• Keine Ergebnisse gefunden

DOCTORIS MEDICINAE /17003

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Aktie "DOCTORIS MEDICINAE /17003"

Copied!
54
0
0

Wird geladen.... (Jetzt Volltext ansehen)

Volltext

(1)

/17003

D E

D I S S E R T A T I O IN A U G U R A L I S P H Y S I O L O G I C A ,

ftUAM

CONSENSU E T AUCTORITATE AMPLISSIMI MEDICORUM ORDINIS

IN

C A E S A R E A L I T E R A R U M U N I V E R S I T A T E D O R P A T E N S I ,

U T G R A D U M

DOCTORIS MEDICINAE

BITE ADIPISCATUB

KLABORAVIT ET PUBLICK DEFENDET A U C T O R

€ 0 t t s t a n t i n u 6 a ttHstinflljausftt,

JSSTR0HV3.

D O R P A T I L I V O N O R U M . T Y P I S J. C. S C H U E N M A N N I ,

TYPOORAPHI ACADKMICI.

MDCCCiXXVU, „

i

(2)

haec dissertatio ea conditione, nt sinralac typis excusa fuerit, quinque exemplaria collegio, cui exploratio libro- rum maudata e s t , tradantur.

Dorp. die 12. April, 1837.

S A H M E N , DecBDUS.

• • - h , Olikcoli |

(3)

P R O O E M I U M .

I n s i g n e m i l l a m , certum quendam caloris gradum, eumque intra certos limites e x re- rum externarum temperatura non penden- tem, et propigneudi e x se ipsis, et conser- vandi facultatem, quam vel veteres naturae scrutatores organicorum eorporum unice propriam e s s e cognoverunt, ne nostra qui- dem aetate physiologi sagacissinli indignam habuerunt, quam diligentissimis ac opero- sissimis quaestionibus subjicerent. — Q u o - rum e laboribus, nec minus e disciplinis au- xiliaribus nostra aetate tantum provectis, physice ac chemia, licet huic etiam rei ali- quantum lucis affulserit, licet ardentissimo veri ac certi studio ducti, viri excellentis- simi experimentis via et ratrone institutis, conclusionibusque inde factis effecerint, ut

(4)

adhuc tecta, varia phaenomena expliearent, omninoque refellerent antiquorum phiioso- phorum somnia; multa tamen diligenti rerum investigatori inexplicata et dubia manent, cujus rei culpam si forte in physiologorum socordiam, nec potius in ipsius quaestionis naturam conferas, injuste agas, quum calor, ut postea elucebit, vitae quidem ejusque actionum effectus, simul vero vitae conditio vice versa existat. Quodsi vitae natura ad- huc ignota mansit, seinperque manebit, mor- taiium nulli unquam continget, ut cnloris animalis phaenomena notabilia prorsus per- spiciat et exploret. Sunt quidem quae l e - gibus naturae physicis ac chemicis apte e x - plicari posse videantur, ita tamen, ut u l - timam caloris animalis c a u s a m , — id quod huic physiologiae parti cum ceterarum plu- rimis con\mune est — , nemo ne conjectura quidem certe assequi possit. E x iis quae diximiis, lector b e n e v o l e ! quaestionis quam proposui diificultatem facile cognosces, quam quidem eximia opinionum varietate, e x p e - rimentorum eventibus saepe contrariis, rei quam tracto amplitudine, denique inopia experientiae propria indagatione atque e x - perimentig sunTultae, profecto non imminui

(5)

wrflis altis in operibus physiologicis com- memorata sint e x s p e c t e s , nec v e r o , si ekv spectares, i n v e n i r e s , quum tantam' coflectis quae varias per ephemerides et antiquiores et recentiores dispersa Icguntur, quidquid nieam ad disputationem facere videbatur, unum in cdrpus composuerim. Non nova tibi narraturus libellum huncce conscripsi, movebar potius primum c o , quod hac in universitate literarum, praesertim proximo abhinc tempore, in universum paucae tan- tum res physiologiam spectantes rfissertatio- nibus inauguralibus tractatae sunt, deinda quod omni physiologia praecipue v e r o p a r t e cjus de calore animali agente, p r o p t e r c a l i - gines quibus obfunditur m y s t i c a s , iinprirnis seinper delectahar. Jam quum id agere n e - q u e a m , ut plenum et absolutum de calore ammali tractatum in medium proferam, quip- pe qui virum expostulet diuturniore quam qua equidem gaudeo e x p e r i e n t i a , ampliore doctrina exstructum, ad duo tantum cnloris animalis momenta me restringam, altera hujus disscrtationis parte o r i g i n e m , al- tera stabilitatem ejus ac perpetuitatem perquirens.

Nunc piogcediamur, lector bencvolc,

(6)

filum nobis esset Ariadneura tenebric<wa via incedentibus! at miraoulorunt tewpora praeterlapsa, v e l *ic proccdendum! —•

(7)

lindc nascitur calor animalis?

Grau, Freund, ist alte The»rie, Doch grun deg lebens golcTner Bauro!

O u i q u i d e m q u a e s t i o n i ut r e s p o n d e r e m natu- r a e scrutatores a d diversissimas t h e o r i a s d e l a p s i sunt, h y p o t h e s e s p r o p o n e n t e s v a r i a s , p a r t i m o m - n i certo a r g u m e n t o egentes, p a r t i m satis p r o b a - b i l e s , p l u r i m a s v e r o n o n o m n i a caloris a n i m a - li8 p h a e n o m e n a e x p l i c a r e v a l e n t e s . D u t h e n i m m e d i c o r u m ac p h i l o s o p h o r u m a n t i q u i s s i m i , H i p - p o c r a t e s , Erasistratus, P y t h a g o r a s , Aristoteles (l),

1) Pierer — Auatomiscli - physiolog. RealwiJrteibucli.

1816. I . 258.

<

(8)

c a u i a m h a b e b a n t , v i t a m et calorem t a n t o p e r e e x se i n v i c e m p e n d e r e c o n t e n d e n t e s , ut alte- r u m s i n e a l t e r o p e r s t a r e n o n p o s s e t ; d u m G a l e - n u s , G o r i n g i u m ( l ) et v e l serius Descartes c a l i - d u m i n n a t u m , i g n e m d i r i n a e o r i g i n i s i n c o r d e p o n e b a n t , respirationis processu refrigeratutn a c t e t n p e r a t u m , m e d i c i inferioris aetatis magia m a - g i s q u e a b a n t i q u o r e m o p i n i o n i b u s v e r i t a t i p r o - p i o r i b u s r e c e s s e r u n t , ita u t j a m m a g n u s H a l l e r o p e r i s (2) sui capite CLII „ r u b r u m p r a e c i p u e s a n g u i n i s c r u o r e m caVori g i g n e n d o i n s e r v i r e " , d i c a t , „ c u m i n e a d e m r a t i o n e cum ipso s a n g u i - n i s c a l o r e s i t " ; q u i b u s capite C L X X X I h a e c fere a d j i c i t : „ A n etiam c a l o r e m motus s a n g u i - n i s g i g u i t ? P r o f e c t o ; p e r p e t u o i n o m n i b u s l i - q u o r i b u s , etiam a a r e , rriagis v e r o i n l i q u i d i s a n i m a l i b u s i n f l a m m a b i l i b u s , a q u a d e n s i o r i b u s , a c o n t r a c t i l i t u b o c o m p r e s s i s , a t t r i t i s , a c a n a l i - b u s ipsis c e l e r r i m e flexis et e x t e n s i s , c a l o r e x o - r i t u r . " — E a d e m fere m e n t e p r a e c e p i o r ejus Boer- h a v e (3), c a l o r e m i n c o r p o r e v i v o , n o n a l i t e r a t q u e i n c o r p o r i b u s a n o r g a n i c i s frictione et i n - t e r succos a t q u e v a s o r u m parietes i n t e r c e d e n t e , et i p s o r u m o r g a n o r u m m o t i b u s i n t e r n i s effecta, p r o d u c i censet. M e d i c i d i s c i p l i n a e J a t r o c h e m i - c a e a n t i q u i o r i s , p r a e ceteris v e r o H e l m o n t , Syl-

1) Gruenberg — diss. de calore animali. Ber. 1820.

27.

2 ) Klement. physiol. Berol. 1788.

3) Institntiones medicae. Lugd. Bert. 1720. I.

(9)

m i x t i o n e c h y l i , q u e m a c i d u m esse aumebatir, c u m l a n g u i n e a l c a l i n o fervorem et caloris e v o - l u t i o n e m secum ferente d e r i v a b a n t . Q u a e v e r o o p i n i o n e s q u u m certa b a s i o m n i n o c a r e r e n t , v i - t a e q u e p h a e u o m e n a p a r u m circumspecte e solis processibus n a t u r a e a n o r g a n i c a e d e d u c e r e n t , temporis d e c u r s u sponte c o n c i d e r u n t .

O m n i u m p r i m u s a d v e r i t a t e m p r o p i u s a c - c e d e r e v i d e b a t u r Grawford ( 2 ) , t h e o r i a e q u a m c o n d t d i t , h y p o t h e s i u a Lavoisier et L a p l a c e d e processu respirationis p r o p o s i t a m , subjiciens.

Cujus q u i d e m e p e r i c u l i s , d e c o r p o r u m et flui- d o r u m et «olidorum caloris c a p a c i t a t e institiitis, a p p a r e b a t , a l i m e n t a , q u i b u s sanguis p a r a t u r , c a r - n e m , l a c a t q u e p l a n t a s , m i n o r e m caloris c a p a - citatem h a b e r e quatn s a n g u i n e m e x a o r t a p r o - v e n i e n t e m , contra v e r o a e r e m a t m o s p h a e r i c u m , q u i i n s p i r e t u r , a e r e m e x s p i r a t u m sexagesima c a - pacitatis p a r t e s u p e r a r e , u n d e c a l o r e m n o n e x alimentis p r o g i g n i , sed potius respirationis o p e e x aSre a t m o s p h a e r i c o i n s a n g u i n e m t r a n s i r e , e o q u e a d omnes corporis p a r t e s p e r d u c i c o l l e - giu — Q u e m q u i d e m processum r a t i o n e s e q u e n t e e x p l i c a t : s a n g u i n e m a r t e r i o s u m p e r vasa c a p i l - l a r i a v a d e n t e m , o x y g e n i o d i m i s s o , assumto c o n - tra H y d r o - C a r b o n e e p a r t i b u t . o r g a n i c i s j a m a b -

1) Physiol. med. 1751. 4, p. 24.

Berthola — Lehrbuch der Physiologie. I. 68, 2) Versuche un* Beobachtnngen iiber die thierischc Warme. Uebersetet von Crell. Leirizig 1799.

(10)

s u i n p t i s , v e n o s u m vei phlogisticum fieri conten- d k ; h i n c , q u a n d o i n p u l m o n e s p e r r e n e r i t , a e r e i n t p i r a t o ita m u f a r i , ut b x y g e n i i pars u n a cura c a r b o n e s a n g u i n i s v e n o s i i n a c i d u m c a r b o n i c u m c o n j u n c t a , c a l o r e m l i b e r e t , q u u m a c i d u m car- b o n i c u m s e c u n d u m i l l i u s quaestioues m i n o r e c a l o r i s capacitate g a u d e a t , q u a m s i n g u l a e ejut p a r t e s ; a l t e r a c u m h y d r o g e n i o v e n o s i sanguinis a q u a m fortnet, q u o r u r s u s s e c u n d u m leges na- t u r a e physicas c a l o r necessario e v o l v a t u r . J a m c a l o r e m h u n c c e l i b e r u m c u m tertia o x y g e n i i p a r t e a d p r i v a t u m p h l o g i s t o . s a n g u i n e m t r a n s i r e , c u j u s q u i d e m capacitas dimisso plilogisto m u l - t u m a d a u c t a sit, e o q u e l a r g e l i b e r a t i caloris ef- fectum u o x i u m i n p u l m o n e s c a v e r i . C a l o r e m d e n i q u e i n s a n g u i n e a r t e r i o s o h a c r a t i o n e fi- x u m , p r o p o r t i o n e q u a sanguis venosus fiat, i d e - o q u e capacitatis partem amittat, i n systemate t a - p i l l a r i o m n i u t n corporis p a r t i u m l i b e r a t u m , p e r totum o r g a n i s m u m a e q u a l i t e r diffundi.

Q u a m q u i d e m e x p i i c a n d i r a t i o n e m , q u a m - vis sagacissimam et i n g e n i o s i s s i m a m , d e f e n d i t a m e n n o n -posse a c c u r a t i u s s c r u t a n t i d u b i u m n o n e r i t , q u u t n u t e r q u e processus et a q u a e et a c i d i c a r b o n i c i formatio ( q u i b u s s e c u n d u m C r a w f o r d sententiam calor i n p u l m o n i b u s e v o l - v i t u r , m o x saiiguiue rigitur) multifariis e x p e r i - mentis p h y s i o l o g o r u m p l u r i u m ; s u m m a c u m d i - ligentia et cautioiie i n s t i t u t i s , a l i q u a n t u m infir- m a i u s s i t , q u u m q u e r a t i o n i b u s D u l o n g ( i ) et

11 J. Mullet — Handbuch der Physiologie des Meu achen. Cobleuzs 1835. I. Si.

(11)

1) Miiller 1. c. 318.

2) Precis elenientaire de Pnysiol. 2 eJit. 2. 246.

D e i p r e u p r o b e t u r , etiamsi procestus illi i n p u l - m o n i b u s l o c u m b a b e a n t , c a l o r e m illis l i b e r a t u m J t a u t u m y e l a d « u m m u m 4 totius c o r p o r i s ca- loris efficere. p o s s e , e u m q u e i d e o c e n e n o n e x h i s processibus solis d e r i v a u d u m esse. Jam v e - r o si critica «ubtilitate p r i m u m v a p o r u m a q u o - s o r u m , q u o s e x h a l a m u s , formationem p e r p e n d e r e c o n a m u r , hosce i n p u l m o n i b u s e x e l e m e n t i s h y - d r o g e n i o et o x y g e n i o constitui, c h e m i a e leges si r e s p e x e r i s p e r se a u d a c i u s v i d e b i t u r e u m t u m ( l ) ; a c c e d i t q u o d a superficie q u a v i s h u m i d a a n i - m a l i , i d e o q u e a tota. m e m b r a n a m u c o s a o r i s , n a r i u m , p h a r y n g i » , t r a c h e a e , e j u s q u e r a m o r u m i n n u m e r a b i l i u m , t e m p e r a t u r a a n i m a l i u m c a l i d o

« a n g u i n e p r a e d i t o r u m , a q u a v a p o r u m s u b for- m a a s c e n d e r e necessario d e b e t , q u a m r e m Col- l a r d d e M a r t i g n y e x p e r i m e n t i s etiam confirma- v i t , q u o v i s i n gaso, v e l o x y g e n i u m o m n i n o n o n c o n t i n e n t e , v a p o r e s a q u o s o s e x s p i r a r i o b s e r v a n s ; d e n i q u e v a p o i u m a q u o s o r u m s p i r a n d o e d i t o r u m c o p i a m , immiasa i n v e n a s a q u a , a u c t o r e M a g e u - d i e ( 2 ) , m a g n o p e r e a u g e r i a n i m a d v e r t e n d u m est,

Q u o d a l t e r u m e v o l v e n d i c a l o r i s m o m e n t u m a t t i n e t , n i m i r u m a c i d i c a r b o n i c i f o r m a t i o n e m , h a e c u t r u m ipsis in p u l m o n i b u s , c o u j u n c t o c u m c a r b o n e s a n g u i n i s o x y g e u i o a e i i s , a u potiu» i n systemate v a s o r u m c a p i l l a r i u m , s a n g u i u e a r t e r i - oso i n v e n o s u m c o m m u t a t o , efficiatur, a d b u c i n t e r physiologos n o n satis c o n s t a t , n e c v e r o

(12)

m u l t u m interest m r a v e r a «it o p i n i o , »i solum baloVem respicis, f o r m a n d o a c i d o c a r b o n i c o evo- l u i u m . Istius m o d i - Vero compositio a c i d i c a r - b d n i c i , o x y g e n i o aSris cum c a r b o n e sanguinis conjuncto effectai, siye i n p u l m o n i b u s e a m , s i v e i n systemate v a s o r u m c a p i l l a r i u m fieri p o n a s , a ttiultis a d h u c i n d u b i u m v o c a t u r , ' q u u m v i r o - r u m d o c t o r u m Tfysten, S p a l l a n z a n i f ^ E d w a r d s et n u p e r r i m e J. M u e l l e r ( l ) accuratissima e x p e r i - m e n t a l u c e c l a r i u s detnornrtrent, m u l t a a n i m a l i a p r o p r i o c a l o r e g a u d e n t i a ' i n , g a t o h y d r o g e n i o et azoto n o n m i n o r « n , q u a m i n a e r e atmospliaeri- co a c i d i ' c a r b o n i c i v i m e x se e v o h r e r e v eujus i d e o o r i g i n e m a l i a m esse v i d e r i . • At etiamsi i l l a a c i d i c a r b o n i c i furmatio l o c u m h a b e r e t , e x ea tamrti n u l l a caloris e v o l u t i o fluere' posset, q u u m q u a e s t i o n i b u s v i r o r u m D e l a r o c h e et Ber- g e r (2) recens institutis sententia C r a w f o r d i a n i d e caloris capacitate a c i d i c a r b o n i c i e x i g u a r e - f e l l a t u r , a t q u e certe firmetur, majorem caloris capacitatem ei e s s e , q u a m a e r i a t m o s p h a e r i c o e j u s q u e - o x y g e n i o .

Sunf v e r o etiam a l i a a r g u m e n t a p e r m u l t a , q u i b u s o p i n i o d e p r o g i g n e n d o i n p u l m o n i b u s c a l o r e refutetur. P r i m u m e n i m si talis confla- g r a t i o c a r b o n e i i n t e r respirationem locuin h a b e - r e t , p u l m o n e s a p e r t e c a l i d i o r e s esse d e b e r e n t , qUam r e l i q u a e o r g a n i s m i p a r t e s , q u o d m l n i m e

1) 1. c. 321.

2) Vid. Neumaun 695.

— Jlandbueii dor Physic. 183 j . II.

(13)

confirmatur ( j ) ; d e i n d e e x c r e t i o n e m gaai a c i d o - c a r b o n i c i et, a b s o r p t i o n e i n o x y g e n i i t o m p e r a t u r a frigida a u g e r i necesse esset, q u o d r u r s u s t a n t u m abest ut r e v e r a fiat, u t p o t i u s s e c u n d u m T r e v i - r a n i (2) i n q u i s i t i o n e s p l a n e c o n t r a r i a r a t i o a p - p a r e a t , a u c t a et a b s o r p t i o n e o x y g e n i i et e x h a l a - t i o n e a c i d i c a r b o n i c i a l t i o r e t e m p e r a t u r a e g r a - d u , q u u m t a m e n e e c u n d u m conflagrationis t h e o - r i a e p r i n c i p i a is i n d e in p u l m o n i b u s e x o r i r i d e - b e r e t c a l o r , q u i m o x totius o r g a u i s m i v i t a e fi- n e m i m p o n e r e t . D e u i q u e D a v y (3) e x p e r i m e n - tis cautissime factis caloris capacitatem s a n g u i n i s arteriosi c u m v e n o s o c o m p a r a t a m , n u m e r o s r c - f e r r e i n v e n i t 1 0 , 1 1 : 1 0 , 0 0 , p e r e x i g u o s a n e i n t e r u t r a m q u e d i s c r i m i n e .

Q u a e o m n i a a r g u m e n t a , q n u m m a n c a m ac v i t i o s a m esse C r a w f o r d t h e o r i a m facile d e - m o n s t r e n t , r e c e n t i o r i b u s t e m p o r i b u s e x s t i t e r u n t p h y s i o l o g i c o m p l u r e s , G i r t a n n e r , A c k e r m a n n etc. v a r i i s a d d i t a m e n t i t a c m u t a t i o n i b u s i l l a m c m e n d a r e c o n a n t e s , q u i q n i d p r o t u l e r i n t n o n e s t , q u o d fusius e n a r r e m , q u u m n e c iUi q u i d - q u a m a d r e m e n u c l e a n d a m eflfeceriut, et .vero ultimjs h u j u s a e v i d e c e n n i i s e x p e r i m e n t i s cer- t u m sit f a c t u m , c h e m i c o respirationis p r o c e s s u n o n t a n t u m c a l o r e m i u p u l m o n i b u s e v o l y i n o u

1) MSller 1. c. 317.

%) Erscheinungen und Gesetze des organischen Le- bens, I. 428.

3) Meckel's Archiv filr rbysiologie, I, 109.

(14)

p o s s e , v e i u m e t i a m frigus ( l ) u e c e s t a r i o p r o - g i g n i . Causas afferunt sectatores h u j u s t h e o r i a e , p a r t i m e x h a l a t i o n e m v a p o r u m a q u o s o r u m c a l o - r e m figentium, p a r t i m a c i d i c a r b o n i c i exspirati roajorem caloris capacitatem q u a m a e r i s a t m o - s p h a e r i c i e j u s q u e d l f g e n i i i n p u l m o n e s i n d u c t i . Caloris c o n t r a o r i g i n e m e o c o n f e r u n t , u b i san- g u i s m u t a t i o n e m p a t i a t u r r e s p i r a t i o n e effectae c o n t r a r i a m , n i m i r u m i n systema v a s o r u m c a p i l - l a r i u m ; o x y g e n i u m i u p u l m o n i b u e a s a n g u i n e a b s o r p t u m , h o c p e r v a r i a corporis o r g a n a cir- c u l a t i o n e p e r d u c t o , c a r b o n e m a s s u m e r e , e v o l u - t o q u e s i m u l c a l o r e a c i d u m c a r b o n i c u m f o r m a r * censentes. J a m v e r o q u u m a c i d u m c a r b o n i c u m o x y g e n i o m a j o r i g a u d e a t caloris c a p a c i t a t e , n e h a c q u i d e m r a t i o n e m u l t u m c a l o r i s l i b e r a r i pos- s e t , n e d i c a m d e a r g u m e n t i s , q u a e s u p r a aitu- l i m u s , f o r m a t i o n e m a c i d i c a r b o n i c i , i d e o q u e v e l h a n c c e totam t h e o r i a m infirmantibus.

Fortasse n o n fallor, lector b e n e v o l e ! si j a m te scire v e l l e s u s p i c o r , u t f u m respiratio a d ca- l o r e m a n i m a l e m p r o g i g n e n d u m o m n i n o n i h i l v a - leat, a n a l i q u i d h o c r e i p e c t u e i t r i b u e n d u m «it?

E q u i d e m c e r t e , ut q u a e s e n t e n t i a m i n g e n u e fa- t e a r , c u m i l l . v i r i s T r e v i r a n o ( 2 ) , R u d o l p h i (3) a c B e r t h o l d (4)> r e s p i r a t i o n e m , q u a m q u a m n o n

1) W. Lund — Physiologische Besnltate der Vivi-

sectionen nouerer Zeit. 255. , Beil's Archiv fur Physiol. X n . 137.

2) Biologie. Gottingen 1814. IV. 225.

3 ) Grundriss der Physiolo&ie. I. 188.

4) LehrhorJ» der Physiol. 1829. I, 65.

(15)

u n i c u m caloris f o n t e m , m a g n u m t a m e n m o m e n - tumr esse a r b i t r o r caloris a n i m a l i s p r o c r e a n d i . Q u a i n r e q u i d a g a t postea e x p l i c a b i t u r , p r a e c e - d u n t nonjnulla a r g u m e n t a o p i n i o n e m n o s t r a m firmamia. M l m i r u m c o m p a r a t o * c a l o r i i p r o p r i i g r a d u c u m o r g a n o / u m respirationis e v o l u t i o n e , a l i a i n aliis a n i m a l i u m g e n e r i b u s , sustineri a c s t a b i l i r i sententiam q u a m p r o t u l i m u s , facile a p - p a r e t ; q u u m a v e s , q.uarum o r g a n a r e s p i r a t o r i a i u t e r o m n i a a n i m a l i a m a x i m e e x c u l t a esse c o n - stat ( i ) , m a x i m a m etiam p r o p r i i caloris c o p i a m e v o l y a n t ; s e c u n d u m l o c u m t e n e a n t m a m m a l i a et h o m o . . S e q u u n t u r , si t a n t u m o r g a n a r e s p i r a - toria p i u s m i n u s v e e x c u l t a respicis, i n s e c t a , a 6 - r e m p e r s t i g m a t a , i n corporis superficie sita, i n canales aeriferos tenuissimos (tracheas) p e r o m - n i a corporis o r g a n a p r o p a g a t o s , d u c e n t i a ; n e c v e r o n e g a r i p o t e s t , i n iusectis m a j o r i n u m e r o c o n g r e g a t i s , t e m p e r a t u r a m i n v e n i r i satis n o t a b i - l e m , sic i n a p i b u s -f- 31 g r a d u s thermometrv R e a u m u r i a n i , i n (formicis -f- ij° R . , i n cosso l i g n i p e r d a -{- 2 6 ° R. Si v e r o s i n g u l o r u m i n - sectorum t e m p e r a t u r a m p e r q u i r i m u s , c a l o r e o - r u r a p r o p r i u s aemper p e r p a r v u s i n v e n i t u r , q u o fit u t T r e v i r a u u s e u m illis a n i m a l i b u s o m n i n o d e r o g e t . Causam h u j u s r e i i n e v o l u t i o n e m a n - ca a l i o r u m systematum m a x i m i m o m e n t i ut sy- systematis n e r v o r u m ac v a s o r n m q u a e r e n d a l i t ( 2 ) ,

1) Rndolphi U c. 189.

2) Treviranus — Biologie IV et V.

Tiedemann — Physiol, d. Menschen. 1. 309. ;

1

(16)

q u a e q u i d e m a d c a l o r e m a n i m a l i u m superioris o r d i n i s p r o g i g n e n d u m p e r m u l t u m c o n f e r r e , e x - t r a o m n e m d u b i t a t i o n e m est. Q u o d d e n i q n e a- n i m a l i a a d t i n e t , q u a e frigidi s a n g u i n i s a n i m a l i a r o c a r e solemus, r e s p i r a t i o n e tnultifarie a b a l t i o - r i b u s a n i m a l i b u s differunt. Sic a m p h i b i a , m o l - l u s c a e t c . , q u a e suo a r b i t r i o r e s p i r a t i o n e m si- stere possunt ( l ) , saepe totius d e m u m h o r a e i n - t e r v a l l o s p i r i t u m d u c u n t , n e c r e r o respirationis i n t e n t i o t a n t u m a c v i s , sed influxus etiam i n o r g a n i s m u m i m m i n u f u s a p p a r e t , q u u m e a d e m i l l a a n i m a l i a i n gasis i r r e s p i r a b i l i b u s , h y d r o g e - n i o , azoto cet. p e r d i u v i v a n t . Q u a e q u i d e m facultas q u u m eo perfectior r e p e r i a t u r , q u o a l - tius i n a n i m a l i u m serie d e s c e n d i m u s , p r o p r i o a n i m a l i u m c a l o r e p a r i gressu i m m i n u t o , c h e m i - c u m etiam r e s p i r a t i o n i s processum i n f e r i o r i b u s i n a n i m a l i b u s q u a l i t a t e , u t ita d i c a m , m u t a t u m esse e l u c e t , h a u d p a r v o sine d u b i o i n c a l o r e m a n i m a l e m infiuxu ( 2 ) . S i t , u t e x e m p l u m affe- r a m , a z o t u m , q u o d n u l l a s fere partes agit i n a n i m a l i u m c a l i d i s a n g u i n i s r e s p i r a t i o n e , s e c u n - d u m e x p e r i m e n t a a S e g u i n , G o d w y n , Allan et P e p y s (5) i n s t i t u t a , majoris est m o m e n t i i n a n i - m a l i u m frigidioris s a n g u i n i s r e s p i r a t i o n e ; pisces p r o p o r t i o n e o x y g e n i i , i n g e n t e m azoti vim ( 4 )

1) Trev. Biol. IV. 149.

2) Bartels. Ueber die Respiration, Breslan 1817

304 — 6. ' 3) Trev. Biol. IV. 172 — 180,

Barlels 1. c. 302.

4) Trev. I. c. 183.

(17)

a b s o r b e n t ; i d e m fere i n a m p b i b i i s o b s e r v a t u r , q u a e p r a e t e r e a aliter a t q u e a n i m a l i a c a l i d i san- g u i n i s v e l i n gasis o x y g e n i o c a r e n t i b u s m a g n a m a c i d i c a r b o n i c i eopiam e x h a l a n t ; i n t e r c e d u n t fortasse h o c respectu a l i a etiam d i s c r i m i n a a d - h u c n o n satis e x p l o r a t a . •

Q u a e r e n t i b u s n o b i s a l i a etiam a r g u m e n t a , respirationis influxum i n c a l o r e m a n i m a l e m p r o - b a n t i a , p r i m u m o c c u r r u n t o b s e r v a t i o n e s , d i g n a e q u a e a n i m u m n o s t r u m r e t i n e a n t , a l t e r a D a - v y ( i ) : s a n g u i n e m i n sinistro c o r d i s v e n t r i c u l o l | ° F . c a l i d i o r e m esse q u a m i n d e x t r o , a l t e r a M a y e r ( 2 ) : s a n g u i n e m i n a r t e r i a c a r o t i d e j » R. fere c a l i d i o r e m i n v e n i e n t i s , q u a m i n v e n a j u g u l a r i . U n d e h o c caloris d i s c r i m e u i n u l r o - q u e s a n g u i n i s g e n e r e , nisi e c i r c u l a t i o n e p e r p u l m o n e s ? D a v y p r a e t e r e a u b i c u n q u e m a j o r q u a e v i s a r t e r i a i n superficie sita e r a t , c a l o r e m n o n n i h i l a u c t u m i n v e n i t ( 3 ) . Accedit q u o d v a - sis subligatis m e m b r a celeriter f r i g e s c u n t ; q u o d statibus o r g a n i s t n i u b i u n a c u m >ceteris functio- n i b u s respiratfo m u l t u m d e b i l i t a t a e s t , i n syn- c o p e , i n m o r t e o p i n a t a , i n somno h i e m a l i , ca- ior etiam p e r q u a m i m m i n u t u s d e p r e h e n d i t u r ; q u o d i n m o r b i s q u i b u s s a n g u i n i s a t q u e afiris i n s p i r a t i m u t u a i n p u l m o n i b u s actio t u r b a t u r , u t i n cyanosi, a e g r o t i frigore q u a m m a x i m e v e -

1) Meckers Arch. I. 109.

2) MeckeVs Arch. III. 457.

3) Meckel's Arch. II. 312.

2

(18)

x a n t u r ( i ) ; ut b r e v i t e r d i c a m , m u h a e sunt res q u i b u s p e r s p i c u u m fit, p e c u l i a r i d e r a u m r e s p i r a - tionis i n s a n g n i n e m a c t i o n e facultatem h u i c p r a e b e r i coloris i n c o r p o r e p r o g i g n e n d i .

Q u a e v e r o actio c u j u s n a m sit g e n e r i s , q u a - q u e r a t i o n e sanguis inspirato a e r e m u t e t u r , n o n certo scimus, i d e o q u e , n u m sanguis o x y g e n i u m a b s o r b e a t , ut H i l d e b r a u d t (2) o p i n a t u r ; an n u l - Jo assumto o x y g e n i o c a r b o n e u m t a u t u m et a- q u a m d i m i t t a t , q u o d Allan et Tepys (3) e x ex- p e r i m e n t i s suis c o l l e g e r u n t ; n u m r e s p i r a t i o n e p o n d e r a b i l e n i h i i i nN s a n g u i n e m t r a n s e a t , sed statns t a n t u m polaris i n t e r a t m o s p h a e r a m et san- g u i n e m i n t e r c e d e n s c o m m u t e t u r , p o l a r i t a t e h u j u s positiva , conflictu c u m a e r e a t m o s p h a e r i c o a d - a u c t a , q u a e B r a n d i s sententia es( ( 4 ) ; a n elec- trica vis e x a t m o s p h a e r a i n c r u o r e m transeat, q u o d a l i i c o n t e n d e r u n t ( 5 ) ; u t r u m d e n i q u e a u - ctus a r t e r i o s i s a n g u i n i s c a l o r c o n t r a c t i o n e c a l o - r e m p r o c r e a n t e efficiatur, a u c t o r e Wasse ( 6 ) ; a n T r e v i r a n o ( 7 ) f i d e m h a b e r e d e b e a m u s , arterias p o t i u s e x p a n d i , v e n a s c o n t r a h i c e n s e n t i , — h o c loco d i j u d i c a r e o m n i n o r . e q u e o . Hoc t a n t u m , o p i n o r , e x a r g u m e n t i s c o n t r a C r a w f o r d t h e o r i a m

1) Nasse's Aufsatz in Beirs Archiv. X. 213.

2) l.ehrbuch der PhysiologTe. Erlantfen 1809. p

— 202.

3) Bartels 1. c. 304.

4) Brandi's Pathologie 321.

51 Bartels 1. c. 330.

6) Reil's Arch. XII. 423.

7) Biologie V. 45.

(19)

j a m eupra a uie allatis l i q u e t , e h e m i c o processu i n t e r a e r e m et s a n g u i n e m i n p u l m o n i b u B v e r i -

«imilher i n t e r c e d e n t e , c a l o r e m i n h i s c e p r o l i c i n o n p o s s e , sed r e s p i r a t i o n e m i n d i r e c t a v i a p o - tiu» a d c a l o r e m a n i m a l e m p r o c r e a n d u m eo a l i - q u i d c o n f e r r e , q u o d s a n g u i n i p u l m o n e s p e r m a - n a n t i facultatem functiones corporis omnes a n i - m a n d i , caloris e x c i t a n d i , u n o v e r b o n a t u r a m a r t e r i o s a m p r a e b e a t . Solus e n i m s a n g u i s a r t e - r i o s u s v i t a m c o n s e r v a r e valet ( l ) , h i c solus o m - n i b u s $ o r p o r i s p a r t i b u s m a t e r i a s a d d u c i t o r g a - n i s m u m r e c r e a n t e s ac n u t r i e n t e s , h i c d e n i q u e m u t u a a c t i o n e , n o b i s a d h u c i g n o t a , c u m v i r i - b u s systematis n e r v o s i et ipsis i n e x p l i c a b i l i b u s , et c u m q u a q u e o r g a n i c a e m a t e r i a e p a r t e , p r o - c r e a t — c a l o r e m . Q u o m a g i s a r t e r i o s i a c v e - n o s i s a n g u i n i s d i s c r i m e n e v a n e s c i t , cujus r e i e x e m p l a n o b i s p r a e b e n t et v i t a fetalis s t a t u s q u e v a r i i m o r b o s i , et a n i m a l i a m u l t a i n f e r i o r a , a m - p h i b i a , pisces, m o l l u s c a , eo m i n o r e m fieri' v i d e - m u s p r o p r i i caloris p r o g i g u e n d i facUltatem.

T a m e n v e r o , u t sanguis a r t e r i o s u s c a l o r e m a n i m a l e m e x c i t a r e v a l e a t , a l i u s etiam systematis m a x i m i m o m e n t i , n i m i r u m n e r v o r u m , a u x i l i o o p u s e s t , q u u m v e l i l l e solus p e r se n i h i l pos- 8it. N o n n e e n i m E l l i o t , n o n n e H o m e (2) c l a r e n o b i s d e m o n s t r a v e r u n t , dissectis m e m b r i a l i c u - cujus n e r v i s p r i n c i p a l i b u s , vasis ejus n o n v i o l a -

1) J. Miiller 1. c. 136.

2) Fioriep's Notiaen XV. ii.

2 *

(20)

t i s , noii aliter frigescere m e m b r u m , a t q u e con- t r a r i o i n e x p e r i m e n t o fieri soleat arteriis s u b l i - gatis, n e r v i s v e r o n o u tactis? N o n n e E a r l e ( 1 ) i n h o m i n e p a r a l y s i b r a c h i i aifecto, p a r a l y t i c a e raanus t e m p e r a t u r a m - | - 1 7 ° R. t a n t u m esse r e - perit, m a n u sana -f- 279 R. e x h i b e n t e ? N o n n e systemate nervoso e x c i t a t o , a n i m o affectibus tur- b a t o , t e m p e r a t u r a m corporis n u n c u n i v e r s i , rrunc s i n g u l a r u m ejus p a r t i u m s u b i t o et a d tempus a d a u g e r i , p u d o r i s sensu faciem s u b i t o incales- c e r e , d e p r i m e n t i b u s a n i m i afFectibus jgorporis c a l o r e m cito i m m i n u i v i d e m u s ? H a e c s a n e p h a e n o m e n a effecerint, ut p h y s i o l o g o r u m p l u r e s , M u s g r a v e , E l l i o t c e t . , p r a e c i p u e i n systemate n e r v o s o , n o n n u l l i , R i i d e r e r , W r i s b e r g , Schaffcr v e l etiam singulis q u i b u s d a m i u p a r t i b u s ejus u n i c u m c a l o r i i fontem i n v e n i r i posse a r b i t r a r e n - tur ( 2 ) . Sic Roose (5) c a l o r e m a n i m a l e m r e - a c t i o n e c e r e b r i p r o g i g n i , ac n e r v o r u m o p e san- g u i n i arterioso . c o m m u n i c a r i c o n t e n d i t . Q u o d v e r o quis i n t e l l i g i t , c a l o r e m c e r e b r i r e a c t i o n e p r o c r e a r i ? — B r o d i e (4) etiam caloris a n i m a l i s o r i g i n e m c e r e b r o t r i b u e n s , sententiam liancce nt p r o b a r e t multa in a n i m a l i b u s m a m m a l i b u s instituit e x p e r i m e n t a ; a u t e n i m subligatis c a r o - t i d i b u s caput e o r u m a m p u t a v i t , a u t v e n e n o Voo- r a r a c e r e b r i vires fregit, d e i n d e v e r o respiratio- n e m inspirato agre arte s u s i i n u i t , q u o facto,

1) Meck. Arch. III. 419.

2) Nasse in Reifs Archiv XII. 431.

3) Grundziige der J.elire von «', I.ehenskraff n, 25fi.

4) lleirs Archiv U c. 137.

(21)

q u u m a n i m a l i a i l l a , r e s p i r a t i o n e et s a n g u i u i s cir- ctilatione specie n o n m u t a t i s , cito et vel citius frigescere a n i m a d v e r t e r e t , q u a m a n i m a l i a emor- lua q u i b u s respiratio artificiosa n o n a d h i b e b a - tur, n o n r e s p i r a t i o n e m nec m i x t i o n e m s a n g u i n i s in p u l m o n i b u s m u t a t a m caloris c a u s a m esse pos- se, sed h a n c potiu» in c e r e b r o (cujus functiones s o l u m m o d o s u b l a t a e e r a n t ) q u a e r e n d a m esse collcgit. — P r a e t e r e a v e r o q u o d e x p e r i m e n t a a m u l t i s aliis physiologis serius repetita a u t p l a n e contrarios ( 1 ) , a u t certe diversos p r a e b u e r u n t e v e n t u s , u n d e a c c i d i t ut W e i n h o l d t in m e d u l l a spinali ( 2 ) , Chaussat in systemate gauglioso ca-

loris a n i m a l i s o r i g i n e m p o n e r e t , q u o d q u e n o n d e s u n t e x e m p l a m o n s t r o r u m a c r p h a l o r u m ( 3 ) , q u a e n i h i l o m i n u a p l u r e s p e r dies j>erfecte v i v e - b a n t , caloris g r a d u m n a t u r a l e m s e r v a n t i a d o n e c v i t a e v i r e s e x s t i n g u e r e n t u r ; p r a e t e r h a e c o m n i a , i n q u a m , quisquis a e q u o a n i m o , a p a r t i u m stu- d i o r e m o t o , totum illud p e r s c r u t a n d i g e n u s c o n - templatus e s t , e v e n t u s e x p e r i m e n t o r u m , q u a e B r o d i e i u s t i t u i t , n a t u r a e c o n s e n t a n e o s , p l a c i t a , q u a e ind,e d e d u x i t , falsa cognoscet. N i h i l eiiim a l i u d e x p e r i m e u t a illa p r o b a n t uisi h o c : a n i - malia e m o r m a , a d h i b i t a r e s p i r a t i o n e anificiali celerius frigescere, q u a m omissa. Q u i d v e r o si

1) llale et Le Gallois in Meck. Arcliiv. III. 429 et 436.

2) Lund 1. c. 265.

3) l.awrence in iiufeland's Journal d, pract. IleilK.

1815. J\? 3. 55.

(22)

j a m vetus R o e d e r e r ( i ) octogesimo a b h i n c a n - n o : „>dem p r i n c i p i u m , q u o d h o m i n i v i t a m d e t , sensum et m o t u m c e r e b r i ac n e r v o r u m o p e p r a e b e a t , c a l o r e m etiam c o r p o r i d a r e " , c o n t e n - d i t . — P o t u i t n e t e m p o r i b u s cl.' B r o d i e a u n o M D C C C X m o p . Ch. a d h u c i n d u b i u m v o c a r i , c a l o r e m p r i n c i p i i i l l i u s v i t a l i s effectum e s s er

q u o d a l t i o r i b u s i u a u i m a l i u m o r d i n i b u s p r a e c i - p u e o r g a n o r u m systematis n e r v o s i c e n t r a l i u m a c t i o n i b u s se m a n i f e s t e t , i d e o q u e s u b l a t a v i t a c a l o r e m e t i a m cessare d e b e r e ? N o n n e e x p e r i - m e n t o r u m i l l o r u m i d e m esse o p o r t e b a t e v e n t u s , q u i e o r u u i f u i t , q u a e supra a H o m e et EUiot f a c t o r u m e n a r r a v i m u s ? N o n n e dissectis m e m - b r i alicujus n e r v i s p r i n c i p i u m v i t a l e h a c p a r t e n o n a l i t e r t o l l i t u r , a t q u e toto i n c o r p o r e fieri s o l e t , p a r a l y s i effecta, v e l c e r e b r o p l a n e r e m o - t o ? n o n n e e o d e m j u r e h i c ctiam refrigeratio se- q u a t u r , q u o i l l i c , necesse est, q u a m v i s systema- tis v a s o r u m actiones specie m a n e a n t ? n o n n e v e l e o c e l e r i u s , q u o d c o n t i n u o a e r frigidus inflatur, q u i licet s a n g u i n e m r u b i c u n d u m f a c i a t , efficere t a m e n n o n p o t e s t , u t , n o n a g e n t e systemate n e r v o s o , c a l o r g e n e r e t u r . B r b d i e si e x p e r i m e n - tis suis n o b i s e x p l i c a r e potuisset, q u a r a t i o n e c e r e b r u m c a l o r i a n i m a l i g i g n e n d o i n s e r v i a t , i m - m o r t a l e m t a n e n a c t u s esset g l o r i a m ; j a m v e r o q u u m i p s u m p r i n c i p i u m y i t a l e r u r s u s e c i r c u - lationis a c respirationis a l i i s q u e processibus p e n - d e a t , h i s c e e o d e m j u r e c a l o r i s a n i m a l i s o r i g o

1) Programma de aniuialiuiu calore, Giitt. 1758. 7.

(23)

imjmtari potest. D e n i q u e v e r o u e c e r e b r u m q u i d e m noc tolum in g e u e r e systema n e r v o s u m variis in a n i m a l i u m o r d i n i b u s p r o p o r t i o n e ca- 'oris a n i m a t i s e v o l u t u m i n v e n i m u s ( i ) ,

F u e r u n t etiam q u i e p e c u l i a r i b u s q u i b u s - d a m processibus electricis a t q u e o r g a u i c o - g a l v a - nicis m i r a b i l e m o r i g i n e m caloris a n i m a l i s d e r i - vave t e n t a r e n t , i n t e r quos Buntzen (2) a« B r a n - d i s ; i m o v e l recentissimis etiam t e m p o r i b u s E i - s e n m a n n ( 3 ) similem p r o p o s u i t t b e o r i a m . C a l o r e m e n i m o r g a n i c o g a l v a n i c o q u o d a m processu in sy- stemate v a s o r u m c a p i l l a i i u m g e n e r a r i c o n t e n d i t , n e r v o r u m massis quasi m e m b r a n e g a t i v a , san- g u i n i s c o r p u s c u l i s m e n i b r a p o s i t i v a , sero l i q u o - r e m c o m p l e l o r i u m V o l t a j a n a e c o l u m n a e refe- r e n t e . G a l v a n i c o e n i m p r o c t s s u i n vasis c a p i l - l a r i b u s a c i d u m c a r b o n i c u m p r o g i g u i , q u o d c u m g l o b u l i s s a n g u i n i s , t a n q u a m positivis c o l u m n a e m e m b r i s , se c o n j u t i g e n s , a t r u m hisce i m p e r t i a t v e n o s i s a n g u i n i s c o l o r e m , s i m u l q u e e a d e m h a c - ce a c i d i c a r b o n i c i f o r m a t i o n e a t q u e c o n j u n c t i o - n e c u m s a n g u i u i s g l o b u l i s c a l o r e m l i b e r a r i ; d e - i n d e i n p u l m o n i b u s g l o b u l o s , a c i d o c a r b o n i c o p e c u l i a r i q u o d a m processu d i m i s s o , ereptas sibi in yasis c a p i l l a r i b n s g a l v a n i c a s vires r e c u p e r a r e ; — F r a e t e r e a a u t e m q u o d o m n i s h a e c t h e o r i a h y - pothese3 n i m i u m s a p i t , q u o d q u e recentissimis

1") Rutlolphi J. c. I 180.

2) Beitrage zu einer kiinftigen Pliysiulogie. Konenha- gen 1805.

3) Vegetative KrankUeiten. Erlaiigen 1835. 3 i .

(24)

11 1. c. 616.

2] Miiller 1. c. 311.

3) Froriep's Notiz. XLV. W.

i) Mailer's Archiv filr Physiolo^. 1836, V. 119.

'5) Trevir. Biol, V. 57. v

p r a e c i p u e t e m p o r i b u s g a l v a n i s m u m a p r i n c i p i o a n i m a l i u m v i t a l i m a g n o p e r e differre J. M u e l - l e r ( l ) a r g u m e n t i s i d o n e i s p r o b a v i t , h a e c i n - q u a m , etsi n i h i l i h a b e m u s , u e ita q u i d e m i l l a t a n t a caloris e x i g u i t a s i n a n i m a l i b u s frigidi san- g u i n i s , v e r b i gratia i n a m p h i b i i s , e x p l i c a r i pot- e s t , q u i p p e q u a e et n e r v o r u m i d o n e a m copiam h a b e a n t , m e m b r o r u m q u e p o s i t i v o r u m ( i . e. san- g u i n i s g l o b u l o r u m ) m a g n i t u d i n e a n i m a l i a c a l i - d o s a n g u i n e p r a e d i t a , etiam s u p e r e n t . A c c e d i t , q u o d p r i m u m s a n g u i s v e n o s u s , n e a c a l o r e tra- c t a t u s , n e c a n t l i a e p n e u m a t i c a e subpositus a c i - d u m c a r b o n i c u m e x h a l a t ( 2 ) ; d e i n d e q u o d j a m p r i u s B e c q u e r e l et Brechet ( 3 ) , rerentissimis a u - tem t e m p o r i b u s r u r s u s D a v y (4) et B e r t h o l d i n h e m i p l e g i i s , q u i b u s certe p r o p t e r p a r a l y s i n n e r - v o r n m , t a n q u a m n e g a t i v o r u m c o l u m n a e Y o l t a - j a n a e m e m b r o r u m , omnis r e a c t i o g a l v a n i c a sta- tim tolli d e b e b a t , s a e p e u u m e r o n u l l u m o m n i n o i n y e n e r u n t d i s c r i m e n i n t e r m e m b r o r u m s a n o r u r n et p a r a l y s i affectorum t e m p e r a t u r a m .

Alii r u r s u s , i n t e r q u o s i m p r i m i s R i g b y ( 5 ) , c a l o r e m a n i m a l e m e n u t r i m e n t i s digestione l i b e - r a r i , Castberg verc- e u n d e m n u t r i t i o n i s , v e l c r y - stallisationis processu p s o d u c i c o n t e n d i t , u t e r q u e n o t a m i l l a m l e g e m p h y s i c a m a d o r g a n i c a e t i a m

(25)

riformibu8 in l i q u o r e s t r a n s e u n t i b u s , yel l i q u o - r i b u s in scjida c o r p o r a m u t a t i s , c a l o r antea fi- x u s l i b e r a t u r . At i n digestione transitus c o r p o - r u m s o l i d o r u m i n l i q u i d a p r a e m u t a t i o n e c o n - t r a r i a p r a e v a l e r e v i d e t u r , q u u m q m n i a a l i m e n t a s o l i d a liquescere d e b e a n t , a n t e q u a m u u t r i t i o n i i n s e r v i r e possiut; q u o d v e r o Castberg o p i n i o - n e m attinet, h a e c certe v e r i h a u d absimilis a p - p a r e t , m o d o n e u n i c u s h a b e a t u r caloris fons t r a n s m u t a t i o p a r t i u m fluidarum in s o l i d a m m a - teriam o r g a n i c a m . Q u a e r i e n i m l i c e t , u u m i n u n i v e r s u m , statu corporis s a n o , consolidatio s u b - s t a n t i a r u m l i q u e f a c i e n d i processum t a n t o p e r e su- p p r e t , ut m u l t u m i n d e caloris l i b e r a r i possit?

Q u o d s i ita est, q u o m o d o e x p l i c a b i m u s c a l o r e m i n m o r b i s q u i b u s d a m , ut in t a b e , q u a h a u d d i i - b i e solida potius l i q u e s c u n t q u a m l i q u i d a c o n - s o l i d a n t u r , n o n m o d o n o n i m m i n u t u m , sed v e l e t i a m a u c t u m ? TJnde fieri d i c e m u s , ut t a n t u m intersit i n t e r a n i m a l i u m c a l i d i s a n g u i n i s a t q u e a n i m a l i u m frigidioris s a n g u i n i s v e l p l a m a r u m etiam t e m p e r a t u r a m , q u a e n o n m o d o n o n m i - n o r e m , sed e x p a r t e etiam majorem a l i m e n t o - r u m c o p i a m s u m e r e «oleant q u a m i l l a ? N i h i - l o t a m e n m i n u s o p i n i o Castberg m a g n o p e r e c o n - firmatur o b s e r v a t i o n i b u » P h . v .N W a l t e r et P « . ris ( l ) , p r i n c i p a l e m caloris fontem i n n u t r i t i o n e positum esse i n v e n i e n t i u m , et p r o b a n t i u m e x p e - r i m e n t i s , v a r i a secreta n e c n o n excreta m i n o -

1) Meck. Arch. II. 308.

(26)

r e m , q u a m sanguis e q u o p a r e n t u r , caloris ca- pacitatem h a b e r e , i d e o q u e h o r u m f o r m a t i o n e c a l o r e m iu o m u i b u s corporis organis uecessario l i b e r a r i . . — Etiam, Pouillet ( l ) a d n o v u m q u e n - d a m caloris a n i m a l i s fontem s c r u t a t o r u m a n i - mos a d v e r i i t , multifariis e x p e r i m e n t i s e d o c t u s , orhnia c o r p o r a s o l i d a et o r g a n i c a et a n o r g a n i c a , p r a e s e r t i m c o m m i n u t a , H q u o r e q n o v i s s u p e r i n - fuso, c a l o r e m e v o l v e r e , ita ut s u b s i a n t i i s , quot- quot h o c respectu e x a m i n a v i t , a q u a humefactis, c o n t i n u o c a l o r d i m i d i o g r a d u Celsii a u c t u s o b - s e r v a r e t u r , n u l l o t a m e u processu c h e m i c o e x o - r i e n t e . A d h i b i t i s a u t e m v a r i i s telis o r g a n i c i s , n i e m b r a n i s , t e n d i n i b u s e t c . , q u a e o m u i a a q u a a l i i s q u e l i q u o r i b u s facile i m p l e u t u r , e o r u m q u e eatis m a g n a m c o p i a m a b s o r b e r e v a l e n t , ipso e b s o r p t i o n i s m o m e n t o tanta exstitit caloris e v o - l u t i o , ut h y d r a r g y r u m t h e r m o m e t r i 6 — 10« C.

a t t o l e r e t u r . Q u a m q u i d e m caloris e v o l u t i o - newi i n c o r p o r i b u » o r g a n i c i s t a n t o m a j o r e m , n o n e r a t i o n e a g e n d i d i v e r s a p e n d e n t e m facit, sed e x a c t i o u e fluidorum i n m a j o r e m s u p e r - ficiem e x t e n s a , q o u m fibrae o r g a n i c a e multo- t e n e r i o r e s s i n t , q u a m v e l tenuissimus p u l v i s e c o r p o r i b u s a n o r g a n i c i s p a r a t u s .

E x o m n i b u s , quas a d h u c iu m e d i u m p r o - t u l i m u s , v a r i o r u m scriptorum s e n t e n t i i s , lector attente'! h o c sane p e r s p e x e r i s , e a r u m fere q u a m - q u e aliis a r g u m e n t i s d e f e n d i , aliis i m p u g n a r i , q u a e x r e , p r a e c e d e n t i b u s v i r i s cl. R u d o l p h i ,

1) Meck. Arcli. VIII. 233.

(27)

logis et a n t i q u i o r i b u s ( i ) et r e c e n t i o r i b u s , colli- gere posse m i h i v i d e o r , c a l o r e m a n i m a l e m u o n

( u n o t a n t u m e x fonte profluere, sed p l u r e s p o t i u s processus organicos p a r t i m d i r e c t e , p a r t i m i u d i - r e c t e , p a r t i m p h y s i c i s l e g i b u s , partim d y n a m i c i s o b t e m p e r a u t e s a d c a l o r e m p r o g i g u e n d u m m u l - t u m conferre. P o r r o c o n c l u s i o n e m h a u c c e face- r e l i c e b i t , q u a m d i u v a r i a corporis systemata e o r u m q u e functiones respectu caloris p r o c r e a n d i

1 d i s j u n c t a a c separata c o n t e m p i e r i s , e s i n g u l o v e l o r g a n o q u o d a m v e l functione caloris fon- tem d e d u c t u r u s , Aeri n o n posse, q u i u s e m p e r i n r e p u g n a n t i a s i n c i d a s . J a m v e r o si quis e x m e q u a e r e r e t , q u i b u s n a m processibus o r g a n i c i s p r a e ceteris caloris e v o l u t i o a d s c r i b e n d a , q u a n t u m q u e c u i q u e e x iis h a c p a r t e t r i b u e n d u m s i t , q u a e r e s p o n d e r e possem sane n o n sufficerent, q u u m v e l excellentissima d i s c i p l i n a e nostrae i n g e u i a q u a e s t i o n e m i l l a m a d h u c n o n solverint. TJt v e - r o a l i q u i d tamen p r o f e r a m u s q u o d v e r i s i m i l e h a b e r i possit , a n a t o m i a m a t q u e p h y s i o l o g i a m -comparativam a u x i l i o v o c e m u s necesse est. P r i -

m u t n i g i t u r v i d e a m u s q n a e n a m sit i n g e n e r e caloris p r o p r i i r a t i o i n c o r p o r i b u s o m n i b u s o r - gauicis a p l a n t i s a d h o m i u e m u s q u e , et n u m r e v e r a c u i q u e e x iis c a l o r p r o p r i u s a d s c r i b c n - d u s sit. Q u o d e i n d e a d d i l u c i d u m p e r d u c t o

1) BerthoM. I. c. 69.

Gruenberg l.~c.

Haue — diss". de c»l. anim. fonte. Berol. 1833.

(28)

fieri n011 potest, q u i n fontem u n u m a l i q u e m ca- Joris i n v e n i a m u s , o m n i b u s c o m m u n e m , c u i i d e o i n a x i m a m p r o p r i i ' caloris progiguencU p a r t e m v i n d i c a r e n o n d u b i t a b i m u s .

a ) D e p r o p r i o p l a n t a r u m c a l o r e . V a r i o r u m s c r i p t o r u m i n d i c i i s h a c d e r e c o m p a - r a t i s , rem q u o d a m m o d o a d h u c sub j u d i c e esse a n i m a d v e r t i m u s . Q u a m q u a m v e r o rionnulli, ut T r e v i r a n u s , N a u , F o n t a n a , plantis p r o p r i u m c a . l o r e m o m n i n o d e r o g a n t , discrimen i n t e r p l a n t a - r u m a c m e d i i eas c i r c u m a m b i e n t i s t e m p e r a t u - r a m a multis obse^rvatum, partim e calotis d u - c e n d i facultate m i n o r e , p a r t i m e c a l o r e a t e r r a illis c o i n m u n i c a t o , p a r t i m e chemicis processi- bua d e r i v a r e t e n t a n t e s ; altera t a m e n e x p a r t e o b s e r v a t i o n i b u s cl. H u n t e r , S a l o m e , Helmstaedt etc. o p i n i o d e pro-prio p l a n t a r u m c a l o r e confir- m a t u r , i d q u e , q u a n t u m m i h i q u i d e m v i d e t u r , m a ; o r e c u m p r o b a b i l i t a t e . Q u o m o d o e n i m p l a n - t a e mutationes t e m p e r a t u r a e e x t e r n a e tam v a r i a s s u s t i n e r e possent, nisi n a t u r a eas facultate c a l o - ris p r o p r i i p r o g i g n e n d i , c o n t r a istius i m p e t u s a l i q u q m o d o m u n i i s s e t ? Cur q u a e s o p l a n t a e ca- lidis i n fontibus v e l f e r v i d o i n solo - j - 80° R.

fere c r e s c e n t e s , m u l t o m i n o r e m q u a m illa ser- v a n t t e m p e r a t u r a m , u t c l . S o n n e r a t et Forster o b s e r v a v e r u n t ? U n d e fit, ut aestaie i n f e r i o r e m , h y e m e v e r o a l t i o r e m q u a m aor q u o c i r c u m d a u - t u r t e m p e r a t u r a m p r a e se f e r a n t ? ( l ) Statibus iis q u i b u s v e g e t i o r e v i t a , s u b s t a u t i a r u m c o m m u -

1) Tiedemann — 1'hysiologie des Menschen. I. 448.

(29)

tatio c e l e r i o r e x o r i t u r , a l t u m saepe caloris gra^

d u m p l a n t a e e v o l v u n t ; sic Thomsori h o r d e o g e r m i n a n t e h y d r a r g y r u m a d -J- 30%° R. u s q u e a s c e n d e n s c e r n e b a t , sic Lamarfc, S e n n e b i e r et ' H u b e r t v a r i i s e speciebus Ari, u t e P o l y a n t h o tubero8a, a l i i s q u e , fructi/icationis m o m e n t o a l - tum caloris g r a d u m e v o l v i a n i m a d v e r t i t , q u o d i d e m o m n i b u s i n plantis etsi m i n o r i i n g r a d u fieri c o n t e n d u n t D u t r o c h e t et Biot. In C a l a d i o p i n n a t i i i d o , cujus p r o p r i u m est, q u o d 4—5 h o - ris flores e x p a n d i t , c i t o q u e ' r u r s u s marcescit, Schultz B e r o l i n i , flore se e v o l v e n t e , h y d r a r g y - r u m t e m p e r a t u r a c u b i c u l i -\~ 1 3 ° R, c e l e r i t e r a d 2 i § ° R. e l e v a r i , m a r c e s c e n t e p a u l l a t i m d e - l a b i observavit. Q u i b u » o m n i b u s certe a p p a r e t , inesse plantis facultatem, certum q u e n d a m c a l o - ris g r a d n m e x se insis e v o l v e n d i .

b ) D e p r o p r i o a n i m a l i u m c a l o r e , A n i m a l i u m c a l o r p r o p r i u s p r o v a r i i s e o r u m clas- s i b u s , o r d i n i b u s , g e n e r i b u s , s p e c i e b u s , v e l e t i a m s e c u n d u m e v o l u t i o n i s p e r i o d o s , s e c u n d u m a n n i t e m p o r a , a l i o s q u e status v i t a e e a r u m acliones m o d e r a n t e s , q u a m m a x i m e variat. Auimalia i n - fitni o r d i n i s , , zoophyta , v e r r n e s , mollusca e t c , respectu c a l o r i s , p l a n t a r u m fere similia sunt, q u i p p e q i t o r u m temperatiira r e b u s externia q u i - d e m m u t a t u r , ita tamen ut m i n i m e cum h a c c e semper consentiat. Sic R e a u m u r ( 1 ) v e r m e s iu m a - jori copia c o u g n g a t o s et frigori — 1 7 ° R. e x - positos t a m e n non t o r p e s c e r e , sed n o n n i h i l ca-

1) Graenberg 1. c. 2 1 .

(30)

l i m a c i b u s et l u m b r i c o terrestri c a l o r e m 1 — 3 ° H. m e d i u m e x t e r n u m s u p e r a n t e m o b s e r v a v e r u n t . Insecta ma^ori copia c o l l e c t a , v e r b i causa a p e s , formicas etiam i n frigore e x t e r n o — 1 7 ° R.

«atis altam t e m p e r a t u r a m e x h i b e r e n o t u m est, at r e c e n t i o r i b u s etiam q u a e s t i o n i b u s a N o b i l i ( 1 ) et M e l l o n i i n s t i t u t i s , o p i n i o d e p r o p r i o i n s e c t o - r u m c a l o r e licet e x i g u o c o n f i r m a t u r , licet T r e - v i r a n u s (2) e u m d e a n i m a l i u m i l l o r u m m o t i b u s d e r i v a n d u m cenieat. F u e r u n t , q u i piscibus at- q u e a m p h i b i i s p r o p r i u m c a l o r e m d e n e g a r e n t , q u e m p l u r e s o b s e r v a t o r e s , u t H u n t e r , D e s p r e t z , P e r r i n s , p r o t n e d i i c i r c u m a m b i e n t i s temperati*.

rtt q u i d e m m u t a b i l e m i n v e n e r u n t , ita t a m e n u t p l e r u m q u e - i l l a . a n i m a l i a , frigore t a c t a , t e m p e r a - t u r a m 1 — 2 ° R. a l t i o r e m , c a l o r e circumfusa, t o - t i d e m g r a d i b u s i n f e r i o r e m monstrarenf. C y p r i - nu8 c a r p i o i l l o casu v e l Zi° c a l i d i o r r e p e - r i e b a t u r , et recentissimis t e m p o r i b u s D a v y (3) Iti t h y n n o p e l a m y d e c a l o r e m 4 j ° R. m a j o r e m a n i m a d v e r t i t q u a m i n a q u a c u i i n n a t a b a t . P o r - r o T i e d e m a n n a q u a m c u i pisces a t q u e r a n a s i n - j e c e r a t c o n g e l a n d a m c u r a v i t , g l a c i e v e r o fracta e n i m a l i a i l l a v i v e n t i a et a q u a h a u d c o n g l a c i a t a c i r c u m d a t a i n v e n i t . D e n i q u e B c r t h o l d (4) i n

1) Mttller'» Areh. t. Pbysiol. 1834. 2. 115.

2) Biol. i . e. V. 30.

3} MttHer's Arch. 1836. V. 120.

4) Versuche fibcr die Temperatnr kaltbliitiger Thiere Gottingen 1835. p. 8.

(31)

r a n U coitus t e m p o r e c a l o r e m 1 ° R, a d a u c t u m d e p r e h e n d i t , e q u o c e n e c l a r e elucet et h a s c e e x se ipsis calorem e v o l v e r e posse. — Altissimam a c constantissimam t e m p e r a t u r a m a n i m a l i a c a l i d i 6anguinis s e r v a n t , h o m o p l e r u m q u e -f- 28 300 R . , a n i m a l i a rfiammalia + 2 9 — 330 R > j

m i n o r i b u s ex iis p l e r u m q u e c a l o r e m x — 3 0 R. aJtiorem p r a e se f e r e u t i b u s q u a m m a j o r a ; i d e m fere in a v i b u s o b s e r v a t u r , q u a e calorem.

_J_ 31 — 3 50 R. e x l i i b e n t .

Q u u m j a m c o g n o v e r i m u s , o m n i b u s c o r p o r i - b u s o r g a n i c i s , c e n u m q u e n d a m caloris g r a d u m , q u o , ut e x i s t a n t , opus e s t , e x se ipsis p r o g i g - n e n d i facultalem d e n e g a r i n o n . p o s s e , facultatis h u j u s o r i g i n e m i n functione a l i q u a p e r q u i r e r e c o n e m u r , q u a e o m n i u m c o m m u n i s est. H a e c profecto n u l l a esse potest nisi r e p r o d u c t i o , v e l n u t r i t i o a m p l i o r e v e r b i sensu, q u u m h a n c u i i a m o m n i a c o r p o r a o r g a n i c a p r a e se f e r a n t , e a q u e p r a e c i p u e a c o r p o r i b u s a n o r g a n i c i s differant. Si e n l m totam seriem c o r p o r u m o r g a n i c o r u m p e r - l u s t r a m u s , q u o roagis composita, q u o q u e c o m p l i - catior organisationis e o r u m c o m b i n a t i o s i t , e o majorem f u n c t i o n u m a d r e p r o d u c t i o n e m , i d e o - q u e e t i a m a d c a l o r e m p r o c r e a n d u m p e r t i n e n t i - ura v a r i e t a t e m , eo m a j o r e m c a l o r e m i p s u m es- s e , r e p e r t m u s . Sic p r a e c i p u e i n h o m i n i b u s , i n m a m m a l i b u s et i n a v i b u s , q u o r u m m a x i m a est caloris p r o c r e a n d i p o t e s t a s , q u o r u m q u e s i m u l o r g a n i s a t i o i m p r i m i s compflcata a p p a r e t , n u t r i - t i o n e m i u s i g n i c o n c e n t u f u n c t i o n u m diversissi- m a r u m effici y i d e m u s . R e s p i r a t i o n e c h y l u s , san- g u i n i injectus, arctu c u m h o c cotnmiscetur, san- g u i n i similior e o q u e d e m u m a d o r g a n a n n t r i -

(32)

e n d a aptus r e d d i t u r , q u a e r u r s u s o m n i a a b s o l r i n e q u e u n t nisi a c c e d e n t e a u x i l i o systematis r a s o - r u m , systematis n e r y o s i , m u s c u l o r u m , y a r i o r u m - q u e o r g a n o r u m secretioni et e x c r e t i o n i i n s e r v i - e n t i u m . Chemismo respirationis n o n t a n t u m c a - l o r e m n o n e r o l r i , sed c o n t r a r e f r i g e r a t i o n e m effici, p l u r i b u s a r g u m e n t i s supra allatis e d o c t i s u m u s , t i m u l r e r o m u l i i s e p h a e n o m e n i s j a m p r i u s d i d i c i m u s , r e s p i r a t i o n e m eo p r a e c i p u e a d c a l o r e m g i g n e n d u m p e r m u l t u m c o n f e r r e , q u t d s a n g u i n i p e r p u l m o n e s fluenti caloris e x c i t a n d i facultatem p r a e b e a t , i d q u e m u t u a q u a d a m i l l i u s a c systematis n e r v o s i a c t i o n e , q u a e , licet r e l d y n a m i c a , r e l c h e m i c a , r e l g a l v a u i c a a p p e l l e - t u r , r e v e r a t a m e n a d h u c n o b i s i g n o t a est.

Q u u m r e r o «uperioribua bisce in a n i m a l i u m or- d i n i b u s , o m n i u m corporis f u n c l i o n u m reges q u a s i a c m o d e r a t o r e s systema y a s o r u m et syste- m a n e r v o s u m a p p e r e a n t , n o n p o s s u m u s s a n e q u i n h i s c e p r i m a r i a m caloris e v o l v e n d i p a r t e m t r i b u a m u s . Q u u m p o r r o actio i l l a reciproc*- v a s o r u m a c n e r v o r u m p r a e s e r t i m i n systemate v a s o r u m c a p i l l a r i u m o m n i u m o r g a n o r u m e x e r - c e a t u r , q u u m q u e i n h o c e o d e m systemate v e r a n u t r i t i o , formatio v a i i a r u m s e c r e t i o n u m et e x - c r e t i o n u m , u n o y e r b o v a r i i processus o m n e i q u o s s u p r a c o m m e m o r a v i m u s p r o c e d a n t , e q u i - b u s s e c u n d u m leges n a t u r a e d y u a m i c a s , p h y s i - c a s , c h e m i c a s , si pla^cet etiam m e c h a n i c a s c a l o - ris et e v o l u t i o et v i n c t i o <ut ita d i c a m ) d e r i v a - r i p o t e s t , o p t i m o etiam j u r e i o d e colligi posse v i d e t u r , c a l o r e m a n i m a l e m s i n g u i a q u a q u e i n corporis p a r t e — r i v i t e n i m q u a e q u e o r g a n i s m i p a r i — e v o l v i d e b e r e , n e c i d e o e p u l m o n i b u s ,

(33)

v e l «anguini» o p e , r e l »olo t r a m i t u , reliquo corpori a d d u c i p o « e . E x hi» faciU intelligitur, cur aves et mammalia plurimum catori» e x l e ip»ii e v o l r a n t , quum ralidis»ime reipirent, ali- tnenta »umta communi direr»is«imorum organo- rum actione concoquant, et in corporii »ul »ub-

«tantiam conrenant, quum iisdem i n animallbu*

«uccorum circulatio celerrima et r a l i d i u i m a »it, nervorum aritema maximai rires e x e r c e a t , ma- x i m a copia dirersistimorum «uccorum excerna- lur, «ubttantiarum denique mutatione» et rici»»i- t u d i n e i celerrimae ac v i v i d i x i m a e »int, q u u m d e n i q u e motui o m n e i «umma conatantia fiant, quorum influxum in calorii e r o i u t i o n e m e x p e - rimenta a Becquerel et Brechet initituta ( l ) e o p r o b a r e r u n t , q u o d musculorum contractionibui temperaturam I — 2 ° c- adaugeri videbant.

Hinc etiam n t , ut hominum tenerlorii aetatii temperatura paullo al^tior eise l o l e a t , quam «e- niim, ut h o m i n e m n l t u m i e m o r e n t e et v i g i l a n - te plu» calorii generetur, quam quieti» r ei i o m - n i t e m p o r e , quo l e c u n d u m Autenrieth calor i

— i j " F. decreicit. Quantopere calor alto

«omno hyemali multorum mammaiium imminui- tur! certe Saiwy ( 2 ) in Arctomo Marmota, c a r o pectoris aperto, temperaturam - f 4° R . , in r e i - pertilione nociula -f- 30 R. i n y e n i t , q u u m ea-

1} MtUIer — Archiv f. Physiolo*. 1836. V. 119 2 } ReiPs Arch. XII. 293.

3

(34)

d e m . h a e c c e a n i r n a l i a aestate c a l o r e fere -f- 31 ° R. g a u d e a n t , n i m i r u m s o m n i h y e m a l i s t e m p o r e respiratio p r o p e cessat ( 1 ) , succi n o n a m p l i u s pec r a s a c a p i l l a r i a f e r u n t u r , sanguis a e q u a l i t e r c o l o r e fusco-rubro tinctus a p p a r e t , s o l u m q u e cor c u m aorta et c a r o t i d i b u s n o n i e s p e r sexage- simam h o r a e p a n e m p u l s a t , q u u m aestate 100 circiter pulsationes e o d e m temporis spatio h i s c e in a n i m a l i b u s n u m e r a r i soleant. D a v y i n c a y o a b d o m i n i s , d i a p h r a g m a t i s i n r e g i o n e altissimum s e m p e r caloris g r a d u m o b s e r v a b a t , q u i a i b i p r a e c i p u e concoctio et m a g n a r a s a s a n g n i f e r a Tigent, m a x i m i ac r a l i d i s s i m i n e r v o r u m p l e x u s a c e r r i m e a g u n t , et calor i n d e n o n tam facile effugere potest, q u a m e p a r t i b u s e x t e r n i s .

I f u u c q u a e r e n d o p r o g r e d i e n t e s , v i d e a m u s q u o fiat ut I n f e r i o r u m a n i m a l i u m t e m p e r a t u r a a b a l t i o r u m t a n t o p e r e dissideat. In piscibus at»

q u e a m p h i b i i s r e p r o d u c t i o n i t processum i n u l t o s i m p l i c i o r e m e s s e , m n l t o q u e mintis e x o r g a n i s , q u a e a l t i o r i b u s iu a u i m a l i b u s m a x i m i s u m m o - m e n t i , e c e r e b r o , c o r d e , organis r e s p i r a t i o n i t p e n d e r e r i d e m u s , q u i b u s deletis n i h i l o m i n u s a l i q u a m d i u satis b e n e r i g e a n t , v i v a n t q u e (2).

IVIulto p a u c i o r a v a s a , m u l t o m i n o r e m sanguinis c o p i a m (3) h a b e n t , e j n s q u e a t r i o r i s et p a r n m

1) Saissy 1. c.

2) Trev. Biol. V. TenacitSt des Leljens.

3) Blnmenbachius, in institutionibns rliysiojogicis relationein sanguinis quantitatem ad o u i p u s lfiatam 2 \J'i ad 36 in ulurimis «l>srrvavit, quam >n tinroiiiiiMii; 1 ai»

f> sunuit».

(35)

c o a g n l a b i l i s . Sanguis arteriosu» v e n o s o simi- l i o r , c i r c u l a t i o mUlto t a r d i o r ( i ) , t e c r e t i o n e s et e x c r e t i o n e s simpliciores et r a r i o r e s s u n t ; i n p r i - m i f v e r o m u t a t a m »e p r a e b e t r e i p i r a t i o , q u u m p l u r i m a h o r u m a n i m a l i u m , praCcipue t a m e n a m p h i b i a , p u l m o n i b u s m i n u s quath c o r p o r i s au>

periicie s p i r e n t , et h a c p r a e c i p u e i n g e n t e m aci-, d i c a r b o n i c i v i m et m a g n a m a q u a e q u a n t l t a t e m v a p o r u m «ub forma e x h a l e n t ( 2 ) , q u i b u t for- mandi» r u n u a m u l t u m caloris figatur n e c e t s e e«t. — Insectorum majori copia c o n g r e g a t o r u m c a - l o r p r o p r i u s i n g e n e r e p a u l l o m a j o r reperitur1, q u a m p i s c i u m et a m p h f b i o r u t n , a q u i b u » t a m e n

«i systematis v a s o r u m a c n e r v o r u m e v o l u t i o n e m r e s p i c i s , a l i q u a n t u m « u p e r a m u r . Qaod q u i d e m p h a e n o m e n o n ut explicemu», ut j a m s u p r a d i x i , a d i n s e c t o r u m respirationis o r g a n a t a n t o p e r e e- v o l u t a a n i m u m a d v e r t e r e d e b e m u » , q u i b u s q u u m a e r i s atmosphaerici i n JUCCO» p e r corpu» v e h e n - te» influxu» necessario a u g e a t u r , m o m e n t a e t i a m c a l o r e m p r o c r e a n t i a , q u a e e m u t u a a c t i o n e «uc- c o r u m cum corpori» o r g a n i s a c systematibus proficisci v i d i m u s , a d a u g e r i nece»se est. — I n a- n i m a l i u m serie longius etiam descendente», Cru- staceis, a p n u l a t i s , moliuscis etc. m u l t a gravissima o r g a n a , q u i b u a a l t i o r i b u s in a n i m a l i b u s n u t r i t i o -

1) In piscibus multisque amphlbiis cor tantum 2 0 - 50' per sexagesimam horae micare, observatum est.

(MMler.) 2) Tieijem. t. c. 502 et 414.

(36)

1) Trers Biol. V. 334.

, Wiegmaim — Zooloirie. Berl. 18,%. p

2) Wiegmann 1. e, 570 — 604.

3 ) Tied. I. c. 286.

n i s p r o c e t i u a a l i q u a n t u m modificatur a c t e m p e - r a t u r , o m n i n o deesse r i d e m u a . I n p l u r i m i s e o - r u m syttema n e r r o r u m p a r u m t a n t u m e y o l u t u t n i n y e n i t u r , c e r e b r o a c m e d u l l a spinali n u a q u a m p r a e s e n t e ( t ) , «oloque funicolo n e r r o s o a b d o - m i n a l i m i s e r u m r u d i m e n t u m aystematis g a n g l i o i i a l t i o r u m a n i m a l i u m referente. L o c o t a n g u i n i s i n p l u r i m i s l y m p h a c o n s p i c i t u r a l b i d a r e l a q u a e instar d i l u c i d a , q u a e t a r d e t a n t u m c i r c u l a t i o n e p e r corpua c i r c u m f e r r i r i d e t u r . Infima d e n i q u e o m n i u m a n i m a l i a , Z o o p h y t a , m u l t o etiam p r o - p i u s a d p l a n t a s a c c e d u n t . P a u c a t a n l u m , n o m i - n a t i m R n d i a t a , n o n n u l l a E n t o z o a , s e c u n d u m quaestiones r e c e n s a C a r u s f a c t a s , e x i g u a syite- ' matis n e r r o s i r u d i m e n t a p r a e se feruiU, i n l o n - g e p l u r i m i s c o u t r a , u t iq Acalephis, P o l y p i s , I n - fusoriis n e u l l u m q u i d e m ejus r e s t i g i u m r e p e - r i t u r ( 2 ) . V e l p r o p r i a o r g a n a r e s p i r a t o r i a i n p a u c i s t a n t u m R a d i a t i s i n r e n i u n t u r , i n . p l e r i s q u e a l i m e n t a e x c e p t a e x organis digestioni» p e r alia q u a e d a m o r g a n a vasis similia solo a e r i s , a q u a e etc. i n 8uperficiem influxu c o m m u t a t a , i u h o r u m a n i m a l i u m s u b s t a n t i a m o r g a n i c a m t r a n s i r e v i - d e n t u r ( 3 ) . Q u a d e causa infimis h i s c e in a n i - m a l i b u s et i n p l a n t i s e o r u m s i m i l i b u s c a l o r e m e t i a m a d m o d u m m u t a b i l e m et q u a m m a x i m e e t e m p e r a t u r a e x t e r n a p e n d e n t e m physiologi oh-

« e r r a b a n t .

(37)

i d e o q u e etiam calori procreando inaeryientium, combinatione timpliciore, minore earnm numero ac v i , denique separatione e a r u m , qua minut arcte cohaerent, u n u m q u e in scopum communi- ter agunt, — exilitatem caloris, quem illa a n i . malia evolvunt explicare poaiumui; fortasse multae etiam aliae dlssimilitudines occultiores et «ubtiliores, horum orgauisationem ab anima- l i u m calidi sanguinis organisatione dirimunt, quae vero statu diiciplinae nostrae qui nunc est, explorari nequeunt. Attamen hoc certe cla- re perspicere posaumus, aapieute naturae r e g i m i . n e c u i q u e e x tot variis animalibus eam tribu- tam eaae temperaturam, quae ipsiua organiaatio- n i ac victui m a x i m e accommodata sit, nec mi- nua eorum cuique facultatem esse datam, pro- priis viribus certum quendam caloris gradum e x l e ipiis e y o l r e n d i e u m q u e retinendi. Cujut q u i d e m rei quamquam cauiam indagare conatus s u m , b e n e tamen l e n t i o , quam mance h o c effe- cerim — ideoque lector b e n e r o l e l te rogo oro- q u e , n e nirriis serere d e opusculo hocce dijudi- ces, ted i l l i u i potius meminerii d i c t i : «t desint r i r e s , tameu ett laudanda r o l u n t a t l

(38)

P A R S A L T E R A . Unde iit ut calor animaiis tam

constans sit?

Opinionnm commenta delet dies, na{urae judicia conflrmat. Cicero.

Et h a e c quaeitio doctorum virorum animos a c studium jam d i u i n ee convertit, ansamque praebuit multifariii diiquiiitionibus et experi- mentii. Nttnirum animantium omnium propri- um e s t , q u o d et calore et frigore circumfusa tamen propriam quandam temperaturam e rebus exterrri» n o n pendentem retinent. Si enim me- d i i circum ambientis temperatura animalii c u - jusvis calorem l u p e r a t , h i c quidem nonnullis gradibus a u g e t u i , sed n o n pari g i e s i u cum e x - t e m a e temperaturae i n c r e m e n t o , semperque i n - feriov manet; rursus v i c e versa, diuturniore fri- gorfi influxu aliquot gradibus imminutus conti.

Referenzen

ÄHNLICHE DOKUMENTE

Die Legirungen der Griechen waren auf die Römer übergegangen, wie die bereits angeführten Münzen aus der altern Kaiserzeit Roms darthun, aber es ist

„Sonderflächen für Einkaufszentren“. 2 Im Rahmen der Novellierung des TROG 2006 wurde aufgrund der in der Praxis oftmals problemati- schen Zuordnung von Betrieben in die

Wir möchten freundlich darauf hinweisen, dass in allen unseren Gerichten Spuren der 14 Hauptallergene enthalten sein können.. Sie finden dort ein vielfältiges Sortiment

Früchtee Früchtemischung Wilde Waldbeere Hibiskus, Hagebutten, Apfel, Holunderbeeren, Aroma 4,80 € *. 0958

[r]

Aliquandotantum ftabello iu- per fella fua edebat ilrepitum, ut, (i Eccleijaites Reginae mori- bus concedcre aliquid voluifiet, omniahaec imp.atientiac indi- cia, tacitamq;

vor jeder Wartungsarbeit und bei Gewitter aus- schalten und vom Stromnetz trennen. X Beachten, dass das USB-C Kabel nicht durch Kni-.. Reparaturen dürfen nur durch unser Service

Les proportions de l’assiette optimale se basent sur les recommandations de la pyramide alimen- taire suisse qui permettent de réaliser une alimentation équilibrée fournissant