; de debitore extra iudicium kaud interpella-

dehitum offereute die Jibi difio ; «ife vifio itt appeIIatio?tet

cum vicijfet itt prir/ta lite; z/i*

/4 a ' lit*

4 COMMENT ARIVS

lite decifa ex iurtiurando per adverfariunj aut iitdicejji delato ; de lite pofl litem contejlatajn fo- pita per transaflionejn.

23. Qnando victus in qitattdajri wi- penfartnjj partem tajitwn con- dejjmctur ? Quanclo UJJUS ex plu- ribus eiusdem litis confurtibus jbltts in expenfas dajnnari pisff.t ? Dijjiciiius compenfatio impenfa- rujji a iadicibus facienda, Fa•

£ia impenjarum litis conipenfa- tione , vitfus tauien folus fert ijjjpenjas exectitionis, Jlnojj Jpon- te pareat iudicato.

24. St plures eiusdem litis confor- tes in ijnpejjfas damnentur , /;?/- guli tantnm pro parte tenentur, iicet refpeHu litis principalis Jwgitli in Jbtidim danmati fint.

Et qttidejt) pro parte virili, licet inceqttaleS in lite partes babue- rint, veluti caheredes. Quid, fi coberedes partiujji intequalittm fucceffcrint cortdemnato in ex- penfas ? An particulares Jhc- ceffores conveniri poffint ad im- penjas, ad qitas prcedecefjor da•

Hinatus fuit? Ottce partes iwpen- farum debeantur a JhignUs, Ji tinus conjbrs litis maiareniiis, tres minorennes, ab utto tutore reprcefentati , in expejifas litis damtientur ?

15. A;> iudex daujnare pofft in ex- pCJijits , Ji appcllationem dejer- tam pronuvciet, vel Je incompe- tentem ? An pendente hte prin- cipali cOndemnettio feri pofft, aut debeat in expenfas retarda- tce litis ? An tunc etiam exectt•

tio eartun ante fraeiu /itis princt- palis fieripofjit ? An, & fifupcr iite principali detnde transaclam

. ?

26. Ouce vcniaitt appellatione im-, penjarum litts? An & jitmtus in iter ? /1// datnnu fortuita »

AD PANDECTAS.

/77 itinere fpo/iatus fuit ? Multum in bis valet arbitrium iudicts. An alius iudex, qttam qni iudicavit, impeitfas litis ta- xare pojfit, aut apttd alium fieri earttndem perfecutio r modo procedatur in taxandis iitis iin- penjisr An taxationis revijio pe- ti pojfit ? quando fala- rittm debeatttr Advucato, qtti in Jita vel comniuni vel aniici cau-

fa , ctti gratis adfuiffet, vi- flor evajit, vitfo itl expenfas damnato ?

27.1 An iudex nhttare pofjit fitnteiu tiam, </:M7» titlit ? nt)n ante pronunciationem eius ? An , qttando jitpplere pofftt ea , qua dejinit fentetitia ? /?;/ dubittnt JenJum explicare ? An declarare ad tcrtii petitionem, fententiam ei hattd prceiudicatttram , Ji for-

confequentiam prceittdtca•

re pojfet ?

28 , CT* quibus rentediis obti*

neri poJJtt refciffw fejitentice ex faljis documentis iatce ? an tnnc conditfioni indebiti pojfit loctts ejfe ? An , & qttattdo re- Jcindi poffit fententia propter in- firumenta noviter reperta; qttan- do non ? ^tO£//'.y jttdex competens^t ft de fententia ex his caujis in- firmanda quafiio fit^

29. lies iudicata pro verjtate babe- tur, inter iitigautes ius facit, fed aliis ncc prodefi nec nocet.

An reus executionem patiens vin- dicare poffit immobilia ab appa- riiore pignori capta , quorunt vtnditioni tertius Je oppojuit ut dominum & cbtinuit ? Quibut in cajibus res inter alios iudica- ta aliis noceat ?

| o . Exfecutio fententice qttando itt utfionibus in rem aut in perjo•

tietm fieri potnerit ? Atfio ittdi•

catinon tantum IOCUVJ kubuit, Ji

con-

LIB. XLII. TIT. I. DE RE IVD. ET DE EFFECTV&c. ;

condemnatia effet fafia ex aBlone in perfonam, fed etiam, fi ex

atttone in rem.

51. Exfequendi modits itire civili duplex fuit, vel ordinarins, da- to itidice iudicati, & mota iu- dicati aftione, vel extra ordinem, dato apparitore, qui exfequcre- tur, r/Cf arbitri. Ouando po- tijjimum neceffaria fuerit attio yidicati, quando ntagis adbibi- tet executio extra ordinem ? /Vo/z tiifi re urgente, ius civile proba•

vit eXtraordinariam.

32. ftt aBio iudicati? C«i

? /4?? beredi vicforis ? yl« cejftonario ? Contra quos de- tur ? Ubi de pupillis, municipiis,

fuffeftis in collegio, dominis, Ji tutor, aBor, procurator, de-

funtfus collcgii prafefius , con- demnatus Jit. An & contra he- redes condemnati ? An liodie ci- tandus fit keres , ut Jententia contra eum declaretur exfecuto- ' ria ? An Ji bercs Jit, qui

defitnfli procurator fuerat ? An vidua mafjaria , cuius mari- tus condemnatus fuerat? An &

detur contra tertium, qui pen- dente lite ccepit caufam a reo ba- bere ? An & contra tertium, qui fe reo junxit in lite, veluti debi- torem , convento & condemnato fdeiufjore? An & contra debi- torem, qui fe non iunxerat, con- demnato fideiuffore ? An contra

fdeiu/Jorem condemnato debitn•

rei Et quid, Ji fit fideiuffor de iudicato folvendo ? Quid iuris, Ji plures una Jententia damnati Jint, cum forte cfjent correi dc- beudi ? An unius irtopia cceteros gravet?

Zz. An moribus nojlris matrimonio conflantc pro debitis Jlante 111 a-

trimonio contrafiis promijcue in mariti & uxoris bonis exjecutio

feri poffit, licet inter coniuges non Jit bonorum commtinio ? An,

<fy quo vsque foluto matrimonio ? Et quid , Ji matrimonio coitjian- te maritus bona uxoris pro de- bito pignori obligaverit ? An pro debitis coniugis viatrimonio antiquioribus bona alterius con•

ittgis excuti poffmt conjlante ad- knc , vel Jbluto matrintonio ? Et an citandus fit maritus, nt videat declarari contra Je fen- tentiam executabilem , quce con- tra uxorem eitts ante nuptias lata fuerat ?

34. An muliere ex delifio ad pe- cuniam damnata, vel ex iudicio, in quo jine viro fetit autoritate iudicis , maritus Jlante matri•

, monio teneatur pati executionem e i t t s ? i e m i ' k

35. Hodierno iure magis extra or- dinem, quam per afiionetn ittdi- cati fit exfecutio, fervatis ta- men iis, qtut de iudicati afiiont iavi expojita. Pojl quales indu- cias nunc incboetnr executio per fummationem renovationem»

quo modo peragatur in afiionibus in rem & pofjejforiis per pojfef- Jionis ablatione. >1; in afiiombus ad fafium aliquod per civilcnt cufodiam (gyfelinge) in perfo»

nalibus cceteris ad pecuniam con•

demnationibus per pignorum af- Jignationem aut capioiiem? re-

mifl*.

36. Apnd nos executionem patiun- tur tanquam ad fafium obli^ati, qui ad Jolvendos caponesty alia in recognitionem tenentur. - Ant

qitando vifior invitus coiit- pelli poffet per vifittm, utiudi- . cati ejfefium perfequatur , vel

iudicato pareat, quatenus id vi- fio utile eji ?

37. An vifius evitare poffit execti-

„ tionem oblata cautione de iudi•

A z cat»

6 COMMENTARIVS AD PANDECTAS.

cato fohendo? An exfecutio ca- pitis hquidi feutentia fufpenda- tur ex eo, quod aliud capnt nec- dtim fit liquidum veddltum ? An ceffantibus nunc quadrimejlribus induciis, iudices modicfis dila- tiones arbitrarias reo dare pof- fint ceque, ac jure civili ? An,

& quandoy ac quales ufurce nttnc debeantitr a condeninato, rno- ram faciente in iudicato folven- do ? An pluribus heredibus aut fociis condemnatis, denunciatio Jingttlis fit facienda ad fohen•

dum; & an ipfi condemnato fic- ri debeat, an vero fufficiat fa- wiilia fieri ? An potiores, qui priores curarunt pignora capi iudicati cattfa?

g S . A n , ( y q u a n d o v i B o r e s i n exectitione teneantur cavere vifio de reflititendis, qitce ex iudicato confequuntur ?

39. Cttius loci leges in exfecutiotie facienda obfervandce-fiint ? H v - Q u a l e s i u d i c e s i u r e c i v i l i e x -

fecuti fuerint fententias? Mori- bus executio fit per eos , qtti jenfentins ferunt, licet fint iu- dices it feriores« Quce obfervan- da, Ji Cttriarum Hollandicarum txfecutio fiat in territoriis Hol- landicis dominos peculiares iuris- diBionis habentibus , vel in ur- bibus ? Qnis exfequatur , fi ap- pellattim fuerit, (fj appellatio deferta pronuncietur, vel fenten- tia inferioris in totum ant pro parte confimietur, vel in fclidum retrafletur ?

41. Si bona non fint fufjicientia in territorio iudicantis, alibi ta•

1tien bona retts iiabeat , rogatur ittdex, cui il/a fubfunt, ut Jen- tentiam exfequatur. Jttre civi•

li talis executio erat necef/itatis;

nti in HoIIandia, Ji unus itt-

(kx tlollandia alium Hollam

dice iudiccm roget: at comi- tatis ejl, qttando rogans rogatus non fubfunt uni fupre- mo Principi. An ittdcx alter, fub quo bona condemnati funt, executionem iu illis facere pof- Jit, licet non rogetur a judice, qui iudicavit ? Quid iuris, Ji iudex, qtti iudicavit, literas re- quifitorias expedire recufet ? Quando iudex requifitus ittre re- cujet exfecutionem facere ? 42. Qualia bona primo , qualia

pojlea iudicati caufa capi debtte- rint iurecivili? Qtto modo affio- nes condemnati ? Iioc ordtne non fervato, moribtts executio tton efl nttlla, Jt vifitts fe non opponat; qui, Jt velit, bona af- fignat capienda; fi non ajfignet, aut captioje apparitor capit, pro vienfura condemnationis; Ji poidente executione vifius_ multa Jolvat, minus vsnditur, qttavi

captum fuit.

43. An C7* fettda capi poffint ? A11 , fi dominus dicat feuduni cadttcttm ejfe / An & frufius re- rum frufiuariarum ant ex fidei- commijfo reflituendarutn ? Quid, fi teflator vetucrit, ne capian-

tur pro debitis ufufrufiu vel Ii- beralitate defunfii antiquioribusi vel, iujferit frufius rerum prce- Jiari per executorem teflamenti,

ut alimenta ? An in fubjidium boves aratores, fiipendia con- demnati, dignitas venalis ? An ttno dejijlente, alter eidem exectt- tioni injijlere pofjit iam ctrptce ? 44» QS10 m°d° confultum fit con-

demnato, fi executor mociutn ex- cedat ? An inodum excedat, fi pro falario fto & impenjis execu- toris exjectitioncm faciat ? Ati executor reliquum pretii pigno- rum captortnn rctinere pojjit pro e o , q u o t i J i b i e x a l i a c a u j a d e - betnrl

LIB. XI.II. TIT-1. DE RE IVD. ET DE EFFECTV &C. 7

!> betur ? Qualem culpam praftet ? Ad quid teneatur executor mo- '!> dum excedens , ^T* /7« ipfe eo f f , n o m i n e r c f p o n d e r e d e b e a t , y ? v z -

«, {ior ei indemnitatem promiferit ? ('• An & vitfus viftorem convenire in poffit, pro exceffu apparitoris ?

45. Deficientibus bonis condemna-' n, tus carceri inchtdi potcjl. Qua- i)l les fumtus tunc vitfor commen-

r> tarienji folvere debeat ? An fce- tnince pro debito civili includi

i pofjint jure civili ac moribus ? i, An mulier publica mcrcatrix et- k iam cum viro ?

k 46. Non incarcerantur, (jui gau- (3 dentbenejicio competsntice. Quid

$ illud fit, ^7* quantum co nomine

; dcbitor retineat , /zc quodnam tcmpus fpeftandum fit ? Ouinam

* luibeant koc beneficitttn ? remiflT.

>4« ^7* frater a ifratre, ve/

tricus a privigno conventus? An , ^7" per conventionem boc benefi-

£7«w acquiri pofjit? Quid, y?

H creditor prowiferit, Je benigne . r/w; debitore afturum ?

47. Perit vis fententice novatione.

Quando illa videatur faBa ? nunciatione • etiam ea mente fa~

fia , ut lis dentto nwveatur. A;t fi retts abfolutus patiatur iterum fecum agi, ?/ec opponat txceptionem iudicati, rc/ c;/;;*

opponeret, affor ivdicatum negaret, /W<?x iudicet, nonftiif- fe iudicatum ? quid, fi iudex

•' reicfia rei iudicatce exceptione, de novo cognofcat, ac contra-

»7.27/; priori Jententiam ferat ? Quanto tewporis Jpatio Jenten- tta apud nos aliosque antique- tur, «f «oro executionis decreto optts fit ?

4§. In qttibus caufis apudnos execu- tio parata locum habeat? A11 quis apttd nos pacijci poffit itis paratce executionis ? De clattfttla v o l u n t a r i c e c o n d e m n a t i o n i s i n - Jlrumettto injerta , ^ ejfetfu

eius. Ex citius loci lege ccfii- mandum, s» inflrumentum ex patfo paratam pojjit habere exe- cutionem ?

I . es iudicata efl:, quae finem controverfiarum pronun- ciatione iudicis accepit, abfolutione vel condemna- tione, /. 1. j}, h. t. /. qualem 19. §. dicere 1. Jf, de recept.

arbitr, rccep. quandoque etiam abfolutione & condemnatione 1 fimul, ubi fententia diverfis conftat capitibus; fic ut tunc reus,

1 in partem petitorum condemnatus, abfolvatur a reliqua acto- ris petitione, five caetera petita omnino non debeantur a£lori, five debeantur quidem, lcd ab alio quam a reo convento; quo caiu pofteriore refervatur ei ex praxi per fententiam ius fuum agendi, tali loco talique modo, quo ipfi ccmmodum & utile videbitur. Walfenaar pracl.iudic, cap. 21. nuw.-j, Et ex eo, quod vel abfolutio vel condemnatio intervenire debeat, fequi- tur id, quod in Hollandia conftitutum, non recte dici in defi- nitivis fententiis dat dcn eyfch en conclufie ontfeydt \vord, in voegen dic gedaan ende genomen is. Ampliatie van d'inflntHie

A 4 van

8 COMMENTARIVS AD PANDECTAS.

yan den Hovc van Holland zi, Dec, 15-ip. artic. 26, Ordon- nantie van Juflitie binnen de Steden en ten platten lande van,

HoUand i, AprtL K8O artic. \).

2. Inte im duplici modo in iure noflro res iudicata acci- pitur; quandoque enim denotat litem fententia iudicis compe- tentis terminatam, fic ut non ante fit res iudicata, quam cum lata fuerit fententia, atque etiam jftatim dicatur res iudicata, quam primum fententia lata fuerit, licet adhuc appellari pof- fit; eoque fenfu proponitur in l, cf pojl rem 7. I. pojl rem n, A de tranraflion, l, litijratoribuf 14. C. de appellat, Quando-

que fignificat fententiam lapfu decem dierum aut alio modo confirmatam, fic ut infirmari ultra non pofiit; quo modo Ul-

pianus in l. eleganter 23. §. Ji pofl 1. Jf. de conditt. indebiti^y fcri- pfit, Ji pojt rem iudicatam quis transegerit, & folverit, repe- tere poter/t idcirco, auia placuitramaclionem nuiliui ejfs momenti : boc enim Itnperator Antoninur cum D. patre fw re«

fcripfit, & ne dubium eflfet, quid per rem iudicatam velit, fuhiungit, tunc enim rejcriptii locum effe credendum ejl, cum de fententia indubitata, qu& nutlo rcrnedio ademptari potejl^y tranfigitur. Atque tunc inter fenrentiam & rem iudicatam Ulud interefl, quod fententia fefe habeat per modum caufae, res iudicata per modum eftetius; fententia ita litem finiat, ut adhuc per appellatione⁴m inftauran pofiit, at res iudicata ita, ut lis ulterior metuenda non fit, quod evenit per decem die- rum filentium, vel petitam intra decem dies dilationem folu- tionis refpe&u eius, quod iudicatum eft. I. pcn. C. h. t, de rc iudicata, Et ex hifce dependet decifio quazftionis, quando cenfeatur impleta conditio vel claufula, tot dat bet procer uyterlyk fal Xvefen getermineert en gedecideert; non enim lis fatis decifa atque terminata dici poteft, ubi definitiva fententia per iudicem inferiorem lata tuit, fed exfpeCtandum erit, do- nec aut lapfu decem dierum aliove modo appellandi facultas impedita fuepit, aut appellatione interpofita, forte femel iter- umque , per ultimum mdicem , cuius fententia convelli ultra non potett, decifio fa£ta fit. Coren obfervat, 34. Ne dicam, litcm ahquando tunc demum cenferi finitam , cum iudicati ex- fecutio finem habuit, & attor obtinuit effeftum fententiae; ut videri poteft apud Carp7,ovium defin, forenjpart. 1. conjlit. 7.

dejin. 16.

Z. Sen-

LIB.XLII. TIT.T. DERE IVD.ETDEEFFECTV &c. 9 3. Sententla autem, qua per iudicem fit caufae determi- natio, diftert. ab opinione iudicis; utpote quae confirmatione Principis opus habet, cum ex adverfo fententia fine ulla Prin- cipis comprobatione fubfiflat: qua ratione praefes, cui ius de- portandi haud competit, de reo criminis deportando opinio- nem fuam Principi exponit, Princeps ipfe deportari iuber. /.

inter fxsnas 6. deportandi 1. jf. de interdici. & rclegutis.

Differt & a comminationibus , epiftolis, programmatis, fub- fcriptionibus iudicum, quze non habent autoritatem rei iudi- catae, ficut nec vox omnis iudicum, l. ex fiipulatione 7. C. de fentent. & interloc. omn, iudicum. tot, tit. ^C. comminationes, ep'jlol. progratnw. fubfcript. autoritatem rci iud. non habcre.

ut tamen praetoris cqmminatio ds uluris legitimis pracfrandis, fi tutor pecunias pupillares ad emtionem praediorum non de- pofuerit, fententiae feu decreti vim habest. l.tutor, qui re- pcrtorium 7. §. fi deponii. jf.de admin.& peric. tut. & com- monirio iudicis ediBi loco fit. I. cejfante 2. C. quo modo if quando iudex fent. pvcfcrre deb. Piane, fi iudex pronuncia- verit, videri fibi, non dubium, quin & tali formula fenteu- tiae efficaciter proferri potuerint, dum iudices eo modo pro- nunciantes modeftiae, tantopere in veteribus Iurisconfultis de- pra:dicatae ac laudatx , ftudium prohrebaiuur magis, quam haefitationem quandam circa litem decidendam; licet & aliter verbis magis definitivis fententias prolaras fuiffe certum fir.

Confer Briifonium antiquit. Jeleci. lib. 2. cap. 2,

4, Dividitur fententia in interlocutoriam & difinitivam.

Interlocutoria eft pronuntiatio aliqua de plano, fuper incidenti aliquo in principio vel medio litis fa£ta, caufam principalem non plene determinans. arg. /. 1. §. i.ff. de conflitut. Princi- pum. /. ex flipulatione 7. C. de fentent. & interloc. omnium iudi- cum. I. ante fintentiam 2. jf. de appellat. rectp. vel non. quae &

poflea per fupervenientem definitivam retraQari poreft, in quo a definitiva differt; eoque pertinere videtur illud Celfi, quod iujfit vetuitve prrftor, contrario impcrio tollcre £? repe- tere licet, de jententiis contra, l. quod iujjit 14. jf. b. t. & ibi Gothofredus in notis. iunct. I. qualcm autem ip. §. ult. I. 20.

jj. dc reccptis qui arbitr. recep. 1.1. ult. in fine ff. de qu.tflio•

nibus. /. divi fratrcs 27. ff. de pcenis. I. pocnam 1/. C. de poenis.

cuius ea ratio eft, quod poft definitivam latam finitum eft

A ⁵ offi-

IO COMMENTARIVS AD PANDECTA5.

officium iudicis: non ita pofl: interlocutoriam. arg. d. I. ip. §.

ult. I. 20. jf. de receptir. d. /. z. §. ult. ff. de qucejlion.l.iudcx, pojtcaquam 5/. ff. b. r. Non defunt tamen interlocutorias ien- tentia:, quae vim definitivae habent, dum irreparabile dam- num infert earum executio, vel definitiva ex iuris neceflitate ad eas fequi debet: veluti, fi iudex interlocutus iit, quacftio- nes effe adhibendas in negotio civiii, vel in criminali, fi con- tra leges hoc faciat, /. antc fententiam 1. ff. de appellat. recip.

vel non. aut adnotatus fit reus abfens requirendus, ac bona eius obfignata, ut fifco cedant, fi intra annum fui copiam.

haud faciar, arg. I. eius, qni 2. C. Jt pend. appell. tnors inter•

vcnerit. aut iudex deferat a£tori vel reo iusiurandum, tan- quam in caufa dubia, ut fecundum eum, qui iuravit, iudice- tur, arg. /. admonendi ^i. ff. de iureiurando. aut iubeat in ar- bitrariis quibusdam iudiciis rem reflitui aut exhiberi, ni ma- lit reus in durius quid damnari, veiuti quadruplum aut id quod ititerefl:, uti id accidit in intentata metus aut doli actione.

§. item aElio 27. Injlit. de affion. I. item Ji cum 14. H, Jt quis non 1. cf §. h<ec aniem 4. ff. quod metus caufa. /. arbitrio ig.

dc dolo malo. Quales interlocutorias vim definitiv<e habentes etiam pofl: pronuntiarionem corrigi vel retra£l:ari non poife, verins efl, maxime fi ab iis appellatum fuerit. . Confer Re- fponfa Jurisc. Holl. part. 1. conjil. igo. verf. ten derden.

5. Caeterum interlocutoriae fententise in praxi frequentes funt; veluti fi reus abfolvatur ab inflantia, utpote quod diflat ab abfolutione a liie, dum pronunciatur, a£torem non iure agere, (niet ontfankelykin fynen eyjcb cnde conclufie) quo ipfo litis definttio continetur, qux non continetur in abfolutione ab inflantia, quippe qua ius a£tori tacite iervgtur: unde & con- tradiftoria cenfentur, ubi fententia iudex declarat, den eyjcher in fynen eyfcb niet ontfinkelk, en abfolveert den ver\veerdcr van de injlantie. Neofladius Curia Jupr. decif. 116. Jac. Co- ren obfervat. 26. n. 7. cf Item, fi Htigantes iubeantur adeffe delegatis quibusdam iudicum, aut aliis viris bonis &

aequis , eum in finem, ut transaftio inter eos tentetur. Si iudex ex oiiicio litigantibus, in hac aut illa probationis parte deficientibus, fignilicet, quce ad caufe decifionem amplius re- quirantur; quo cafu dicitur pointen van ojjicien ofte dijjicultey- tcn opcnen> tefte Sim. van Leeuxven cenf.for. part. 2. libr. 1.

LIB. XLII. TIT. I. DE REIVD. ET DE EFFECTV &^c. ir cap. JI. num. 8- p. Waffenaar prttf. iudic. cap. 21. nuni. z. 4.

poft Guilielmum Grotium manuducl. ad praxin Hollandia.

libr. 2. cap. 2. n. 1. & feqq. & num. IJ. & feqq. Si iudex prae- fcribat regulam confcribendi feu traftandi litem, dum litigan- tes, fadla contraria allegantes, , decreto fuo remittit ad facien- das fa£torum probationes (nobis affen maken en produHic doen) vel in fa£ti hiftoria confentientes, fed deiure difputantcs, ad faciendam brevem caufae conieftionem, (nobis memorien tn advertiffement van rechten) de quibus iaem Wilhelm. Gro- tius d. libr. 2. cap. 2. num. 7. &fcqq. Quamvis verum iit, fubinde etiam absque ulla fententia interlocutoria a£lores vel reos per fuos in lite defenfores fponte fua petere poffe, fe ad fatto- rum probationes admitti, ubi conftat, non iuris fed fa£ti quae- ftionem efle, ut auSor eft Schotanus in procejfu iudiciario pag. 60. & ulu receptiftimum. Pertinent huc quoque, quae circa poftefiionem decerni folent, five de momentanea poffeftione quacftio fit, dum fpoliatus reftituendus eft, (quod dicitur re~

jlablijfement) five de fiduciaria pofteftione (in foro recreden- tie) iive de immiffione in pofteftionem a£tori adiudicanda aga- tur. Wilhelm. Grotius d. libr. 2. cap. 2. n. ij.

6. Frxcipue vero ufu frequentantur decreta feu adiudi- cationes folutionis fiduciarise, (provifien van namptijfement) quam a£tor petit fibi fieri pendente lite principali, dum pro fe habet chirographum agnitum, aut librum fuum mercato- rium, aut partis confeftionem, aut aliam fimilem prima fpe- cie evidentem debiti probationem, circa quam (legibus Ro- manis haud notam, fed praxi indu£tam, ut & adnotat Re- bufFus ad conjlit.reg.tom. 1. traH.de litteris obligator. in pra- fat. num. 19.) quid apud nos & vicinos obfervandum videatur, in compendium reda£tum, huc fcre redit; quod necefle fir, debitum effe & purum & liquidum, de quo conftat vel per confeftionem adverfarii, vel per inftrumentum publicum aut privatum ab adverfario agnitum, vel pro agnito habitum, aut per libros mercatorios, aut alios fimiles, quibus aliquanto maior quam privatis rationibus, fides tribuitur, iureiurando vel morte firmatos: atque ita poft primam citationem reos ex libris mercatoriis & fimilibus conventos ad fiduciariam dam»

nari pofle folutionetn, fi vel non iiftant fe, vel praefentes fuf- ficientem non opponant allegationem, qua fefe adverfus hanc

b a£to-

I

12 COMMENTARIVS AD PANDECTAS.

atloris defendant petitionem, definitum in cTOrdonn. van Iu~

jlitie binnen de Steden en ten pUtten lande van Holland i.

Aprilis Zo. art. 6. Qualis defenfio iufta inter alia videtur etiam, fi reus in t<#um neget mercium traditionem aut vendi- tionem , ac probahiles quasdam negationis fuae caufas reddat.

Refponfa Turisc. Holl. part. i. conftl. 237. Et quamvis alibi non nifi poft duplicem citationem duplicemque moram ex merca- torum & fimilium rationibus repraefentatio praecipiatur, fecun- dutn Wafhnaar praEt. iudic. cap. 4. num. 44. tamen una fal- tem citatio vulgo fufficit iis in cafibus, quibus quis ex fuo chi- rographo five publice five privatim confefto convenitur ad id, ot manum agnofcat, eaque agnita, ad folutionem interim fa- ciendam condemntiur, fi modo citationis tempore exemplum inftrumenti, obligationem continentis, fimul edatur: fi enim reus die ad id dicto fui copiam haud faciat, chirographum in eius prariudicium ficlione iuris pro agnito habetur. d'Grdonn.

van luftitie in Holland. 1. Aprilis \fto.art. 1.3. ut tamen iterato citari debeat, qui prima vice morator fuit, ad id, ut videat confirmari praeceptum folutionis fub cautione, feu cautionem accipiat, aut ei tanquam non fufficienti contradicat, fi modo folutionis fiduciaris termini habiles ex infirumento pateicant.

Inftruffio Curia Hollan. art. 119. & fuprema curia artic. 207.

Waffenaar pracl. iudic. cap. 4. n. 40. 41. Nec morae primae purgationem hoc cafu admirti poffe, ad impediendum feu evertendum folutionis fiduciaris poft primam moram lmpera- tse decretum, refponfum invenio, tanquam praxi receptum in Refponiis jurisc. Holl. part. 4. confil. 24^.

7. Si priTens manum abneget, differtur fiduciariae folu- tionis adiudicatio, donec per atiorem probatum fueric, reum fcripfiiTe. Injlrufl. Juprema Curia artic. 208. Si dilationem petat ad f.iciendam chirographi agnitionem, unica ei, fine calumnia eandem petenti, ex iuftis caufis indulgeri poteft. d.

InjlruEt. Curia fupr. art. 207. Plane, fi praefens declaret, fe nolle agnofcere aut inficiari fcripturam, ac ad id condemne- tur, appelbtio ei a tali decreto haud videtur tribuenda; tum quia reus de fuo proprio fs£to interrogatus non circa litem principalem , fed circa pracparatoria litis, non videtur iuftc re- fponfionem detreftare; tum etiam , ne hac via faluberrimum hoc litium expediendarum remeditam circumveniatur ac elu-

0 datur.