RegionalEqualityofOpportunitiesandIncome:AGeneralEquilibriumModelingforIran MortazaviKakhaki,MortezaandHaqiqi,ImanandMahdaviAdeli,Mohammad MunichPersonalRePEcArchive

Volltext

(1)Munich Personal RePEc Archive. Regional Equality of Opportunities and Income: A General Equilibrium Modeling for Iran Mortazavi Kakhaki, Morteza and Haqiqi, Iman and Mahdavi Adeli, Mohammad Ferdowsi University of Mashas, University of Economic Sciences, Ferdowsi University of Mashas. 2013. Online at https://mpra.ub.uni-muenchen.de/95822/ MPRA Paper No. 95822, posted 02 Sep 2019 05:47 UTC.

(2) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ اﻗﺘﺼﺎد و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬دوره ﺟﺪﻳﺪ ﺷﻤﺎرة‪ ،5‬ﻧﻴﻤﻪ اول ‪1392‬‬. ‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖ و ﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان‪:‬‬ ‫ﻣﺪﻟﺴﺎزي ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ‬ ‫ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻣﺮﺗﻀﻮي ﻛﺎﺧﻜﻲ‬. ‫*‪1‬‬. ‫داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي ﻋﻠﻮم اﻗﺘﺼﺎدي داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬. ‫دﻛﺘﺮ اﻳﻤﺎن ﺣﻘﻴﻘﻲ‬. ‫ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺎت ﻋﻠﻤﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻋﻠﻮم اﻗﺘﺼﺎدي‬. ‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﻴﻦ ﻣﻬﺪوي ﻋﺎدﻟﻲ‬. ‫داﻧﺸﻴﺎر داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم اداري و اﻗﺘﺼﺎدي داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ‬. ‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ‪91/10/17 :‬‬. ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪92/4/29:‬‬. ‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫اﻳﺠﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ اي داراي ﺗﻮازن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از اﻫﺪاف اﺳﻼم و ادﻳﺎن اﻟﻬﻲ اﺳﺖ‪.‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ در‬. ‫اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﻣـﺮوري ﺑـﺮ ﻧﻈﺮﻳـﺎت اﻧﺪﻳـﺸﻤﻨﺪان ﻣـﺴﻠﻤﺎن و ﻣﺒـﺎﻧﻲ اﺳـﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻧﻘـﺶ ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ در ﭘﻴـﺪاﻳﺶ‬ ‫ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫﺎي درآﻣﺪي و ﺗﻮازن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از ﻣﻨﻈﺮ اﺳﻼم اﺣﺼﺎ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ‪ ،‬در ﺑﺨﺶ ﻛـﺎرﺑﺮدي اﻳـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ‬. ‫ﺳﻌﻲ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ داده ﻫﺎي ﺧﺮد اﺳﺘﺎﻧﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﺮ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي درآﻣـﺪي در ﻗﺎﻟـﺐ‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺪل ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺬﻳﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻣـﺪل‬. ‫ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻣﺮﺗﻀﻮي ﻛﺎﺧﻜﻲ)‪ (2012‬اﺛﺮ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﺮ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ در ﻫـﺮ اﺳـﺘﺎن ﻣﺪﻟـﺴﺎزي ﺷـﺪه و‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﺿﺮﻳﺐ ﺟﻴﻨﻲ اﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ در اﻳﺮان اﻳﺠـﺎد ﻓﺮﺻـﺖ‬. ‫ﻫﺎي ﺑﺮاﺑﺮ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻤﻮدن ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ در اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮازن درآﻣﺪي ﻛﻤﻚ ﻧﻤـﻮده و‬. ‫ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﺿﺮﻳﺐ ﺟﻴﻨﻲ درآﻣﺪي ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣـﺪل اراﺋـﻪ ﺷـﺪه در ﺻـﻮرت ﺗﺤﻘـﻖ ﺑﺮاﺑـﺮي‬. ‫ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮزﻳﻊ درآﻣﺪ ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺿﺮﻳﺐ ﺟﻴﻨـﻲ ﺑـﻴﻦ اﺳـﺘﺎﻧﻲ از ‪ 0,25‬ﺑـﻪ ‪ 0,11‬ﻛـﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫـﺪ‬. ‫ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻛﺮدﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻟﺮﺳﺘﺎن‪ ،‬آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﻏﺮﺑـﻲ‪ ،‬ﮔﻠـﺴﺘﺎن و ﺧﺮاﺳـﺎن‬. ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ در ﺳﻄﺢ درآﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬. ‫________________________________________________________________‬ ‫* ‪ -‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‬. ‫‪www.SID.ir‬‬. ‫‪Mortazavi.k@gmail.com‬‬.

(3) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺷﻤﺎره ‪5‬‬. ‫‪70‬‬. ‫ﻛﻠﻴﺪواژهﻫﺎ‪ :‬ﻋﺪاﻟﺖ‪ ،‬اﺳﻼم‪،‬ﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪي‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺬﻳﺮ‪.‬‬ ‫ﻛﺪ ‪D58,D63,B59,I24 :JEL‬‬. ‫‪ .1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬. ‫ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ارزﻳﺎﺑﻲ اﺛﺮات ﺑﺮاﺑﺮي در ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﺮ ﺗﻮزﻳـﻊ ﻣﻨﻄﻘـﻪ اي درآﻣـﺪ در اﻳـﺮان‬. ‫اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ و ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺒﻴﻴﻦ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺮاﺑﺮي در ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ‪ ،‬در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦ دﻳﺪﮔﺎه اﺳـﻼم در‬. ‫ﺧﺼﻮص راﺑﻄﻪ اﻧﻮاع ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫﺎ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص راﺑﻄﻪ ﻣﻴﺎن ﺑﺮاﺑﺮي در ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ و ﺑﺮاﺑـﺮي درآﻣـﺪي‬. ‫ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ اﻳﺠﺎد ﺗﻮازن اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ در ﺟﺎﻣﻌـﻪ در ﻣﺮﺣﻠـﻪ اول ﻣـﺴﺘﻠﺰم رﻳـﺸﻪ‬ ‫ﻳﺎﺑﻲ ﻋﻠﻞ ﻋﺪم ﺗﻮازن و ﻋﺪم ﺗﺤﻘﻖ ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪.‬‬. ‫ﭘﺲ از آن ﺑﺮاي ﺗﺒﻴـﻴﻦ راﺑﻄـﻪ ﺑـﻴﻦ اﻧـﻮاع ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫـﺎ و ﻣـﺸﺨﺺ ﻧﻤـﻮدن ﻣﻮﺿـﻊ اﺳـﻼم در اﻳـﻦ‬. ‫ﺧﺼﻮص‪،‬ﺑﻬﻤﺪﻟﺴﺎزي راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﺗﻮزﻳﻊ درآﻣﺪ و رﻓـﺎه اﻗﺘـﺼﺎدي و ﺗﻮزﻳـﻊ ﺑﺮاﺑـﺮ ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ ﺧـﻮاﻫﻴﻢ‬. ‫ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺪل‪،‬از داده ﻫﺎي اﻳﺮان ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻮال اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺳﻴﺎﺳﺖ اﻳﺠﺎد ﺑﺮاﺑﺮي در ﻓﺮﺻﺖ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ در ﺗﻮزﻳـﻊ ﺑﺮاﺑـﺮ درآﻣـﺪ ﻣﻴـﺎن ﻣﻨـﺎﻃﻖ‬. ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺸﻮر ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ؟ و در ﻫﺮ ﺣﺎل ﺗﺄﺛﻴﺮ اﻳﻦ ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺮﺻﺖ‪ ،‬ﺑﺮ روي رﻓﺎه ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬ ‫ﻛﺸﻮر ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؟‬. ‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﭘﺬﻳﺮ‪ ،‬رواﺑﻂ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺪﻟـﺴﺎزي ﺧﻮاﻫـﺪ‬. ‫ﺷﺪ‪ .‬در ﻣﺪل اراﺋﻪ ﺷﺪه داده ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ‪ 30‬اﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـﺖ و ﻓـﺮض‬. ‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎي ﺳﺎﻛﻦ در اﻳﻦ اﺳﺘﺎنﻫـﺎ داراي ﻣﻮﺟـﻮدي ﻣﻨـﺎﺑﻊ اوﻟﻴـﻪ ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮ‪ ،‬درآﻣـﺪﻫﺎي‬ ‫ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ و ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻓﺮاد ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮﺻﺖ ﻫـﺎي آﻣﻮزﺷـﻲ ﺑـﻪ‬. ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻬﺎرت ﺧﻮد ﭘﺮداﺧﺘﻪ و از ﺟﺮﮔﻪ ﻛﺎرﮔﺮان ﺳـﺎده ﺑـﻪ ﻛـﺎرﮔﺮ ﻣـﺎﻫﺮ ﭘﻴﻮﺳـﺘﻪ و از اﻳـﻦ ﻃﺮﻳـﻖ‬. ‫درآﻣﺪ ﺧﻮد را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﺮوض‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از رواﺑﻂ در ﺧﺼﻮص ﻧﺤﻮه ﺗﻮزﻳﻊ‬. ‫درآﻣﺪ و رﻓﺎه ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن دادهﻫـﺎي ﻣﻮﺟـﻮد در ﺧـﺼﻮص اﻳـﺮان ﻧﺤـﻮه ﺗﻮزﻳـﻊ‬. ‫درآﻣﺪ و رﻓﺎه ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻓﺮض ﻛﻪ دﺧﺎﻟـﺖ دوﻟـﺖ‪ 1‬ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﺑﺮاﺑـﺮي در‬ ‫________________________________________________________________‬ ‫‪ -1‬در اﻳﻦ ﻣﺪل ﺑﺮاي ﺳﺎدﮔﻲ اﻳﻦ دﺧﺎﻟﺖ ﺑﺪون ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(4) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖ و ﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان‪...‬‬. ‫‪71‬‬. ‫ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﺷﻮد ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﺗﻮزﻳﻊ درآﻣﺪ و رﻓﺎه ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬. ‫از آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ آﺛﺎر ﺑﺎزﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ در اﻗﺘـﺼﺎد‪ ،‬ﺑـﻪ ﺗﺒﻴـﻴﻦ ﻧﺤـﻮه اﺛﺮﮔـﺬاري اﻳـﻦ‬. ‫ﺑﺎزﺗﻮزﻳﻊ ﺑﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪﻳﻢ‪ ،‬در ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪي اﺑﺘﺪا در ﺧـﺼﻮص ﻧﻈـﺮ اﺳـﻼم و ﻣﻜﺎﺗـﺐ‬. ‫ﺑﺸﺮي در ﺧﺼﻮص اﻧﻮاع ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫﺎ و ارﺗﺒﺎط آنﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻧﻤﻮد و ﺳﭙﺲ ﻣﻜﺎﻧﻴـﺴﻢ‬. ‫اﺛﺮ ﮔﺬاري ﺑﺎزﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﺮ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪي و ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺮي ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺪل ﻣﻌﺮﻓﻲ‬ ‫ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻣﺮﺗﻀﻮي در ﺳﺎل ‪ 2012‬ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷـﺪه و ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣـﻮﺛﺮ ﺑـﺮ درآﻣـﺪ اﺳـﺘﺎن ﻫـﺎي‬. ‫ﻛﺸﻮر و راﺑﻄﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳـﻦ ﭼـﺎرﭼﻮب ﻧﻈـﺮي‪ ،‬در‬ ‫ﺑﺨﺶ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﺮﻳﺢ رواﺑﻂ ﻣﺪل ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬از آن ﺟـﺎ ﻛـﻪ ﺑـﺮاي ﺷـﺒﻴﻪ ﺳـﺎزي‬. ‫ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﻨﻄﻘﻪ اي‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻣـﺪل ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺑـﺮ اﺳـﺎس داده ﻫـﺎي ﻣﻨﻄﻘـﻪ اي ﻛـﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷـﻮد؛ ﻣـﺪل‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ داده ﻫﺎي ﺧﺮد ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ ﺳـﺎل ‪ 1388‬ﻛـﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷـﺪه اﺳـﺖ‬. ‫) ‪ .(Haqiqi,2012‬در ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺎﻳﺪ اﻓﺰود ﻛﻪ ﻣﺪل ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺬﻳﺮ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺣﺎﺿـﺮ داراي‬. ‫اﺑﻌﺎد ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺑﺰرگ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪل در ﺑﺮ دارﻧﺪه ‪ 30‬اﺳﺘﺎن )اﺳﺘﺎن اﻟﺒﺮز و ﺗﻬﺮان ﻳﻜﻲ ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ(‬. ‫و ‪ 15‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪي در ﻫﺮ اﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 450‬ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ﺗﻮﻟﻴـﺪي در ﻣـﺪل‬. ‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﺪل ﺿﺮﻳﺐ ﺟﻴﻨﻲ ﺑـﻴﻦ اﺳـﺘﺎﻧﻲ ﺑـﺮاي ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ و‬ ‫درآﻣﺪﻫﺎ در ﺳﺎل ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و ﺑﺎ ﺿﺮﻳﺐ ﺟﻴﻨﻲ درآﻣﺪي ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﻲ ﭘـﺲ از ﺑـﺎزﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﻣـﻲ‬. ‫ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺑـﺎزﺗﻮزﻳﻊ ﺑﺮاﺑـﺮ ﻓﺮﺻـﺖ ﻫـﺎي آﻣﻮزﺷـﻲ در اﺳـﺘﺎن ﻫـﺎي‬ ‫ﻛﺸﻮر ﺗﻮزﻳﻊ درآﻣﺪ ﻣﻴﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﺮان ﺑﻬﺒﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮع‬. ‫ﻋﺪاﻟﺖ از آﻏﺎز اﻧﺪﻳﺸﻪ ورزي ﺑﺸﺮي ﻳﻜـﻲ از آرﻣـﺎنﻫـﺎ و ﻏﺎﻳـﺎت ﺑـﺸﺮي ﺑـﻮدهاﺳـﺖ ﻛـﻪ اﻓﻜـﺎر‬. ‫اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪان ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻛﺮدهاﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎن ﻛﻪ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﻋـﺪاﻟﺖ در‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻔﻜﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮ ﻣﻲ آﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ در ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻋﺪاﻟﺖ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع ﺳﺎﺧﺘﻦ رواﺑﻂ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ‬. ‫در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي در ﺛﺮوت و ﻗﺪرت و ﺷﺄن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ رﻏﻢ ﺷﺒﺎﻫﺖ در اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي اﻓـﺮاد‪،‬‬ ‫واﻗﻌﻴﺖ اﻧﻜﺎرﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻫﻤﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﮔﺬﺷﺘﻪ از آن‪ ،‬ﻫـﻴﭻ راﺑﻄـﻪ ﻣﻌﻨـﺎداري ﻣﻴـﺎن ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮي در‬. ‫ﺛﺮوت و ﻗﺪرت و ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي در اﺳﺘﻌﺪادﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ دﻓـﺎع از ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮي ﻳـﺎ‬ ‫ﻧﻔﻲ آنﻫﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﺖ )‪.(Bashirieh,2004,p101‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(5) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺷﻤﺎره ‪5‬‬. ‫‪72‬‬. ‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻋﺪاﻟﺖ در اﻧﺪﻳﺸﻪ دﻳﻨـﻲ و اﺳـﻼﻣﻲ ﻧﻴـﺰ داراي ﭘﺎﻳﮕـﺎه ﺧﺎﺻـﻲ اﺳـﺖ‪ .‬در اﻧﺪﻳـﺸﻪ‬. ‫اﺳﻼﻣﻲ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻧﺰد ﺷﻴﻌﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻋﺘﻘﺎد ﺑـﻪ ﻋـﺪل اﻟﻬـﻲ ﻳـﻚ از اﺻـﻮل اﻋﺘﻘـﺎدي اﺳـﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜـﻪ‬. ‫ﺑﺮﻗﺮاري ﻗﺴﻂ و ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﻜﻲ از اﻫﺪاف ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان‪ 1‬و ﻳﻜﻲ از وﻇﺎﻳﻒ ﻣﻮﻣﻨﺎن ﺑﻨﺎ ﺑـﻪ ﺗـﺼﺮﻳﺢ‬. ‫ﻗﺮآن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ 2.‬اﺳﻼم در ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫﺎ و راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ آنﻫﺎ داراي ﻣﻨﻈﺮ ﺧﺎص و ﻣﺸﺨـﺼﻲ اﺳـﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس آن اﻫﺪاف ﺧﻮد در ﺣﻮزه ﻋﺪاﻟﺖ را ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺗﺎﻛﻨﻮن در ﺧﺼﻮص ﺗﺒﻴﻴﻦ راﺑﻄـﻪ‬. ‫اﻧﻮاع ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫﺎ و ﺗﻘﺪم آنﻫﺎ ﺑﺮ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ از ﻟﺤﺎظ ﻧﻈﺮي ﺗﻼش ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳـﺖ و‬. ‫ﻟﻴﻜﻦ ارزﻳﺎﺑﻲ اﻳﻦ ﺗﻼشﻫﺎ از ﻣﻨﻈﺮ اﺳﻼم اﻣﺮي ﻛﻢ ﺳﺎﺑﻘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺳﻌﻲ دارد ﺟﻨﺒﻪ اي از‬. ‫اﻳﻦ ارﺗﺒﺎط را روﺷﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬. ‫در ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻗﺮآن ﻋﺪاﻟﺖ را ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎري ﺑـﺮاي ﺧﻠـﻖ زﻣـﻴﻦ و آﺳـﻤﺎن‬. ‫‪3‬‬. ‫ﺑﻠﻜﻪ ﻫﺪﻓﻲ ﺑﺮاي ﺑﻌﺜﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮان ﻣﻲ داﻧﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﻮده و ﻣﺎﻧﻨـﺪ دﻧﺪاﻧـﻪ‬. ‫ﻫﺎي ﻳﻚ ﺷﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .4‬وﻟﻲ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي واﻗﻌﻴﺘﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ اﻧﻜﺎر اﺳﺖ ﻟﺬا ﻧﻜﺘﻪ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮي ﻣﺪﻧﻈﺮ اﺳﻼم در ﭼﻪ زﻣﻴﻨﻪ اي اﺳﺖ ؟‬. ‫در ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﻠﻲ و ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻣﻨﻄﻘـﻲ ﻣـﻲ ﺗـﻮان ﻋﻠـﻞ وﺟـﻮد ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮي ﻛـﻪ ﻇـﺎﻫﺮﺗﺮﻳﻦ وﺟـﻪ‬. ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي آن ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي ﻫﺎي درآﻣﺪي اﺳﺖ را ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮد‪ .‬دﺳـﺘﻪ اول ﺗﻔـﺎوت‬. ‫ﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و ذاﺗﻲ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ رﻓﻊ ﻧﻴﺰ ﻧﺒﻮده و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﻜﻤﺖ اﻟﻬﻲ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﻧـﺪ‪.‬‬. ‫از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻠﻖ و ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﺎ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ ﺑﺮاﺑـﺮ و ﻣـﺸﺎﺑﻪ ﻧﻴـﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ‬ ‫ﺗﻮﻗﻊ ﺑﺮاﺑﺮي ﻣﻄﻠﻖ اﻧﺘﻈﺎري ﻏﻴﺮ واﻗﻌﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻧﺪﻳﺸﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮاﺑﺮي‬ ‫ﻣﻄﻠﻖ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻄﻬﺮي ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ"ﺑﺮاﺑﺮيِ ﻣﻄﻠﻖ در اﻗﺘـﺼﺎد اوﻻً ﺷـﺪﻧﻲ‬. ‫ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺛﺎﻧﻴﺎًﻇﻠﻢ و ﺗﺠﺎوز ا ﺳﺖ؛ ﺛﺎﻟﺜﺎً اﺟﺘﻤﺎع ﺧﺮاب ﻛﻦ اﺳﺖ ﭼﺮا ﻛﻪ در ﻧﻈﺎم ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﺪادادي ﻣﻴﺎن‬. ‫________________________________________________________________‬ ‫‪ -1‬ﻟﻘﺪ ارﺳﻠﻨﺎ رﺳﻠﻨﺎ ﺑﺎﻟﺒﻴﻨﺎت و اﻧﺰﻟﻨﺎ ﻣﻌﻬﻢ اﻟﻜﺘﺎب و اﻟﻤﻴﺰان ﻟﻴﻘﻮم اﻟﻨﺎس ﺑﺎﻟﻘﺴﻂ ) ﺳﻮره ﺣﺪﻳﺪ آﻳﻪ ‪(25‬‬ ‫‪ -2‬ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﺬﻳﻦ آﻣﻨﻮا ﻛﻮﻧﻮا ﻗﻮاﻣﻴﻦ ﺑﺎﻟﻘﺴﻂ ﺷﻬﺪا ﷲ وﻟﻮ ﻋﻠﻲ اﻧﻔﺴﻜﻢ اَوِ اﻟﻮاﻟﺪﻳﻦ و اﻻﻗﺮﺑﻴﻦ‪ )...‬ﻧﺴﺎ آﻳﻪ ‪(135‬‬ ‫و ﻧﻴﺰ ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﺬﻳﻦ آﻣﻨﻮا ﻛﻮﻧﻮا ﻗﻮاﻣﻴﻦ ﷲ ﺷﻬﺪا ﺑﺎﻟﻘﺴﻂ و ﻻ ﻳﺠﺮﻣﻨﻜﻢ ﺷﻨ‪Ĥ‬ن ﻗﻮم ﻋﻠﻲ اﻟّﺎ ﺗﻌﺪﻟﻮا اﻋﺪﻟﻮا ﻫﻮ اﻗﺮب ﻟﻠﺘﻘـﻮي و اﺗﻘـﻮا اﷲ‬ ‫ان اﷲ ﺧﺒﻴﺮ ﺑﻤﺎ ﺗﻌﻤﻠﻮن ) ﻣﺎﺋﺪه آﻳﻪ ‪(8‬‬ ‫‪ -3‬ﺑﺎﻟﻌﺪل ﻗﺎﻣﺖ اﻟﺴﻤﺎوات واﻻرض‬ ‫‪ -4‬اﻟﻨﺎس ﻛﺎﺳﻨﺎن اﻟﻤﺸﻂ‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(6) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖ و ﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان‪...‬‬. ‫‪73‬‬. ‫اﻧﺴﺎن ﻫﺎﺗﻔﺎوت و ﺗﻤﺎﻳﺰ وﺟﻮد دارد ‪ .‬اﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﺳﻄﺢﻫﺎ و ﺗﻔﺎوتﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺮﻛـﺖﻫـﺎ را ﭘﺪﻳـﺪ‬ ‫آورده و ﻣﺎﻳﺔ ﺟﺬب اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ اﺳﺖ")‪.(Motahari, 1989,p309‬‬. ‫دﺳﺘﻪ دوم ﻋﻮاﻣﻞ ﻏﻴﺮذاﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺸﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮد ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﺔ ﻛﻠﻲ‬. ‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬دﺳﺘﻪ ﻧﺨﺴﺖ‪ :‬ﺑﻬـﺮه ﻣﻨـﺪي از اﻣﻜﺎﻧـﺎت و ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎي اوﻟﻴـﻪ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺑﺮﺧـﻮرداري از‬. ‫ﺗﺤﺼﻴﻼت آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﻮده و دﺳﺘﺔ دوم وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻛﺎري ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻣﻔـﺎد ﻗـﺮار دادﻫﺎﺳـﺖ؛ دﺳـﺘﺔ ﺳـﻮم‪،‬‬ ‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﺎﻧﻨـﺪرﺑﺎ‪ ،‬ﺗـﻮرم‪ ،‬ﺑـﻲ ﻋـﺪاﻟﺘﻲ در ﻧﻈـﺎم دﺳـﺘﻤﺰدﻫﺎ و ﺑـﻲ ﺑﺮﻧـﺎﻣﮕﻲ در ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﻛـﺮد‬. ‫درآﻣﺪﻫﺎي دوﻟﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي را داﻣﻦ ﻣﻲ زﻧﺪ‪(Nadri,etal.,2009,pp8-9).‬‬. ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻧﮕﺎه رﻳﺸﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪي ﻋﻼوه ﺑـﺮ ﻋﻮاﻣـﻞ ذاﺗـﻲ در ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻧﻈـﺎم ﻫـﺎي اﻗﺘـﺼﺎدي و‬. ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪي از ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي در اﺧﺘﻴﺎر ﺑﺸﺮ ﻧﻬﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪي‬. ‫از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻣﻮزش ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻮزﻳﻊ ﺷﺪه و ﻧﻴـﺰ از رواﺑـﻂ و ﻧﻈـﺎم ﻫـﺎي ﻣﺨـﺎﻟﻒ‬ ‫ﻋﺪاﻟﺖ دوري ﺟﺴﺖ‪.‬‬. ‫اﺳﻼم در ﺧﺼﻮص دوري از ﻧﻈﺎمﻫﺎ و رواﺑﻂ ﻇﺎﻟﻤﺎﻧﻪ داراي اﺣﻜﺎم روﺷﻨﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﻗﻮاﻋـﺪ‬. ‫ﻓﻘﻬﻲ ﺧﻮد آن را ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﻲ ﺣـﺎﻛﻢ ﺑـﺮ اﻳـﺮان ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ آنﻫـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﻧﻤـﻮده و ﺑـﺎ‬. ‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻈﺎم ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎﻧﻜﺪاري ﺑﺪون رﺑـﺎ ﺳـﻌﻲ ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ ﺗـﺎ ﻋﻮاﻣـﻞ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ دﺳﺘﻮرات اﺳﻼم ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﻨﺪ‪.‬‬. ‫وﻟﻲ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﺒﻮدن ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي در اﺧﺘﻴﺎر اﻓـﺮاد در ﻛﻨـﺎر ﻧﻘـﺺ در ﺳـﺎﻳﺮ ﻧﻈﺎﻣـﺎت در‬. ‫ﻋﻤﻞ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي ﺛﺮوت و درآﻣﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺗﺨﻔﻴﻒ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي ﻫﺎي درآﻣﺪي ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ‬. ‫ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﻫﺮ ﻓﺮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻴﺎ ﺷﺪه و ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻫﺎي ﻧـﺎروا در اﻳـﻦ زﻣﻴﻨـﻪ رﻓـﻊ‬ ‫ﮔﺮدد‪ .‬وﻟﻲ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص رخ ﻣﻲ دﻫﺪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻧﺤـﻮه ﺳـﻨﺠﺶ و ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي‬. ‫ﮔﻮﻳﺎ در اﻳﻦ ﺣﻮزه اﺳﺖ؛ زﻳﺮا ﻓﺮﺻﺖ‪،‬ﻣﻘﻮﻟﻪاي ذو اﺑﻌﺎد ﺑﻮده و ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ آن ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﻪ ﻣـﻮاردي از‬. ‫ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺒﻌﻴﺾﻫـﺎي آﻣﻮزﺷـﻲ‪ ،‬ﺟﻨـﺴﻴﺘﻲ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘـﻪاي و ﻏﻴـﺮه اﺷـﺎره ﻛـﺮد ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻣـﺴﺎﻟﻪ ﻣﺤﻘـﻖ را ﺑـﺎ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ادﺑﻴﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﭼﺎره اي ﺑﺮاي‬. ‫اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬. ‫‪ .1-1‬ادﺑﻴﺎت ﺗﺠﺮﺑﻲ و ﻧﻮآوري ﭘﮋوﻫﺶ‬. ‫ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺗﻼشﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﺷﺎﺧﺺﺑﻨﺪي ﻓﺮﺻﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان اوﻟـﻴﻦ‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(7) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺷﻤﺎره ‪5‬‬. ‫‪74‬‬. ‫ﺗﻼش از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي دادهﻫﺎ را ﺑﻪ ﻛـﺮاﻧﻴﭻ‪ (1996) 1‬ﻣﻨﺘـﺴﺐ داﻧـﺴﺖ‪ .‬ﺑﻌـﺪ از وي ادﺑﻴـﺎت ﻗﺎﺑـﻞ‬. ‫ﺗﻮﺟﻬﻲ در ﺧﺼﻮص اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺮاﺑﺮي در ﻓﺮﺻﺖ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﺪ ﻛـﻪ از اﻳـﻦ ﻣﻴـﺎن ﻣـﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ آﺛـﺎر‬. ‫آرﻟﮕﻲ‪ 2‬و ﻧﻴﺘﻮ‪ ،(1999) 3‬ﺑﻮﺳـﺮت‪ ،4‬ﻓﻠﺮﺑـﺎي‪ 5‬و ﻓـﺎن دﮔﻴـﺮ‪ (1999)6‬و اوﻛـﻲ‪ (1997)7‬اﺷـﺎره ﻧﻤـﻮد‪.‬‬. ‫ﺧﻼﺻﻪ اﻳﻦ ادﺑﻴﺎت را ﻣﻲﺗﻮان در اﺛﺮ ﭘﺮاﮔﻴﻨﻲ‪ (1999) 8‬ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻧﻤـﻮد‪.‬روﻳﻜـﺮد ﻛـﺮاﻧﻴﭻ )‪ (1996‬در‬ ‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺑﺮاﺑﺮي در ﻓﺮﺻﺖ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ اﺻﻮل ﻣﻮﺿﻮﻋﻪ ﺑﻮده اﺳـﺖ‪ .‬او ﺑـﺎ ﻣﻔـﺮوض ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﻓﺮﺻـﺖ‬. ‫ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ رﻗﺎﺑﺖﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ را ﺑﺮﺷﻤﺮد ﻛﻪ در ﺷـﺮاﻳﻂ ﺑﺮاﺑـﺮي در ﻓﺮﺻـﺖ‬. ‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺤﻘﻖ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬او ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳـﻦ وﻳﮋﮔـﻲﻫـﺎ و ﻣﺮﺗـﺐ ﻧﻤـﻮدن آنﻫـﺎ‪،‬‬. ‫ﺷﺎﺧﺼﺨﻮد را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻤﻊ ﺳﺎده اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻤﻮد‪.(Weymark,2002,p2).‬‬. ‫روﻳﻜﺮد دﻳﮕﺮي ﻛـﻪ در زﻣﻴﻨـﻪ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ ﺑـﺴﻴﺎر ﻣـﻮرد اﻗﺒـﺎل ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‬. ‫ﺷﺎﺧﺺﺳﺎزي ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ روﻳﻜﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ روش ﻛـﺮاﻧﻴﭻ از ﺳـﺎﺑﻘﻪ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و ﺗﻜﻴﻪ اﺳﺎﺳﻲ ﺧـﻮد را ﺑـﺮ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي آﻣﻮزﺷـﻲ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬. ‫ﻣﻌﻴﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻫـﺎي‬ ‫آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻧﮋاد‪ ،‬ﺟﻨـﺴﻴﺖ‪ ،‬ﻣﻨﻄﻘـﻪ و درآﻣـﺪ اﻓـﺮاد ﺑﺎﺷـﺪ و ﻟـﺬا ﺳـﻨﺠﺶ‬. ‫ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از ﻧﺤﻮه ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮﺻﺖﻫـﺎ در ﻳـﻚ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ .‬از‬. ‫ﺳﻮي دﻳﮕﺮ آﻣﻮزش ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راﻫﻲ ﺑﺮاي ﺟﺒﺮان ﺑﺮﺧﻲ از ﺗﺒﻌﻴﺾﻫﺎ و ﺷﻜـﺴﺘﻦ دورﻫـﺎي ﺑﺎﻃـﻞ ﻓﻘـﺮ‬. ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد)‪(Lashkari,2009,p36‬و ﺧﻮد ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راه ﭼﺎرهاي ﺑـﺮاي ﺑﺮاﺑـﺮ ﻧﻤـﻮدن‬. ‫ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ در زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آﻳﺪ‪.‬‬. ‫ﻧﻜﺘﻪ ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ در اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ زﻧﺪﮔﻲ در ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي اﻧﻮاع ﻧـﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫـﺎي‬. ‫آﻣﻮزﺷﻲ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﻮع ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي‪ ،‬ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي ﻓﺮد از آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺤﻞ‬ ‫________________________________________________________________‬ ‫‪1- Kranich‬‬ ‫‪2- Arlegi‬‬ ‫‪3- Nieto‬‬ ‫‪4- Bossert‬‬ ‫‪5- Fleurbaey‬‬ ‫‪6- Van de gaer‬‬ ‫‪7- Ok‬‬ ‫‪8- Peragini‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(8) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖ و ﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان‪...‬‬. ‫‪75‬‬. ‫زﻧﺪﮔﻲاش ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﭼﻮن ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﻟﺰوﻣﺎ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد اﻣﻜـﺎنﭘـﺬﻳﺮ ﻧﻴـﺴﺖ‪ ،‬ﺣـﻖ‬. ‫آنﻫﺎ ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﺧﺪﻣﺎت آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﺮاﺑﺮ‪ ،‬ﺗﺤﺖاﻟﺸﻌﺎع ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎ و ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﻗﺮار‬. ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد )‪ .(Ahanchian,2007,p1‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻣﻮزش در ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻤﻮدن ﻓﺮﺻﺖﻫـﺎ و ﻫـﻢ ﭼﻨـﻴﻦ‬ ‫ﺷﻮاﻫﺪ ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺼﻮص وﺟﻮد ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫﺎي آﻣﻮزﺷـﻲ در اﻳـﺮان‪ ،‬ﺿـﺮورت ﺑﺮرﺳـﻲ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﺑﺮاﺑـﺮ‬ ‫ﻧﻤﻮدن ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ در اﻳﺮان و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﺑﺮ روي ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻮاع ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮيﻫـﺎ‪ ،‬ﺑـﻴﺶ از‬. ‫ﭘﻴﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬. ‫در ﺧﺼﻮص ارزﻳﺎﺑﻲ و ﻣﺪﻟﺴﺎزي اﺛﺮات ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﺮ ﺗﻮزﻳﻊ درآﻣـﺪ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت ﻣﺤـﺪودي‬. ‫در داﺧﻞ و ﺧﺎرج ﻛـﺸﻮر اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬـﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣﻨﺘـﺸﺮ ﺷـﺪه در ﻛـﺸﻮر ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﺣﻘﻴﻘـﻲ و‬. ‫ﻣﺮﺗﻀﻮي )‪ (2012‬اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﺗﻮزﻳﻊ درآﻣﺪ و ﺑﺮاﺑﺮي آﻣﻮزﺷﻲ‬ ‫ﻧﻮﻋﻲ اﻟﮕﻮي ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﺗﻮزﻳﻊ اوﻟﻴﻪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ و ﺗﺨـﺼﻴﺺ‬. ‫ﻣﻨﺎﺑﻊِ دردﺳﺘﺮس ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻟﮕﻮي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه‪ ،‬ﺗﻔـﺎوتِ درآﻣـﺪ ﻛـﻞ ﺧـﺎﻧﻮار ﻧﺎﺷـﻲ از‬ ‫ﺗﻔﺎوتِ درآﻣﺪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ و ﻧﻴﺮوي ﻛـﺎر ﺳـﺎده و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ درآﻣـﺪِ ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﻮﺟـﻮدي ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ‬. ‫ﺧﺎﻧﻮار اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺰﺑﻮر ﺗﻮزﻳﻊ درآﻣﺪ را ﺑﻴﻦ ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎي ﺷـﻬﺮي و روﺳـﺘﺎﻳﻲ ﺑﺮرﺳـﻲ ﻧﻤـﻮده و از‬. ‫ﺷﺎﺧﺺ ﻧﺴﺒﺖ درآﻣﺪ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ روﺳﺘﺎﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮآوري اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺗﺤﻘﻴـﻖ‬. ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ در اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اوﻻ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﻛﺸﻮر از ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ داده ﻫﺎي ﺧﺮد ﻣﻨﻄﻘـﻪ اي اﺳـﺘﻔﺎده‬. ‫ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿـﺮﻳﺐ ﺟﻴﻨـﻲ در ﻳـﻚ‬. ‫اﻟﮕﻮي ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲ ﭘﺮدازد‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ رواﺑﻂ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﻘﻴﻘﻲ‬ ‫و ﻣﺮﺗﻀﻮي‪ ،‬ﻣﻮرد ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .1-2‬اﻟﮕﻮي ﻧﻈﺮي ﺗﺤﻘﻴﻖ‬. ‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ آﺛﺎر ﺑﺎزﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ در اﻗﺘـﺼﺎد‪ ،‬ﻻزم اﺳـﺖ ﻣﻜـﺎﻧﻴﺰم اﺛﺮﮔـﺬاري اﻳـﻦ ﺑـﺎزﺗﻮزﻳﻊ‬. ‫ﺗﺒﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻣﺮﺗﻀﻮي )‪،(2012‬ﻓﺮض‬. ‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻬﻴﻚ ﻓﺮد در اﺧﺘﻴﺎر دارد‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﻣﻬﺎرت اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ وي اﺛـﺮ ﻣﻴﮕـﺬارد‪ .‬ﺑـﻪ‬. ‫ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي در اﺧﺘﻴﺎر ﻓﺮد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻴـﺮوي ﻛـﺎر ﺑـﺎ‬. ‫ﻣﻬﺎرت ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺳﺎده در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ‪ ،‬ﺑـﻪ ﻧﻴـﺮوي‬ ‫ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﻼش و اﺳﺘﻌﺪادﻧﻴﺰ در اﻳﺠﺎد ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ ﻣﻮﺛﺮ ﻫـﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣـﺎ ﺑـﻪ‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(9) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺷﻤﺎره ‪5‬‬. ‫‪76‬‬. ‫ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺎدﮔﻲ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﺗﻼش و اﺳﺘﻌﺪاد ﺛﺎﺑﺖ ﻓﺮض ﺷـﺪهاﻧـﺪ ﻛـﻪ‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﺗﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻳﻦ دو ﻋﻨﺼﺮ ﺑﺮ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪.‬در ﺑﺨـﺶﻫـﺎي آﺗـﻲ‪،‬‬ ‫اﻳﻦ اﻟﮕﻮ ﺑﺎ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .1-3‬درآﻣﺪ‬. ‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺛﺮ ﺑﺎزﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪي‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻮﺛﺮ ﺑـﺮ‬. ‫درآﻣﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪي ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻮده اﺳـﺖ‬. ‫اﮔﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ را ﺑﺎ اﻧﺪﻳﺲ ‪ i‬ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ درآﻣﺪ اﻓﺮاد ﻫﺮ اﺳﺘﺎن‪ I‬را‪ ،‬از ﺟﻤﻊ درآﻣﺪ ﺣﺎﺻـﻞ‬ ‫از ﻛﺎر ‪ LI‬و درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ‪KI‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬. ‫‪I i = LI i + KI i‬‬. ‫)‪(1‬‬. ‫اﮔﺮ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ ﻣﻮﺟﻮدي ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪاي در اﺧﺘﻴﺎر ﻫﺮ اﺳـﺘﺎن ﺑـﺎ ‪ K‬ﻧﻤـﺎﻳﺶ داده ﺷـﻮد‪ ،‬درآﻣـﺪ‬. ‫ﺣﺎﺻﻞ از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬. ‫‪KI i = K i .ri‬‬. ‫)‪(2‬‬. ‫ﺣﺎل اﮔﺮ دﺳﺘﻤﺰد ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺑﺎ ‪ w‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﻮد ﻛﻞ درآﻣﺪ اﻓﺮاد اﺳﺘﺎن‪ I‬از ﻣﺤﻞ ﻧﻴﺮوي ﻛـﺎر‬. ‫ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺟﻤﻊ درآﻣﺪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺳﺎده ‪ UL‬و درآﻣﺪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ ‪:SL‬‬. ‫‪LI i = SLi .w s +ULi .w u‬‬. ‫)‪(3‬‬. ‫ﺣﺎل اﮔﺮ‪ β‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي در اﺧﺘﻴﺎر اﻓﺮاد ﻳـﻚ ﻣﻨﻄﻘـﻪ در ﻳـﻚ دوره زﻣـﺎﻧﻲ ﻣـﺸﺨﺺ‬. ‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻓﺮض ﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ ‪ SL‬در ﻫﺮ اﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷـﺎﺧﺺ ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎي در‬. ‫دﺳﺘﺮس ‪ ،β‬ﺗﻼش و اﺳﺘﻌﺪاد ‪ φ‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ‪ L‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪1‬ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬ ‫)‪(4‬‬. ‫‪0 ≤ ϕi β i ≤ 1‬‬. ‫‪SLi = ϕi βi Li‬‬. ‫ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﺑﺘﺎ در اﻣﮕﺎ را ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻴﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه آن اﺳﺖ‬ ‫________________________________________________________________‬ ‫‪ -1‬در ﻣﺪلﻫﺎي ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر را ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻴﻦ ﻛﺎر و ﻓﺮاﻏﺖ ﻣﺪلﺳﺎزي ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻣﺎ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر ﺳﺎدهﺳﺎزي اﻟﮕﻮ ﻣﺪلﺳﺎزي ﻧﺤﻮه اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺎر و ﻓﺮاﻏﺖ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(10) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖ و ﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان‪...‬‬. ‫‪77‬‬. ‫ﻛﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﺎﺑﻌﻲ از ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ )ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﺎ ﺗـﻼش و‬. ‫اﺳﺘﻌﺪاد اﻓﺮاد( در آن ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي در دﺳﺘﺮس ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﻋﺮﺿـﻪ ﻧﻴـﺮوي ﻛـﺎر‬. ‫ﻣﺎﻫﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺗﺎﺑﻌﻲ‪ ،‬اﮔـﺮ ﺑﺘـﺎ ﻳـﺎ اﻣﮕـﺎ ﺻـﻔﺮ‬. ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ ﻧﻴﺰ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺑﺘﺎ ﻳﺎ اﻣﮕﺎ ﻣﺴﺎوي ﻳﻚ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣـﺎﻫﺮ‬. ‫ﻋﺮﺿﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺳﺎده ﺻﻔﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻧﻴـﺮوي ﻛـﺎر ﺳـﺎده ﻣـﻮرد‬. ‫ﻧﻴﺎز آن اﺳﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻨﺎﻃﻖ دﻳﮕﺮ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ‪4‬ﻣﻲﺗﻮان ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣـﺎﻫﺮ‬. ‫و ﺳﺎده را ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎي ﻣـﻮﺛﺮ ﺑﻴـﺎن ﻧﻤـﻮد‪ .‬ﺣـﺎل ﺑـﺎ‬ ‫ﺟﺎﻳﮕﺬاري دارﻳﻢ‪:‬‬. ‫)‪(5‬‬. ‫‪LI i = ϕi βi .Li .w s + (1 − ϕi βi ).Li .w u‬‬. ‫اﮔﺮ دﺳﺘﻤﺰد ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺿﺮﻳﺒﻲ از دﺳـﺘﻤﺰد ﻧﻴـﺮوي ﻛـﺎر ﺳـﺎده ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺷـﻮد؛ ﺑـﺎ‬. ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺎﺧﺺ ﺻﺮف ﻣﻬﺎرت‪α1‬ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬. ‫‪w s = (1 + αi ).w u‬‬. ‫)‪(6‬‬. ‫در واﻗﻊ ﺷﺎﺧﺺ ﺻﺮف ﻣﻬﺎرت ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﻔﺎوت دﺳﺘﻤﺰد ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺳﺎده و ﻣﺎﻫﺮ اﺳﺖ‪.‬ﺣﺎل‬. ‫ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬاري ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬. ‫)‪(7‬‬. ‫‪LI i = ϕi βi .Li .(1 + αi ).w u + (1 − ϕi βi ).Li .w u‬‬. ‫در ﻧﻬﺎﻳﺖ درآﻣﺪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر در ﻫﺮ اﺳﺘﺎن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬ ‫] ) ‪LI i = L i .w u [ϕi β i .(1 + α i ) + (1 − ϕi β i‬‬. ‫)‪(8‬‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬاري ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬ ‫)‪(9‬‬. ‫) ‪LI i = L i .w u (1 + ϕi β i α i‬‬. ‫) ‪I i = K i .ri + Li .w u (1 + ϕi βi αi‬‬. ‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ درآﻣﺪ ﻫﺮ اﺳﺘﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر‪ ،‬ﺗﻼش و اﺳﺘﻌﺪاد‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي در‬ ‫________________________________________________________________‬ ‫‪1- Skill Premium‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(11) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺷﻤﺎره ‪5‬‬. ‫‪78‬‬. ‫دﺳﺘﺮس‪،‬دﺳﺘﻤﺰد ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺳﺎده‪،‬ﻣﻮﺟﻮدي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ و ﺑﺎزدﻫﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ‬ ‫داﻧﺴﺘﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻲﺗﻮان در آﻣﺪ ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮده و ﺷﺎﺧﺺﻫـﺎي ﺑﺮاﺑـﺮي‬. ‫درآﻣﺪ را اﺳﺘﺨﺮاج ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪:‬‬. ‫»ﺑﺎ ﺛﺒﺎت ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺮاﻳﻂ« ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي در دﺳﺘﺮس‪ ،‬درآﻣﺪاﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬. ‫ﺑﺎ ﻓﺮض»ﺛﺒﺎت ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺮاﻳﻂ« ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﺎﺧﺺ ﺻﺮف ﻣﻬﺎرت‪ ،‬درآﻣﺪاﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬. ‫»ﺑﺎ ﺛﺒﺎت ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺮاﻳﻂ« اﻓﺰاﻳﺶ دﺳﺘﻤﺰد ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺳﺎده‪ ،‬درآﻣﺪرا اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬. ‫اﻣﺎ در واﻗﻌﻴﺖ‪،‬ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻗﺘﺼﺎدي ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎ ﺑـﺴﻴﺎر ﭘﻴﭽﻴـﺪهﺗـﺮ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد‪ .‬اﻳـﻦ‬. ‫ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮض »ﺛﺒﺎت ﺳﺎﻳﺮ ﺷﺮاﻳﻂ« ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻧﻤﻮﻧـﻪ‪ ،‬ﺑـﺎ‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي در دﺳﺘﺮس‪ ،‬ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣـﺎﻫﺮ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﻲﻳﺎﺑـﺪ؛ در ﻳـﻚ اﻟﮕـﻮي ﺳـﺎده‬. ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ دﺳﺘﻤﺰد ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد و ﺷـﺎﺧﺺ ﺻـﺮف‬. ‫ﻣﻬﺎرت ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ اﺛﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺮ درآﻣﺪ دارد‪ .‬ﻟﺬا ﮔـﺰاره اول ﻫﻤـﻮاره ﺑﺮﻗـﺮار ﻧﻴـﺴﺖ‪ .‬از‬ ‫ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﺻﺮف ﻣﻬﺎرت و دﺳﺘﻤﺰد ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر در اﻗﺘﺼﺎد ﺑﻪ ﺻﻮرت درونزا و ﺑـﺮ اﺳـﺎس‬. ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺰم ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻲ ﺑﻴﻦ ﻛﺎر و ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ در ﺗﻜﻨﻮﻟـﻮژي ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬ ‫اﻳﻦ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬. ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﻟﺰوم ﻣﻼﺣﻈﻪ اﻳﻦ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎ و اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑـﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ‪،‬ﺑـﻪ‬. ‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪﺑﺮاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ ﺗﻌﺎﻣﻼت و اﺛﺮات ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺤﻠﻴﻞ‬. ‫ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺿﺮورﻳﺎﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬. ‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ در ﻳﻚ ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﺸﺨﺺ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴـﻞ ﺑـﺮاي ﺗﺤﻠﻴـﻞ آﺛـﺎر‬ ‫ﺑﺎزﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ در اﻗﺘﺼﺎد از ﻳﻚ اﻟﮕﻮي ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﭘﺬﻳﺮ ﺑﻬﺮه ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬. ‫‪ .1-4‬ﻣﺘﺪوﻟﻮژي ﻣﺪل ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺬﻳﺮ‬. ‫در اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺑـﻪ ﺻـﻮرت درونزا و ﺑـﺮ اﺛـﺮ ﺗﻌـﺎﻣﻼت‬. ‫ﻛﺎرﮔﺰاران اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕـﺮ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺑـﺮونزا وارد ﻣـﺪل ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻏﺎﻟﺒـﺎ‬. ‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺳﻄﺢ رﻓﺎه ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻄﺢ درآﻣﺪ ﻛﺎرﮔﺰاران اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي‪،‬‬. ‫ﺳﻄﺢ ﺗﻘﺎﺿﺎ و ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت‪ ،‬ﺑـﻪ ﺻـﻮرت درونزا ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي‬. ‫ﻗﻴﻤﺖ‪ ،‬دﺳﺘﻤﺰد و ﺑﺎزدﻫﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت درونزا و ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻌﺎﻣﻼت ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎ در ﺑـﺎزار ﻛـﺎﻻ‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(12) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖ و ﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان‪...‬‬. ‫‪79‬‬. ‫و ﺧﺪﻣﺎت و در ﺑﺎزار ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺎﺧﺺ »ﺻﺮف ﻣﻬﺎرت« ﻧﻴﺰ ﺑـﻪ‬. ‫ﺻﻮرت درونزا ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺪلﺳـﺎزي ﺑـﺎزﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮﺻـﺖ ﻫـﺎ‪ ،‬ﻻزم اﺳـﺖ ﺷـﺎﺧﺺ‬. ‫ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮونزا در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر و ﻣﻮﺟﻮدي ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮونزا در ﻣﺪل وارد ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬. ‫در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺪل ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻣـﺴﺎﻟﻪ ﻣﺮﻛـﺐ ﻣﻜﻤـﻞ‪ 1MCP‬و ﺑـﺮ ﻃﺒـﻖ روش‬. ‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ راﺗﺮﻓﻮرد‪ 2‬ﺳﻴﮕﺮﻳﺖ‪ (2010) 3‬و راﺗﺮﻓﻮرد ﺑﺮﻳﻨﮕﺮ‪ (2009) 4‬ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷـﺪ‪.‬‬. ‫ﻣﺪل ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻳﻚ ﻣﺪل اﻗﺘﺼﺎد ﺑﺴﺘﻪ و ﭼﻨﺪ ﺑﺨﺸﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫـﺎي اﻗﺘـﺼﺎد از ﺟﻬـﺖ ﻣﻴـﺰان‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﻨﻄﻘﻪ اي‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺪل‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮ اﺳﺎس داده ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺪل ﻃﺮاﺣﻲ ﺷـﺪه ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﻣـﺎﺗﺮﻳﺲ داده ﻫـﺎي‬. ‫ﺧﺮد ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎل ‪ 1388‬ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷﺪه اﺳﺖ)‪.(Haqiqi, 2009‬‬. ‫ﻣﺪل ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﭘﺬﻳﺮ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ داراي اﺑﻌﺎد ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺑﺰرگ اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ ﻣـﺪل در ﺑـﺮ‬. ‫دارﻧﺪه ‪ 30‬اﺳﺘﺎن )اﺳﺘﺎن اﻟﺒﺮز و ﺗﻬﺮان ﻳﻜﻲ ﻓﺮض ﺷـﺪه اﺳـﺖ( و ‪ 15‬ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ﺗﻮﻟﻴـﺪي در ﻫـﺮ اﺳـﺘﺎن‬. ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 450‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪي در ﻣﺪل در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬. ‫در اﻳﻦ اﻟﮕﻮ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺷﺮط ﺳﻮد ﺻﻔﺮ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺎزارﻫﺎي ﻛﺎﻻﻫﺎ و‬. ‫ﺧﺪﻣﺎت‪ ،‬ﺑﺎزار ﻛﺎر و ﺑﺎزار ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺷﺮط ﺗﺴﻮﻳﻪ ﺑﺎزار و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ ﺷـﺮط ﺗـﻮزان درآﻣـﺪ‬ ‫ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ رواﺑﻂ اﻟﮕﻮي ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺘﻌﺪد و ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ‬. ‫ﺗﻨﻬﺎ رواﺑﻂ اﺻﻠﻲ و رواﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬ﺳـﺎﻳﺮ رواﺑـﻂ ﻣـﺪل را‬. ‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﺷﺎﻫﻤﺮادي و ﻫﻤﻜﺎران )‪ (2009‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫‪ .1-5‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻮد ﺻﻔﺮ‬. ‫در اﻟﮕﻮي ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺳﺎده‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣـﺎﻫﺮ‪ ،‬ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ و ﻣـﻮاد‬. ‫واﺳﻄﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻻﻳﻪاي ﺑﻪ ﺻﻮرت راﺑﻄـﻪ رﻳﺎﺿـﻲ‬ ‫________________________________________________________________‬. ‫‪1- Mixed Complementarity Problems‬‬ ‫‪2- Rutherford‬‬ ‫‪3- Sigrist‬‬ ‫‪4- Bohringer‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(13) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺷﻤﺎره ‪5‬‬. ‫‪80‬‬. ‫ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮاي ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻫـﺮ ﻻﻳـﻪ‪،‬از ﺗﻮاﺑـﻊ ﻻﻳـﻪاي ﺑـﺎ ﻛـﺸﺶ ﺟﺎﻧـﺸﻴﻨﻲ‬. ‫ﺛﺎﺑﺖ)‪1(CES‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ ﭼـﺎرﭼﻮب ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺗﺮﻛﻴـﺐ ‪ CES‬از ﻣـﻮاد‬ ‫واﺳﻄﻪ)‪ (M‬و ارزش اﻓﺰوده)‪ (KL‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﮔﺮ رﻓﺘﺎر ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫـﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‬. ‫اﻗﺘﺼﺎدي در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺴﺎﻟﻪ ‪ MCP‬ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﻮد ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪:‬‬ ‫⎤‬ ‫‪− p i ,s ⎥ = 0,‬‬ ‫⎦‬ ‫‪1‬‬. ‫‪1‬‬ ‫‪1−γ s‬‬. ‫⎡‬ ‫‪ALs ⎢ ωKL ,s PKL ,s 1−γ s + ωM ,s PM ,s 1−γ s‬‬ ‫⎣‬. ‫(‬. ‫)‬. ‫(‬. ‫)‬. ‫≥ ‪ALs ≥ 0, ωKL ,s PKL ,s 1−γ s + ωM ,s PM ,s 1−γ s 1−γ s‬‬ ‫‪p i ,s‬‬ ‫‪424‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪144444‬‬ ‫‪42444444‬‬ ‫‪3 1‬‬. ‫)‪(10‬‬. ‫‪unit revenue‬‬. ‫‪CES unit cost function‬‬. ‫‪1‬‬ ‫‪1− ρs‬‬. ‫)‪(11‬‬. ‫}‬. ‫‪1‬‬ ‫‪1− λs‬‬. ‫)‪(12‬‬. ‫‪1− ρs‬‬. ‫}‬. ‫‪+ ωk ,s Pk ,s‬‬. ‫‪1− ρs‬‬. ‫{‬. ‫‪PKL ,s = ωL ,s PL ,s‬‬. ‫{‬. ‫‪PL ,s = θul ,s pul ,s 1− λs + θ sl ,s p sl ,s 1− λs‬‬ ‫‪1‬‬. ‫)‪(13‬‬. ‫⎛‬ ‫‪⎞1− βs‬‬ ‫⎟ ‪= ⎜ ∑ θ m ,s p m 1− βs‬‬ ‫‪⎝ m‬‬ ‫⎠‬. ‫‪PM ,s‬‬. ‫در اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ‪p ،‬ﺳﻄﺢ ﻗﻴﻤﺖ‪ ω،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺳﻬﻢ در ﻻﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻﻳﻲ‪θ ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺳﻬﻢ در ﻻﻳـﻪﻫـﺎي‬. ‫ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ‪λ ،‬ﻛﺸﺶ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻲ ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺳﺎده و ﻣﺎﻫﺮ‪β ،‬ﻛـﺸﺶ ﺟﺎﻧـﺸﻴﻨﻲ ﺑـﻴﻦ ﻣـﻮاد واﺳـﻄﻪاي و ‪ρ‬‬. ‫ﻛﺸﺶ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻲ ﺑﻴﻦ ﻛﺎر و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ‪ s‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﻧﺪﻳﺲ ﺑﺨﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪي‪ ،‬اﻧـﺪﻳﺲ‬. ‫ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﻟﻴﺪي‪ L،‬اﻧﺪﻳﺲ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر‪ k ،‬اﻧﺪﻳﺲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬. ‫ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻮاد واﺳﻄﻪ ﻳﺎ ‪ PM‬ﻧﻴـﺰ ﺧـﻮد ﻳـﻚ ﺗﺮﻛﻴـﺐ ‪ CES‬از ﺷـﺎﺧﺺ ﻗﻴﻤـﺖ ﻫـﺮ ﻳـﻚ از‬. ‫ﻧﻬﺎدهﻫﺎ )‪(pm‬اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺎﺧﺺ ‪ PKL‬ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺎر و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻮده و ﻳـﻚ‬. ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ‪ CES‬از ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر )‪ (PL‬و ﺷﺎﺧﺺ ﺳـﻮد ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ )‪ (pk‬را ﻧﻤـﺎﻳﺶ ﻣـﻲدﻫـﺪ‪.‬‬. ‫ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻧﻴـﺰ ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﻳـﻚ ﺗﺮﻛﻴـﺐ ‪ CES‬از دﺳـﺘﻤﺰد ﻧﻴـﺮوي ﻛـﺎر ﺳـﺎده)‪ (pul‬و‬. ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دﺳﺘﻤﺰد ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ)‪ (psl‬اﺳﺖ‪.‬‬. ‫________________________________________________________________‬ ‫‪1Constant elasticity of substitution‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(14) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖ و ﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان‪...‬‬. ‫‪81‬‬. ‫‪ .1-6‬ﻣﺪلﺳﺎزي ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎﻳﻨﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ و ﺳﺎده‬. ‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻣﺪلﺳﺎزي ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر در ﺑﺨـﺶﻫـﺎي ﭘﻴـﺸﻴﻦ ﺑﻴـﺎن ﺷـﺪ‪ .‬در اﻳـﻦ ﺑﺨـﺶ ﻧﺤـﻮه‬. ‫ﻣﺪلﺳﺎزي ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي از ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠـﻲ ﺗﻘﺎﺿـﺎﻳﻨﻴﺮوي‬. ‫ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ ﺗﺎﺑﻌﻲ از دﺳﺘﻤﺰدآن )‪ ،(psl‬ﺳﻄﺢ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺨﺶﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴـﺪي )‪ ،(ALs‬دﺳـﺘﻤﺰد ﻧﻴـﺮوي ﻛـﺎر‬ ‫ﺳﺎده )‪ ،(pul‬ﺑﺎزدﻫﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ )‪(pk‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺎﻳﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ )‪(PM‬اﺳﺖ‪.‬ﺑﺎزار ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ را‬. ‫در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺴﺎﻟﻪ ‪ MCP‬و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮاﺑﻊ ﻫﺰﻳﻨﻪ ‪ CES‬ﻻﻳﻪاي ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬ ‫)‪(14‬‬. ‫⎡‬ ‫⎤‬ ‫‪Psl ⎢∑ϕi βi Li − ∑ Dsl ,s ⎥ = 0, Psl ≥ 0, ∑ϕi βi Li ≥ ∑ Dsl ,s‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪⎣i‬‬ ‫⎦‬ ‫‪λs‬‬. ‫⎞‬ ‫⎟⎟‬ ‫⎠‬. ‫‪⎛ PL ,s‬‬ ‫⎜⎜‬ ‫‪⎝ Psl ,s‬‬. ‫‪ρs‬‬. ‫⎞‬ ‫⎟⎟‬ ‫⎠‬. ‫‪γs‬‬. ‫‪⎛ PKL ,s‬‬ ‫⎜⎜‬ ‫‪⎝ PL ,s‬‬. ‫⎞‬ ‫⎟⎟‬ ‫⎠‬. ‫‪1‬‬ ‫‪1−γ s‬‬. ‫)‪(15‬‬. ‫)‬. ‫‪⎛P‬‬ ‫‪= ωKL ,s ωL ,s θsl ,s AL s D sl ,s ⎜ KLM‬‬ ‫‪⎜P‬‬ ‫‪⎝ KL ,s‬‬. ‫‪D sl ,s‬‬. ‫(‬. ‫‪PKLM = ωKL ,s PKL ,s 1−γ s + ωM ,s PM ,s 1−γ s‬‬. ‫ﻛﻪ در آن ‪ D‬ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﻮده و ‪ D‬ﺗﻘﺎﺿﺎ در ﺳﺎل ﭘﺎﻳﻪ را ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ AL‬ﺳﻄﺢ‬. ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻧﻴﺮوي ﻛـﺎر ﻣـﺎﻫﺮ راﺑﻄـﻪ ﻣﻌﻜـﻮس ﺑـﺎ‬. ‫دﺳﺘﻤﺰد داﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻴﻤﺖﻫﺎي ﻧﺴﺒﻲ ﺑـﺴﺘﮕﻲ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻘﺪار ﻛﺸﺶ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻲ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬. ‫ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎزار ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺳﺎده را در ﻗﺎﻟﺐ ﻣـﺴﺎﻟﻪ ‪ MCP‬و ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺗﻮاﺑـﻊ ﻫﺰﻳﻨـﻪ‬. ‫‪ CES‬ﻻﻳﻪاي ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻮﺷﺖ‪:‬‬. ‫⎡‬ ‫⎤‬ ‫‪Pul ⎢∑ (1 − ϕi βi Li ) − ∑ Dul ,s ⎥ = 0, Pul ≥ 0, ∑ϕi βi Li ≥ ∑ Dul ,s‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪⎣i‬‬ ‫⎦‬ ‫)‪(16‬‬ ‫‪λs‬‬. ‫)‪(17‬‬. ‫⎞‬ ‫⎟⎟‬ ‫⎠‬. ‫‪⎛ PL ,s‬‬ ‫⎜⎜‬ ‫‪⎝ Pul ,s‬‬. ‫‪ρs‬‬. ‫⎞‬ ‫⎟⎟‬ ‫⎠‬. ‫‪⎛ PKL ,s‬‬ ‫⎜⎜‬ ‫‪⎝ PL ,s‬‬. ‫‪γs‬‬. ‫⎞‬ ‫⎟⎟‬ ‫⎠‬. ‫‪⎛P‬‬ ‫‪= ωKL ,s ωL ,s θul ,s AL s Dul ,s ⎜ KLM‬‬ ‫‪⎜P‬‬ ‫‪⎝ KL ,s‬‬. ‫‪Dul ,s‬‬. ‫در ﺧﺼﻮص ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻌﺎﻣﻼت ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎ را در ﻗﺎﻟﺐ ‪ MCP‬ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد‪ .‬در ﻣـﻮرد‬. ‫ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮونزا ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(15) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺷﻤﺎره ‪5‬‬. ‫‪82‬‬. ‫)‪(18‬‬. ‫⎡‬ ‫⎤‬ ‫‪Pk ⎢S k − ∑ D k ,s ⎥ = 0, Pk ≥ 0, S k ≥ ∑ D k ,s‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪s‬‬ ‫⎣‬ ‫⎦‬ ‫‪ρs‬‬. ‫)‪(19‬‬. ‫⎞‬ ‫⎟⎟‬ ‫⎠‬. ‫‪⎛ PKL ,s‬‬ ‫⎜⎜‬ ‫‪⎝ Pk ,s‬‬. ‫‪γs‬‬. ‫⎞‬ ‫⎟⎟‬ ‫⎠‬. ‫‪⎛P‬‬ ‫‪= ωKL ,s ωk ,s ALs D k ,s ⎜ KLM‬‬ ‫‪⎜P‬‬ ‫‪⎝ KL ,s‬‬. ‫‪D k ,s‬‬. ‫ﺗﻌﺎﻣﻼت ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎ در ﭼـﺎرﭼﻮب اﻳـﻦ رواﺑـﻂ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت درونزا‪ ،‬ﺗﻌﻴـﻴﻦﻛﻨﻨـﺪه دﺳـﺘﻤﺰد‬. ‫ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺎﻫﺮ‪ ،‬دﺳﺘﻤﺰد ﻛﺎر ﺳﺎده و ﻧﺮخ ﺑﺎزدﻫﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬. ‫ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﺤﺮك ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﻴﺎن اﺳﺘﺎنﻫﺎ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬در اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺗﺤـﺮك ﻧـﺎﻗﺺ‬. ‫ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر‪ 1‬ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﻪ ﺻﻮرت دروﻧﺰا در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﻴـﺎن دﻳﮕـﺮ ﺑـﺎ‬. ‫ﺗﻐﻴﻴﺮ دﺳﺘﻤﺰد در ﻳﻚ اﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﺳﺘﻤﺰد ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻴﻦ اﺳﺘﺎن ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر از اﺳﺘﺎن ﺧﺎرج ﻳـﺎ‬ ‫ﺑﻪ آن وارد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬. ‫‪ .1-7‬ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن و دادهﻫﺎ‬. ‫رواﺑﻂ ﻣﺪل ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ‪ 6‬دﺳﺘﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳـﺖ‪ (1 :‬ﺳـﻄﻮح ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‪(2 ،‬ﺳـﻄﻮح‬. ‫اوﻟﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿـﺎ‪(3 ،‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫـﺎي ﺳـﻬﻢ‪(4 ،‬ﻛـﺸﺶﻫـﺎي ﺟﺎﻧـﺸﻴﻨﻲ‪(5 ،‬ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي ﻗﻴﻤـﺖ و ‪(6‬‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ اﺷﺎره ﺷـﺪﻣﺪل ﻃﺮاﺣـﻲ ﺷـﺪه ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﻣـﺎﺗﺮﻳﺲ داده ﻫـﺎي ﺧـﺮد‬. ‫ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳـﺎل ‪ 1388‬ﻛـﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪ .‬از اﻳـﻦ رو ﻻزم اﺳـﺖ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ اوﻟﻴـﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎي‬. ‫درونزا و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ﺑﺮ اﺳﺎس دادهﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ارﻗﺎم ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺑـﺮ‬. ‫ﺣﺴﺐ ارزش ﻣﺒﺎدﻻت ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺣﺠﻢ و ﻗﻴﻤﺖ را در ﺑﺮ ﻧﺪارد‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺪلﺳﺎزي ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪ‬. ‫ﻗﻴﻤﺖﻫﺎ و ﺣﺠﻢﻫﺎ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻏﺎﻟﺒﺎ در اﻟﮕﻮﻫﺎي ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي اﺳـﺘﺨﺮاج ﻗﻴﻤـﺖﻫـﺎ و ﺣﺠـﻢﻫـﺎ از‬. ‫روش ﻫﺎرﺑﺮﮔﺮ‪ 2‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .3‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﻓﺮض ﺷﺪه اﺳﺖ در ﺳﺎل ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ اوﻟﻴـﻪ ﻫﻤـﻪ‬. ‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻗﻴﻤﺖ‪ ،‬دﺳﺘﻤﺰد و ﺑﺎزدﻫﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﻄﻮح ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺮاﺑﺮ واﺣﺪ اﺳﺖ‪ .‬در اﻳـﻦ ﺻـﻮرت‬ ‫________________________________________________________________‬. ‫‪1- Imperfect capital mobility‬‬ ‫‪2- Harberger‬‬ ‫‪ -2‬ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ ‪Shahmoradi, A, Haqiqi, I, Zahedi,S(2010), PROVIDING‬‬ ‫‪A CGE MODEL FOR IRAN, Economic minister of Iran‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(16) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖ و ﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان‪...‬‬. ‫‪83‬‬. ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺳﻬﻢ ﻧﻴﺰ در ﻫﺮ ﻻﻳﻪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮم ﻻﻳﻪ اي‬. ‫ﺗﻮاﺑﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ از ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ داده ﻫﺎي ﺧﺮد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜـﺎل ﺳـﻬﻢ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ در ﻻﻳـﻪ ارزش‬. ‫اﻓﺰوده ﺑﺮ اﺳﺎس ﺳﻄﺢ ﭘﺮداﺧﺘﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ و ﺳﻄﺢ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﻛـﺎر و ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﻣـﻲ ﺷـﻮد‪.‬‬. ‫ﺳﭙﺲ ﺳﻬﻢ ارزش اﻓﺰوده ﺑﺮ اﺳﺎس ﻛﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺎر و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻞ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﻣـﻲ‬. ‫ﮔﺮدد‪.‬‬. ‫اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻻزم اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﻤﻌﻴـﺖ‬. ‫ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر و درآﻣﺪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬دادهﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﻴﺰان درآﻣﺪ ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر‬. ‫ﻣﺎﻫﺮ و ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﺳﺎده را در ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑـﺎ ﻛﻤـﻚ اﻃﻼﻋـﺎت ﻣـﺬﻛﻮر ﻣـﻲﺗـﻮان‬. ‫ﺷــﺎﺧﺺﻫــﺎي دﺳــﺘﻤﺰد‪ ،‬ﺷــﺎﺧﺺ ﻓﺮﺻــﺖﻫــﺎ و ﺷــﺎﺧﺺ ﺻــﺮف ﻣﻬــﺎرت را ﺑــﺮ اﺳــﺎس راﺑﻄــﻪ ‪ 20‬و‬ ‫‪21‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬. ‫)‪(20‬‬ ‫)‪(21‬‬. ‫‪SLi‬‬ ‫‪Li‬‬ ‫‪w‬‬ ‫‪IS LS i‬‬ ‫‪α = s −1 = i‬‬ ‫‪−1‬‬ ‫‪wu‬‬ ‫‪IU i LU i‬‬. ‫= ‪βi‬‬. ‫‪ .1-8‬ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ دادهﻫﺎي ﺧﺮد ﻣﻨﻄﻘﻪ اي‬. ‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ دادهﻫﺎي ﺧﺮد در واﻗﻊ ﻳﻚ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺣﺴﺎﺑﺪاري اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣـﺴﺘﻄﻴﻞ‬. ‫)ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن( درآﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﺣﺎﻟـﺖ ﻛﻠـﻲ‪ ،‬دادهﻫـﺎي ﻣﻮﺟـﻮد در اﻳـﻦ ﻣـﺎﺗﺮﻳﺲ ﺑـﺴﻴﺎر ﺷـﺒﻴﻪ‬. ‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺣﺴﺎﺑﺪاري اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﺗﻔﺎوتﻫﺎﻳﻲ وﺟـﻮد دارد‪ .‬اﻳـﻦ ﻣـﺎﺗﺮﻳﺲ‪ ،‬ﺳـﺎﺧﺘﺎري‬. ‫ﻏﻴﺮﻣﺘﻘﺎرن دارد و ﺑﺮﺧﻲ از ﺣﺴﺎبﻫﺎي واﺳـﻄﻪ ﻣـﺎﺗﺮﻳﺲ ﺣـﺴﺎﺑﺪاري اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ را درﺑـﺮ ﻧﻤـﻲﮔﻴـﺮد‪.‬‬. ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ‪ ،‬دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻣﻼت ﻛﺎرﮔﺰاران اﻗﺘﺼﺎدي را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔـﻲ‬ ‫ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﻫﺮ ﺳﺘﻮن ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ درآﻣﺪ و ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﻳـﻚ ﻛـﺎرﮔﺰار اﻗﺘـﺼﺎدي اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﺮ‬. ‫ﺳﻄﺮ ﻧﻴﺰ در واﻗﻊ ﻋﺮﺿﻪ ﻳﺎ ﺗﻘﺎﺿﺎ در ﻳﻚ ﺑﺎزار را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺟﺪول ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺜﺒـﺖ درآﻣـﺪ‬. ‫ﻳﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﺑﻮده و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻳﺎ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ)‪.( manzour,etal, 2009‬‬. ‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ دادهﻫﺎي ﺧﺮد ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﻬﻤﻲ از »اﻗﺘﺼﺎد ﺧـﺮد« ﺑﻨـﺎ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﻣـﺪلﻫـﺎي‬. ‫ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﺷﺒﻴﻪ رواﺑﻂ رﻳﺎﺿـﻲ در اﻟﮕﻮﻫـﺎي ﺗﻌـﺎدل‬. ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫‪www.SID.ir‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ (1:‬ﺷﺮط ﺳﻮد ﺻﻔﺮ اﻗﺘﺼﺎدي در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪي )ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ‬.

(17) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺷﻤﺎره ‪5‬‬. ‫‪84‬‬. ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪي(؛ ‪ (2‬ﺑﺮاﺑﺮي ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎ در ﺑﺎزارﻫﺎي اﻗﺘـﺼﺎد )ﺳـﻄﺮﻫﺎي ﺑـﺎزار ﻛـﺎﻻ و ﺧـﺪﻣﺎت‪،‬‬ ‫ﺑﺎزار ﻛـﺎر و ﺑـﺎزار ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ(؛ ‪ (3‬ﺑﺮاﺑـﺮي ﻣﺨـﺎرج و ﻣﻨـﺎﺑﻊ درآﻣـﺪي ﺑـﺮاي ﻧﻬﺎدﻫـﺎ‪ ،‬ﺧـﺎﻧﻮار و دوﻟـﺖ‬. ‫)ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮارﻫﺎ و دوﻟﺖ(‪.‬‬. ‫اﻳﻦ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ در اﻳﺮان ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﻫﻤﺮادي و ﻫﻤﻜﺎران)‪ (2010‬و ﺑـﺎ اراﺋـﻪ ﻣـﺎﺗﺮﻳﺲ دادهﻫـﺎي ﺧـﺮد‬. ‫‪ 1380‬وزارت ﻧﻴــﺮو ﻣﻌﺮﻓــﻲ ﺷــﺪه اﺳــﺖ؛ ﻛــﻪ ﻣــﺎﺗﺮﻳﺲ ﻣــﺬﻛﻮر ﺣﺎﻣــﻞﻫــﺎي اﻧــﺮژي را ﺑــﻪ ﺗﻔﻜﻴــﻚ‬. ‫در ﺑﺮ دارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺴﻲ ﺑﺮاي وزارت اﻗﺘﺼﺎد ﻧﻴﺰ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت رﺳـﻤﻲ ﻣﻨﺘـﺸﺮ‬. ‫ﻧــﺸﺪه اﺳــﺖ‪ ،‬اﻣــﺎ در ﺗﺤﻠﻴــﻞ آﺛــﺎر ﻫﺪﻓﻤﻨﺪﺳــﺎزي ﻳﺎراﻧــﻪﻫــﺎ ﻣــﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده ﻗــﺮار ﮔﺮﻓﺘــﻪ اﺳــﺖ‬ ‫)‪.(Shahmoradi,etal, 2010‬‬ ‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ دادهﻫﺎي ﺧﺮد ﻣﺴﺘﻠﺰم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ دادهﻫﺎي ﺗﻔﻜﻴـﻚ ﺷـﺪه ﺑﺎزارﻫـﺎ )ﻛﺎﻻﻫـﺎ( و‬. ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ )ﺑﺨﺶﻫﺎ(اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت در ﻣﺎﺗﺮﻳﺲﻫﺎي ﺳﺎﺧﺖ )ﻋﺮﺿـﻪ( و ﺟـﺬب )ﻣـﺼﺮف( ﻗﺎﺑـﻞ‬. ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 1‬و در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺣﺴﺎﺑﺪاري اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻳﺎ ﺟﺪاول داده ﺳـﺘﺎﻧﺪه در ﻓﻮاﺻـﻞ زﻣـﺎﻧﻲ‬. ‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ده ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻨﺘـﺸﺮ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .2‬در ﺣـﺎل ﺣﺎﺿـﺮ‪ ،‬ﺟـﺪول داده ﺳـﺘﺎﻧﺪه ‪ 1380‬ﻣﺮﻛـﺰ آﻣـﺎر اﻳـﺮان و‬. ‫ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺣﺴﺎﺑﺪاري اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪ 1378‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﺮﻛﺰي آﺧﺮﻳﻦ ﺟﺪاول آﻣﺎري ﻣﻮﺟﻮد در اﻳـﺮان ﻫـﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬. ‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ روشﻫﺎي ﺑﻪ روز رﺳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺟـﺪاول ﺟﺪﻳـﺪﺗﺮي ﻧﻴـﺰ ﻃﺮاﺣـﻲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ از ﺟﻤﻠـﻪ‬. ‫ﻣﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ ﻣـﺎﺗﺮﻳﺲ داده ﺳـﺘﺎﻧﺪه ‪ 1385‬وزارت ﻧﻴـﺮو اﺷـﺎره ﻛﺮد؛اﻣـﺎ ﻣـﺎﺗﺮﻳﺲ ‪ 1385‬وزارت ﻧﻴـﺮو‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻋﺮﺿﻪ و ﻣﺼﺮﻓﺮا در ﺑﺮ ﻧﺪارد‪ .‬ﻟﺬاآﺧﺮﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿـﺮ‪ ،‬ﻣﺮﺑـﻮط‬. ‫________________________________________________________________‬ ‫‪ -1‬اﻟﺒﺘﻪ در ﺻﻮرت ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺳﺎﺧﺖ و ﺟﺬب‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ اﻏﻤﺎض از دادهﻫﺎي ﺟﺪاول داده ﺳﺘﺎﻧﺪه ﻣﺘﻘـﺎرن ﺑﺨـﺶ‬ ‫در ﺑﺨﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻻ در ﻛﺎﻻ‪ ،‬در ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ دادهﻫﺎي ﺧﺮد اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻟﻴﻜﻦ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎﻳﻲ در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﺠـﺎد ﺧﻮاﻫـﺪ‬ ‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﺑﺨـﺶ را ﻧﻤـﺎﻳﺶ داد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺗﻔـﺴﻴﺮ ﺷـﺮط ﺳـﻮد ﺻـﻔﺮ ﻳـﻚ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در ﻣﺎﺗﺮﻳﺲﻫﺎي ﻛﺎﻻ ﺑﻪ ﻛﺎﻻ اﻧﺪﻛﻲ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬از اﻳﻦ رو در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺪل ﺗﻌﺎدل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻻزم اﺳـﺖ ﻣﺎﻫﻴـﺖ اوﻟﻴـﻪ‬ ‫دادهﻫﺎ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻣﺸﻜﻞ دادهﻫﺎي ﻗـﺪﻳﻤﻲ ﻫﻤـﻮاره در ﺗﺤﻠﻴـﻞﻫـﺎي ﺗـﻮزﻳﻌﻲ ﻣﻄـﺮح ﺑـﻮده اﺳـﺖ‪ .‬از ﻳـﻚ ﺳـﻮ ﺗـﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻧـﺪﮔﺎن اﻗﺘـﺼﺎدي‪ ،‬از‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي دادهﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻣﺮاﺟﻊ آﻣﺎري ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺘـﺸﺎر اﻳـﻦ اﻃﻼﻋـﺎت در ﻓﻮاﺻـﻞ‬ ‫زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس دادهﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ ﻣﻘﺪار ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ در‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ورود اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮي ﺑﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻠﻲ ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬در ﻫﺮ ﺻﻮرت در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺒﻨﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﻳـﺰي و‬ ‫ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده از دادهﻫﺎي ﺑﻪ روزﺗﺮ ﺿﺮوري ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.

(18) ‫‪Archive of SID‬‬ ‫راﺑﻄﻪ ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖ و ﺑﺮاﺑﺮي درآﻣﺪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻳﺮان‪...‬‬. ‫‪85‬‬. ‫ﺑﻪ ﺟﺪاول ﻋﺮﺿﻪ و ﻣﺼﺮف داده ﺳﺘﺎﻧﺪه ‪ 1380‬ﻣﺮﻛﺰ آﻣـﺎر اﺳـﺖ ﻛـﻪ از آن ﺑـﺮاي ﻃﺮاﺣـﻲ ﻣـﺎﺗﺮﻳﺲ‬. ‫دادهﻫﺎي ﺧﺮد اﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬. ‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪ ﺳﺎزي ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﻨﻄﻘﻪ اي‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺪل ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮ اﺳﺎس داده ﻫـﺎي‬. ‫ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺪل ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ داده ﻫﺎي ﺧﺮد ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳـﺎل‬. ‫‪ 1388‬ﻛﺎﻟﻴﺒﺮه ﺷﺪه اﺳﺖ )‪ .(Haqiqi, 2012‬اﻳﻦ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ اوﻟﻴﻦ ﻣـﺎﺗﺮﻳﺲ ﭼﻨـﺪ ﺑﺨـﺸﻲ ﻣﻨﻄﻘـﻪ اي در‬. ‫ﻛﺸﻮر اﺳﺖ‪ 1‬ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻨﻄﻘﻪ اي اﺷﺘﻐﺎل و ﺑﻴﻜـﺎري ﻃﺮاﺣـﻲ ﺷـﺪه اﺳـﺖ و ﻧﻴـﺮوي ﻛـﺎر‬ ‫ﺳﺎده و ﻣﺎﻫﺮ را در ﺑﺮ دارد‪.‬‬. ‫اﻳﻦ ﻣﺪل در ﺑﺮ دارﻧﺪه ‪ 30‬اﺳﺘﺎن )اﺳـﺘﺎن اﻟﺒـﺮز و ﺗﻬـﺮان ﻳﻜـﻲ ﻓـﺮض ﺷـﺪه اﺳـﺖ( و ‪ 15‬ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ‬. ‫ﺗﻮﻟﻴﺪي در ﻫﺮ اﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 450‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪي در ﻣﺪل در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬. ‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اراﺋﻪ آن در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﺧﻼﺻﻪ داده ﻫـﺎي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده اﻳـﻦ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ در ﺧﺼﻮص اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 1‬اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬. ‫ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد اﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺸﻮر درآﻣﺪ ﺳـﺮاﻧﻪ ﻧﻴـﺮوي ﻛـﺎر در اﺳـﺘﺎن‬. ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﻔﺎوت ﻧﻤﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ درآﻣﺪ ﺳﺮاﻧﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗـﺮﻳﻦ درآﻣـﺪ ﺳـﺮاﻧﻪ اﺳـﺘﺎﻧﻲ‬ ‫‪ 7,52‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪.‬‬. ‫ﻫﻢ ﭼﻨﻲ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي درآﻣﺪ و ﻓﺮﺻﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻓﺮﺻﺖ‬. ‫و درآﻣﺪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ اﺳـﺘﺎن ﺗﻬـﺮان ﻛـﻪ ﺑـﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺷـﺎﺧﺺ ﻓﺮﺻـﺖ را‬ ‫داراﺳﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ درآﻣﺪي را ﻧﻴﺰ دارا ﺑﻮده و اﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﺤﺮوﻣـﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺧﺮاﺳـﺎن ﺟﻨـﻮﺑﻲ و‬. ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ و ﭼﻬﺎر ﻣﺤﺎل و ﺑﺨﺘﻴﺎري ﻛﻪ در ﻗﻌـﺮ ﺟـﺪول ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎي ﻓﺮﺻـﺖ ﻗـﺮار دارﻧـﺪ از ﺷـﺎﺧﺺ‬. ‫درآﻣﺪي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮي ﻧﻴﺰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﺳﺘﺎنﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪.‬‬. ‫ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﻬﺘﺮ ﭘﺲ از اﻋﻤﺎل ﺑﺮاﺑﺮي ﻓﺮﺻﺖﻫـﺎ ﻓـﺮاﻫﻢ ﺷـﻮد ﻣﻨﺎﺳـﺐ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬. ‫دادهﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺼﻮص اﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه و ﺑﺮ اﺳـﺎس درآﻣـﺪ ﺳـﺮاﻧﻪ و ﻛـﻞ‬. ‫ﻣﺮﺗﺐ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ دادهﻫﺎ در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره دو ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬. ‫________________________________________________________________‬ ‫‪1- Haqiqi.I(2012) REGINAL SAM FOR IRAN, ses university. Tehran .‬‬. ‫‪www.SID.ir‬‬.