• Keine Ergebnisse gefunden

Gesellschaft practischer Aerzte

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Aktie "Gesellschaft practischer Aerzte "

Copied!
72
0
0

Wird geladen.... (Jetzt Volltext ansehen)

Volltext

(1)

Mitteilungen

aus der

Gesellschaft practischer Aerzte

z u , R i g ' a , .

1908/1909.

S t . P e t e r s b u r g .

B u c h d r u c k e r e i v o n A . W i e n e c k e , K a t h a r i n e n h o f e r P r . , JNs 1 5 . 1909.

(2)

Wütteilungen

aus der

Gesellschaft practischer Aerzte

z u b t i g r a , .

1908/1909.

S t . P e t e r s b u r g .

H u e h d r u c k e r e i v o n A . W i e n e c k e , K a t h a r i n e n h o t e r P r . , 15.

1909.

(3)

Типограф]« А. ВИНЕКЕ, Екатерингофыай просп., 15.

(4)

I n h a l t s v e r z e i c h n i s .

S e i t e D r . L . B o r n h a u p t . O p e r a t i v b e h a n d e l t e r F a l l v o n

R i n d e n e p i l e p s i e 8 6 7

D r . A . v . B e r g m a n n . M a l i g n e D e g e n e r a t i o n e i n e r

M e s e n t e r i a l c y s t e 8 7 0

D r . v . H a f f n e r ( a . Gr.). E i n F a l l v o n G a l l e n b l a s e n -

pei f o r a t i o n 8 7 1

D r . P . K l e m m . E m p y e m d e r G a l l e n b l a s e 8 7 3 D r . P . K l e m m . U e b e r P o l y p o s i s d e r S c h l e i m h ä u t e . . 8 7 4

D r . P . H a m p e l n . L e b e r c ä r c i n o m 8 7 4

D r . Gr. P o o r t e n . U e b e r B a k t e r i u r i e 8 7 5 D r . P . K l e m m . U e b e r d i e N a c h b e h a n d l u n g r e s e c i e r t e r

H ü f t g e l e n k e 8 7 6

D r . v . M a n t e u f f e i E i n F a l l v o n M y x ö d e m . . . . 8 7 8 D r . P . K l e m m . U e b e r S e h n e n p l a s t i k 8 7 9 D r . G . K i e s e r i t z k y . U e b e r B a l a n t i d i u m coli . . . 8 8 0 D r . E d . S c h w a r z . U e b e r H e i n e - M e d i n s c h e K r a n k h e i t . 8 8 3 D r . (т. P о о r t e n. Ein Fall von Chorionepitheliom der

Vagina 885

Dr. Th. S c h w a r t z . Ein Fall von Poliomyelitis nuclei

n. facialis sin 887

Dr. G. v. E n g e 1 m a n n. Ein Fall von Frythema exsu­

d a t i v . m u l t i f o r m e 8 8 8

D r . J . E l i a s b e r g . E i n F a l l v o n P s o r i a s i s . . . . 8 8 8 D r . M . H i r s c h b e r g . U e b e r H a u t e r k r a n k u n g e n bei

c h r o n i s c h e r L e u k ä m i e 8 8 8

D r . A . B e r k h o l z . E i n F a l l v o n T e t a n i e 8 8 9 D r . A . B e r k h o l z . E i n F a l l v o n b e i d e r s e i t i g e r

B r o n c h i e k i a s i e bei e i n e m K i n d e 8 9 0 D r . v . B e r g m a n n . Z u r D i f f e r e n t i a l d i a g n o s e d e r

N i e r e n t u m o r e n 8 9 2

D r . H . B o s s e . E i n F a l l v o n k r y p t o g e n e t i s c h e r P l e u r o -

P e r i c a r d i t i s 8 9 6

D r . T h . S c h w a r t z . E i n F a l l v o n S c l e r o s i s m u l t i p l e x . 8 9 8 D r . v . B e r g m a n n . Z u r A b d o m i n a l c h i r u r g i e . . . . 9 0 0 D r . H . v . К r ii d e n e r. Ein Fall von Cysticercus im

Glaskö r p e r 9 0 2 u . 9 0 9 D r . P . K l e m m . P l a s t i s c h e O p e r a t i o n a u d e r H a n d . . 9 0 3 D r . H . K r a n и h a l s . Mediastinitis und Durchbruch in

den 1. Pleuraraum 903

(5)

— IV —

Seite Dr. 0. S t e n d e r. Drei Fä l l e v o n D y s t r o p h i a m u s c u l o -

r u m p r o g r e s s i v a

D r . E d . S c h w a r z . T r a u m a u n d L u e s c e r e b r i . . . . D i . E d . S c h w a r z . C r i m i n e l l e s V e r g e h e n u n d L u e s

c e r e b r i

D r . G . W a l t e r . T o t a l e x s t i r p a t i o n d e s L a r y n x . . . D r . G . P o o r t e n U t e r u s m i t z a h l r e i c h e n F i b r o m e n . . D r . W . R u e t t n e r . U e b e r e i n e s e l t e n e r e F o r m v o n

t a b i s c h e n g a s t r i s c h e n K r i s e n • . • Dr. A. v. z. M ü li 1 e n . E i n F a l l v o n O s t e o m y e l i t i s d e s S c h ä d e l k n o c h e n s i m A n s c h l n s s a n S t i r n h ö h l e n ­ e i t e r u n g , s o w i e e i n i g e s z u r D i a g n o s e n s t e l l u n g d e r S t i r n h ö h l e n e i t e r u n g e n

D r . v . R i m s c h a . D i e I n d i c a t i o n e u z u r o p e r a t i v e n E r - ö f f a u n g d e r c h r o n i s c h e n S t i r n h ö h l e n e n t z ü n d u n ­ g e n

D r . P . K l e m m . O p e r a t i o n e i n e s d o p p e l s e i t i g e n P l a t t - f u s s e s

D r . H . v . K r i i d e n e r . S a r c o m d e r C h o r i o i d e a . . . . D r . H . v . K r i i d e n e r . E i n F a l l v o n A n e u r y s m a

a r t e r i o - v e n o s u m d e r l i n k e n C a r o t i s . . . . 9 1 9 , 9 3 1 D r . L . B o r n h a u p t . A c u t e r C h o l e d o c h u s v e r s c h l u s s . 9 2 0 D r . L . B o r n h a u p t . A c u t e P a n k r e a t i t i s 9 2 0 D r . P . K l e m m . L y m p h a n g i o m d e r B a u c h h ö h l e . . . 9 2 1 D r . P . K l e m m . D e r m o i d c y s t e d e s O v a r i u m s . . . . 9 2 1 D r . H . v . К r ü d e n e r . T i a c h o m p a r a s i t e n 9 2 1 D r . H . I d e l s o h n . Z w e i F ä l l e j u v e n i l e r G a n g r ä n n a c h

C l a u d i c a t i o i n t e r m i t t e n s 9 2 2

D r . P . K l e m m . T o t a l e x s t i r p a t i o n d e r Z u n g e . . . . 9 2 2 D r . P . K l e m m . T i a n s p l a n t a t i o n a n de)1 H a n d . . . . 9 2 3 D r . R . R i e h 1 e r . Z u r D i a g n o s e d e r L e p r a 9 2 3 D r . J . E 1 i a s b e r g . W a s s e r m a n n s c h e R e a c t i o n u n d

L e p r a 9 2 6

D r . G . v . К n о r r e. Demonstrationen (intraligamentä r e n t w i c k e l t e s M y o m , O v a r i a l s c h w a n g e r s c h a f t , A p ­

p e n d i x m i t S t e i n e n . ) 9 3 0

D r . А. H u ff. Trommelsclilä g e r f i n g e r b e i e i n e m A n e u -

r y s m a t i k e r 9 3 1

D r . P . P r ä t o r i u s . D e m o n s t r a t i o n e n ( U s u r d e r A n o - n y m a , L e b e r a d e n o m , D ü n n d a r m c a r c i n o m . ) . . . 9 3 1

9 0 4 9 0 5 9 0 5 9 0 7 9 0 8 9 0 9

9 1 5

9 1 5 9 1 7 9 1 9

(6)

Sitzung am I. October 1908.

A n w e s e n d 8 1 M i t g l i e d e r u n d a l s G ä s t e d i e H e r r e n H a f f n e r , W a l t e r , S c h n e i d e r , L u n d b e r g , S a a r f e l s , A b r a m s o n .

D a s P r o t o c o l l d e r l e t z t e n S i t z u n g w i r d v e r l e s e n u n d a n g e ­ n o m m e n .

Р. 1 der Tagesordnung: Dr. B o r n h a u p t d e m o n­

s t r i e r t e i n e n F a l l v o n o p e r a t i v b e h a n d e l t e r K i n d e r e p i l e p s i e .

« M . Я. gestatten Sie, dass ich Ihnen einen 9-jä h r i g e n K u a - b e n d e m o n s t r i e r e , d e n i c h a m 3 . S e p t . c . w e g e n E r s c h e i n u n ­ g e n v o n K i n d e r e p i l e p s i e o p e r i e r t h a b e . D e r V a t e r d e s P a t . , d e r m i r a m 2 7 . A u g u s t 1 9 0 8 d a s K i n d z u m e r s t e n M a l v o r ­ s t e l l t e , g a b a n , d a s s d e r K n a b e s e i t s e i n e m e r s t e n J a h r g e ­ l ä h m t s e i ; s e i t d e m z w e i t e n J a h r s t e l l t e n s i c h e p i l e p t i s c h e K r ä m p f e e i n , d i e i m r e c h t e n F a c i a l i s g e b i e t b e g i n n e n , a u f d i e r e c h t e o b e r e , d a n n a u f d i e r e c h t e u n t e r e E x t r e m i t ä t ü b e r ­ g e h e n , u m s c h l i e s s l i c h d i e g a n z e r e c h t e K ö r p e r s e i t e , o f t a u c h d e n g a n z e n K ö r p e r m i t V e r l u s t d e s B e w u s s t s e i n s z u b e ­ f a l l e n . L e i c h t e r e A n f ä l l e v e r l a u f e n a u c h i n d e r A r t , d a s s d i e K r ä m p f e n u r d a s F a c i a l i s g e b i e t u n d d i e o b e r e E x t r e m i t ä t b e t r e f f e n , a b e r a u c h d i e s e A n f ä l l e s i n d d a z w i s c h e n m i t V e r ­ l u s t d e s B e w u s s t s e i n s v e r b u n d e n . E s g i b t Z e i t e n , w o d i e A n f ä l l e — schwere und leichtere — wochenlang tä g l i c h m e h r e r e M a l a u f t r e t e n . S e l t e n g e h e n 1 4 T a g e o h n e e i n e n A n f a l l v o r ü b e r ; a u s n a h m s w e i s e h a t t e d e r K n a b e e i n e n g a n ­ z e n M o n a t o h n e d i e s e K r ä m p f e v e r b r a c h t . D e r K n a b e i s t g e i s t i g e t w a s z u r ü c k g e b l i e b e n . E s b e s t e h t e i n e L ä h m u n g d e s N e r v u s f a c i a l i s u n d d e r p e r i p h e r e n P a r t i e n d e r r e c h t e n o b e ­ r e n u n d u n t e r e n E x t r e m i t ä t , d a b e i d e u t l i c h e A t r o p h i e n d e r b e i d e n g e n a n n t e n E x t r e m i t ä t e n . D e r P a t i e n t i s t v o n m e h ­ r e r e n N e r v e n s p e c i a l i s t e n b e g u t a c h t e t w o r d e n , d i e s i c h a l l e d a h i n a u s s p r a c h e n , d a s s e i n o p e r a t i v e r E i n g r i f t w o h l i n d i c i e r t s e i .

A m 3 . S e p t e m b e r m a c h t e i c h u n t e r C h l o r o f o r m n a r c o s e e i n e o s t e o p l a s t i s c h e C r a n i o t o m i e a u f d e r l i n k e n S e i t e , u m d i e v o r ­ d e r e C e n t r a i w i n d u n g f r e i z u l e g e n . D i e D u r a e r w i e s s i c h h i e r a l s t r ü b e , v e r f ä r b t u n d v e r d i c k t . B e i d e r I n c i s i o n d e r D u r a f l ö s s e n c a . 2 C c m k l a r e F l ü s s i g k e i t a b . D i e D u r a w a r m i t d e r P i a n i a t e r i n a u s g e d e h n t e r E n t f e r n u n g r e c h t f e s t v e r b a c k e n . A u f d e r P i a s a h m a n f i b r i n ö s e , l e i c h t g e l b l i c h v e r f ä r b t e B e l ä g e . D i e V e r w a c h s u n g e n z w i s c h e n d e r

(7)

- 8 6 8 —

Dura und der Pia lö s t e i c h n a c h a l l e n R i c h t u n g e n h i n b i s i n d i e n o r m a l e U m g e b u n g h i n e i n , w o d i e D u r a s p i e g e l t e u n d n i c h t m e h r v e r w a c h s e n w a r . N a c h u n t e n v o r n e z u m F a c i a l i s - c e n t r u m z u e r s c h i e n d i e D u r a b l ä u l i c h v e r f ä r b t u n d e i n g e s u n k e n , d e r p a l p i e r e n d e F i n g e r d r ü c k t e a n d i e s e S t e l l e d i e D u r a h i n e i n o h n e a u f e i n e n W i d e r s t a n d z u g e l a n g e n . D i e s e S t e l l e d e r D u r a w i r d d u r c h e i n e H o l i l - m e i s s e l z a n g e f r e i g e l e g t u n d e r ö f f n e t . E s e r w e i s t s i c h d a s s u n t e r d e r D u r a s i c h i m G e h i r n e i n D e f e c t in G e s t a l t e i n e r c a . w a l l n u s s g r o s s e n H ö h l e b e f i n d e t . D i e s e r D e f e c t e n t s p r i c h t d e r u n t e r e n P a r t i e d e r v o r d e r e n C e n t r a i w i n d u n g . D i e H ö h l e i s t v o l l s t ä n d i g v e r ö d e t , t r o c k e n , e n t ­ h ä l t w e d e r B l u t n o c h F l ü s s i g k e i t . E s w i r d e i n s c h m a l e r T a m p o n s t r e i f e n i n d i e s e H ö h l e e i n g e f ü h r t , d a s i c h e i n e l e i c h t e B l u t u n g a u s d e r u n t e r e n P a r t i e e i n s t e l l t .

D a s v e r ä n d e r t e S t ü c k d e r D u r a w i r d e n t f e r n t u n d d e r H a u t k n o c h e n l a p p e n w i e d e r z u r ü c k g e k l a p p t u n d v e r n ä h t . D e r V e r l a u f w a r e i n g l a t t e r . B i s z u m h e u t i g e n T a g e h a t t e n s i c h d i e e p i l e p t i s c h e n K r ä m p f e n i c h t e i n g e s t e l l t .

I c h s t e l l e I h n e n d i e s e n F a l l n i c h t a l s e i n e n g e h e i l t e n v o r , d a d i e B e o b a c h t u n g s d a u e r n a c h d e r O p e r a t i o n e i n e v i e l z u k u r z e i s t . V o n I n t e r e s s e i s t v i e l m e h r d e r B e f u n d i m G e h i r n , d e r b e i d e r O p e r a t i o n e r h o b e n w o r d e n i s t . O b e s s i c h u m e i n e n a l t e n e n c e p h a l i t i s c h e n H e r d o d e r e i n e n g e w e s e n e n B l u t e r g u s s h a n d e l t , l ä s s t s i c h o h n e W e i t e r e s n i c h t e n t s c h e i ­ d e n . J e d e n f a l l s s i n d g r a v i e r e n d e V e r ä n d e r u n g e n i m B e r e i c h d e r C e n t r e n g e f u n d e n w o r d e n , d i e d e n A u s g a n g s p u n c t f ü r d i e e p i l e p t i s c h e n K r ä m p f e b i l d e t e n .

N e u e r d i n g s , w o s i c h i m m e r m e h r S t i m m e n e r h e b e n , d i e d i e s c h a r f e T r e n n u n g d e r s y m p t o m a t i s c h e n u n d g e n u i n e n E p i ­ l e p s i e v e r w e r f e n , w o v e r s c h i e d e n e F o r s c h e r d a r a u f h i n w e i s e n , d a s s a u c h d i e g e n u i n e E p i l e p s i e b e i g e n a u e r B e o b a c h t u n g m e i s t v o n e i n e m C e n t r u m d e s G e h i r n s b e g i n n t r e s p . z u m E n d e d e s A n f a l l s s i c h a u f d i e s e s C e n t r u m k o n c e n t r i e r t , w o d e r Z u s a m m e n h a n g d e r g e n u i n e n E p i l e p s i e m i t d e r c e r e b r a l e n K i n d e r l ä h m u n g , d i e i n v i e l e n F ä l l e n d e r A u s g a n g e i n e r a c u t e n E n c e p h a l i t i s i s t , v o n v i e l e n A u t o r e n b e t o n t w i r d , e r ­ s c h e i n t d e r c h i r u r g i s c h e E i n g r i f f u m s o b e r e c h t i g t e r a u c h b e i d e r g e n u i n e n E p i l e p s i e i u d e n F ä l l e n , w o s i c h d a s A u s g a n g s - c e n t r u m b e s t i m m e n l ä s s t , a l s m a n a u c h a u f d i e s e m G e b i e t e i n e n S c h r i t t v o r w ä r t s g e t a n h a t u n d d u r c h B e s e i t i g u n g v o n o r g a n i s c h e n F e h l e r n i m G e h i r n a u c h d a u e r n d e H e i l u n g e n z u v e r z e i c h n e n i m s t a n d e i s t . »

( A u t o r e f e r a t . ) D r . P . K l e m m m e i n t , d a s s m a n b e i D u r c h s i c h t d e r L i t e ­ r a t u r z u d e r A n s i c h t k o m m e n m ü s s e , d a s s d i e D a u e r r e s u l t a t e d o c h r e c h t t r a u r i g e w ä r e n . D i e b e s t e n A u s s i c h t e n f ü r d i e O p e r a t i o n g e b e n d i e F ä l l e v o n E p i l e p s i e , d i e n a c h d e m T y p u s d e r J a c k s o n ' s c h e n v e r l a u f e n u n d i m A n s c h l u s s a n e i n T r a u m a a u f g e t r e t e n s i n d . F r e i l i c h n i n s s h i e r a u c h n a c h d e m A u f ­ t r e t e n d e r K r ä m p f e o p e r i e r t w e r d e n , w e i l s i c h s o n s t e i n e V e r ä n d e r u n g d e s G e h i r n s e n t w i c k e l t , d i e n i c h t n ä h e r b e k a n n t i s t , d i e m a n a b e r a l s « e p i l e p t i s c h e E r r e g b a r k e i t » b e z e i c h n e n

(8)

— 869 —

darf. In Fä l l e n , w i e i n v o r l i e g e n d e m , i s t d i e O p e r a t i o n n a ­ t ü r l i c h d u r c h a u s b e r e c h t i g t , d o c h i s t , w i e j a s c h o n v o m V o r ­ t r a g e n d e n b e t o n t w o r d e n i s t , z u n ä c h s t n i c h t s d a r a u f z u g e ­ b e n , d a s s d i e A n f ä l l e s i s t i e r t h a b e n , d a j a b e i d e n m e i s t e n F ä l l e n v o n E p i l e p s i e n a c h j e d e r A r t v o n E i n g r i f f e i n t e m p o ­ r ä r e s F o r t b l e i b e n d e r K r ä m p f e b e o b a c h t e t w i r d . F r e i l i c h t r e t e n ü b e r k u r z o d e r l a n g d i e s e l b e n w i e d e r a u f . N e u e r d i n g s s i n d j a v o n e i n e r R e i h e v o n A u t o r e n M i t t e i l l i n g e n g e m a c h t w o r d e n , d i e e r m u t i g e n d k l i n g e n , d o c h b l e i b t n a t ü r l i c h a b z u ­ w a r t e n , w i e s i e h d i e D a u e r r e s u l t a t e g e s t a l t e n w e r d e n . I c h b i t t e m i c h n i c h t m i s s z u v e r s t e h e n : i c h b i n k e i n G e g n e r d e r O p e r a t i o n , m a u k a n n d i e s e l b e i n g e e i g n e t e n F ä l l e n j a i m m e r w i e d e r v e r s u c h e n , i c h m e i n e n u r , d a s s w i e d i e D i n g e z u r Z e i t l i e g e n , m a n d e n P a t i e n t e n n i c h t v i e l H o f f n u n g a u f d a u e r n d e G e n e s u n g m a c h e n d a r f . »

( A u t o r e f e r a t . ) D r . M . S c h ö n f e l d : « D e r d e m o n s t r i e r t e F a l l e r s c h e i n t n i c h t g e e i g n e t , d i e F r a g e d e r c h i r u r g i c h e n T h e r a p i e bei E p i ­ l e p s i e z u r D i s c n s s i o n z u s t e l l e n . D e n n e s h a n d e l t s i c h j a h i e r u m e i n e o r g a n i s c h b e d i n g t e G e h i r n k r a n k h e i t , b e i d e r s c h o n d i e A n f a l l s e r s c h e i n u n g e n a l l e i n a u s r e i c h e n d i e t y ­ p i s c h e D i a g n o s e z u s t e l l e n , a u c h w e n n d e r J a c k s o n ' s c h e T y p u s d e r C o n v u l s i o n e n n i c h t b e o b a c h t e t w ä r e . W a h r s c h e i n ­ l i c h l i e ^ t d i e s e r s o g e n a n n t e n s e c u n d ä r e n ( « s y m p t o m a t i s c h e n » ) E p i l e p s i e e i n e E n c e p h a l i t i s o d e r e i n e t r a u m a t i s c h e L ä s i o n i n t r a p a r t u m z u G r u n d e ( P o r e n c e p h a l i e ) . I n s o l c h e n F ä l l e n , w o n o c h d a z u d i e b e r e i t s b e s t e h e n d e H e m i p l e g i e e i n e S c h ä d i g u n g d e r m o t o r i s c h e n F u n c t i o n e n d u r c h d e n c h i r u r g i s c h e n E i n g r i f f n i c h t b e f ü r c h t e n l ä s s t , e r s c h e i n t d e r V e r s u c h d u r c h a u s g e ­ r e c h t f e r t i g t , d u r c h A u f d e c k u n g d e s H e r d e s d e m e p i l e p t i s c h e n S y m p t o m e n c o m p l e x e b e i z u k o m m e n . — Die allgemeine Frage der chirurgischen Behandlung der sog. primä r e n ( g e n u i n e n ) E p i l e p s i e i s t d e s h a l b s o s c h w i e r i g , w e i l z u n ä c h s t e i n m a l d i e B e s e i t i g u n g d e r K r a m p f a n f ä l l e a n s i c h n o c h k e i n e G e n e s u n g b e d e u t e t , d e n n d i e E p i l e p t i k e r k ö n n e n a u c h d a n n n o c h — durch die psychischen Symptome — direct antisocial und ge­

m e i n g e f ä h r l i c h b l e i b e n . D a u n a b e r a u c h w e i l i n v i e l F ä l l e n d e r p r i m ä r e n E p i l e p s i e s o g a r b e i d e r S e c t i o n k e i n e r l e i a n a ­ t o m i s c h e A n h a l t s p u n c t e g e f u n d e n w e r d e n , s o m i t i n t r a v i t a m d e r O r t d e s E i n g r i f f e s e r s t r e c h t n i c h t b e s t i m m t w e r d e n k a n n . »

( A u t o r e f e r a t . ) D r . B o r n h a u p t : « A l l e s w a s v o n e i n e r S e i t e a n g e f ü h r t w o r d e n i s t , w a r m i r w o h l b e k a n n t . I n d e r n e u e r e n L i t e r a t u r f i n d e t m a n d a g e g e n a u c h a n d e r e M e i n u n g e n v e r t r e t e n . E s s i n d F ä l l e v o n i d i o p a t i s c h e r E p i l e p s i e b e k a n n t , d i e 1 0 — 11 Jahre nach der Operation beobachtet worden und als vö l l i g g e h e i l t z u b e z e i c h n e n s i n d . I c h f ü h r e h i e r n u r f o l g e n d e N a m e n a n : P i e r r e M a r i e , F r e u d , R e d l i c h , v . S t r ü m p e l l , * Z a p p e r t , A u e r p a c h , O p p e n h e i m , K r a u s e , K o t z e n b e r g . W e n n m a n s i c h m i t d i e s e n A n ­ s c h a u u n g e n u n d m i t d e n n e u e r e n A r b e i t e n a u f p a t h o l o g i s c h - a n a t o m i s c h e m G e b i e t ( A l z h e i m e r , M o r i y a s u , O h a s -

(9)

— 870 —

l i n s , F r i e d m a n n ) b e k a n n t macht, so gewinnt man wohl den Eindruck, dass die Erkenntnis anch in Bezug auf das Wesen und die Behandlung1 der Epilepsie wenn auch lang­

s a m , s o d o c h u n z w e i f e l h a f t f o r t s c h r e i t e t u n d d a s s d a s o p e r a ­ t i v e V o r g e h e n a u c h i n e i n i g e n F ä l l e n v o n g e n u i n e r E p i l e p s i e w o h l i n d i c i e r t u n d m i t E r f o l g g e k r ö n t s e i n k a n n . D a b e i m u s s h e r v o r g e h o b e n w e r d e n , d a s s d i e P r o g n o s e s i c h b e i d e g e ­ n e r i e r t e n u r d e r b l i c h b e l a s t e t e n P a t i e n t e n w o h l w e i t u n g ü n ­ s t i g e r g e s t a l t e n w i r d . »

( A u t o r e f e r a t . ) P . IT. D r . A . v . B e r g m a n n : « C a s u i s t i s c h e s R e ­ f e r a t ü b e r e i n e n F a l l v o n m a l i g n e r D e g e n e ­ r a t i o n e i n e r M e s e n t e r i a l c y s t e .

« A b r . S . 4 0 a . 11. H ä n d l e r , i s t v o r 2 J a h r e n i m F r ü h l i n g d u r c h ' s E i s g e b r o c h e n ( T r a u m a , s t a r k e A b k ü h l u n g ) . S e i t 3 M o n a t e n S c h m e r z e n i m 1. H v p o c h o n d r i u m . S t u h l a n g e b l i c h i n O r d n u n g , k e i n E r b r e c h e n , v e r t r ä g t a l l e S p e i s e n ; n ä h e r e A n g a b e n v o n i h m n i c h t z u e r h a l t e n . M i t t e l g r o s s e r M a n u M a s s i g e r E r n ä h r u n g s z u s t a n d , f a h l e G e s i c h t s f a r b e , b l a s s e S c h l e i m h ä u t e . N o r m a l e r L u n g e n - u n d H e r z b e f u n d . D a s E p i g a s t r i u m i s t a u f g e t r i e b e n , p r o m i n i e r t . D a s Z w e r c h f e l l i s t b i s z u r 5 . R i p p e h i n a u f g e d r ä n g t , a l l e i n w e d e r e i n d i l a -

t i e r t e r M a g e n , n o c h e i n e g e b l ä h t e t e t a n i s c h s i c h s t e i f e n d e S c h l i n g e s i n d z u p a l p i e r e n , k e i n e L e b e r - k e i n e M i l z v e r g r ö s s e - r u n g . D e r R e c t a l b e f u n d i s t n e g a t i v . D i e m o t o r i s c h e F u n c ­ t i o n d e s M a g e n s i s t t a d e l l o s . D e r S t u h l e n t h ä l t w e d e r B l u t n o c h S c h l e i m . K e i n S t e n o s e n k o t . Die R ö n t g e n u n t e r s u c h u n g e r g i b t n o r m a l s i c h b e w e g e n d e s D i a p h r a g m a . N a c h d e r A b ­ f ü h r u n g s i n k t d a s E p i g a s t r i u m e t w a s e i n u n d m a n k a n n i m 1. H y p o c h o n d r i u m e i n e u n d e u t l i c h e R e s i s t e n z u n d D r u c k ­ s c h m e r z n a c h w e i s e n . R e c h t s i s t d a s H y p o c h o n d r i u m e t w a s s t ä r k e r g e s p a n n t . D i e D i a g n o s e s c h w a n k t e z w i s c h e n d e r M ö g l i c h k e i t e i n e r A b k n i c k n n g d e r F l e x . l i e n a l i s d u r c h A d ­ h ä s i o n e n r e s p . e i n e n c h r o n i s c h e n t z ü n d l i c h e n P r o c e s s u n d e i ­ n e m r e t r o p e r i t o n e a l e n T u m o r , d e r d u r c h D r u c k a u f d i e M e - s e n t e r i a l g e f ä s s e e i n e D a r m b l ä h u n g z u s t a n d e g e b r a c h t h a b e n k ö n n t e .

16. S e p t e m b e r ( C h l o r o f o r m n a r k o s e ) : K e i n f r e i e s E x s u d a t e i n e ü b e r f a u s t g r o s s e C y s t e , d i e j e d o c h n i c h t p r a l l g e f ü l l t i s t , s o u d e r n e i n e n s c h l a f f e n S a c k v o r s t e l l t , d e r a u s g e d e h n t e V e r w a c h s u n g e n z e i g t a ) m i t d e m P e r i t o n e u m p a r i e t a l e — es muss ein Stü c k d e s l e t z t e r e n r e s e c i e r t w e r d e n , b ) m i t d e m N e t z u n d C o l o n t r a n s v e r s u m , c ) m i t d e m j e j u n u m u n d d u o - d e n u m . D i e s e s i n d s o f e s t , d a s s s i e n u r m i t s c h w e r e r L ä s i o n d e r D a r m w a n d g e t r e n n t w e r d e n k ö n n e n , s o d a s s c a . 1 0 c t m . D a r m ­ w a n d r e s e c i e r t w e r d e n m ü s s e n . M o b i l i s i e r u n g d e s d u o d e n u m u n d e n d o s t o m o s i d e V e r e i n i g u n g , n a c h d e m d a s j e j u n u m b l i n d v e r n ä h t w o r d e n w a r . D i e C y s t e n w a n d w a r w ä h r e n d d e r O p e r a t i o n e i n g e r i s s e n , s o d a s s e i n E i n n ä h e n d e r s e l b e n a u s g e ­ s c h l o s s e n w a r . D i e C y s t e e n t h i e l t h ä m o r r h a g i s c h e n D e t r i t u s u n d w a r i n n e n v o n c a . e r b s e n g r o s s e n w e i s s l i c h e n P r o m i n e n z e n a u s g e k l e i d e t .

1 7 .—19. Sept. Wegen Ansammlung von grü n l i c h e r F l ü s ­ s i g k e i t h ä u t i g e M a g e n s p ü l u n g e n , 2 0 , S e p t . T . 3 8 . 0 s u b j e k t i v

(10)

- 871 —

fü h l t P a t i e n t s i c h l e i c h t e r , s t i r b t a b e r a m 2 1 . S e p t e m b e r u n t e r z i e m l i c h r a s c h e i n t r e t e n d e r H e r z s c h w ä c h e .

D i e S e c t i o n e r g i b t e i n e n D e f e c t i n d e r V e r e i n i g u n g d e s D u o d e n u m m i t d e m J e j u n u m , w a h r s c h e i n l i c h a u f d i e E i n ­ w i r k u n g d e s P a n k r e a s s a f t e s z u r ü c k z u f ü h r e n . I m O b e r b a u c h f i n d e n s i c h a n v e r s c h i e d e n e n S t e l l e n f l a c h e , r u n d e u n d h a l b ­ r u n d e T u m o r e n v o n H a s e l n u s s - b i s T a u b e u e i g r ö s s e , v o n m a r k i g e m G e f ü g e , a u f d e m D u r c h s c h n i t t w e i s s u n d r o t g e ­ f l e c k t . D i e s e T u m o r e n f i n d e n s i c h z w i s c h e n d e r L e b e r u n d d e m C o l o n , z w i s c h e n d e r L e d e r u n d d e m D i a p h r a g m a , i n d e r G e g e n d d e r P o r t a h e p a t l s i n d e r U m g e b u n g d e s P a n k r e a s . K e i n e r d i e s e r T u m o i e n i s t c y s t i s c h . V e r g r ü s s e r t e u n d m a r k ­ a r t i g e L y m p h d r ü s e n f i n d e n s i c h im h i n t e r e n M e d i a s t i n u m u n d i n d e n I n g u i n a l g e g e n d e n . K e i n e M e t a s t a s e n d e r i n n e r e n O r g a n e , k e i n e M i l z v e r g r ö s s e r u n g , d i e T i b i a e n t h ä l t r e i n e s F e t t m a r k . D i e N i e r e n a u s s e r o r d e n t l i c h g e t r ü b t . ( P a t h o - l o g i s c h - a n a t . D i a g n o s e : L y m p h o s a r e o m D r . S с h a b e r t).

Das bei der Operation gewonnene Prä p a r a t i s t l e i d e r a b ­ h a n d e n g e k o m m e n , s o d a s s e s n i c h t g e n a u e r h a t u n t e r s u c h t w e r d e n k ö n n e n . D i e S e c t i o n b e s e i t i g t jedoch a l l e Z w e i f e l d a ­ r a n , d a s s e s s i c h u m e i n e m a l i g n e D e g e n e r a t i o n e i n e r M e ­ s e n t e r i a l c y s t e g e h a n d e l t . D a s i s t e i n s e h r s e l t e n e s V o r - k o in n e n .

K o s t l i v y ( D . Z . f ü r C h i r . B d . 3 1 H . 1 ) b e r i c h t e t a u s d e r K l i n i k K u k a l a ü b e r e i n A n g i o s a r k o m e i n e r M e s e n t e r i a l ­ c y s t e . D i e C y s t e n d e s M e s e n t e r i u m s i n d L v m p h - o d e r C h y - l u s c y s t e n u n d E u t e r o k y s t o m e , w e l c h l e t z t e r e m С а 1 с а r s (Langenbeck. Arcli, 79 p. 139) die Hauptrolle zuzuschreiben geneigt ist. Die frü h z e i t i g a u f g e t r e t e n e m a s s e n h a f t e V e r ­ b r e i t u n g v o n M e t a s t a s e n l e g t e s i n d i e s e m F a l l e n a h e , d e n T u m o r m i t d e m L y m p h g e f ä s s s y s t e m i n Z u s a m m e n h a n g z u b r i n g e n . «

f A u t o r e f e r a t . ) D r . P . K l e m m h a t v o r c a . 7 J a h r e n e i n e M e u t e i i a l c y s t e b e i e i n e m D / a j ä h r i g e n K i n d e o p e r i e r t , b e i d e m e r z u e r s t a n t u b e r c u l ö s e P e r i t o n i t i s g e d a c h t h a t t e . B e i d e r O p e r a t i o n s e i e i n z w i s c h e n z w e i M e s e n t e r i a l b l ä t t e r n g e l e g e n e r T u m o r g e ­ f u n d e n w o r d e n u n d e r h a b e e i n c a . 1 5 C t m . l a n g e s D a r m s t ü c k r e s e c i e r e n m ü s s e n . E s s e i e i n e m u l t i c y s t i s c h e G e s c h w u l s t g e w e s e n , d i e w i e d i e m i k r o s k o p i s c h e U n t e r s u c h u n g e r g a b a u s l y m p h a t i s c h e m G e w e b e b e s t a n d e n h a b e . B e i V e r ö f f e n t l i c h u n g d e s F a l l e s i n V i r c h o w ' s A r c h i v h a t V o r t r a g e n d e r 5 2 b a l l e z u s a m m e n s t e l l e n k ö n n e n , s p ä t e r s e i e n d a n n n o c h e t w a 4—5 Fä l l e p u b l i c i e r t w o r d e n .

P . I I I . D r . v . H a f f n e r ( a l s G a s t ) b e r i c h t e t ü b e r e i n e n F a l l v o n G a l l e n b l a s e n P e r f o r a t i o n .

E . N . 6 2 a . n . h a t f r ü h e r n i e a n V e r d a u u n g s b e s c h w e r d e n g e l i t t e n , n i e L e i b s c h m e r z e n g e h a b t . E r k r a n k t e a m 29. J u l i 1 9 0 7 p l ö t z l i c h m i t h e f t i g e n S c h m e r z e n i m g a n z e n A b d o m e n , E r b r e c h e n , S t u h l - u n d W i n d v e r h a l t u n g .

K r ä f t i g g e b a u t e r P a t i e n t v o n g u t e m E r n ä h r u n g s z u s t ä n d e , H a u t u n d S c h l e i m h ä u t e b l a s s , Z u n g e f e u c h t , w e n i g b e l e g t ,

(11)

— 872 —

Herz und Lungen ohne pathol. Befund; keine Oedeme, keine Cyanose, kein Icterus. Abdomen diffus wenig aufgetrieben, massig gespannt, durchweg ä u s s e r s t d r u c k e m p f i n d l i c h , b e i P a l p a t i o n B a u c h d e c k e n d e r m a s s e n g e s p a n n t , d a s s n ä h e r e L o - c a l i s a t i o n n i c h t m ö g l i c h . A m 3 1 . J u l i A u f t r e i b u n g z u g e n o m ­ m e n , S c h m e r z e n e b e n f a l l s . A m 1 . A u g u s t e r f o l g t n a c h G l y - c e r i n s p r i t z e r e i c h l i c h S t u h l ; i n d e n d a r a u f f o l g e n d e n T a g e n w i r d d e r L e i b w e i c h , S c h m e r z e n s c h w i n d e n v o l l s t ä n d i g , bei w e i c h e n B a u c h d e c k e n l ä s s t s i c h I n d e r B a u c h h ö h l e n i c h t s P a t h o l o g i s c h e s c o n s t a t i e r e n . P a t . w i r d o h n e D i a g n o s e e n t ­ l a s s e n . D a s d a r a u f f o l g e n d e J a h r v e r b r a c h t e P a t . b e i v o l l s t ä n d i g e m W o h l b e f i n d e n , h a t k e i n e r l e i V e r d a u u n g s b e s c h w e r ­ d e n g e h a b t .

Zwreite A u f n a h m e a m 1 0 . S e p t . 1 90 8. P a t . e r k r a n k t e v o r 3 T a g e n m i t p l ö t z l i c h a u f t r e t e n d e n S c h m e r z e n i n d e r C o e c a l - g e g e n d , E i b i e c h e n , O b s t i p a t i o n . C l y s m e n t ä g l i c h o h n e E r ­ f o l g . A l l g e m e i n s t a t u s w i e b e i m e r s t e n M a l . Z u n g e s t a r k b e l e g t , f e u c h t , k e i n I c t e r u s . A b d o m e n s t a r k a u f g e t r i e b e n , ü b e r a l l d r u c k e m p f i n d l i c h . H a u p t s c h m e r z i n d e r I l e o c o e c a l g e - g e n d , h i e r s c h l e c h t a b g e g r e n z t e R e s i s t e n z u n d D ä m p f u n g . D a s ü b r i g e A b d o m e n t y m p a n i t i s c h . P e r r e c t u m n i c h t s B e ­ s o n d e r e s . H o h e s O e l c l y s m a o h n e E r f o l g . O p e r a t i o n v e r w e i ­ g e r t . 1 1 . S e p t e m b e r L e i b m e h r a u f g e t r i e b e n , S c h m e r z e n z u ­ g e n o m m e n , T e m p e r a t u r f o r t d a u e r n d n o r m a l , P u l s k r ä f t i g , r e g e l m ä s s i g . 1 2 . S e p t . O p e r a t i o n : D a a l s U r s a c h e d e r O c c l u s i o n e i n C o e c a l t u m o r a l s w a h r s c h e i n l i c h a n g e n o m m e n w i r d — Schnitt nach K o c h e r mit stumpfer Durchtrennung der Musculatur zwecks Anlegung eines Anus praeternaturalis.

Bei Ei Ö f f n u n g d e r B a u c h h ö h l e e r g i e s s t s i c h r e i c h l i c h g a l l i g g e f ä r b t e , w e n i g g e t r ü b t e F l ü s s i g k e i t ; e i n T u m o r l i e g t n i c h t v o r . G r o s s e r M e d i a n s c h n i t t . D i e k l e i n e , g e s c h r u m p f t e , d u r c h z a h l r e i c h e A d h ä s i o n e n a n L e b e r u n d D a r m f i x i e r t e G a l l e n ­ b l a s e z e i g t a n d e r K u p p e e i n e c a 2 m m g r o s s e P e r f o r a t i o n s - ö f f n u n g , d e r v e n t i l a r t i g e i n c a d a t t e l k e r n g r o s s e r C h o l e s t e a r i n - B i l i t u b i n - ä t e i n a n l i e g t . C y s t o t o m i e g e l i n g t nicht- w e g e n B r i i c h i g k e i t d e r W a n d . E s e r f o l g t C y s t e c t o m i e , T a m p o n a d e d e r B a u c h h ö h l e v o n b e i d e n S e i t e n h e r , S c h l u s s d e r W u n d e b i s a u f d i e T a m p o n s . W e i t e r e r V e r l a u f b e i n o r m a l e r T e m p e ­ r a t u r u n d k r ä f t i g e m , r e g e l m ä s s i g e m P u l s e o h n e j e g l i c h e S t ö ­ r u n g , b i s a m 2 1 . S e p t . p l ö t z l i c h d e r E x i t u s e i n t r i t t . B e i d e r S e c t i o n f a n d m a n i n d e r B a u c h h ö h l e k e i n E x s u d a t , k e i n e P e r i t o n i t i s . H e r z m u s c u l a t u r s c h l a f f , b r o n c h o p n e u m o n i s c h e r H e r d i n d e r r e c h t e n L u n g e , T h r o m b u s i n e i n e m A s t e d e r r . a r t . r e n a l i s .

D e r b e s c h r i e b e n e K r a n k h e i t s v e r l a u f u n d d i e f a l s c h u n d g a n z u n s i c h e r g e s t e l l t e D i a g n o s e w e r f e n u n w i l l k ü r l i c h d i e F r a g e a u f , o b z u r D i a g n o s e s t e l l u n g v i e l l e i c h t n i c h t a l l e S y m p ­ t o m e g e n ü g e n d a u s g e n u t z t u n d r i c h t i g b e w e r t e t w n r d e n u n d o b d i e A n a m n e s e n i c h t m e h r A n h a l t s p u n c t e f ü r e i n e r i c h t i g e D i a g n o s e b o t . A u s d e r A n a m n e s e g e h t n u r h e r v o r , d a s s i n e i n e m Z w i s c h e n r ä u m e v o n 1 J a h r z w e i m a l a c u t e O b s t i p a t i o n m i t E r b r e c h e n a u f t r a t — Erscheinungen, aus denen blos die Diagnose Ileus gestellt werden kann, was ja keineswegs das

(12)

873 —

Krankheitsbild aufhellt. Als sicher war anzunehmen, dass die beidesmaligen Erkrankungen in engem Zusammenhange stan­

d e n , u n d d i e R e i z e r s c h e i n u n g e n d e s P e r i t o n e u m s v o n e i n u n d d e r s e l b e n U r s a c h e a u s g i n g e n . I m r e f e r i e r t e n F a l l e w u r d e a n T u m o r d e s C o e c u m g e d a c h t , w o z u m a n d u r c h d i e L o c a l i s a t i o n d e r S c h m e r z e n v e r l e i t e t w u r d e . A l s z w e i t e s k o n n t e m a n e i n e S c h r u m p f u n g d e s M e s o s i g m o i d e u m b e s c h u l d i g e n . A n e i n e P e r ­ f o r a t i o n d e r G a l l e n b l a s e w u r d e n i c h t g e d a c h t . D o c h f a s s t m a n d i e S y m p t o m e d e s F a l l e s z u s a m m e n , s o l a g a u c h k e i n G r u n d v o r , e i n e s o l c h e a l s w a h r s c h e i n l i c h o d e r v i e l l e i c h t v o r ­ h a n d e n a n z u n e h m e n . I c t e r u s i s t n i e g e w e s e n u n d w a r a u c h b e i d e r U n t e r s u c h u n g n i c h t v o r h a n d e n . G a l l e n s t e i n k o l i k e n s i n d n i c h t g e w e s e n , d i e S c h m e r z e n w u r d e n i n d e r C o e c a l g e - g e n d l o c a l i s i e r t , — a l s o n i c h t s , w a s d i e D i a g n o s e G a l l e n b l a s e n ­ p e r f o r a t i o n b e r e c h t i g t h ä t t e . D e r F a l l l e h r t w i e d e r e i n m a l , d a s s b e i d e r A l l g e m e i n d i a g n o s e « I l e u s » e i n e s p e c i e l l e D i a g n o s e n u r d a n n m i t S i c h e r h e i t g e s t e l l t w e r d e n k a n n , w e n n e n t w e d e r A n a m n e s e o d e r S t a t u s e i n d e u t i g s i n d — beides Bedingungen, die dem vorliegenden Falle fehlten, weshalb Ref. behauptet, dass in diesem Falle eine Differentialdiagnose nicht gestellt

werden konnte.

(Autoreferat.) Dr. v. E n g e l h a r d t gibt Dr. H a f f n e r durchaus Recht, wenn letzterer meint, dass die localisierte Diagnose im acuten Anfalle eine sehr schwere wä r e , m e i n t a b e r , d a s s w e n n m a n n a c h d e m A b k l i n g e n d e s A n f a l l e s s i c h g e n a u o r i e n t i e r t h ä t t e , w o d i e d r u c k e m p f i n d l i c h e S t e l l e g e w e s e n w ä r e , m a n d o c h v i e l ­ l e i c h t C h o l e c y s t i t i s u n d A p p e n d i c i t i s h ä t t e t r e n n e n k ö n n e n .

D r . v . B e r g m a n n e r w i d e r t h i e r a u f , d a s s e i n e g e n a u e U n t e r s u c h u n g a u c h d a m a l s s t a t t g e f u n d e n h ä t t e , d a s s a b e r k e i n e A n z e i c h e n e i n e r L e b e r - b e z w . G a l l e n b l a s e n e r k r a n k u n g g e f u n d e n w o r d e n w ä r e n . P a t . s e i o h n e b e s t i m m t e D i a g n o s e e n t l a s s e n w o r d e n .

Р. IV. Dr. P. Klemm referiert ü b e r f o l g e n d e n F a l l : V o r c a . 1 4 T a g e n h a b e s i c h a n i h n e i n e 4 1 j ä h r i g e D a m e g e ­ w a n d t , d i e b i s d a h i n s e i t v i e l e n J a h r e n w e g e n M a g e n u l c u s , M a g e n k a t a r r h e t c . b e h a n d e l t w o r d e n w ä r e . J e t z t e r k r a n k t e s i e a c u t u n t e r d e n E r s c h e i n u n g e n e i n e s E m p y e m ' s d e r G a l l e n b l a s e , u n d d i e v o n i h m v o r g e n o m m e n e O p e r a t i o n b e s t ä t i g t e d i e s e D i a g n o s e . D i e a u s g e d e h n t e G a l l e n b l a s e w a r m i t E i t e r g e f ü l l t , u n d d i e S c h l e i m h a u t d e r s e l b e n z e i g t e n e - c r o t i s c h e G e s c h w ü r e ; a n e i n e r S t e l l e w a r d i e s e l b e s o v e r d ü n n t ,

d a s s h i e r e i n D u r c h b r u c h e n t s t a n d e n w ä r e . I m s e h r b e t r ä c h t ­ l i c h e i w e i t e r t e n C y s l i c u s s t e c k t e — denselben vö l l i g v e r s p e r ­ r e n d — ein ungewö h n l i c h g r o s s s e s C o n c r e m e n t . C y s t e c t o m i a . T a m p o n a d e . P a t i e n t i n i s t g e h e i l t . D e m o n s t r a t i o n d e r G a l ­ l e n b l a s e u n d d e s S t e i n e s .

D r . v . E n g e l h a r d t f r a g t , o b d i e G a l l e n b l a s e p a l p a b e l g e w e s e n w ä r e , u n d s p r i c h t , a l s d i e s e F r a g e v e r n e i n t w i r d , s e i n e V e r w u n d e r u n g d a r ü b e r a u s , d a d e r V o r t r a g e n d e a n g e f ü h r t h ä t t e , d a s s d i e g e f ü l l t e G a l l e n b l a s e d i e G r ö s s e e i n e r G u r k e g e h a b t h ä t t e .

(13)

— 874 —

Dr. Klemm erwidert, dass die Pat. sehr gespannt hä t t e d a s s e i n e « d e f e n s e m u s c u l a i r e » , w i e d i e F r a n z o s e n e s n e n n e n d e n N a c h w e i s d e r g e f ü l l t e n G a l l e n b l a s e v e r h i n d e r t h ä t t e .

P u n c t V . D r . P . K l e m m d e m o n s t r i e r t f e r n e r d a s d u r c h r e s e c t i o r e c t i g e w o n n e n e P r ä p a r a t e i n e s F a l l e s v o n P o l y ­ p o s i s i n t e s t i n i .

D i e 1 4 j . P a t i e n t i n l i t t s e i t J a h r e n a n h e f t i g e n B l u t u n g e n a u s d e m R e c t u m ; d i e U n t e r s u c h u n g d e r a u s g e b l u t e t e n K r a n ­ k e n e r g a b , d a s s d i e M a s t d a r m s c h l e i m h a u t v o n e t w a 1 0 0 p o l y ­ p ö s e n E x c r e s c e n z e n — teils lang gestielt, teils breitbasig der Schleimhaut aufsitzend — bedeckt war. Bei der weit hinauf ausgefü h r t e n R e s e c t i o n d e s R e c t u m w u r d e n o b e r h a l b d e s s e l b e n n o c h P o l y p e n g e f u n d e n , d o c h w a r d i e M e n g e d e r s e l b e n n i c h t i m E n t f e r n t e s t e n m i t d e r d e s R e c t u m z u v e r g l e i c h e n .

V o r t r a g e n d e r w e i s t k u r z a u f d i e s e h r i n t e r e s s a n t e n F ä l l e v o n P o l y p o s i s d e r S c h l e i m h ä u t e h i n u n d b e r i c h t e t ü b e r f o l ­ g e n d e F ä l l e a u s s e i n e r H o s p i t a l p r a x i s , i n e i n e m F a l l e h a n ­ d e l t e e s s i c h u m P o l y p o s i s d e s c a v u m n a s o p h a r y n g e a l e n e b s t d e r S t i r n - K e i l b e i n h ö h l e u n d d e s a n t r u m H i g h m o r i ; a l l e d i e s e H ö h l e n s e i e n z u w i e d e r h o l t e n M a l e n e r ö f f n e t u n d H u n d e r t e v o n P o l y p e n e x s t i r p i e r t w o r d e n - N a c h d e m d i e B r t i n s ' s c h e O p e r a t i o n 4 M a l a u s g e f ü h r t w o r d e n w a r , w u r d e s c h l i e s s l i c h a n d e r N a s e n w u r z e l e i n e O e f f n u n g a n g e l e g t , d u r c h w e l c h e v o n Z e i t z u Z e i t d i e H ö h l e n a b g e s u c h t w e r d e n k o n n t e n , d a e s n i c h t g u t m ö g l i c h s c h i e n , e i n i g e M a l e j ä h r l i c h d i e N a s e o p e r a t i v z u e r ö f f n e n .

D i e b e i d e n a n d e r e n F ä l l e b e t r a f e n P o l y p e n b i l d u n g e n i m L a r y n x .

D r . G . K i e s e r i t z k y , d . z . S e c r e t a i r .

Sitzung am 15. October 1908.

A n w e s e n d 6 3 M i t g l i e d e r u n d a l s G ä s t e d i e H e r r e n A b r a m - s о n, S а а r f e 1 s, v. H a f f n e r . Das Protocoll der Sitzung vom 1. October wird verlesen und angenommen.

Der Prä s e s g e d e n k t d e s a m 5 . O c t o b e r c . v e r s t o r b e n e n M i t g l i e d e s D r . H u g o v . B r e h m . D i e V e r s a m m l u n g e h r t d a s A n d e n k e n a n d e n H i n g e s c h i e d e n e n d u r c h E r h e b e n v o n d e n S i t z e n .

D r . H a m p e l n d e m o n s t r i e r t v o r d e r T a g e s o r d n u n g e i n e n F a l l v o n L e b e r c a r c i n o m u n d k n ü p f t d a r a n B e m e r k u n g e n ü b e r d i e m e i s t s c h w i e r i g e d i f f e r e n t i e l l e D i a g n o s e d e r m a n n i g f a c h e n t e i l s n e o p l a s t i s c h e n E r k r a n k u n g e n d e r L e b e r , d i e m i t V e r - g r ö s s e r u n g d i e s e s O r g a n e s e i n h e r g e h e n . B e s o n d e r s h e b t e r h e r v o r , w i e a u c h a u s d e m d e m o n s t r i e r t e n F a l l e h e r v o r g e h t , d a s s t i e f e I n c i s u r e n d e s L e b e r r a n d e s n i c h t f ü r S y p h i l i s c h a ­ r a k t e r i s t i s c h s i n d , s o n d e r n a u c h bei C a r c i n o m v o r k o m m e n u n d m a c h t e n d l i c h u n t e r V o r z e i g e n v o n Z e i c h n u n g e n n a c h d e m L e b e n d a r a u f a u f m e r k s a m , d a s s bei t r a n s v e r s a l s t a r k a u s ­

(14)

— 875 —

wachsenden Leberturaoren tä u s c h e n d d a s B i l d e i n e s n e b e n d e m L e b e r t u m o r b e s t e h e n d e n M i l z t u m o r s e n t s t e h e n k a n n . I s t d a n n w i e i m e r s t e n v o r m e h r e r e n J a h r e n b e o b a c h t e t e n F a l l e d i e s e r A r t d i e L e b e r g l a t t , s o k a n n a n l e u k ä m i s c h e r e s p . p s e u d o l e u k ä m i s c h e L e b e r u n d M i l z o d e r a n L e b e r s y ­ p h i l i s m i t M i l z t u m o r g e d a c h t w e r d e n . N u r d u r c h B e r ü c k s i c h ­ t i g u n g j e n e s e r s t e n F a l l e s w u r d e e r j ü n g s t i n e i n e m z w e i t e n ä h n l i c h e n F a l l e — es handelte sich um eine junge gravide Frau — vor der naheliegenden Annahme einer Leukä m i e r e s p . P s e u d o l e u k ä m i o b e w a h r t u n d v e r a n l a s s t e i n e n L e b e r t u ­ m o r m i t s o l c h e r A n e i n a n d e r l a g e r u u g d e r v e r g i ö s s e r t e n e i n e n M i l z t u m o r v o r t ä u s c h e n d e n L e b e r l a p p e n bei n e g a t i v e m B l u t ­ b e f u n d a l s w a h r s c h e i n l i c h a n z u n e h m e n .

D i e S e c t i o n e r g a b m u l t i p l e s p r i m ä r e s C a r c i u o m d e r t r a n s ­ v e r s a l s t a r k v e r g r ö s s e r t e n m i t t i e f e r I n c i s u r z w i s c h e n r e c h ­ t e m u u d l i n k e m L a p p e n v e r s e h e n e n L e b e r , n o r m a l e M i l z , L u n g e n - u n d P l e u r a m e t a s t a s e n .

P u n c t j . D r . P o o r t e n h ä l t s e i n e n a n g e k ü n d i g t e n V o r ­ t r a g « ü b e r В а с t e r i u 1 i e» . ( D i e A r b e i t w i r d i m D r u c k e r s c h e i n e n ) .

D r , P . g i b t e i n e n B e r i c h t ü b e r T i e r e x p e r i m e n t e , w e i c h e e r i m L a u f e d e s S o m m e r s а. c. angestellt hat zur Erforschung der Durchlä s s i g k e i t d e r B l a s e n w a n d f ü r B a c t e r i e n n a c h o p e ­ r a t i v e r A b l ö s u n g d e s B l a s e n p e v i t o n e u m s . E r w e i s t a u f d i e H ä u f i g k e i t d e r B l a s e n e r k r a n k u n g b e i d e r F r a u h i n , n a m e n t ­ l i c h a u f d a s h ä u f i g e V o r k o m m e n d e r B a c t e r i u r i e .

D i e t o p o g r a p h i s c h e A n a t o m i e d e r H a r n b l a s e u n d w e i b l i c h e n B e c k e n o r g a n e m a c h t e s l e i c h t v e r s t ä n d l i c h , d a s s d e r G y n ä - c o l o g e b e i s e i n e n O p e r a t i o n e n o f t g e n ö t i g t i s t d i e B l a s e i n g r ö s s e r e r o d e r g e r i n g e r A u s d e h n u n g v o n i h r e r U m g e b u n g a b z u l ö s e n .

D r . P . h a t t e e s s i c h z u r A u f g a b e g e m a c h t a m T i e r e x p e r i ­ m e n t z u e r f o r s c h e n , o b n a c h o p e r a t i v e r A b l ö s u n g d e s P e r i ­ t o n e u m s v o n e i n e r b a c t e r i e n h a l t i g e n B l a s e e i n e I n f e c t i o n d e s O p e r a t i o n s g e b i e t e s i n f o l g e v o n D n r c h w a n d e r u n g v o n B a c t e r i e n d u r c h d i e B l a s e n w a n d s t a t t f i n d e t . W ä h r e n d ü b e r d i e F r a g e d e r E i n w a n d e r u n g v o n B a c t e r i e n i n d i e B l a s e v o n a u s s e n h e r , v o m P e r i t o n e u m r e s p . D a r m U n t e r s u c h u n g e n v o r l i e g e n , s i n d k e i n e r l e i V e r s u c h e ü b e r d i e A u s w a n d e r u n g e n v o n B a c ­ t e r i e n a u s d e r B l a s e i n d i e U m g e b u n g b i s h e r i n d e r L i t e r a t u r e r w ä h n t .

N a c h e i n e r U e b e r s i c h t ü b e r d i e i n d e r L i t e r a t u r v o r l i e g e n ­ d e n A r b e i t e n a u f d i e s e m G e b i e t e u n d n a c h e i n e m i n g r o s s e n Z ü g e n g e g e b e n e n U e b e r b i i c k ü b e r d a s , w a s b i s h e r v o n d e r B l a s e u u d i h r e m I n h a l t b e k a n n t i s t , g e h t D r . P o o r t e n z u r B e s p r e c h u n g s e i n e r E x p e r i m e n t e ü b e r . E r h a t a n m ä n n l i c h e n K a n i n c h e n e x p e r i m e n t i e r t .

D i e k ü n s t l i c h e B a c t e r i u r i e w u r d e d u r c h l n j e c t i o n e n v o n S t a p h v l o c o c c u s p y o g e n e s a u r e u s , C o l i c o m m u n e u n d S t r e p t o ­ c o c c u s p y o g e n e s i n B o u i l l o n — Beinculturen hervorgebracht.

A n d e r H a n d v o r l i e g e n d e r T a b e l l e n b e s p r i c h t D r . P o o r t e n die Resultate seiner experimentellen Untersuchungen und kommt zum Schluss, dass die becterieniialtige Kaninchenblase

(15)

— 876 —

nach operativer Abl% ö s u n g i h r e s v o r d e r e n P e r i t o n e a l ü b e r z u g e s n i c h t f ü r B a c t e r i e n d u r c h l ä s s i g s e i . D a g e g e n f a n d e r s e l b s t n a c h 1 2 0 - s t ü n d i g e r D a u e r n a c h d e r I n j e c t i o n d e r b e t r e f f e n d e n B a c t e r i e n c u l t u r d i e M i k r o b e n n o c h i n R e i n c u l t u r i n d e r B l a s e . D i e s e r B e f u n d s t e h t i m G e g e n s a t z z u d e r b i s h e r i g e n A n n a h m e , d a s s d i e i n j i c i e r t e n B a c t e r i e n i n k u r z e r Z e i t a u s d e m U r i n v e r s c h w i n d e n .

E s s c h e i n t a l s o , d a s s d a s d i e ä u s s e r e B l a s e n w a n d t r e f f e n d e O p e r a t i o n s t r a u m a v o n g ü n s t i g e m E i n f l u s s a u f d i e L e b e n s ­ d a u e r u n d E n t w i c k l u n g s f ä h i g k e i t d e r i n d i e B l a s e i n j i c i e r t e n B a c t e r i e n i s t .

I n e i n e r z w e i t e n S e r i e v o n V e r s u c h e n e x p e r i m e n t i e r t e d e r V o r t r a g e n d e i n d e r s e l b e n W e i s e , a b e r n a c h d e m v o r h e r d u r c h k ü n s t l i c h e H a r n r e t e n t i o n ( 4 8 - s t ü n d i g e U r e t r a l u n t e r b i n d u n g ) C y s t i t i s e r z e u g t w o r d e n w a r . D a s E e s u l s a t w a r — die Bac- teriendurchwanderung betreffend — im wesentlichen dasselbe.

Die in die Blase injicierten Mikroben waren aber in fast allen Fä l l e n i n d e r B l a s e n i c h t m e h r bei d e r S e c t i o n n a c h ­ w e i s b a r , w ä h r e n d M a s s e n a n d e r e r M i ü r o b e n v o r h a n d e n w a r e n . D i e s e H e s s e n s i c h f a s t i m m e r s c h o n n a c h L ö s u n g d e r U r e t h - r a l u n t e r b i n d u n g n a c h w e i s e n . E s s c h e i n t , d a s s d i e s e d i e i n j i ­ c i e r t e n B a c t e r i e n e r d r ü c k t e n u n d v e r d r ä n g t e n .

I n e i n e m e i n z i g e n F a l l e , i n w e l c h e m d e r U r i n a u c h n a c h d e r L ö s u n g d e r U r e t h r a l u m s t e c h u n g s t e r i l w a r , l i e s s s i c h d i e i n j i c i e r t e B a c t e r i e n a r t — Staphylococcus pyogenes aureus — bei Tö t u n g d e s T i e r e s a u s d e m U r i n i n R e i n c u l t u r z ü c h t e n » . ( A u t o r e f e r a t ) . P u n c t I I . D r . Р. К 1 e m m, der ant dem letzten Inlä n d i ­ s c h e n A e r z t e t a g e z u r I n d i c a t i o n d e r t u b e r r u l ö s e u U o x i t i s S t e l l u n g g e n o m m e n h a t t e , e n t w i c k e l t d i e G e s i c h t s p u n c t e , v o n d e n e n e r s i c h b e i d e r N a c h b e h a n d l u n g r e s e c i e r t e r H ü f t g e ­ l e n k e l e i t e n l ä s s t . D i e S c h w i e r i g k e i t bei d e r N a c h b i l d u n g l ä g e d a r i n d e m G e l e n k e d i e r i c h t i g e S t e l l u n g z u g e b e n . W i e s e i d i e s e S t e l l u n g z u e r r e i c h e n ? E s s e i e n e i n e M e n g e A p p a ­ r a t e c o n s t r u i e r t w o r d e n , d i e a l l e a u f Т е lausche Schiene hinausliefen, nach dem Priucip derselben angefertigt seien.

Die Gefahr des nachträ g l i c h e n E i n t r e t e n s v o u A d d u c t i o n u n d R o t a t i o n n a c h i n n e n s e i d a m i t a b e r n i c h t b e s e i t i g t . A l l e V e r ­ s u c h e e i n b e w e g l i c h e s b r a u c h b a r e s G e l e n k z u s c h a f f e n s i n d g e s c h e i t e r t . Um d e m G e l e n k e i n e r i c h t i g e S t e l l u n g z u g e ­ b e n , m ü s s e n a c h E n t f e r n u n g a l l e s K r a n k h a f t e n v o n v o r n ­ h e r e i n e i n e f e s t e A n c y l o s e in A d d u c t i o n u n d l e i c h t e r F l e x i o n s ­ s t e l l u n g g e s c h a f f e n w e r d e n . D a s v o n i h m j e t z t a n g e w a n d t e V e r f a h r e n s e i f o l g e n d e s : E s w e r d e e i n f e s t e r G i p s v e r b a n d i n A b d u c t i o n u n d l e i c h t e r F l e x i o n a n g e l e g t . Z w e c k s B e h a n d ­ l u n g d e r W u n d e w e r d e e i n F e n s t e r a u s g e s c h n i t t e n . D i e W u n d e h e i l e a u f d i e s e W e i s e g u t u u d s c h n e l l , e n t z ü n d l i c h e V o r g ä n g e f a l l e n w e g . e b e n s o p a s s e n s i c h a l l e F a s c i e n u u d W e i c h t e i l e g u t a n , e s t r e t e n k e i n e A t r o p h i e n e i n . Z u r I l l u s t r a t i o n d i e s e s V e r f a h r e n s w i r d v o m V o r t r a g e n d e n e i n e g a n z e R e i h e k l e i n e r P a t i e n t e n a u s d e m A r m i t s t e a d s c h e n K i n d e r h o s p i t a l e v o r g e ­ f ü h r t , d i e a l l e d i e g u t e n E r g e b n i s s e u u d d i e Z w e c k m ä s s i g k e i t d i e s e r G y p s v e i b ä n d e , d i e m o n a t e l a n g r e s p . l ä n g e r t r a g e n g e ­

(16)

- 877 —

lassen werden, beweisen und weder Rotation nach innen noch Adduction zeigen.

Dr. P. Klem m demonstriert ferner:

I. einen Pat. im Gуpsverband bei dem er wegen acuter Osteomyelitis des linken Oberschenkels den grö s s t e n T e i l (3/4) d e s K n o c h e n s e n t f e r n t h a t t e . D e r K n o c h e n h a t s i c h v o l l k o m ­ m e n e r s e t z t , d i e V e r k ü r z u n g b e t r ä g t 5 C t m . D e r f u n c t i o n e l l e E f f e c t i s t a l s g u t z u b e z e i c h n e n .

I I . e b e n f a l l s i m G y p s v e v b a u d e i n e u n b l u t i g e i n g e r e n k t e a n ­ g e b o r e n e H i i f t g e l e n k s l u x a t i o n .

I I I . e i n e n F a l l m i t B e c k e n o s t e o m y e l i t i s , b e i d e m e r d a s g a n z e H ü f t g e l e n k r e s e c i e r t h a t t e .

I V . d e n P a t i e n t e n m i t P o l y p o s i s d e r N a s e r e s p . d e s N a s e n ­ r a c h e n r a u m e s , ü b e r d e n e r a u f d e r v o r i g e n S i t z u n g r e f e - l i e r t h a t t e .

( A u t o r e f e r a t ) . D i s c u s s i o n :

D r . V o s s f r a g t d e n V o r t r a g e n d e n , o b e s s i c h n i c h t e m ­ p f e h l e n w ü r d e b e i d e n C o x i t i s f ä l l e n n a c h A b n a h m e d e r V e r ­ b ä n d e d a s g e s u n d e B e i n z u e r h ö h e n , u m d i e N e i g u n g z u r A d d u c t i o n d a d u r c h z u v e r r i n g e r n , w o r a u f

D r . P . K l e m m e r w i d e r t , d a s s d i e s e r V o r s c h l a g g e w i s s e t w a s f ü r s i c h h a b e , d o c h s e i e n s e i n e R e s u l t a t e s o g u t , d a s s s i e k a u m e t w a s z u w ü n s c h e n ü b r i g l a s s e n .

D r . B r u t z e r e r i n n e r t d a r a n , d a s s d e r v o n D r . V o s s g e m a c h t e V o r s c h l a g d a s g e s u n d e B e i n z u e r h ö h e n bei d e n F ä l l e n v o n c o n g e n i t a l e r L u x a t i o n d e s H ü f t g e l e n k e s e m p f o h l e n w o r d e n s e i , d a m i t d e r S c h e u k e l k o p f s i c h b e s s e r i n d i e n e u g e ­ b i l d e t e P f a n n e e i n b o h r e .

D r . V o s s i s t d e r P a t i e n t m i t P o l y p o s i s n a s i b e k a n n t . Z u e r s t h a b e w o h l e i n R e t r o p h a r y n g e a l t u m o r b e i i h m b e s t a n ­ d e n . A u c h e r g l a u b t , d a s s d e r v o n D r . K l e m m e i n g e ­ s c h l a g e n e W e g z w e c k s E n t f e r n u n g d e r r e c i d i v i e r e n d e n P o ­ l y p e n d e r g e e i g n e t s t e s e i , d a m a n d o c h u n m ö g l i c h j e d e s J a h r d i e N a s e a b k l a p p e n k ö n n e .

D r . K l e m m f ü h r t a n , d a s s d a m a l s b e i d e m P a t i e n t e n d i e D i a g n o s e a u f S a r c o m g e s t e l l t w o r d e n w ä r e , d o c h m ü s s e m a n a n n e h m e n , d a s s e s e i n e i r r i g e g e w e s e n s e i , d a s i c h d a n n d o c h w o h l e i n R e c i d i v i m V e r l a u f e d e r J a h r e e i n g e s t e l l t h ä t t e .

D e r P r ä s e s D r . S o k o l o w s k i h a t i n D a v o s b e o b a c h t e n k ö n n e n , d a s s d o r t d i e C o x i t i s p a t i e n t e n v o r z ü g l i c h g e d e i h e n . E r f r a g t d e n V o r t r a g e n d e n i m H i n b l i c k a u f d a s v o r g e s t e l l t e g r o s s e M a t e r i a l a u C o x i t i s f ä l l e n , o b w i r h i e r b e s o n d e r s r e i c h a n t u b e r c u l ö s e r C o x i t i s w ä r e n .

D r . K l e m m b e j a h t d i e s e F r a g e .

I n d e r N a c h b e h a n d l u n g t u b e r c u l ö s e r G e l e n k l e i d e n s e i d a s S e e k l i m a v o n g r o s s e r B e d e u t u n g . S c h o n P r o f . W a h l i s t w a r m d a f ü r e i n g e t r e t e n . W i r s e i e n d u r c h u n s e r e n S t r a n d i n d i e s e r B e z i e h u n g s e h r g ü n s t i g s i t u i e r t , a u c h A r e u s b u r g s e i n i c h t m i n d e r g u t . W a s i m H o s p i t a l g e s c h ä h e , s e i j a n u r d a s

(17)

— 878 —

Notwendigste. Die Schaffung von Sanatorien sei eine Auf­

g a b e d e r Z u k u n f t , d i e a u c h d e m H o s p i t a l z u g u t e k ä m e , d a s s e i n e K r a n k e n d a n n v i e l f r ü h e r , a l s j e t z t , a b s c h i e b e n k ö n n t e . D r . G . К i e s e r i t z к у,

d Z. Secretä r .

Sitzung am 29. October 1908.

A n w e s e n d 6 4 M i t g l i e d e r u n d a l s G ä s t e - d i e H e r r e n A b r a m - s o n , S a a r f e l s , W e r n e r .

P u u e t I . D r . v . M a n t e u f f e i d e m o n s t r i e r t e i n e 4 2 - j ä h ­ r i g e P a t i e n t i n , d i e a n M y x o e d e m l e i d e t . D i e P a t i e n t i n i s t s e i t 6 J a h r e n v e r h e i r a t e t , k i n d e r l o s , h a t n i e a b o r t i e r t ; s i e f ü h l t s i c h k r a n k s e i t 5—6 Jahren. An den Hautdecken sieht man die gewö h n l i c h e n E r s c h e i n u n g e n d e s M y x o e d e m s : d i e s t a r k e n V e r d i c k u n g e n d e s U n t e r h a u t z e l l g e w e b e s ; d e r G e ­

s i c h t s a u s d r u c k i s t s t u m p f , s c h l ä f r i s r , d i e G e s i c h t s z ü g e s c h l a f f . E b e n s o s i n d Z u n g e u n d W a u g e n s c h l e i m h a u t v e r d i c k t , p l u m p . B e i P r ü f u n g d e r S e n s i b i l i t ä t — staik ausgeprä g t e H y p e r a e - s t h e s i e d e r g e s a m t e n H a u t . D i e T a g e s m e n g e n d e s U r i n s i n d s t a r k v e r m e h r t , d e r H a r n s e h r h e l l , v o n s p e c . G e w i c h t lOOBVa»

m i t E i w e i s s p u r e n . S t a r k e G e d ä c h t n i s a b n a h m e i n d e n l e t z t e n J a h r e n . P a t . s p r i c h t l a n g s a m ; i s t o h n e j e d e I n i t i a t i v e . D i e S c h i l d d r ü s e i s t s t a r k v e r g r ö s s e r t , f ü h l t s i c h h a r t , f i b r ö s a n . P u l s 9 0 . K e i n E x o p h t h a l m u s .

I m A n s c h l u s s a n d i e s e n F a l l b e s p r i c h t d e r V o r t r a g e n d e d i e b i s h e r b e k a n n t e n S y m p t o m e d e s M y x o e d e m s u n d h e b t h e r v o r , d a s s i n d e r A e t i o l o g i e d e s s e l b e n r e c h t o f t S y p h i l i s u n d T u - b e r c u l o s e e r w ä h n t w e r d e n . D i e n e u e n U n t e r s u c h u n g e n v o n C a l d e r o n i u s c h e i n e n a u c h d i e s e s z u b e s t ä t i g e n . I m g e ­ g e b e n e n F a l l w ä r e n b e s o n d e r s h e r v o r z u h e b e n d i e s e h r h a r t e , f i b r ö s e S t r u m a , d i e w o h l a n e i u e s p e c i f i s c h e D e g e n e r a t i o n d i e s e s O r g a n s d e n k e n l a s s e , o b g l e i c h s o n s t i g e S y m p t o m e d e r S y p h i l i s f e h l e n . — Aussei dem seien hervorzuheben die grossen tä g l i c h e n U r i n m e n g e n u n d d a s Z u s a m m e n f a l l e n d e r K r a n k ­ h e i t s e r s c h e i n u n g e n m i t d e r H e i r a t d e r P a t i e n t i n . — In der Stellung der Diagnose kö n n t e n o f t S c h w i e r i g k e i t e n e n t s t e h e n , w e n n e s s i c h u m A n f a n g s s t a d i e n d i e s e r E r k r a n k u n g h a n d e l t . Z u m S e h l d e s e r w ä h n t d e r V o r t r a g e n d e d i e G e s c h i c h t e d e r U e b e r p f i a n z u n g v o n S t r u n . a g e w e b e z u m Z w e c k d e r H e i l u n g d e s M y x o e d e m s — b i s a u f d i e n e u e s t e n V e r s u c h e v o n P a y r uud K o c h e r der Transplantation der Drü s e i n d i e M i l z u n d d a s K n o c h e n m a r k . I m g e g e b e n e u F a l l e h a t d i e i n t e r n e B e ­

h a n d l u n g m i t S t r u m a p r ä p a r a t e n z u k u r z e Z e i t g e d a u e r t , u m ü b e r e i n e n E f f e c t d i e s e r B e h a n d l u n g e t w a s a u s s a g e n z u k ö n n e n .

( A u t o r e f e r a t ) . D r . B ü t t n e r . A u f d i e i m v o r l i e g e n d e n F a l l e v o m g e ­ w ö h n l i c h e n K r a n k h e i t s b i l d e a b w e i c h e n d e n S y m p t o m e h a b e d e r V o r t r a g e n d e b e r e i t s h i n g e w i e s e n . E r w ä h n e n s w e r t s e i n o c h

(18)

— 879 —

besonders der Harribefund. Der sehr helle und stark sauer reagierende Harn vom specifischen Gewichte 1003V2 habe mi- nime Eiweissspuren, aber keine Cylinder enthalten.

Alles dieses nnd die anscheinend ausgesprochene Polyurie — z u e i n e r r e g e l r e c h t e n S a m m l u n g u n d M e s s u n g d e s H a r n e s k o n n t e P a t , n i c h t v e r a n l a s s t w e r d e n — Hessen an das eveut, Vorhandensein einer interstitiellen Nephritis denken. Wegen Abwesenheit jeglicher Erscheinungen am Herzen und wegen des Mangels an Cylindern halte er es fü r w a h r s c h e i n l i c h e r , d a s s d i e P o l y u r i e n i c h t a u f e i n e i n t e r s t i t i e l l e N e p h r i t i s z u b e z i e h e n s e i , s o n d e r n a u f n e r v ö s e r B a s i s b e r u h e u n d a l s s o l c h e n e b e n d e n a n d e r e n v o m g e w ö h n l i c h e n K r a n k h e i t s b i l d e a b ­ w e i c h e n d e n S y m p t o m e n a u c h a l s e i n e B e s o n d e r h e i t a n d e m F a l l e h e r v o r z u h e b e n s e i .

D r . v . B e r g m a n n : U n t e r d e n M e t h o d e n d e r I m p l a n t a - t a t i o n m ü s s e a u c h d i e v o n K o c h e r a n g e f ü h r t w e r d e n , d e r i n d a s K n o c h e n m a r k h i n e i n p l a n t i e r e ; m a n m ü s s e a n n e h m e n , d a s s e r E r f o l g e g e h a b t h a b e , d a e r s i e s o n s t w o h l n i c h t e m p ­ f o h l e n h ä t t e .

D r . S о к о 1 о w s к i : Es sei bedauerlich, dass wegen Stumpf­ h e i t d e r P a t i e n t i n n i c h t s ü b e r e i n e n e v e n t l . v o r h e r g e g a n g e n e n B a s e d o w z u e r f a h r e n s e i . E r e r i n n e r e s i c h e i n e s F a l l e s v o n M y x o e d e m i n d e i n e i n S t r u m a v o r h e r g e g a n g e n s e i .

D r . L . S c h ö n f e l d h a t s o e b e n d i e P a t i e n t i n o p h t h a l m o - s c o p i e r t u n d e i n e b d s . S e h n e r v e n a t r o p h i e f e s t s t e l l e n k ö n n e n . E i n e G e s i c h t s f e l d a u f n a h m e m ü s s e n o c h v o r g e n o m m e n w e r d e n n n d w ü r d e b e i m N a c h w e i s e i n e r b i t e m p o r a l e h H e m i a n o p s i e a n d a s V o r h a n d e n s e i n e i n e r H v p o p h y s i s g e s c l i w u l s t z u d e n ­ k e n s e i n .

D r . S o k o l o w s k i m a c h t n a c h d i e s e r M i t t e i l u n g n o c h a u f d e n a u f f a l l e n d g r o s s e n K o p f u n d d i e g r o s s e n E x t r e m i t ä t e n d e r P a t i e n t i n a u f m e r k s a m .

D r . v . M a n t e u f f e 1. ( S c h l u s s w o r t ) . K i n e o p h t h a l m o s c o - p i s c h e U n t e r s u c h u n g h a b e b i s h e r a l l e r d i n g s n i c h t s t a t t g e ­ f u n d e n . W a s d i e T r a n s p l a n t a t i o n v o n К о с h e r betrifft. so sei ü b e r D a u e r r e s u l t a t e n i c h t s b e k a n n t , a u c h s e i d i e O p e r a t i o n s c h w i e r i g , w e i l z w e c k s E r r e i c h u n g d e s r i c h t i g e n E n d e f f e c t e s B l u t u n g e n h i e r b e i v e r m i e d e n w e r d e n m ü s s e n .

P u n c t I I . D r . P . K l e m m s t e l l t 2 F ä l l e v o r , a n d e n e n e r w e g e n L ä h m u n g s e r s c h e i n u n g e n e i n e S e h n e n p l a s t i k a u s ­ g e f ü h r t h a t t e . I n d e n l e t z t e n J a h r e n s e i e n V e r s u c h e g e ­ m a c h t w o r d e n a u f o p e r a t i v e m W e g e d u r c h S e h n e n i i b e r p f l a n - z u n e : g e l ä h m t e G l i e d e r w i e d e r b e w e g l i c h z u m a c h e n . N i k o - l a d o n i , s p ä t e r H o f f a u . a . , i s t d e r e r s t e g e w e s e n , d e r d e n g e l ä h m t e n M u s k e l m i t d e r S e h n e e i n e s l e b e n d e n M u s k e l s i n V e r b i n d u n g s e t z t e . Z u r E r r e i c h u n g d e s g e w ü n s c h t e n Effec­

t e s s e i e s n ö t i g , d a s s d i e A x e n d e s g e l ä h m t e n u n d d e s i n V e r ­ b i n d u n g z u s e t z e n d e n M u s k e l s e i n a n d e r p a r a l l e l v e r l a u f e n , d a s s s i e d i e s e l b e B e w e g u n g s r i c h t u n g h ä t t e n , s o n s t s e i , w i e z . B . b e i L ä h m u n g d e r P e r o n e i u n d V e r b i n d u n g m i t d e r T e n d o A c h i l l i s , d i e a c t i v e B e w e g l i c h k e i t e i n e u n a u s g i e b i g e d i e B e w e g u n g s a c t i o u e i n e g e r i n g e . I n d e m z u e r s t v o r g e ­ s t e l l t e n F a l l e w a r n a c h v o r a n g e g a n g e n e r R e d r e s s i o n d e s b e ­

Referenzen

ÄHNLICHE DOKUMENTE

wähnten Entzündungen beseitigt, so mache die allein übrig bleibende Retrodeviation oft keine Beschwerden mehr. Ehe man sich daher zu einem operativen Eingriff

letztere ist immer der grössere und schwerere Eingriff. Es ist nicht gleichgültig ob die Kranken nach 14 Tagen mit complet geheilter Wunde aufstehen oder sich

kommen. In einem, anscheinend in ruhiger Gesundheit plötzlich comatös erkrankten Falle stellte die Untersuchung fest, dass es sich um Coma diabeticum handle. Klemm:

zu. Wien ecke, Kathaiinenhofer Pr.. Типограф]я ВИНЕКЕ , Екатерингофсюй просп.,.. — auch alle anderen Folgeerscheinungen einer solchen fehlen.. Wegen

Das LGVerm sieht vor, dass die Gebäudeeinmessung durch Eigentümerinnen, Eigentümer oder Erbbauberechtigte bis spätestens einen Monat nach Fertigstellung des Rohbaus bei

2.4 Unter bestimmten Voraussetzungen kann die zuständige Steuerberater- kammer genehmigen, dass besonders befähigte Personen mit einer ande- ren Ausbildung als in einer der in

Dmrumbuglo werden diese Vorhaenge genannt: Beides zu- sammen g~bt dann einen dichten Verschluss~ ( Bei Tage wenn man nur auf kurze Zeit oder fuer ein paar

weißer Rum, Minze, Rohrzucker, frisch gepresster Limettensaft, Soda, frische Maracuja.