• Keine Ergebnisse gefunden

des Tolpatschen Gymnasium

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Aktie "des Tolpatschen Gymnasium "

Copied!
58
0
0

Wird geladen.... (Jetzt Volltext ansehen)

Volltext

(1)

Mogramm

als Emlmmus

des Tolpatschen Gymnasium

M Decemder 187^.

vk M^6 köi'untui' tötraloMis äiöMwtio

!sensk!ms!l Lellrer" E. 'VrittUvilldt./L1t!

V 1 ) 0 - : ^ j : -

Jahresbericht vom Directsr.

Dovpat.

G e d r u c k t b e i C . M a t t i e s c n . I87Z.

(2)

Dorpat, den 13. Deceiuber

(3)

üs LMiMonUs Mg.6 kkiuninr tkiig-logiis.

(4)

^.ntixkontis, oratoium ^.ttieerum antiquissimi, omnino sexa-

^inta olirn ois-tiones Luisse ineinoria-e traäiturn est, e <zuibus La-eei- lius Oalaetinus, c^uein äs ^nti^kontis vita. seripsisse satis notuni

est, vi^inti <iuinc>u6 tainMam sxurias sudinovit.') 8eä ex Iiis ora- tionidus xerxa.uea.6 aä nos perveneiunt, ornnino quinäeeiin, reliquaiuin ne tituli Widern salvi nodis tra-äiti sunt. Oratienes autein quae suxersunt ^.ntixdontis, etsi aä ea-eäsin xertinent oinnes, iäeoyue eonnnnni nomine „o- axxella.ntur, tainen neu prorsus 6MS- äeui sunt Aeneris. Menirn, euin orationes I, V, VI, etiainsi nulluni eertuni Mäieiuni vel aeeusateris vel rei vel teinxoris ka-bent, tanien in veris versentur oausis, re1ic>uae tres, Wae vul^o tetralo^iae clieuntur, a.ä üetas eausas xertinent seliolastieis^ue illis äeolainatio- nikus siinilliniae sunt. Kae g-utem tetl alvAiae, quaruin (Miehue c^uaternas xeidieves eontinet oiationes, e Mikus dinae aeeusa-tori, dinae reo triduuntur, tÄinquam korniulae midi esse viäentur, quidus in eausis Iioiniei6ii utrani^ue in xaitein AAenäis, unäe NAumenta sint eolliAenäa, et <zuae illoiuni Äi^uinentoi-uin traota-nÄerum sint rationes, sudtiliter et aiZute «Zeinenstretur.

Huia igitur in Iiis, <^ua.ruin inoäo inentionem keeiinus, tetra-lo- AÜs argurnentoruin ti aetanäeiuin ratio — sunt enini persaexe a.rg'u- nienta. sopliistarum illorurn inore sudtilius exeo^itata, neque tainen satis xlena. et pei'keeta, ut saexe non tain inter se een^uneta guain

') ?Iiotius Loä. 259, et ?Irlt. Vitt. X oratt.: ^s/?o!>?-ac ^ ?c>5

, wv xaT'e^'s^o/tevo^? ^<7e ^aex^/ico? e?^ae eexom xac 7rst>?s.

(5)

6

Mxw eolloeata esse viäeantur — xrorsus alia est ae eeterarurn quae suxersunt ^ntixdontis orationurn neque aä veras eertasque, seä aä üetas eausas sxeetant, iä quoä äeelainationum, 8ed0la.8tioa.1uM illa- lum exereitationuin, proxriuni Luisse notuin est, äuditaverit quispiam, nuin reete ^.ntixdonti aäseridantur. ^eczue äesunt viri äoeti, Mi dis xotissinium Was attulirnus rebus aääueti tetraloZias ^ntixdonte quiäein äi^nas esse ne^averint, velut Reiskius, <M Oratt. 6r. vol.

VII xgA. 849 sq. daee seridit: „Reliczuae (i. e. tetralo^iaruni sinKu- lae orationes) xerdreves, xrolusiones inaZis quam orationes, korinulae sunt Iloe Pentes, ut kontes ar^uinentoruni in eausis domieiäü utrani- ljue in Mrteni aZenäis illoruinque arZuinentoruin traetanäoruin ra- tiones äeinonstrent; eeteruin plus, quam xar erat, subtiles et ar^n- tae, saexe loeoruni fri^iäae et inextae, udiczue xaene loeoruni odseu- rae et eali^niosae ruinpentes ei inZeniuin, qui nervös arZuinentatio- nuin nieäitatione eonsequi et lacsueos eaptiosaruni äisxutationuni enoäare eontenäat." (juin etiain .1. ^onsius, vir äoetissiinus, äe serixtt. bist, xdilos. x. 325 ^.ntixdontis quae suxersunt orationes oinnes sedolastieas atque üetas äeelarnationes esse et ^ntipdontis nidil nisi noinen Iiadere eontenäit. Leä nos qniäein viruni illuin äoetuni tetralo^iarum xotissiniurn inäole ae natura, aääuetnm in dune errorern ineiäisse eensenius, ut, quoä tetralo^üs paene solis proprium est, iäein äe eeteris quae suxersunt ^.ntipdontis orationi- dus Mäiearet. 8eä quaravis, quae viri illi äoeti äe tetralo^üs ju- äieaverunt, vera sint, tarnen dis solis eausis aädiditis, eeteris oinis- sis, tetralog'ias ad ^ntipdonte adjuäieari xosse ne^averiin. ^leque enim ne^le^enäuin est tetralo^ias xrorsus alio eonsilio ae eeteras orationes eornpositas esse. I^am euni orationes sie eornxonenäae essent, ut ^uäieidus reos, quoruni in usuin ad ^ntixdonte eonserip- tae sunt, innoxios rei eaxitalis argui xersuaäerent, tetralogiaruni serixtoris nidil aliuä intererat, nisi ut in üetis eausis sin^ula ar^u- raenta inveniret inventaque eonferret et orationuin tainquain forinu- las eKeeret. (^uae euin ita sint, tetralo^iae quoä alia ratione ae eeterae quae suxersunt ^.ntixdontis orationes eoinxositae sunt, quam-

(6)

7

vis et das et illa.6 ^ntixdontis pra6 86 k6rant now6n, non aä60 nos otkenäere xossunt.

^.t interest inter tetraloZias et orationes (I, V, VI) praeter eoin- xwnenäi rationern aliuä quoääain, quoä oinnino in äijnäieanäa

seriptornni antiquoruni in^enü inonnmentornin Zravi88iini monienti inidi e88e viäetur, äieenäi Aenu8 äieo, quoä aliuä 68t in orationidu8 quae 8uxer8unt ^.ntipdontis, aliuä in tetral0AÜ8. ^t- que tiane äieenäi KeneriZ äiserexantiana, ä6 qua inkra aeeuratius viäediinus, Husiuoäi 6886 een8eniu8, ut tetralo^ias quae äieuntur non iminerito ad ^.ntipdonte adjuäieare nodis viä6ainur.

l^eque iä no8trae äe tetral0AÜ8 8ententiae niini8 rexuAnare xot- e8t, quoä veteruin äe ^.ntixdonti8 äieenäi Fenere juäieia in tetra- 1oA'ia8 quoque eaäere viäentur.-). Lunt 8ane etiain in tetraloFÜs

inulta et et äieta, velut (IV ^ 5),

(II /) 2), (IV « 3), (II /? 13),

(II « 3), (IV « 4. /? 8. ^7. <) 10); n/)oo7/)<57r«-o5 (II T' 10. IV « 4. /) 8. ^ 10) (II ^ 10. III «2. ^ 9);

«<7/7«c^k> (II 5). X«- (IV ^ 1),

(IV a 2) (IV « 2), (III « 2),

(IV ^ 2). II ^ 3 5! X«! T-ttk)?«

pro 8udstantivo ad8tr. P08ituin 68t''). Lk. V, 73.

Leä non xraeterinittenäum est tetraloZias a 8edo1a8tioo quo- äain doinine, 5orta886 a quoäam e äi8oixu1is ^.ntixdonti8, quos dauä

<Ü5. Dionys. Lal. Isae. 20 x«c

a/?^aco^ xi7>i.

^xuä I'kue^äiüöin, guern ^ntixkorits ma^istro usum esse oonstat, plurima ImMLNwäi leZuntur exemxla 1, 36, 1 (?,) SeS-«?). 1, 90, 2

1, 142, 4 (xae 7-cü 2, 59, 2

2, 63, 1 et 87, 2 <>t3 i-!//co/^L^ ^ ?. 7-c^x). 3, 43, 4 rcu ?c,ewc?s a5c»5^c —

«5^/^«?-). 3, 10, 1 ?. 7^? 5, 9, 3 ä»7--77^a-

— 17. 5, 9, 4 (?-o5 ü?rce^«e 77/eo^ H -rvö ^e>o»>7-o?). 5, 66, 3.

5, 102. 6, 16, 3. 4, 108, 4 </?l« ?<) 6, 24, 1 T'oö 77/0Ü) 7, 68, 1 7>)

(7)

8^

äudie plurimos daduit, ita eonseriptas esse, ut ^.ntipdontis äieenäi Agnus quam maxime imitaretur. Ilnäe laeillime üsri xotuit, ut ille tetralo^iarum eonseriptor, quae in ^ntipdontis, illius äialeeti ^.ttieae tamqnam parentis ae eonäitoris, äieenäi ^enere Leu novitate seu alia äe eausa maxime insi^nia esse viäerentur, imitaretur, quae au- tem minus eonspieua, seä nidilo minus ^.ntipdontis vel maxime propria essent, ea euin ku^erent. I^eque vero iä ma^ni momenti esse puto, quoä antiqui (?rammatiei loeis quidusäam e tetralo^üs sud ^ntipdontis nomine eitatis tetralo^ias ^.ntipdonti triduisse vi- äentur ^). ()uiä enim odstat, quominus MM antiquitus tetralo^ias kalso

^ntipdonti tridutas esse statuamus? praesertim eum in orationum

^ntipdontis numero Min antiquitus multas sudäitieias Luisse ex illo (^aeeilii (üalaetini äe ^.ntipdontis orationidus Aiäieio satis appareat.

(Of. supra MA. 1, not. 1).

8eä priusquam aä rem ipsam aA^reäiamur et äe äiverso ora- tionum et tetralo^iarum äieenäi Aenere äisputemus, non silentio xratereunäum est LpenAelium quoque, virum äoetissimum, dane quae est inter orationes (I, V, VI) et tetralo^ias äieenäi Aeneris äisere- pantiam animaävertisse. s(Ä'. Nus. Rden. XVII paZ. 168). (jui tamen ita äe dae re annotavit, ut nodis dauä pauea aääenäa relique- rit. (^uae autem nodis äe dae re annotanäa visa sunt, Mm paulo uderius explieadimus.

^e xrimum quiäem, eum Ae pro //e> —

3s vel 05 in orationidus persaepe legatur ^ntipdontisque proprium esse viäeatur, in tetralo^üs daee äieenäi kormula ne semel quiäem od via est. I/6Mmus igitur As: I, 1 roö- 5 0 //. e I> S! L7re-5e/^L^ 7-o?>7

STre^e^!, He, sc L7re5^^ I, 11

4) Velut I'ollux II, 119, qui ex tstrs-Io^ig. prim» 1.) aKsrt

Dx ekläem vr^tione ^ 10) locum lauäat ^nunoniu« L. v. Lx vrations II c? 11 M^rt loeuin Luiäat s. v. Lx orMonö IV a 2 sxeer^sit vooem I'ollux II, 13. Lx e^Äem oratiouö iÄLin VIII, 21 M'ert voeein emT-e/xc^.

(8)

/ / e ^ 6 Ae^cov . . . . r'oör'o Ae «6?oe!»c x e ^ s ) ^ /?«<7«^<7a!.

8imil. V, 5. II (dis). 26. 31. 50. 52. 53. 67. 81. 83.

^s» sequente Ae.- I, 9 //el> )«/? ^As^<7«

7-« tt^A^tt77«A« /9tt«7«^/<7ttc .... /?tt<7tt!>!e77'ttc Ae (^ 10) exe/ie^tt ^/^e<7Attk. V, 94 7- <) 5 7- 0 //ei> e/^oc Trec-

e<??--!> 50 5 As 7-067-^5 ^e-Ao/^oe?

x?^. T-«??-« As neque 7-oö^ //e^ neque xraeeeäente: V, 13

^!> ttol x«! 7r/>o<7x^^e!>^ e///e^, <///' A^?>iett> e?>«- A/x^i>

7-0^7-0 A' x?/. V, 69 ndi sinAuloruin exeinxleruin, quae a ree aä sententiain suain eontirinanäain aKernntur, sie iit ini- -tiuin: «Ar/xtt x?>i. ^ 69 7-0 5 7-0 Ae e^öc 0?)

x7°/i. idiä As 7re/?- «!?'/«!> TrciT-e ^^ec

X7°^. V, 67 o^e sx/e7rs?!> 7-^ e^A^^- s^ei> a67'6-7 . . . 7'oöT'o As «.') "/?/< 7"^ 770^!^ a^T'c? «A^^ttT-^c e^/5^ cc^'^c^'eo'A«!.

V, 82 <>?//« /«/? ü//«5 em<7i7tt<7^tte, <?n 770^0! ^A^> ///? x«A«- /)0l /6^0«c .... <7k)!^e^/?tt!>7'L5 e-c 7V> 77/<)?0!^ <7k)^tt77tt)^et7«^ . . . . 7'o5- 7°0 Ae LT-e^X?^^- X7^. T'oÜT'O Ae !L/)t)Ic 77tt/)«t77'«»?L5 X7^> 5).

Oeinäe apuä ^.ntipdonteni erederriine le^itur e?7e-7-« et aä-

^uneto Ae (V, 11. 16. 51. 62. 92. VI, 3) et einisso (V, 10. 14. 18.

45. 54. 68. VI, 2. 3. 8. 12. 19); in tetralo^üs nusquain leeurn dadet.

^eeeäit, quoä in tetrale^üs 7-e—7-e partieulae et ita erederrinie rexeriuntur, ut a) sin^ulae voees, et ita, ut d) sinAulas sententiae inter se eexulentur. a) II « 9 eF^e^A/^oc Ü75<5 7-e ecx<>7-s)^ ü?w 7°e T-e-)^ 77«^«^e^e^^. Liinil. ^3 (dis). AI. III « 1. /) 10. IV ^ 2. /? 6.

d) II tt 7 H 7°e ^77cA^e« 7"^-7 T^a^ccc? 7°A)^ xci>Ak>^s)l>

xaA/,77-^ 5 7-e ^?o/?oc 7°<Äp ^m^e/?o//e^ü)^ ^x?7/^<7<7to^ Ae^^T-e/x^

^77^e/?e?l> e77^ost>. idiä 10. /? 2. 3. 7. 10. 11. ^ 1. 10. 11. A 3. 7.

7'o5?o //sv — 7-o57-o Ss xarticularum usus praeter suxra allatos ^uti- pkoutis looos apuä Leroäotum potissimum odvius est: T-oS?-« — 7-057-0 Se II, 99. III, 106. 7-t/öT-» non sec>uente T-oST-« Se: III, 108. VI, 125. VII, 22.

176. 7-oS7-e> Se: 8, 45. VIII, 60. 102. (X veinostk. 9, 11. 24. 20. 59. 60, Isoert. 4, 21. 22. Loxli. 0. R. 603, et 605 ^.ntA. 61. 63. 165. 167. ?Ii. 1345 s<z. ^'. 670. 672.

(9)

10

10. (dis). III/? 1. 10. 11. x 2. 9. 12. IV « 2. 3. 7. 9. ^ 1. 7. 6 3.

6. 9. 10«).

^.t in orationidus (I, V, VI) —?e partieulae xerpaueis loeis exeeptis nusquam eonsxieiuntur. ^e ne illos quiäem loeos sanos esse xu- taveriin. quia ?e—?e partieularum usus ad ^ntixdontis sermone omnino reeeäere viäetur. <)ui loei sunt: I, 18 x«!

e?^> . . . Huai?e udi le^enäuni

esse eenseo: e^c ^e A'«xn5<7«c/ taeillime enim pro

^e—Ae ?e—-7L seridi xotnit. ^.e si quem —Ae xartieularum oxxosi- tio nimis oüenäat, eonkerat velim 11/5 11 e^ ^e . . . . o! Ae A-^xo^?ec

(ek. Härtung äe xartt. II x. 171. 381. Büdner § 531, 3 not.).

V, 84 As 7°s . . . ?<Äl> ?e

^5/. udi equiäem seridi velim: ?<ÄI> «T^ueiü)!/ ....

Ae ütenim /^e^ partieula saexius omissa est, quam- vis sequente Ae äesiäeretur, quoä ita exMeanäum est, ut statuamus

b) 8eä etigmsi ?s — 7-e xg.rtieulg.rum usus iu tetralo^üs saepissims olzvius est, tamen 7-s solitarium, ut itg. äliegm, eui nulluni g-lterum (vel xae) <^uo rekerri possit, responäeg-t, c^uem usum xoetgrum proprium esse seimus, (05. Rueli- ner II p. 786), s, tetrg.IoAia.ruin seriptoris eonsuetuäine glienum Luisse eenseo.

Lteuim, gugmvis eoää. nonnullos exliibeant loeos, udi 7-s solitarium positun» esse viäetur, tamen loeos illos sanos esse neZg.verim. I>oei Iii sunt: II /? 12 M

6X 7°e ^vc<)<7so-!?L «^7-s oü 77/io«7^xttV7'«»>

ul»i TXT-s nulluni aliuä ?s resxonäet. 8eä equiäem euin Lauxxio, LpenKelio, Llassio alc^l. In !., «>uo lioe pertinebat, exeiäisse puto, atgue, «zuia, guiä exeiäerit, eerto czuiäem seiri nec^uit, sine ulla äuditatione iä yuoä Llas- siuni in eäit. sua teeisse viäeo, äelenäum esse senseo. II S 1 Se 7-K

?e a/i^!?eea 77/?a^'5sv7'^v, ul»i eum 8g.u^pio et KxenAlio xrius ?-s xost exeiäisse ratus seribenäuin esse eenseo i7K?-s ü/^sT-s/ia

III /? 8 ... 7-0 ? T ulii llauä äulzie 7T

. . . 7-t) leAeuäura est. IV /? 6 Ü770

7-e ?o5 x7-^> Koe s^nxjue loeo alic^unl exeiäisss eousta-t, at- Me etiain, «iuiä exeiäerit, sg.tis eerto eolliZi potest. ?ost<^ug.m eniin reus non se, seä, Mi verderg. intimere eoexisset, euni odnoxiuin esse exposuit, minimec^ue sese iis c^ua.e äe egeäe sunt legibus teneri attirinavit, oinnia lig.ee c>ua»i eolÜKens sie perZit: eum i^itur, iinjuit, et le^e et g.l> ipso sene, c^ui verlzergnäi initium keeit, a,l)solvgr ete. I^g.n> ^uoä 5^ 7-e et 7-e 7-e>S «/?^«v7-e)? g,d iisäem 7-e 7-o5) ineipiunt voeidus, librgrius oeulis g.lzerrg.ntil>us ÜM 7-s ^«5 kaeile omittere potuit. (juae eum itg, sint, äulzium esse non potest, <zuin serilzenäum sit: a77o>i«^evo? Se '>?7u 7'o5 7°s 7°oö X7°^.

(10)

11

8orixtor6M V6rda, udi //e^ 6rat xon6näum, 8orid6nt6M nonäum äg opxositiong ooAita.886. Ok. II A 11. III / 3. V, 70 (Härtung äs partt.

I. x. 163).

V, 18 r»k>rocc ^ ro5ro 7r/)<Ärsv //.e^ tt77K/?«<7xe^or«- ro^ )-e!>e<7^a! /«e . . . . e77ecr« xax«?7?«Ae?!>, r<,7 <?^,/«r! r<?c>5 re

7?/?oA^<?rL/?^5 ro^c roc>rtt^ 5« ^e^A^ /<«/?r^/>e7^ xr>i, udi ?L xartieulam minims ksrri P0886 60N8tat. I.6A6näum 63t: L755er«

x«x^77«Ae?> rA7 <7^«re> ro^c ^>c^k>5 7r/?o^e>//ore^okic S/S!i> xr^.

I^aeile 6nim ksri potuit, ut primum lidrarii euju8äam U6Z1i^6ntia pro c^cre roüc ^"/^5 prior6 8Mada in ^cre omissa re ro^c 8erib6r6tur, äeinäv V6ro in 7-065 re nimirum mutar6tur.

V, 51 L77L!7-« Ae x«^ ex roö /v.5^!-7 exare/?^

^ eorc, ro^ro^c />.L!> r<) ^7«e7xee^ e//f)5 Ae 5/) /^'^- ^«axec^ ex re «//^<>?!>

A.»A/)s7^ rocp /?«<7«!>e<7^epr<>^ - 6 /^e:> L^c>^<7e^ ö Ae Aca re^o!>5 e5«/^»c Hoe c>u0^uv loeo re ad ^ntixdonts Leriptum 6886 N6Z0 atqus da.66 omnia ex re r<,7» — e5«/?i^? eum aliis ä6 eau8i8 turn c^uig. duiu8moäi re, quoä ad ^.ntixd ontis eon8u6tuäin6 ali6num fui886 8ati8 eonstat, exdident, ä6l6näa 6886 eontenäimus.

Itac^ue Hir8ediAiu8 (es. Nu8. Rden. IX p. 737) da6e verda a lidrario quoäam intsrxosita 6886 reet6 Aiäieavit, N6c^u6 czua6 vir ill6 äoetus äo doe loeo reeti88im6 äusxutavit die rep6t6näa sunt; nos doe 8olum aääimu8: N6 reete huiäem lidrarium illum, a W0 daee verda inter- xosita 8unt, ratioeinatum 6886. ^6l^u6 snim e5 «/^ocv ro?^ «!>A/?»7^

/?«ovc^t7A^i>ro^ /^e/?cc utri(juk erat, 86ä reo x/>ei<7^^ //e/?ec 6rat, guia a1t6r (in^enuu3) 6um eonstanter innoxium 6886 eontenäit, a1t6r (86rvu8) tum aeeu8adat, tum ad80lv6dat.

VI, 5 Ae r^? re A/x^c u-x«<7A«i 77«^« r<? a?)ro?

re ro? «^Ao?c Zt«>^ ^ 0 z^. udi N68eio an 8erid6näum

8it: Ae rHc A-x^c . . . «6ro? Ae r»Z xr^.

Ok. V, 87 udi xrorsu8 saä6M IsAuntur, 86ä ä668t xriu8 re: «^xy Ae r^? A-x^c ^xtt<?Aa- ^r/.

sjiwä vero attin6t aä I, 26 ??<Ä? 7-«/? 06 L

«^A/?ec, <?<7 ^e e/^e^^c^ ex r^c 7^-7 r^Ae ^x^e7^ 7r«^>« re «!>A/?!

«5roö eco-rc«ro xr/i., 8M6 äudio xro re 8erid6näum 68t Ae. Mm

(11)

12

eum re 8olitarium ne in t6traloAÜ8 quiÄ6m re-re vel 8a6pi88ime ex- didentidu8 rexeriatur (ek. pa^. 10 not. 6), in prima ^.ntixdonti8 oratione, axuä quem ne re-re xartieularum quiäem usus loeurn u8quam da- det, duMSmoäi re, eui nidil resxoncleat, neminem köre xuto, quin ma^noxere oKenäatur. ?orro eum in orationidus re-x«- erederrime le^atur non solnm ita, ut sin^ula voeadula (I, 5. 14. 15. 18. 20 stis^.

23. 24. 25. 28. V, 1. 18. 20. 41. 76. 80. 89. VI, 22. 23.), seä etiam ita, ut sinAulae sententiae eonjunAantur (I, 7. 17. V, 8. 23, 24. 25. 61. 85. 96. VI, 4. 9. 14. 16. 23. 29. 31. 38. 46.), in tetra- lo^iis non plus quam sexties neque nisi ita, ut sinAula voeadula inter ss euxulentur, odvium est ((-f. II 13. » 7. III /? 12. 3 8.

IV « 1. 6. ^ 1).

^eeeäit, quoä, eum ^ntixdon (I, V, VI) xronoininis reüexivi

tertiae personao kormas o-, ote. minime

sprev6rit, in t6traloAiis darum kormarum no unum quiäem r6p6ritur 6X6mxlum. I^6Aimus iZitur o-: I, 16 e- e^e>i^e-

V, 93 m ^xe-!>. Nulto aut6m er6- drior6s sunt pluralis num6ri kormae I, 13. VI, 26. 35. V, 4. 10. 30.

32. 50. 74. VI, 31. 32. 46. 47. I, 29. V, 4.

lum monenäum est in tetralogiis eomxarativi kormas et a) eontraetas -oc>c) et d) non eontraota8 rexeriri. a) II « 6. 7 6. 11.

III «2. IV 7 4. d) II « 5. IV /? 2. 3. 7 3. 8sä oration68 (I, V, VI) solas eontraetas exdid6nt forma3 (ek. V, 12. VI, 22. 33). ?rae- terea eum in orationidu8 udique ie.re eomparativo adjunetum reperiamu8 (V, 7. 44. 48. 74 fter^. 75. 79; 770^6: I, 5. V, 59. 88), in tetra1oZii8 non ni3i 770/6 aädiditum est. (X II 6. 10. 76. 0 9.

IV /5 1. A 6.

Xeque iä xraetereunäum est, in tetraloZüs «Tro^o^elo-Aa- verdi aori8tum non ni8i xassivum u3urpatum esse; 11^1. («Tre^o^A^), <5 3 , III 7 2 («770^0^Be/c), IV 7 1. («M^o^Ae^r«). ^.d orationidus autem die U8U8 pror8us alienus est, udique enim aori- stus meä. quo eeteros quoque serixtores omnes iere uti solitos 6S86

seimus, loeum dadet. Lk. V, 13. 60. 74 (di8). 90. VI, 8.

Deinäe tetralo^iarum serixtoris äe eonäemnanäo

(12)

13

äieere et saepenumero opponere proprium esse viäetur: II /?9 e«^ As xara^^Ae^ ^77oA«^Q» /? 10 ^77<?^e<7^«! As üjc>' ...

^ x«ra^a///?«^s<7A«e Aixacoc ei//-. A 4 «5^ Ae ütt«c «Tw^oM-

?«c /^e //«x«/)eovec H xocra^tt^o^?'«? ^e^<7«!. A 10 oöx ^ai> «M- äa» x«r«>i^^AÄ xr>i. Limil. All. III ^ 11. IV ^ 2.

5. A 7. (A 9 . . . ^Ael> «7ro^<7^o» H r.

^7»Q)<7xet a6röi> In orationidus (I, V, VI) NU8- quam (— eonäemnare) loeum dadet, udique xara^^-

^>!^L<7^ac, le^itur. (!5.1,12.

v

,87. 88. VI, 4.10. V, 90. 91.

96. VI, 10. 14.

In tetralo^üs porro verdum erederrime usurpatum est et aetive: II a 9. IV ^ 5. A 3, et passive: II /? 4. III /A 1. 2. IV A 5; in orationidus doe verdum nusquam le^itur, udique enim

loeum dadet. Ok. 1,2.10. V, 13.21.41.54.58.75. 76. VI, 1.15.17.21.25.

^eeeäit, quoä, eum tetralo^iae saepius eomparativi kormas aäverd. exeuntes in exdideant, in orationidus dujusmoäi kormae nusquam le^untur ^). ('f. III /) 1 ^«^e^e/x-)?). III /? 5 (äM^Q,re/)^c).

IV A 6 (x/>Lc<7t7<>!>cu5). idiä. (e^Ase^re/)^?). idiä.

?orro ^.ntipdontem quiäem udique kere verdi e^e^e^ pleniores tormas praes. (i. e. e^e/e-» ete.) aädiduisse eonstat, quia ex unäeeim loeis tres, neque nisi diatus evitanäi eausa, e omissum dadent (ek.

1,15.16. V, 17. 24. 93. VI, 26. 32. 41. 1,11 et 12. V, 95); tetralo- Aiarum eonseriptor kormas ete. lon^e praetulisse viäetur, quoä non plus quam semel korma plenior odvia est. II /? 7 Ae) udi, quoä eeteri loei simillimi omnes alteram exdident kormam, neseio an doe quoque loeo ^e^s, Ae restituenäum sit. III A 3 Ae).

A 5 (Ae/iai Ae). IV ^ 1 (Ae/iü) Ae).

I'raeterea eum in orationidus tormae oörom oöra/m ete. ere- derrimae sint (V, 16.19. 44. 47. VI, 12. 21. 33. 40. 43. 44), in tetra- loAÜs dis solis loeis le^untur: IV/Z9 (?-ov?o-<7c). A9 (oürax?/).

') Rujnsmoäi kormas apnä Idue^äiäem xotissimum obviae sunt. <üt'. 3,

35, 2 et 4, 39, 2 4, 71, 2. 8, 87, 4 2, 5l), 1

8, 50, 4 1, 130, 2 4, 19, 3. 98, 5.

6. 27, 2.

(13)

14

^6qu6 porro iä pro nidilo äueonäum 68t, quoä, eum in oratio- nidus „eoram testidus" udique per e^«^rco!> rsääatur iäque ^.ntixdontis proprium 6886 viäetur (ek. I, 28. VI, 19. 39. 40), in t6traIoAÜ8, 6t8i non p1u8 quam 86M61 daee äie6näi kormula oe-

eurrit, tamen non 86ä 577- äietum 68t.

0k. II/?8.

?orro ä5 xra6p08itioni8 pro Ü770 0. A6N. U8U8 a tetralo^iarum 86rnion6 minim6 reesäit (ek. II A 1 rH A'«^^eca r^»i> e5

Aei/rco^, III /? 6. 710)"), ad ^.otipdontis aut6m eon8u6tuäin6 pror8U8 aÜ6nu8 6886 viäetur, nu8quam 6niin odviu8 68t ^). I>6inä6 äativum pronominum inaxiin6qu6 p6r8onalium pro ÜTi-6 e. A6n. pv8ituni ^.nti- pdon quiäem tamquam in äelieiis dadui886 viä6tur: I, 13 ^-0!

A^^r«: x«c i70> reA^e^n. V, 8 e^ex« ^e r<i? more6e«>

re ^Ae^ e>5«//«/?r^<7^ac xr^. V, 43 ^A^ Ae 7re77/?«^ue^o^ //o- ro5 e^^o^ V, 52 ec re e/eo! roöro 55 r<5re //ei> 06770) o3rs)

avroe^. 58 0?>Ae> //0c ÜTr^xrs e-c «6r0i>. 74 e^w Ae 770 ^e0>re/?oc rcÄ^ exe/>-0> 77e77/?«^ue^0)^. 77 o6x e<7rcp, <?rc ö<7re/?ol> «6rtt> VI, 50

«6ro?5 7re7i/?axr«l r« 7i/)«^uttr« '^). ^.t in t6tra1oAÜ8 non plu8

v) Lupra allatis exemplis non annumeranäa sunt talia: IV ^ 2 ^ 7-Sv ä7rs,?avev. IV ^ I 5«? 77^^^«?, ^5 ä77sSa^v, simil. in liUMs moäi loeis ^5 siZniiieat causam yuasi remotiorem (— ?.n iol^s, in kolZe). l^uare, prout ^uisc^ue intelleZi vult, ita aut ^5, aut ^77,! aut S-a (c. ace.) ponere potest.

01'. IV /? 3 et S 8 T-Äv 77/i^Äv 11 ^ 1, 2 4, ü Sc«

7°. 77ä77c,9«»sv.

Hie ^<5 praepositionis pro Ü776 e. Oen. usus apuä ^onicos potissimunl soriptores, velut apuä Leroävtum, äepredenäitur. 01. Ileroä. 1, 114. 2, 151.

3, 12. 3, 14. 71. 7, 175. 8, 114.

") La Huae supra attulimus exemxla paulo aeeurratius intuentes nos et- t'u^ere non potest, tiujusmoäi äativum (pro e. Aen.) non nisi pert'eeto vel plusc^uamperkeeto aHunotum esse, ^e^ue iä casu aeeiäisse puto. Ltenim, Mia perteetum Araee. (relat. — plc^pt.) inäieare solet aetionem non solum perkeetam esse, seä etiam perteetam in praesentia valere, pertinere aä al^m., tieri potest, ut, si res ad eoäem, aä c^uem pertinet, perfecta est, non tani pertieienäi czuain pertinenäi dadeatur ratio. <^uo tit, ut in dujusmoäi enuutiatis tamquam äuae sententiae in unani eontraetae sint, velut V, 8 Z^sx« /e 7-c-ö TrcoT-suec» 7-s

— nilül a nie eoiiimissuni aä ine pertinere. (juoä i^itur liu^'usnloäi äativuni aä eum, ljuem ^rammatiei äativuii» eommmli, ineonuttoäi voeant, reke-

(14)

15

NIMM duM ^susris rsxsritur sxsmplum IV/57 ^mAeAeex?ai//ac). kontra eum in tstraloZiis Ü770 e. Zsn. äs rebus inanimati8 pro nuäo äativo saspisZims äietum sit, in orationibus (I, V, VI) ka.se äieenäi kor- mu!a xsrrg.ro odvia est. <ük. II « 8 (ü?7ö rßc

« 9 (ä^e^e^A^e^oc ü?r6 rs r. e-x<>?^> x^..) /? 7 (Ü7r<> re /-«/> ?o5 xeu-

^x?7L?r^^^et/o?). 7 8 (üm) ro? ^o//ov). simil. III «1. III 7 1 (67

^«^xasrae). ^ 2 (ü?rö Ae <7x)^/)«c «^«7x^5 /?c«(/^Li/os).

simil. M 10. 73. 7. 8. IV,?-2. 5. V,31.41. VI, 25 ").

krastersa euin ^ntipbon non 8sms1 ez^ piaspositionem pro nuäo äativo a.äbibusrit, iäqus ejus proprium 6886 viäsatur, in tstraloZiis kuMinoäi el> praspositioniZ U8U3 nusquam esrnitur '^). L!k. I, 8 ?« 7^0

e!> rovl'tt) tt^>K!>c<7^^ctt I, 18 L!^ Ae^^<7«'

<7^«c. 32 t'ow<7 ^ K77L?^)tt77S7'0 //^Ae!> X« ' e/^o?

xa?«^e6Ae<7A«!. V, 59 <7') As /^e L!> tt^>«^ee ^?ec<7 ttTro/eo-Att!

V, 68 Li^ x^A^eöett> <?«e

^.eesäit, quoä in tstralogiis partieula. in axoäo3i st a.d optativo st inäiea.tivo (pastr.) bauä raro a.bs8t, in orationiduZ vix unum iä Agnus sxsmplum äsprslisnäitur. Lk. II /? 4 ei ?-«/? Aoxov^?-^^

e?^«- 506Äxtt/t^-7 x«A«/?öc Aoxo/^^ e?»«c. I V

A 3 «^o<7!« <7 ^e A^^x^e^c 77 a ^ «c, ec //'^e «Trox^ec^sic....

e<?7-«-. (ek. Ilsrm. äs part. p. 160). IV « 4 e/o^rec

eü/)eA^<7«l> (8ei1. äc <?: x«xo^«^>! «^A^cu7r^5 ttTrex^e^«^) ibiä.

c>^Ae ^x ^ocAo^/f/^ . . . . «6 e ^ s c A A ^ e ? ? ' « . II /? 3 ex ?e 7«/) ^ei^^e^o? tt77a)^k)//^ xi7^.

renäum esse g.ppa.ret, äativum eommoä- vel incommoäi notions ea.rentem pro

0. A6U. POM non PV88S monenäum est. Li guis tamen iä MNU8 exempla.

invenerit s.puä pc>8terio?um potis8imum tsmporum seriptores, meminerit velim, posterioridus temporidus kauä paues. 8ius ulla. ratious Krammat. scripta esse.

") Hui usus nullg. alia., opinor, rativue expliesuäa est, uisi its., ut statua- mus res ina.nima.tas per ü?rc5 verbis pass. aäMneta.8 per personitieationem guan- äiun c^uasi pro personis a.ecipienäg.s esse. Ilnäe üt, ut iiu/jus moäi nominibus, praepositione a.äscita. Mia. tamMam personae loeo kadentur, ma.^or gua.eäa.m vis tribui viäea-tur.

'2) Ok. '1'kuo)ä. 2, 62, 1. 6, 18, 5. 7, 8, 2. 11. 1. 8, 86, 3. 8V, 3.

(15)

16

II ^ 9 7«/? />.e!> M^S5 ex<7^<7^e^ 5

?sö Fe <7ct)//«?0l7 x«e ?. 77<^etoc oöx e^T'e/zov^^^. 7 5 ec 7«/? ^e^epe?-,)

?öz> //ei^ xi^A^vs^ e/^e//T x«^ 77«^)«!^ x^A^^sue^. II /? 4 ec 7«/? ?ö «x«^i7!0!> .... e^a)se^ «6?^, o6Aee? ^070^ .^e/eeTcei'v X7/. IV /? 2 ei //e^ <7l-A^/)tt) ^ ^ <Zk)5<5^,

//e^> o^oöi-^c. (Lk. ZZerm. ä. xart. p. 68. Härtung äs xartt. II x. 240).

Oenique ne iä quiäem prorsus ne^IeAenäum est, in tetralo^iis ^e et 7-0- partieularum usum multo rariorem esse quam in orationidus (I, V, VI). Mm in orationidus le^itur ^e: 1,1. 5. 6 (dis). 7 (dis) 11.12.13. 21. 23. 26. 28. 29. V, 4. 7. 8. 9 (dis). 10.13.14.15.19 (dis).

24. 27. 28.41.50.51. 52. 57. 61. 63 (dis). 67 (dis) 68. 71. 74. 78.86 (dis).

92 (dis). 96. VI 3. 9. 15 (dis). 25. 46. ?o-: V, 48. 72. 92. 94. 95. 96.

VI, 9. 14.; in tetralvAÜs ?e: II/? 11 7 2. 6. III /? 3 (dis). 6. 7 1. 7.

IV/? 2. A3. 5. ?oc: IV 7 5.

Huae omnia eum ita sint, qui, quaeso, dane äieenäi äiseripan- tiam, quae inter tetralo^ias et eeteras quae suxersunt ^ntipdontis, orationes interest quamque supra exposuisse nodis viäemur, exM»

eadis? Lquiäem, quia duzus äiserexantiae exxlieanäae nulla ratio rexeriri xosse viäetur, neque ^.ntixdontem in orationidus aliuä, aliuä in tetraloAÜs äieenäi Aenus seeutum esse midi persuaäere xossum tetraloZias, quarum vul^o ^.ntipdon auetor dadetur, non ^.ntixdon- tis esse eenseo.

(16)

Jahresbericht

des

Dorpatschen Gymnasiums.

(17)

I. Personal des Gymnasiums.

Gouvernements-Schuldireetor, Staatsrath und Ritter Theodor G ö ö ck.

Gymnasial-Jnspector, Collegienrath und Ritter Carl v. Mickwitz.

Jnspector der Parallel-Classen, Collegienrath und Ritter Oanä.

Friedrich Kollmann.

Oberlehrer der Religion, Cornelius Treffner. ^

Religionslehrer orthodox-griech. Eons., Protohierei OantZ. Joseph S ch e st a k o w s k i.

Oberlehrer der lateinischen Sprache, Coll.-Ass. und Ritter Lauä.

Carl Weiner.

der griechischen Sprache, Hosrath und Ritter I)r. Eduard S c h n e i d e r .

der deutschen Sprache, Franz Sintenis.

der russischen Sprache, Oauct. Johann Gizycki.

der Mathematik und Physik, H.-R. und Ritter Alexander

P a u l s o n . .

der Mathematik an den Parallel-Classen, H.^R. und Ritter ^ Oauä. Wilhelm Specht.

der historischen Wissenschaften, C.-R. u. R. Nicolai Frese.

Wissenschaftliche Lehrer: Cott.-Ass. Eduard Finger.

Oauä. Eduard Grünwaldt. ^ Christiau Lundmann, stellv. '

Wissenschaftliche Lehrer an den Parallel-Classen: Coll.-Ass. u. R.

Otto Hermannsohn.

Coll.-Ass. u. R. Gustav Blumberg.

Lehrer der russischen Sprache, Hofrath u. Ritter Dietrich Reimers.

(18)

20

Lehrer der russischen Sprache an den Parallel-Classen, Georg Spilling.

der französischen Sprache, Collegienrath August Saget, des Schreibens und Zeichnens, O t t o M ü l l e r ,

des Gesanges, August A r n o l d .

Gymnasial«Arzt, Hofrath und Ritter Alexander Beck. ^ Schriftführer und Buchhalter, Titulärrath Wilhelm Keller.

Kanzelleibeamte C a r l A l t d o r f . ^

Als Stundenlehrer unterrichten:

Docent, Staatsrath Johann Lütkens.

Schulinspector, Hofraih und Ritter Andreas Bruttan.

Pastor-Adjunct W i l h e l m F r a n t z e n . 5 Lehrer des Turnens, Paul Büro.

des Schreibens, Adalbert Tergan.

P e r s o n a l d e r V o r s c h u l e d e s G y m n a s i u m s .

Lehrer, Coll.-Ass. u. R. Gustav Blumberg, zugleich Vorstand der Anstalt.

Carl Haag.

Johann Dihrik.

Als Stundenlehrer unterrichten:

Religionslehrer orthodox-griech. Conf., Protohierei Oanä. Joseph' S ch e st a k o w s k i.

Lehrer der russischen Sprache, Georg Spilling.

Lehrer der russischen Sprache, Hyacinth Krylow. - Lehrer des Turnens, P a u l B ü r o . ^

(19)

21

II. Uebersicht der Stundenvertheilung.

Im Gymnasium.

I m C u r s u s . VII. VI. V. IV. III. II. I. Sum­

I m C u r s u s . II. I. ma.

1 . R e l i g i o n . . . . 2 2 3 2 2 2 2 15 2. Lateinische Sprache. 6 6 6 7 7 9 9 50 3. Griechische Sprache. 4 5 6 6 6 27 4. Deutsche Sprache . 4 4 3 3 3 2 3 22 5. Russische Sprache . 5 5 5 5 5 5 5 35 6. Mathematik . . . 4 4 3 4 4 4 3 26

7. Physik 2 2

8. Naturbeschreibung . 2 2 2 6 9. Geographie . . . 2 3 2 3 2 12 10. Allgem. Geschichte . 2 2 2 3 3 2 2 17 11. Geschichte Rußlands 2 2 2 6

12. Schreiben .... 2 1 3

29 29 30 32 34 33 34 221

Religion orthodox-griech.

Konfession 2 2 2 2 1 1 10

A u ß e r d e m C u r s u s .

Hebräische Sprache . . - ^2 1 3 Französische Sprache . . 2 2 2 2 2 2 12

Zeichnen 1 1 1 V 2 2 2 5

Singen 2 1 1 1 1 1 1 3

Turnen "2" 2 2 8

(20)

22

k. In den Parallel-Claffen.

(Sie entsprechen den sechs untern Classen des Gymnasiums.) I m C u r s u s .

1 . R e l i g i o n . . . . 2. Lateinische Sprache.

3. Griechische Sprache.

4. Deutsche Sprache . 5. Russische Sprache . 6. Mathematik . . . 7. Naturbeschreibung . 8. Geographie . . . 9. Allgemeine Geschichte 10. Geschichte Rußlands 11. Schreiben ....

Religion orthodox-griechischer Consession, gemeinschaftlich mit den Schülern des Gym­

nasiums

Außer dem Cursus.

Hebräische Sprache, gemein­

schaftlich mit den Schülern des Gymnasiums . . . Französische Sprache . . . Zeichnen

gemeinschaftlich mit den Schülern d. Gymnasiums Singen, gemeinschastl. mit d, Schülern d. Gymnasiums T u r n e n . . .

gemeinschaftlich mit den Schülern d. Gymnasiums

VII.

29 VI.

29

V. IV. III.

30 32 33

(21)

23

(!. In der Vorschule.

III. II. I. Summa.

1. R e l i g i o n . . . 2 2 2 6 2. Deutsche Sprache u. Anschauungs­

u n t e r r i c h t . . . 7 7 6 20

3. Russische Sprache 4 4 4 12

4 . R e c h n e n . . . 4 4 4 12 6 . H e i m a t h s k u n d e . . . . 1 1 2 6 . S c h r e i b e n . . . 4 4 3 11

7. Zeichnen 1 1 2

8. Lateinische Sprache 2 2

9 . S i n g e n . . . 1 1 1 1 9 . S i n g e n . . .

22 24 24 68 Religion orthodox-griechischer Confesfion 2 2 2 2.

III. Bertheilung der Lehrfächer unter die Lehrenden.

^ Im Gymnasium.

VII VI. V. IV. III. II. I. Sum­

ma.

R e l i g i o n . . . . Inspektor Mickwitz . . . 2

Oberlehrer Treffner . . 2 3 2 2 2 2 13 Lateinische Sprache . Jnspector Mickwitz . . . 6

Wissensch. Lehr. Finger. . 6

» Grünwaldt 6 7

Oberlehrer Sintenis . . S

Weiner . . . 2 9 9 50 Griechische Sprache. Wissensch. Lehr. Grünwaldt 4 5

Oberlehrer Sintenis . . 6 2

Schneider . . 4 6 27

Deutsche Sprache . Jnspector Mickwitz . . . 4

Stellt». wiss.Lhr.Lundmann 4 3

Wissensch. Lehrer Finger . 3

Oberlehrer Sintenis . . 3 2 3 22 Russische Sprache . Lehrer Reimers .... 5 5 5 5 1

Direktor Gööck .... 2

Oberlehrer Gizycki . . . 2 5 5 35

(22)

24

VII VI. V. IV. III. II. I. Sum­ma.

Mathematik . . . Oberlehrer Treffner. . . 4 — -

Paulson. . . 4 3 4 4 4 Z 26

Phustk Paulson. . . 2 2

Naturbeschreibung . Schul-Jnspector Bruttan . 2 2 2 6 Geographie . . . Wissensch. Lehrer Blumberg 2 --

Oberlehrer Treffner. . . 3 2 -

Direktor Gööck .... 1 -

Oberlehrer Frese. . . . 2 2 12 Allgem. Geschichte . Stellv. wiss. Lhr. Lundmann 2 2 - -

Wissensch. Lehrer Finger . — — 2

Oberlehrer Frese.... - 3 3 3 2 17 Geschichte Rußlands Lehrer Reimers .... 2

Oberlehrer Gizycki . . . 2 2 6

S c h r e i b e n . . . . Lehrer Tergan .... 2 1 3 Relig.orth.'gr.Conf. I Protohierei Schestakowski. j 2j 2j 2j 2j 1j 1j 10

Außer dem Cursus.

Hebräische Sprache. Oberlehrer Treffner. . .

-I 2 2 1 3 Französische Sprache Lehrer Saget .... 2 2 2 2 2 2 12 Z e i c h n e n . . . . „ Müller 1 1 1 ^1 ^2 5

Singen Arnold 2 1 "l 3

Turnen „ Büro ^2 "2 2 8

L. In den Parallel-Classen

VII VI. V. IV.III. ,1, Sum­ma.

R e l i g i o n . . . . Wissensch. Lehrer Blumberg . 2

Pastor Frantzen . . . 2 -- 2

Oberlehrer Specht . . 3 — —

2 2 13 Lateinische Sprache. Jnspector Kollmann 6 2 — —

Wissensch. Lehrer Finger 6 6 5 -

Oberlehrer Schneider . 7 2

Sintenis 7 41

Griechische Sprache . Wiss. Lehrer Hermannsohn 4 5 — —

Jnspector Kollmann . . 6 6 21 Deutsche Sprache . Wissensch. Lehrer Blumberg 4

Stellv. wiss. Lhr. Lundmann . 4 3 -

(23)

25

VII VI. V. IV. III. II. Sum­

ma.

Wiss. Lehrer Hermannsohn . — — 3

Oberlehrer Schneider . . . 2 2 18 Russische Sprache . Lehrer Spilling 5 5 5 5 1

Direktor Gööck . . . . . 2 2 Oberlehrer Gizycki .... — — 2 3 30 Mathematik . . . Wissensch. Lehrer Blumberg . 4

Oberlehrer Specht .... 4 3 4 4 4 23 Naturbeschreibung . Schul-Jnspector Bruttan . . 2 2 2 6 Geographie . . . Wissensch. Lehrer Blumberg . 2 - -

„ Hermannsohn 3 2 2

Direktor Gööck 1

Oberlehrer Frese -- 2 12 Allgemeine Geschichte Stellv. wiss. Lhr. Lundmann . 2 2 — —

Wiss. Lehrer Hermannsohn . 2 3

Oberlehrer Frese 3 3 15 Geschichte Rußlands Lehrer Spilling 2

Oberlehrer Gizycki .... 2 4

S c h r e i b e n . . . . Lehrer Tergan 2 1 3 Relig. orth.-gr. Conf. Protohierei Schestakowski . . ^ ^2? 2 2 2 9

Außer dem Cursus.

Hebräische Sprache. Oberlehrer Treffner.... ^2 2 Französische Sprache Lehrer Saget 2 2 2 2 2 10 Z e i c h n e n . . . . Müller 1 1 1 ^2° !^2 5

Singen Arnold 2 t 1 3

Turnen Büro ^2 ^2 2 2 2 8

0. Zu der Vorschule.

III. II. I. Summa.

III.

»-

Religion Lehrer Dihrik .... 2 2

Blumberg . . . 2 6

Deutsche Sprache und An­

schauungsunterricht . . » H a a g . . . . 7 7

Blumberg . . . 6 20 Russische Sprache . . . . D i h r i k . . . .

„ K r y l o w . . . . 4

4

Spilling . . . 4 12

Rechnen H a a g . . . .

D i h r i k . . . . 4

4

Blumberg . . . 4 12

(24)

26

III. II. I. Summa.

Heimathskunde Lehrer Blumberg . . . 1 1 2

Schreiben > , H a a g . . . . 1

„ D i h r i k . . . . 3 4 3 11 Zeichnen > > H a a g . . . . 1 1 2 Lateinische Sprache . . . Blumberg . . . 2 2

Singen » H a a g . . . . 1 1 ^ 1 1

Religion orthod.-griechischer

Confesston Prot. SchestakowSki. 2 2 2 Z

(25)

IV. Specielle Uebersicht

des M Mute w Ichre5 durcUenommenen KtzrsMZ.

Im Gymnasium.

Jnspicirender Lehrer: Mickwitz.

1) Religion

2 St. Biblische Geschichte des alten

Test,

nach K u r t z . K i r c h e n l i e d e r . W i e d e r h o l u n g d e r f ü n f H a u p t s t ü c k e .

Mickwitz.

2)

Lateinische Sprache

6 St. 1. Sem. Regelmäßige Deelina- tion der Substantiva und Adzectiva. Regeln über das Genus der Substantiva. Das Verbum esse. Mündliche und schriftliche Hebun­

gen. — 2. Sem. Regelmäßige Comparation der Adjectiva. Cardi- nal- und Ordinal-Zahlen. Declination der Pronomina, und raoneo eingeübt. Spieß' Uebungsbuch für Sexta bis Cap. 17. — In beiden Semestern wöchentlich ein Exercitium und ein Extemporale.

M i c k w i t z .

3)

Deutsche Sprache

4 St. Uebungen in der Orthographie mit Erläuterung der Redetheile und des Wichtigsten aus der Flexions­

lehre. Uebungen im Lesen und Erzählen. Hersagen von Gedich­

ten. Aufsätze erzählenden I n h a l t s . M i c k w i t z .

4)

Russische Sprache

6 St. Uebungen im Lesen mit steter Be­

rücksichtigung der Aussprache. Uebersetzen aus dem Russischer! ins Deutsche. Ehrest, von Golotusow W 1—28. 3 St. Auswen­

diglernen kurzer Erzählungen und Gedichte. Schreiben nach dem Dictat. 1 St. — Das Wichtigste aus der Formenlehre. 1 St.

R e i m e r s .

5)

Rechnen

4 St. 1. Sem. Erklärung des Zahlenschreibens.

Die vier Speeies mit ganzen gleichbenannten Zahlen. Zerlegen der

(26)

28

Zahlen in Primfactoren und Merkmale dafür. Erklärung der Brüche.

Die vier Speeles mit Brüchen. — 2. Sem. Die Rechnung mit un­

gleichbenannten Zahlen, sowohl ganzen wie gebrochenen, verbunden mit häufiger Wiederholung der Grundbegriffe. — In beiden Sem.

öftere Uebungen i m Kopfrechnen. T r e f f n e r .

6)

Naturbeschreibung

2 St. In den Wintermonaten: Das Thier­

reich in einzelnen Repräsentanten durch Anschauungsunterricht an Naturalien und Abbildungen zur Einübung der Begriffe von Erlas­

sen und Ordnungen. — In den Sommermonaten: Besprechung der von den Schülern mitgebrachten Pflanzen behufs Kenntnißnahme ihrer Organe und Einübung der botanischen Kunstsprache. Hand­

buch-: B r u t t a n s Schul-Naturgeschichte. B r u t t a n .

7)

Geographie

2 St. Das Elementarste aus der mathemati­

schen Geographie. Die Meere, Inseln, Halbinseln, Vorgebirge, die hauptsächlichsten Seen, Gebirge, Flüsse, Hoch- und Tiefländer, die Grenzen der fünf Welttheile. Anfänge i m Kartenzeichnen. B l u m b e r g . 8)

Geschichte

2 St. Erzählungen aus der griechischen Götter- und Heldensage. L u n d m a n n .

9)

Ichreiben

2 St. 1. Sem. Wienhold. 2. Sem. Tergan.

Jnspicirender Lehrer: Reimers.

1) Religion

2 St. Biblische Geschichte des neuen Testaments nach Kurtz' bibl. Geschichte. Vierzehn Kirchenlieder neu gelernt und früher gelernte repetirt. Wiederholung der fünf Hauptstücke. T r e f f n e r .

2)

Lateinische Sprache

6 St. 1. Sem. Regelmäßige Eonjuga- tion der Verba nach Meirings Grammatik, mit mündlichen und schriftlichen Uebungen. Die Präpositionen, Adverbia, Conjunctionen.

Spieß' Uebungsbuch für Sexta Eap. 18—26 nebst Anhang. — 2. Sem.

Unregelmäßige Declination, Komparation u. Eonjugation. Rume- 1-ki.lis, und ?i-0ri0lnillg.. Ausgewählte Abschnitte aus Spieß' Uebungs­

buch sür Quinta. — In beiden Sem. wöchentlich ein Extemporale oder ein Exercitium. F i n g e r .

3)

Deutsche Sprache

4 St. Uebungen m der Orthographie. 1 St.

— Die Formenlehre und das Wichtigste aus der Satzlehre nach Heidel­

bergs Elementargrammatik. 1 St. — Uebungen im Lesen, im Wie­

(27)

29

vergeben des Gelesenen und im Hersagen von Gedichten. 2 St.

— Wöchentlich eine schriftliche Arbeit. Lundmann.

4)

Russische Sprache

5 St. Uebungen im Lesen und Uebersetzen aus dem Russischen ins Deutsche, Ehrest, von Golotusow W 44—63.

3 St. — Schreiben nach dem Dictat zur Einübung der Orthogra­

phie. Auswendiglernen kleiner Erzählungen und Gedichte. 1 St.

— Grammatik: Wiederholung des in der vorhergehenden Classe Durchgenommenen. Die Formenlehre ausführlicher. 1 St. — Alle zwei Wochen eine schriftliche Übersetzung. R e i m e r s .

5)

Rechnen

4 St. 1. Sem. Erklärung der Schreibart der De- cimalbrüche. Verwandlung gemeiner Brüche in Decimalbrüche und umgekehrt. Die vier Species mit Decimalbrüchen mit Rücksicht aus das Verfahren der abgekürzten Multiplikation und Division. — 2. Sem.

Geschäftsrechnen und RePetition der gemeinen und Decimalbrüche.

P a u l s o n .

6)

Naturbeschreibung

2 St. Erweiterung des in der vorher­

gehenden Classe Gelehrten, mit besonderer Berücksichtigung des Ein­

heimischen. Handbuch: B r u t t a n s Schul-Naturgeschichte. B r u t t a n . 7)

Geographie

3 St. 1. Sem. Topische Geographie Amerika's und Australiens. — 2. Sem. Topische Geographie Europa's, Asiens u n d Afrika's. T r e f f n e r .

8)

Geschichte

2 St. 1. Sem. Die wichtigsten Facta und Zah­

len der griechischen Geschichte mit Biographie der menkwürdigsten Persönlichkeiten. — 2. Sem. Die römische Geschichte in derselben

Weise. L u n d m a n n .

9)

Ichreiben

1 St. 1. Sem. Wienhold. 2. Sem. Tergan.

Jnspicirender Lehrer: Tresfner.

1)

Religion

3 St. Die fünf Hauptstücke des Katechismus. Zu­

gehörige Bibelsprüche und fünfzehn Kirchenlieder gelernt. T r e f f n e r . 2) Lateinische Sprache 6 St. RePetition der Formenlehre. Das Notwendigste über Wortbildung und Ableitung. Grundbegriffe und Hauptlehren der Syntax mit wöchentlichen schriftlichen Exerci- tien oder Extemporalien. 3 St. — Uebersetzen prosaischer Stücke aus Spieß' Uebungsbuch für Quinta, Abschnitt 1—3. Uebungen im Le­

sen des Hexameters. 3 S t . G r ü n w a l d t .

(28)

30

3)

Griechische Sprache 4

St. 1. Sem. Buchstaben, Lese- unv Schreibeübungen. Hauptregeln über die Aceente. Regelmäßige De­

klination der Substantiva und Adjectiva. Regeln über die Con- traetion der Vocale. Regeln über das Genus der Substantiva.

Spieß' Uebungsbuch zum Uebersetzen, Cap. 1—7. — 2. Sem. Com- paration der Adjectiva. Unregelmäßige Nomina. Numeralia. Pro­

nomina. Das Paradigma der regelmäßigen Verba aus 6-). Spieß, Cap. 8 u. 9. — In beiden Sem. schriftliche Exercitien und Extem­

poralien. G r ü n w a l d t.

4) Deutsche Sprache

3 St. Uebungen in der Orthographie, mit grammatischen Erläuterungen. 1 St. — Die Syntax nach Gurcke's Schulgrammatik. 1 St. — Lesen und Declamiren. 1 St. - Wö­

chentlich eine schriftliche Arbeit. L u n d m a n n .

5)

Russische Sprache

5 St. Lesen und Uebersetzen aus dem Rus­

sischen ins Deutsche, Ehrest, von Golotusow, ^ 151—159, 176—

179. 2 St. — Schreiben nach dem Dietat. Auswendiglernen klei­

ner Erzählungen und Gedichte. 1 St. — Die regelmäßigen For­

men der Etymologie im Zusammenhange nach der Grammatik von Nikolitsch. 1 St. — Mündliches Uebersetzen aus dem Deutschen inS Russische, Uebungsbuch von Pihlemann, 79—99. 1 St. — Alle zwei Wochen eine schriftliche Übersetzung. R e i m e r s .

6)

Mathematik

3 St. 1. Sem. Die vier Species der all­

gemeinen Arithmetik. 2 St. Geometrische Propädeutik. 1 St. — 2. Sem. Das Quadriren und Extrahiren der Quadratwurzel. Alge­

braische Reduetionen. 3 S t . P a u l son.

7) Naturbeschreibung 2 St. In den Wintermonaten: Minera­

logie. — In den Sommermonaten: Beschreibung und Classification der von den Schülern mitgebrachten Pflanzen; die wichtigsten Fa­

milien des natürlichen Systems. Handbuch: Bruttan's Schul-Na- turgeschichte. B r u t t a n .

8)

Geographie

2 St. 1. Sem. Physikalische Geographie mit Wiederholung des Topischen. — 2. Sem. Politische Geographie der außereuropäischen Welttheile. T r e f f n e r .

9)

Geschichte

2 St. 1. Sem. Die wichtigsten Facta und Zah­

len des Mittelalters, mit Biographien der merkwürdigsten Per­

sönlichkeiten. — 2. Sem. Die neuere Zeit in derselben Weise.

F i n g e r .

Referenzen

ÄHNLICHE DOKUMENTE

Das Wasser aller anderen Flüsse Deutschlands fließt fast vollständig über den Rhein, die Weser und die Elbe in die Nordsee.. Nur wenige Flüsse aus dem Osten Deutsch- lands münden in

zur Vollversion Jens Eggert: Europa entdecken Basiswissen Erdkunde: Welt © Persen Verlag – AAP Lehrerfachverlage LehrerfachverlageGmbH, GmbH,Buxtehude Buxtehude... Europäische Länder

zur Vollversion Jens Eggert: Afrika entdecken Basiswissen Erdkunde: Welt © Persen Verlag – AAP Lehrerfachverlage LehrerfachverlageGmbH, GmbH,Buxtehude Buxtehude... Der Kontinent

zur Vollversion Jens Eggert: Amerika entdecken Basiswissen Erdkunde: Welt © Persen Verlag – AAP Lehrerfachverlage LehrerfachverlageGmbH, GmbH,Buxtehude Buxtehude... Die Länder Nord-

zur Vollversion Jens Eggert: Asien entdecken Basiswissen Erdkunde: Welt © Persen Verlag – AAP Lehrerfachverlage LehrerfachverlageGmbH, GmbH,Buxtehude Buxtehude... Der

Jens Eggert: Eggert: Gebirge Basiswissen Erdkunde: Europa Jens und Flüsse Europas © Persen Persen Verlag, Verlag, Buxtehude Buxtehude ©... Die höchsten Berge Europas Nimm einen Atlas

1 In dem Suchsel verstecken sich diese 15 deutschen Flüsse (von oben nach unten und von links nach rechts): Main, Oder, Isar, Ruhr, Iller, Mosel, Saale, Saar, Weser, Elbe,

- Die Potenziale für Wärmeentzug und für den Wärmeeintrag sind als Richtwert zu verstehen und sollten daher nicht als definitive Planungsgrundlage verwendet werden.. -