LEXICON MEDICVM TRIPERTI T VM,

S T E P H A N I B L A N C A R D I

LEXICON MEDICVM

T R I P E R T I T V M ,

R E N O V A T V M ,

I N Q V O A R T I S M E D I C A E T E R M I N I , I N

A N A T O M E , C H I R V R G I A , P H A R M A C I A , C H Y M I A , R E D O T A N I C A , ETC.

V J I I A I I , D I I V C I D E £ T B R . E V I T E R I J P O N V N T V H .

H I S C E A D I V N G I T V R G R A E C A R V M V O C V M E T Y M O L O Q I A ,

TVM tcABKM>«B E L G I GA^v G*E R M A N I C A; G A L L I C A ,

•, : ^; A N G L I C A , E T C , I N T E R P R E T A T I P , CVM I N D I C I B V S J L O C V P L E T I S S I M J S . , ,

EDITIO JSIOVISSIMA,

, C V I , Q V A K N O V I T E H I N V E N T A , . A V T N V N C R E C T I V S

* ••% C O G N t T A S V N T ,

• A D D I D I T E T I N T E R I E C I T

D . I A C O B V S F R I D E R I C V S I S E N F L A M M ,

S X R C N . M A R O G R . D R A ^ D E N B . O N O L D . E T C V L M D A C . C O N S I L . A V L I C V F , IN A C A D . F R I D E R .1 A L E X A N D R . E R L A N G . M E B I C - E T A N A T . P J R O F .

P V B L . O R D . A C A D . I M P E R . N A T V A . C V R I O J , C O L L E G A .

' ' • /C^T^- \

V O L . I. - / < ^ " v ^ - . |

A . _ M. A ^ z W

CVM G R A T I O S I S S I M I S P R I V I L S S I I S S . C A E . S . M A I E S T . E T S E J t . X U M f T s A X .

L I P S I A E .

S V M T I B V S K N Q . B E N . I . S C H W I C K E R T X CI;0 10 C C L X X V I I .

hftth rtt cbit/um»t»t4 «Jt* dim incipit, ti ttiamjt omla m vtteribus inuenta funt, hoc fmper tioaum trit, vfus h intttnttrum «b iliit filtntia tt difpofitio.

SBNECA.

L E C T O R I B E N E V O L O

I A C O B V S F R I D E R I C V S I S E N F L A M M .

V\ on efl, LECTOR B E N E V O L E , quod multus

fim in laudibus BLANCARDI, eiusque iri' ConfcribendoLexicofuomeritorum, aut inipfius fui laboris exponenda praeftantia. Eft hic liber inter fcripta medica notiflimus, nec forte vlla, vtut parum numerofa^ inuenietur librorum me-

CON MEDICVM defideretur. Commodum fcili-

cet, volupe atque perutile eft medicinae tironi- bus, fcripta adartem lalutarem pertinentiaeuol- ventibus, fi forte in terminum fninus fibi per- fpicuum incidant, prae^fto efTe librum; in quo illico

absque diuturno et molefto labore, eam rei ignotaeinueniant explicationem atque defcri- ptionem, quae le&orem nec obfcura brenitate dubium reljnquat, nec vafta prolixitate obruat, librum, inquam, q u i n i h i l n o n , quodadresfuas pertineat, fuppeditet, rieque tamen firnul inani rerum a fcientia medica remotiflimarum copia turgeat, H o c cum fe nomine cumprimis BL AN- CARDI labor eximius commendaret omnibus, fierinoripotuit, quin bene multaeeius fuccefliue.

prodirent variis in locis editionesVvel recufae faltem, vel et multis additionibus atque articulis locupletatae, quasomnes recenfere nunc, et, quid in fingulis praeftitum additumque fft, driudicare-, intempcftiuunl arbitror axque a fco£o tneo alie-

s.

I V P R A E F A T I O .

num. Manet fingulas laus fua, eft fingulis fua

praeftantia, diuerfa tamen pro diueriis, quae

praecipue editoribus curae fuemnt, momeiitis,

et quibus makime L,e£toribus, aut prodefTe., .aut

placere pofleputarent; dum fcilicetahiinprimis

etymologiae ip

ique nominumoriginiinfiflerent,

alii magis in re&am nominum enunciationem et

profodiam, prolixiflima faepe variorum collatio-

ne inquirerent, eamqueconftituerent, aliirurfus

id curarent, vt, praemiflis npmjnibus latinis at-

que graecis, celebriorum l uropaelinguarum de-

nominationes quam exadiffime adderentur, exr

terisque fic et patrio fuo idiomate res indicaren-

tur, alii depique» quae fuo tempore aut nouif-

iima efTent, aut maximeriotatudignaviderentur,

odderent. Abfolutum fic QX omni paitefatisque

ornatum BLANCARDI LEXICON videri poffet,

cum, quod in ajtera editione defideres, in altera

reperias, nex efle, cur noua editione fcriptorum

medicorum, quorum aliunde fat feraxeffaeuum

noftrum, augearur numerus. N o n praeceps

hoc ab aequo Le&ore extimefco iudicium, quae

a partibus noftris ftant ratipnes, re&e trutinante,

N o n enim folum praecedentes editiones, vtut

fatis numerofae, ob ipfius libri vtilitatem, fic fe

tironibus commendarunr, fic ab iis expetitaefunt,

vt iam paflim in bibliopoliis eam, quam defide-

res, editionem reperirehaud adeofacilefit; non

vrgeo, iucundius longe efle ea invnoeodemque

fibro coniuri&a vno inuenire intuitu, quae in

pluribus editionibus difperfa, non fine taedio

conquirenda eflent; verum iam ipfam hiftoriam

naturalem, eiusque partem, Medicinam fcilicet,

refpicio. Quae in omnibus eniditionis humanae

partibus diem docet, dies, faneetquotidiefcien-

tiammedicamreddit locupletiorem, necfere dies,

P R A E F A T I B . V

faltem non annus, abit, quin linea ducta fuperfit.

Allicit cumprimis noftro tempore hiftoriae natu- ralis ftudiurn fuauitateiUa viroseximtos: riman»

tur hi abdita naturae, quaein imatellure, quae in fundo fali, quaein denfiffimisfyluarumrecon»

duntur tenebns, protrahunt, et vel armatorum oculorum, vel ignis omnia repagula pandentis examini fubiiciunt, altius fic in indolem dete£ti nouiter corporis penetraturi. N o n fatiat erudi»

torum folertiam rei inuentaeraritas, nonreperta qualitas, verum eos ad inueftigandum ineitat, uid inde emoluaientf rebus humanis, quidMe*

icinae, quid oeconomiae accedere poflit. Sem- per fic ex Indii* aliquid noui, faepe aliquid vtilis rei mqdicae accrefcit; quae Natura benefica in- colis euporifta obtulit, fic et no.bis in dies magis innotefcunt, cumque optimisrebusnoftrispaflTm iam adhibentur. Sed etqualitates exactius nofle quotidianum docet fcrutinium, pluriumque de laudibus detrahit, quibus immeritohaud itapri- dem extollebantur. Conftans fic eft in varietate Materia Mcdica, amplior mox in vna, parcior - in altera parte. Imperfcrutabilis eft machina

corpushumanum.inexhauftanouiterinueniendo-

rum, aut accuratius cognofcendorumfcaturigo,

Sudant et^ algent quotidie incifores; dexterrirni,

fabricam partium fubtilius. euoluentes, fubftan-

tiam exa&ius inueftigantes, ficrem anatomicam

et novjis et rectioribus inuentis ditantes. Foe-

cundum fie iaeculum noftrum nemo

mirabitur,

cuius vix annus, nedum luftrurri, praeterlabatur,

quod non nouo quodam inuenro ad rem medi-

cam pertinenteinfignitumfit. Cun&a haec igno-

rare Medicuna fummopere dedeoet. Acerbein,

terdum fui c 6 n t e m t u m nouker inuenta vindicant,

vixque nunc fine detrimemo ea ignwaret medi-

V I P R A E F A T I O.

cas, quae ante pauca adhuclnftrafortetranquille ignoraflet. D e nouis hic deque nouiflimis loqubr, quae fruftra quis in omrubus, quae hucusque prodfere,. BEANCARDIANI operis editionibus quaereret.- Quid ergo, fiidopus commendatif.

nmum femper omnibus nunc fic prodiret, vt>

additis iis,-quae noujffime inuenta, aut ab hoc

tempore rectius cognitafunt, eo tironibus fieret

vtilius ? Cogitauit fecum. de hac re Vir Eximius

SCHWIKERT, Bibliopola Lipfienfis, plurium bo-

norum librorum editionede oibe fitterario bene

mefitus, nec ingratum fore Philiatris ratus eft,

fi BLANCARDI laborjbus nouiffimorum explica-

tiones interfperfas inuenirent, Litteris ad me

datis, quidfibiin animo fit, explicat, et, v t h u n c

in me laborem fufcipiam, a me defiderat. Nort

mihi huiusfacilitatemperfuadens, anccps fat diu

haefi, praeuidens illico,me improuifis in lpfo labo-

re affeftum kidifficultatibus, maximamque mihi

cautionem fore adhibendam, tum in materiarum

dele&u limitibusque conftkuendis, tum neomni

quouis labope tandem opus magis centonarium

quam iucunde locupletatum videretur. Animum

tamenmihiaddidittum fpes, fore, vt, Lexicohoc

quOcunque modo au£to, femper aliquid vtilitatis

medicirtae tironibus accedat, vel vt etiam fcien-

tiae medkae experres, fi, quorum explicationem

optent, eam et fucctn&am et perfpicuam non fine

dele&arione inueniant, tum fontium, e qui-

bus addenda haufttirus efTem, puritas, dum nil

prorfus inferere conftitui, nifi quod aut fummo-

rum nbftri aeui Virorum nitereturautoritate, aut

cuius fenfus ipfi et exa£tiffimae obferuationes

euincerent certitudinem. Verum fic iam ipfi la-

bori manutti«dmouens incidi ftatim in eas, quas

praeuideratw, difficultates, de confilio ineundo

VII

d u b i u s .

Attente

p e f t i u a m folumetLettoribusgratam, v e r u m m a -

x i m e n e c e f l a r i a m , r a t u s f u m .

Quis fic Botanico-

r u m n u n c a e q u e f e r a t , Acetofellam d i c i m i n o r e m ,

Acttofae- f p e c i e m , q u i p p e e t clafle e t o r d i n e e t

g e n e r e a b h a c d i u e r f a m .

Multa

Blancardianum

illis

magis

Philiatris

reiSte

BeneUolo

Le£k>ri

noftrK at fimul

q u i m d u l g e n t e fibi m a n u l a r g i t e r paflirh e i u s y e r b a e x p u n x i , f u b f t i t u i alia, a u t e a f a e p e i n t e r f p e r f i ,

? |uaeamente autorisforteeflentremotiflima; a h i s

o r t e m i n u s m e m e o

fatisfeciflV

quibus qwaedam adhuc non intempeftiua fuiflec

VIII

iam vlterior explicatio,aut,qui tantum mteriicieris articulorum numerum, non eundem vtfieripo- tuifTet, duplo, vel tnplo, auxerim, quo.nil fia nobis offerret Natura, cuius in hoc operedefide*

raretur defciiptio. Vtramque me reprehenfio*

netn aptius remoturum non fpero, nifi vbiclare;

quae fuerit in hoc labore ihftituti mei ratio, ex*

pofuero, quo fic aequusLecror, quantumethuie et fibi'fatisfecerim, diiudicet. Noneruditis,fed erudiendis atque Medicinae tironibus, autetiam rerum roedicarutn expertibus, dicatum voluihoc opus, hinc fic mihi verfandum efle facilecogno*

v i , ficque temporibus noftris laborem BLAN-

C A R D I

accommodandum, vtnil.quodnuncad res medicas pertinet, quodue diftindte cognofcere Leclores exoptare pofTent, non contineret, ita.

tamen in biiuo collocandum, vt nec ad fterilem, nomenclaturam,necad vaftiffimum opus, accede-r ret propius. Medicum et dixi| et efle voluhLexh con fuum BLANCARDVS. hinc et in hisfaltem ad*

ditionibus meis fubfiftendum mihi ratus fum, quae proprie ad rem medicam facerent, nec ex botanica, aut vniuerfa hiftoria naturali, eaomnia inferenda, quaetrianobisnaturaeregnaofferrent.

Paucahinc, autvixvlla, de plantis, mineris, con-

chyliifc infecus aliisque animalibus inueniuntur,

quae lolum conquirit nouitatis et raritatis ftu-

dium, afleruat et mtuetur curiofitas. Aliena fic

mihi fuere, quaealiena a Materia medica. At ne

hic quidem dele&us adeo facilis, non aequelatus

pmnium et fingulorum vfus eft et medicus et ci-

barius. Ptura in Indiis, plura ln quibusdam re-

gnis Europae, in vfum medicumadhibentur, quae

nobis vix adhuc fatis cognita, vix adhuc, aut

raro", vfualia. Sed et de his pauca interieci, plura

deilhs,quaenouiter iam inplerasque officinas in-

P R A E F A T I O .

IX trodu&a funt. Plantas quidem, quae a lbngiori iam tempore in pharmacopoliareceptaefnnt, de- fcriptas in prioribus editionibus reperio, at fic, vt pUmmis hae defcriptiones mihi egere vide- renrur additionibus. Solis quidem et plerumque fajtem T O V R N E F O R T I I fub nominibus adlatas plantasficdefcribit BLANCARDVS, vtquadretvel in totnm genus, vel in vnam faltem fpeciem de- fcriptio, quam ergp fiq vbique immuraui, vt de- fcripto genqri fpecies aut maxime frequentes, aut officinales,exactefecundumcharafteres erno- mina fynonyma celebriorum

ctas fubiicerem, additis qualitatibus viribusque medicis. Eadem et in foflilibus mihi lex fuit, operamque dedi, vt cagnofcendum eflet Le&ori ipecies, quas Medici fibi in vfum vindicant. Me in Phy fiologicis et Anatomicis multa aliter dicentem, plura addentem, fulcitfummorumvirorumauto- ritas, recenriflimumque inuentum; quae de meis paflim interieci, maxima curauiopera, vtnon nifi talia efient, quorum me iterata faepius atque atten- ta docuiflet obferuatio certitudinem. Morborum defcriptiones fic ad Jimam reuocaui, vt adeflent omnia, quae ad eorurn exa&am pertinerent dia- gnofin, pauciflima interdum de aetiologia diceren- tur, quae ad methodum medendi pertinerent, omitterentur penitus. Infelix mihi videtur et in- firmus et medicus, quorum alterijter, medelam quaerens et remedia, iam ad Lexicon confugit.

Tanta iam etfi mihi in alienolaboremutandovna

expartelicerecredidi, cauitamen alteraexparte,

vt, ni arduaeelTentcauflae, lectoribusqueproba-

tae, non iufto longius meus a' BLANCARDIANO

labor recederet. Prolixas interdumdefcripriones

anatomicas in pofterioribus editionibus additas»

P R A E F A T I O .

fi r e m fatis d i l u c i d a r e n r , r e l i q u i , n e c f a e p e , q u a e c r i t i c a , a u t p h i l o l o g i c a , i n t e r f p e r f a e f l e n t , n i a d e o v i d e r e n t u r

difFufa,

Maluiflem fic e x , g r . Callicreas f u b Pancreatis, Sphondyhf f u b Vertebrarum, Careum f u b Caruino-

m i n e d e f c r i b i . Sic et i n a r t i c u l i s f u b I p e c i f i c o , n o n g e n e r i c o n o m i n e ,

Gummi, Refmae, Corticis, Radicis, Lapidis, Mufculi,

veftigia,

Quae

qui-

b u s d a m i n

editiombus

ad

pertinentia,

Aceruus, Categoria,

e x p u n x i l l l i c o .

En e r g o T i B i , L E C T O R B E N E v q L E , B l a n c a r - d i a n u m Lexicon r e c u f u m , a d l i m a m r e u o c a t u m ,

atque

vt

f p e r a r e i u u a t , e o T i B i e r u n t g r a t i o r a , q u o i p f a c e r t i o r a f u n t , a u t f u a f e n o u i t a t e c o m m e n d a r i t . Improbo e n i m l a b o r e c u m m i h i i n g e n s n o u i f l i - m o r u m o p t i m o r u m q u e f c r i p t o r u m ^ i u m e r u s p e r - v o l u e n d u s e f T e t , c a u i f e d u l o , n e , q u i d q u i d n o u i t e r , a u t a l i t e r d i c e r e t u r , arrijperem i l l i c o , v e r u m f o l - l i c i t e , q u i s e i T e t . q u i m e d o c e r e t , a t t e n d i , n o n n i f i f u m m o s q u o s q u e i n f c i e n t i a f u a v i r o s f e c u t u r u s . H o r u m i n c o m m o d u m m e u m v t e n s i n u e n t i s at-, q u e i n f t r u c l i o n e , n o n t a m e n n i f i i n i u f t e , p l a j g i i i n - c u r r e r e p o f l e m r e p r e h e r t f i o n e i m , l i c e t i p h f f i m a f a e p e e o r u m v e r b a , r e m q u i p p e e x h a u r i e r i t i a , m e a f e c e r i m , Leftori i n f t r u i c u p i d o ficfatisfactu- r u s o p t i m e -

Quis

LINNAEI,SAVVAGESI i,Viror u m Illuftrium in bre^

P R A E F A T I O .

vitate claritaterh feliciter imitetur, quis felicius fuperet? Saepe et primis litteris autorem ipfum indicaui. Compilatitium (ic t o t u m m e u m labo- rem fi dixerit ce,nforis afperitas, largjirer facile, ni quid acerbi e"t ingrati in verbd lateret. £ft fere natura huiusmodi operis compilatitium elTe: nec enim hic, riifi quae^legi, dicere, nifi quae do&usipfe fum, docere poflum, nec Lecto- . nbus, quae de firtgulis optima quaeque fparlim

difta funt, hic collecla inuenire iniucundum efljb poteft. Minime tamenretice^epolTum, amicum quendam Lipfienfem, cuius potiffmium conlilio hiclabormihi delatuseft, rnonitisfuisamicomihi adfiufle auxjlio, qui quoque Indicum et emen- danonis fphalmatum typographicorum euramiri fe fufcepit. T u interim,. L E C T O R BENEVOLE, renouatum fic B I A N C A R D I LEXICON accipe, in / T V V M eb vtereoblectamentum, velcommodum, laborem noftrum pro TVA aequitate diiudica, noftrjsque conatibus faue. Vale.. Scrib. in Acade- mia Friderico-Alexandrina Erlangenfi Ipfis Idi- bus Aprilis. A. R. S. CIDIOCCLXXVI.

[Pretium hnins Voluminis in omnibuq tabernis libmiis eft vnius Ioachitnici et fedccim grofforum. Charta«fcribariae, vrvocant, impreiii duorum loachimicoium.]

P R A E F A T I O

A V C T O R I S . Lv S.

VeM bptnfo ifti iam inde ab Hefoictl du&a ttm^

fioribus, nihil hodie dici, quod non difitum fit pfius. Buius fcilictt auftorts minime prutfagiebant>

venturum temput > quo ifta, quae iunc iattbant, cla- rtfterenti venturds dies, $uibusnos,tamapertantftiffe

*naiorts, niifafemur. Cunttis tnim rebus ineji quidam vetut orbis,, vt, ficuti cbetejlia Jidera, ita fcientiaruni vtrtantur: nec omnia apudantiqubsoptima\ mtapud omnes Jtatim gratiam, fidem, aufiofitaiem inueniunt, quae fola ratibne et obferuationibus 'pondfr^ntar-. Si hanc fapientes viam temiffent, jtt femper ntaiorunt intra terminos fubftjlerent^ demerfa adhuc tenebris iateret veritas: nouct artium tumind minime lucerent, ARCHIMEDEM mirata ejl antiquitas, quum illius in- genio Syracufae defenderentur. Net D E M E T R I V S ,

ob repertammachinam, minoreg/oriafuit, etfamam in pojleros praemium transmifit, Nojlra vero aetas, vt ijla magnifice txornauit, fic et artes nouaf tduxit, ad quas priorum nunquam indujlria penetraiierat.

Quit tormenta nefcit bellica i quanto vel ballijiis con-

citatiort, vtl catapultii rapidiore impetu feruntut?

P R A E F A T I O A v c t o R t a : X I I I

Quti neftit, nauigandi peritia ? cum

Betgai

•Jnfulasf refetattt tndiae ctaujlraf maximam occidui fotbis paftem, prifcis ignofatam, nofifis ingenti com- modotognitamfuijft? Quid artem bquat

Typogra*

phieam^t

diuinarum

iritemf quid

fitm

orbii)

auSa, dutrt

priotum inuentis noua adiicit pojiefitas, aut jluxat rationes caute tudificatur, robufid maturitate in eam\

qua hodie eji, magnitudinem enauigauit. Multa dd*.

huc facro inuolucfo tedtd iacent, et fas tfi mortalibui tmnia > rationi congrua, inquirefe^ mntta admirari^

imo et venefdri, debemUs: ridirt atcanis pfoxma m*

Vejliganda

rionfunt.

Aefculdpii

mittsi Jingulae attes fua habent dddenda, etquete

tatl fpatiari

a

Atqtie

ifla de

ta, haud leue compendium humano generi attulerunt.

Quisquis mentis valens acumine, blanditiit votuptatutn focordiaue noh irtetitur, fed ad artis medicae contem-

platvonem tempus fumet, poterit eandem cum veteribus orbitam terete, eorumque opibus adiutus, amplijftma drti torifette inctementa, etabjirufarum rerumaddere prouentum. Quocirca abhinC annis variis, quilm> ad-

duEtoper

dari,

vel atii

X I V P R A E F A T I O A V C T O R I S .

ueram, in commune kreuiter conferrem. Hincprodi^

runt Opera nofira ^fheoretica et PrasUca, vfisl rfna,- tomes iibri noui, ,a vtterum piacitfi immenfum,4iftfA"

pantes. Quae proumia licet perara^ua, fprttis tam^

malorum obtrectationibus, eapi fuMregenerofum^di^i,.

Ex hoc genere vjdetis effe quo$uc Lpilicm^oc^men^

ceu clauem artis, ex inuentis praecipue tuniorutn

cont\

portatum. Nam quae E R O T I A S I Y S , Q A i * ^ V * >

et

inter reeentes

traftauerunt, ea fuis autijoribus fic QddiSta, yt vix tatum vnguem discedere enubefcant. Id priuatis vftbqs feruiit atiquamdiu, donecfuafu,

an imperio, aftorum

pubiicatur. Sifutnmam in eo perfefifionem non afe

cutus

.fi operarum in Graecis, n<*f9?<xt**v«, hasc Au?

rnanaefragititati, veiincuriae, donqte. Satft

praemium feram, fi LeStoribui haui ingratum occu datj quodin vefiros finus, deterfo vame aduiatiqfat fuco, tngeniUideuQfiqneconfertur. Vatete, .

i

v: Amftelaedami , •••- ,•••'• . ,^r •

. . • ,^t\

• ' .''..,'•'.' v..'. *,\

. . ' '..v. . .. • : ''.;

• ' ' • • ' » • ' . »

- ' ' ' . . . . . A

L E X I C O N M E D I C V M .

A , -

A

A a a , vide Amalgama*

ABAPTISTON, videatur Modiohr, dftriuatut ah * prf*-.

fet (3<wrr^«, immergo, quia immergi non poteft, Eft autem homen adie&iuum, et fubintelligitur reitxvn^ quod nutlft V u l g o vocatur Trtpanum.

ABARTICVLATIO, vide Dtarthrqfis.

ABDOMEN, luutnali Sumen, Aqualiculus. EftVenterin»

fimus, H e p a r , Lienem, Ventriculum, Pancreas, Inteftina»

fetc continens, qui fuperius eartilagine enfiformi, a d latera coftis fpuriis, interius fepto transuerfo, inferius autem of-

fibus pubis circumfcribitur. Intus membrana, Peritonaeum.

«iicta, fuccingitur: aliterius in Epigaftrium, Hypochondriunt dextrum et finiftrum, Vmbilicumque diuiditur: inferiorre»

gio Hypogaftrii nomine v e n i t . Nomen a c c e p i n e videtur>

quod abdit, feu abfcohdit vifcera. - Latiori f e n f u tertiattt

C o r p o r i s caflitatem denotat, a t q u e , praeter vifcera chylo*

p o e a , renes q u o q u e , vreteres, veficam, partesque genera*

tiohis i n t e n u s vtriusque fexus continet, vide Cauitates*

Gvaecis ixoyfcew, xi*&(tt, ZxtmlKm. B. Ondtrbnik. G. btC itiUerbaw#, ®c&itt<erbauclj. Ga. Lt basvttttre. Vtnminft-

riettr. A. Tht htily, vr panch.

ABDVCTIO eft fra&urae fpecies, quando Os prope i u i U

Cturam fea ratione diuifum eft > v t extremitates fradti oflis * f e mutuo recedant.

ABDVCENS NERVVS, fiue fextum pat, timidam dictum, britur a Bflargine inferiore ptoceifus anhularis, et tendit i t l

mufculum abdu£torium oculi, feu redtum e x t e r n u m : aitero ' vero ramo vtrimqwe cum ramo paris quinti, originem Nerui

Intercoftalis, feu Sympathici maghi, conftituit. . ABDVCTORES MVSCVLI, funtiili, qui brachium, crus»

oculo* e t c . «Aducunt, «juorum O p p o f i t i , AdduSores d i c u n * A

a ABD ABO

tur.

B.

G. ^intt>cgfur>r«lbc 3J?5u«(filt»

Ga. Les mufcles abdudeurs. A- The extending mnfcles.

ABKLMOSCH: Semen ^ft Belmofehi Aegyptiaci, e g e n e - re Hibifci pufillum, reniforme, vmbilico albicante, paralle.

lis fulcis ftriatum, colore -extus guifeo, intuc albo, odorem mofchi.fpirans. Vox arabica, comppfita eaHfibb, granum, e t elmofih, mufii, Lmofchi, quafi granum niofchatum dicas, quod fit mofchus Arabum; hi enim femen puluerifatum potui Coffee pro gratia addunt. Ga. Ambrette ou graint mufquhe.

G. atwlmofcf),

ADIES, Pious Litm. (Monoeei&Monadelp. et quidem fpecies, quam Abies triuiali nomine vocat) eft arbor femper virein, alte excrefcens, quiinprimis montibus gaudet faxofis; cortex

«ius politus, refinofus, praefertim in regionibus calidis, al-' befcens, folia habet longa, Taxi fimilia, fparfim folitaria in ramis; flos mas, amentaceus, apiculis conftans vno l o c o ; frudtus nafcitur alio loco inter foliola, fquamatim fpicam formantia, eftque fructus fquamofus, ftrobilus, vel conus didtus, Gr. %Kint dici putatur, quod arbor altius excrefcat, quam caeterae arbores. Vocatur etiam Sapinus. Ex hac educitur Terebinthina, quae Abiegna, vel Abietina dicitur, eftque duplex, ficca, vel liquida. B, Denneloom, Majiboom.

G.SamKnbaum,

£oe(. ober «ffieigtannc

ADIGA HEBBA, ab abigendo partu: vel quod eius folia ahieti fint fimilia: vnde et.Chamaepitys dicitur. Vocatur ec Aiuga, Artbetica, Artbriiica, lua Artbetica. Vide haeccogno- /nina fuis locis.

ABLACTATIO, dicitur, quando infans, annum agens v n u m , aut alterum, dum aliis allmentis capiendis et dige- rendis eft idoneus, a laStatione arcetur. Gr. A»rov«A«k«ejtd«.

B.

<£nirpe(jnung.

The tneamng.

A n L V E N T i A , vide Alflergeniia.

ABLVTIO, vocatur, quum partes corporis externae per balnea, vel internae, p e r m e d k a m e n t a d i l u e n t i a m u n d a n t u r . Chymicis eft, cum Medicamenta impura mediahte aquae affufione abluuntur, vt lixiuium a fua terra; vel quando acrimonia a quauis calce aquam affundendo et decantando' abluitur. B. Eeti wajfmge. G. 5ibn>afCyUn<J. Ga. Lauement, Lotiou. A . Washing or rinfing.

ABOMASVS, in ruminantibus quatuor mlmerantur ven*

triculi; Piimus dicitur Venter, deindeReticulum, Qmafustt

A B O A B S . t AUmafus. Gr. " r W^f« . B. T>t agterpent. G. k * r $ f a i t e r .

Ga; LaCailhttt. A. Tbt Red.

ABORTIVA funt medicamenta, quae vterum aperiuntj foetumque et placentam e x p e l l u n t : talia funt omnia Era-

menagoga difra, quae humorum motum incitant et ad vte- rum determinant; vera enim et f p e c i f i c a abortiua et ecbolici H o n fine ratione in dubium vocantur. Qa.Rtmedesabortifs>.

ABORTVS, ABORSVS, ABORTIO et ABORTIVVM in- difcriminatim accipitur. Proprie autem noh dicitur, nifi de- e m b r y o n e , qui poft quadraginta a conceptione dies perdi- tur. Definitur plerumque foetus immaturi ante debitunt partus tempus in lucem editio, in qua tamen nonnulli Abor*

f u m , qui primis menfibus contingit, ab Abortu, qui mediis » e t a Partu praematuro, quivltimis geftationis menfibus a c c i -

d i t , exa&ius diftinguunt. Caufae funt vel in matre, vel iit foetu. Iu genere funt omnes eaufae, quae Placentam ab vtero foluunt; hinc o m n e s nimii motus, fiue a mente, fiu*

a corpore producti, plethora, debilitas, conuulfiones, cafusj

a l u i fluxus vehemens, purgantia affumta, etc, v t e r i^sm a l i

«onfox-matio, vel ftatus morbofus, foetus fi aegrotat, vel imortuus e f t ; etc; Foetus abortiuus Suetoti. Abortus C*V»

Exterricinius Fefto, huius generis eft, quafi matre exterrit*

a r t t e - tempus natus, 'Hxirtvuvov Graeci dicunt. vEict*«M«>

^k^OAOV. Eurip. YLCvnut icnftialn, 'An$**iut, 'Atfto**^ Hippt

"f°4>9o?«! Eid. 'Anp*n5(t$iw . "A/ififMrii, "ExTffle-ie, 'EiTgveuii Ariftot. 'Et&ttpxupx. B. Miival, Misdragt, Misiaarmg, Man- torugt, Miskraam. G.

<£itte tmjeitige

mtnt, Fouffe-coucbt. A. An tintimeiy birtb, an Ahortien.

ABRACADABRA, proprie Syriorum ldojum, verbum e f t >

quod phantaftico quodam more fcriptum, efc fHamento l i n e o

de collo fufpenfum, quofcuhque morbos, inprimis vero febrem hemitritaeam et quartanam, fahare p o f i C j o l i n t C r e d e b a t u r .

ABRASA> 'A*art£tt*r*(Jraecis d^icta, funtvUera, q u a e m o l *

l e m et fufpenfam habent tuticulam: Vel e f t quoque locui defquamatus, et f r u f t u l u m in v k e r i b u s j a partis vlcerata*

iubftantia abrafum. Ga. Uhtrathns, Ecorchurtu A . Excv

riattdparts* G. Stufgertebene ©teflen. . ABRASI» INTKSTINORVM eft vleeratid partium fuper-⁽

ficiariarum in i n t e f t i n i s , qua earundem partium rament*

feducumur vha eum foecibus. Ga. Ulceration dei inteftiut.

A . a Sbaving or excoriation oftbt Inttftints.

ABROTAMVM, gft VBK nrigme Graeca, t* ri *i»t

4 A B R A B S

$«/vi<5*i **"> ***>*h quod afpeftu fit molle et tenerum, vel dicitur ab Africa vrbe ad mare mediterraneum. Planta officinalis, feu Abrotanum mas, eft gymnomonofperma, flore compofito; femine non pappofo, foliis tenuiflime diuifis, odore forti, aromaticoet acri: flores et feminareferuntfati»

Abfinthium: radix lignofa, caulis multifidus, durus, fragilis, vamofus, medulla alba repletus. Arttmifia Abrotanum Linn. (Syngenefia Polygam. fuperfl.) Gaudet qualitate ama- ra, nidorofa, halitnofa, viribusque balfamicis, antacidis, toi nicis, ftomachicis, pellentibus, emmenagogis, anthelmin->

thicis. Proftant in officinis Aqua, Conferua, Oleumque de-<

ftillatum et infufum. Abrotanum fotmina eft Santolina cba- tnatcyporijfus Lintt. B . Averoone, Averuit. 'G. © t a Pttmrj,

©chorrpurj, Sberreig. Ga. Aurone. A. Soutbern xoood.

ABRVS feu Pifum indicumcoccineum, eftPhafeoli fpecies, quae ex vtraque India ad nos adfertur, et in quibusdam of- ficinis recipitui', Semina, quae tantummodo in vfu funt, magnitudinem Pifi maioris, ve,l Viciae vulgaris habent; e t in morbis oculof um fummopere commendantur. Eft Abrus precatorius LINN. B . lndiaaafcbe roode Erweten, G, 3n*

bianifcr)c rotr)e <£r&f«ft. Ga. Pois rougt d«s indts. A . Ats- gola feeds.

ABRVPTE PiNNATAdicunturfolia,neccirro, necfoliolo terminata.

ABSCESSVS, vide Apofiema.

A B S c i s s i o , e f t ablatio partis mollis vitiata, velcorruptae, ope Inftrumenti acuti fecantis. B . Een affnyding. Ga. St- paration, cottpure, G. 21bfcf)neiben.

ABSINTHIVM, eft officinalis planta, habens floresflofcu- lofoS deoifum vergentes, caulem lignofum, ramofum, albe- fcentem, foliaincana, amara infigniter^ ,odoris aromatici, femina p a n w , ^{, 1 0 n} pappofa : nomen Graecum a b

<ty*3-o<, id eft, contreftando, per antiphrafin deflexerunt, quod nullum animal, ob eximiam amaritiem, hanc herbam attingat. Veteres Graeci comici & * f v 3 « i » quoque conformi Erymo, quafi impotabilem dixerunt, q u o d h a h c n e m o p r o p t e r infignem amaroreni bibere poflit. Vel dicitur a populis Ab- finthiis, iuxta Pontum habitantibus, vbi Abfinthium amarif- fimum crefcit. Ex * priv. e t * ( v « , h i b o : vel ex » priuatiuo, et $b$ot, dele&atio, quafiplanta, quae ob magnam amaritiem nullam delechtionem praebet. Artbemifia Abfintbium Littst.

(Syngenef. Polygam. luperfl.) Qualitas eius eft amariflima^r nidorofa, halituofa, la&aria, vrinaria. Viribus gaudet b a l f a -

ABS 5

« i c i s , antacidis, antiputredinofis, anthelminthicis, ftoma- chicis, hinc maxime in morbis vifcerum abdominis conducit.

Proftant in officinis Aqua deftillata, Spiritus, fuccus expref- fus et infpiffatus, Vinum abfinthites, Extra&um, Effentia fimplex et compofita, Conferua, Oleum infufum et deftilla-

tum, Sal fixum et Trochifci; alias praeterea compofitione»

ingredituv. B. Alfl, Alfem. G. SBurmtoo, 2B«rmutv. ^{G a}- Aluint, Abjintbe. A. Wormvoood.

ABSORBENTIA, Medicamenta funt ex foflllibus, ani- malibus, metallicis, vel plerumque e x terreftribus petita, quae vim poflidentacidumincorpore humano in fe trahendi, fibi affociandi et eneruandi; dum interea, nullam ipfa acri- moniam habent, qua corpori nocere poffunt, et poftfinitam cum acidis luctam fali neutro analogum quid r e l i n q u u n t , quod aluum leniter m o u e t ; vnde aliis faepepraeferrifolent, vno tamen hoc damnofa, fi, inertipituitamifta, molenocerrt e t p o n d e r e : hinc omittenda, quum nullum acidi, quo folui poffunt, indicium adeft, Talia funt Cryftall. mont. C. C.

vft. Ebur vft. Lapides cancror. Corallia, Conchae, Mater perlar. Terrae figillatae, Off. fepiae, etc. Dicuntur et Ttm- perautia, Conctutrantia et SatUrantia, quibus tamen omni- bus non eadem plane indoles, adeo vt falubritate inter fe differant. B. Zuurbrekeude middelen. G.

£)ie ©dure jerfW»

rfnbeoberflbforbir«nbc3Ri«ef. Gall, Abforjbans, Remedes,aui ttmptrtnt l'Aigre, A. Abforbens or Abforbing medicints.

ABSORBENTIA, vafa funt minima, quae, quafi introlu- gendo, ea corpori inuehunt, et liquidis admifcent, quaeori- ficiis eorum appHcantur. Talia funt vbique in corpore, vbi membranae libere jn cauitates hiant, haecque continuo ha- litum ex arteriolis exhalantem reforbent : nec minus in tota.corporis fuperficie, et per haec mercurius et emplaftra e t miafmata et aiia penetrabilia corpora, externe applkata, intrant iil corpus: dicuntur quoqueRtforbtntia. Ga. Vaijftaux abforbant. A, Abforbent vejfeli. G, ©nfaugenoe ®cf<!i§«.

ABSTEMIVS, eft proprie, quiVino abftinet. Latefumitur pro eo, qui cibo et potu, a Medico interdi&b, fe abftinet.

Compofitum ex abs et temetum. Gr. *Awv««. B . Die ag tmtbbud. G,

©er ftch wttt Sffie.n tnt&M.

ABSTERGENTIA, funt, quaediluentibus, refoluentibui,

« faponaceis particulis fluida glutindfa, v e l femicorrupta

»°Uda, auferunt ex locis, quibus fua tenacitate adhaerebant,

n o n l a e d e n d o l s c a , q u i b u s c o n i u n c t a f u e r a n t ; p o f f u n t q u e

6 A B S A C A

eum aqua mifceri, et huhis ope vifcida e l u e r e , hlnc etiam vocantur abluentia. Gr. 'P««r«vT«, 'AwoiAi/vovra. B. Afvagendt Vtiddelen. G. SKf itUfjenbe 93?ittel. Ga. Remedes abfiergents.

A. Abfttrfive or dtwgtnt mtdicints.

ABSTHACTITIVS, fic vocatur fpiritus e plantis multis particulis volatibus fcatentibus.absque praeuiafermentatione deftittatus.

ABVTII.ON. Eft plantaad maluaeeas pertinens, cuius fe- mina capftdae indufa funt. In hortis feritur, aceasdemvi- res, acreliquaemaluaceae,poffidet. G. @ammefpap»eln. ^ a . Gttimauue a fiturs iaunes. B.Gttlt Htemfl. A.Yellow Mallow.

AcACIA, Gr. 'Ax«kI«: Habet folia pinnata numerofis fo- liolis, flores monopetalos infundibulifprmes, campanulato», multis ftaminibus donatos, in capitulum congeftos", filiquam longam, in plures foueas diuifam, recondentem feminafub- rotunda, vt plurimum reniformia ; Ex Acaciae Aegyptiae (vid. art. fequ.) filiquis immatuvis exprimitur fiicctts, qui co- ttus et infyiffatus, faporis acerbi, aufteri et adftringentis eft, qui tantum nominis meruit ad adftringendum, et inter in- gredientia Theriacae receptus eft; in Aegyptia multum ad- hibetur in Pefte et Dyfenteria, morbis ibi familiaribus —- Hle fuccus cum fit pretiofiflimus, et raro ad nos deferatur, hinc Germani illum extrahunt ex fru£Hbus Pruni Sylueflrist Bel- gice Sleedoorn; qui fuccus expreffus, coftione leni infpiffa- tus, nigrtcans, (blo colore ab Aegyptiaco differt, faporis fi- militer eft acidi, aufteri, adftringentis. Nomen ab ixij, feu lxai*il, mucrone, cufpide: fpina enim eft Aegyptia p u n g e n s ; nam &k<4£« eft p u n g o , vnde Acacia, vel potius Acatia. B, Sleepruimen, G. ®d)tc(jenborn> ©cfrttMrjborn. Ga. Acacia, Prunier fauvage.. A . Tbe Sloe-tree, or lllacktborn. — E x ipfius auboris prunis fuccus colligitur, qui in confiftentiam fpiffam euaporatus, Rob Acaciat officinis dicitur.

ACACIA AEGYPTIACA vera {Mimofa nilotica tt Mimo»

fit Senegal Linnaeus (Polyandr. Monogyn.) Gummi Arabi- cum et Gummi Senegal fuppeditat, cuius virtutes funt in- vifcantes, lubricantes, nutrientes et maturantes, hinc in vi»

tiis pluribus inteftinorum cum ptimis falutaves.

ACAMATOS, eft optima corporis humani conftitutio et figuratio, Galenut hoc verbo vtitur, ad denotandum talem membri fitum, qui inter extenfionem et flexionem medius eft, qualis maxime natura'is eft, et diutiffime ferri poteft, Hinc idemeft, q u a m n o n laborans, indefeffus. EXBDIJV. e t

*Altw laboro, laceffo, Ga.«pw tfl mfatigahle^K

A C A T ACANACEA, omnes Cardui fpinofi et' capkati fic a p - pellantuv, ab 4x«<£«>, acuo.

ACANOS, eft herba, vel frutex fpinofus. et aculeatus, ab

&x«4«i,acuo.

ACANTHA, feu 'P<4%i«, eft vertebrarum protuberantia po- fterior, vulgo.VpwaDor/rappellata. B. Rtiggegraat* G. SXucf»

grat. Ga. 1'Epine du dot, ou fEcbine. A . The poftevior pro- cejfes or fpiees oftbebackbont.— Acantba etiameftarborum, aut plantarum pars acuta, Spma dicta, <?t in genere fignificat fpinam qualemcunque. Deriuatur ex «x*, cufpis,. kxu^m, acuq.

B. Doori). G, ©tacbel, £)OCtt. Ga. twe Epine. A . A Tborn.

AcAN THO HOLVS eft inftrumentumChirurgicum Valfella di&unv, quofpinae, oefophago inhaerentes, eximuntur.—

Item fruftula oifis corrupta et mobilia; fpicula item et.glo- buli, eorumque fragmenta, turundae, atque pili, aliaque ex- tranea, quae in vulneribus reperiuiuur, eodem inftrumenta eximuntur.— Sic quoque appellantur inftrumenta cofmetica, quae euellendis pilis e fuperciliis deftinantur.. Ex «x*»3«, fpina, et j3«AA«, iacio. B. Doorn-tang, Trektaiig, Graat-tattg.

G. ©rdtjdnglei». Ga. Pincettes pour tirer let Epities, ou 4'autres carps etrangen hors de la gorge, ou de Wefopbage*

A . A pair ofPincert or nippert.

ACANTHIVM, idem, quod Acantbut.

ACANTKVS, Acantbiumet Acantha, eft fpina, arbor, vel herba fpinofa, Cardui fpecies, ab 'Ak*v$6u. v e l 'A>w&<>, fpi- nofum, vel aculeatumreddo. Ga. Efpece dt Cbardon.

ACAN THVS vEnvs,«x«v3<(;,feuB>-«»«crtiJr/fW/i,planta eft,quae liabet folia ampla, mollia, villofa, profunde incifa, repentia, ex radice-erumpentia, et fuccum. glutinofum habentia; flo- vem monopetalum, anomalum, verfus anteviora bifidum: ver- f u s pofteriora fuccedit vafculum feminale inftar gladii, oh- vohitum. plevumque ipfo calice: fruftum babet glandifov- mem, bilocularem, polyfpermum: femina oblonga, radicem, extus nigrami in*us albam; dicitur ab«*K«v3»«, e n W , fpina;

quod fpinis, fylueftris tamen potiusr, quam domeftica, dona- ta fir. A fimilitudine foiiorum cum.pedibus tfrft dicitur.

Acanthus mollis foliis finuatis inermibus Linti. (Didynanv.

AngiofpermO Vires eius funt demulcentes et emollientes.

B. Beerenkl&au. ,Ga. Acantt, Branc-Urfme^ h. Brank-Urfm».

Q- S&arenflou.

ACANTHVS VVLGARIS, vid. Brancavrfina.

ACARNA, fiue ACORNA, Planta eft Cardui fpecies, i n o B^fpinoi^gymnomoao^erma, flore corcpofito, capitato, fqu»-

A C A A C G

mofo, Vox graeca a Theophrafto vfurpata, qui hanc plan- tam inter QvtMtwrot repofuit, quafi habens $<!aa* «Txavra, fo*

lia fpinis donata, Czticus Acarna Linn. (Syngenef. Poly- gam. aequal.) A. Fishtbifile.

ACAHON, vocatur Brufcus et Myrtus Sylueftris. E x « priv. et »ug<i, caput. Eft vox minus vfitata,

ACARVS, ab <*, et ttilgu, tondeo, feco, quod fit animalcu- lum paruitate infectile. Eft infectum apterum, pedibus octo»

oculis duobus ad iatera capitis, antennis duabus, articulatis pediformibus inftru&um; cuius fpecies, fcilicet Acarus Siro,

faepe corpus humanum vexat, moleftiflimumque prmitum, excitat, haerens inter cutem et epidermidem, vel etiam, vt nonnu.ltt volunt, in exanthematibus, fcabie, puftulis venereis, et dentjbus putridis, Inter Sivones Farinae, Scabiei, Dyfen-

teriae et Hemitritaei n o n alias reperiri differentias quam a loco petitas. Linnaeus afferit, Ga, un Ciron. A. Mite*

B, Eea Myt, G, <£ine SKtlDe.

A C A T A L i s , vox graeca; eftque luniperi bacca, ACATERA, eft Iuniperus maior,

ACCELERATORES vocantur mufculi penis duo, qui car- nei orti a fuperiori parte vrethrae fub offe pubis, ambientes bulbum vrethrae, inferius iuncti, decurrunt, et fecedentes inferuntur vtrimque membranae forti corporum cauernofo- rum penis, Hinc agendo, conftringunt vrethrae partem pofteriorem, quo vrinam e x vrethra, fed praecipue in coitu¹, vi magna femen expellunt. B . IVatervoort-dryvers, ofpisver- fnelUndefpieren. Ga, Mufcles Accelerafeurs,

G.Wttn&mvM

i V c c E S S i o , idem, quodParoxyfinus.

ACCESSORIVS, quem et a Wtltifio d k u n t , nomen eft nerui cuiusdam, e medulla fpinali pluribus fibriUis orientis, in cauum, cranii redeuntis,, indeque eodem cum pari otlau»

foramine exeuntis, ramifque fuis maxime i n mufculos, ma*

ftoideum et trapezium diftributi,

ACCIDENS, idem, quod Symptom», feu, etiamalia, quaein

a e g r a accidunt^ neque ab, ipfo malopendent,

ACCIJMTRINA, eft herba, quae nomen ab. aue accipitre tnutuatur, Vide Hieracium,

ACCIPITER, quafi e1virrff««, e x o$9«, celer, et*r»?iVala, vel ab accipiendo, quod aues accipiat, Solet quoque fub hoc nomine totus auium rapacium et carniuorarvun ordo comprehendi. Ga. Epervitr, B. Een HaviL A, « Hawk.

G, € f n ®per6ec

AOCIPITICR, L Aceipittr Menecratis fafciaadnafi vuln«-

ACC ACE 9

*a. Dkitur a fimilitudine cum iis capitiis, quibus falconurrt

«apita in aucuparia arte teguntur, Ga. fEptruier. G. ©CC

@»jrber.

ACCYSETVM, eft Aiyfli fpecies.

; ACEPHALOS, 4K^<»A<I«, proprie fignificat monftrum fine capite, vel capite carens.

ACER, yel, vt apud Solinum|legitur, ACERXS : eft arbor glandifera, fatis procera flore rofaceo, piftillo frugifero, tri- Capfulari, in alam foiiaceam definente, foliis laciniatis. (Pa- lygam. Monoec.) Huius cortex eft rubicundus, lignum du- tum et fatis fragile; Ex aceris fpeciei fucco faccbarum prae- parant Canadenfes. Di£ta forte ab a r c u , quia ex ipfius Ugno Arcus fiebant. Gr. 2<}><vJ<*f«vo«, a »4ii$<xvd«, a robore, vehementia, duritie: a **»</?«, feftino.incito. B. Boog-Hout.

G. Slborn, SBagbolbetbaum. Ga, Erakfc A , The Mapple tree.

ACERBVM, ab ItnH, acies, a c u m e n ; quia, quod guftatu acerbum, id linguam conftringit et exafperat. Ga. Apre.

A. Sharp. G. £erbe, "

AOERIDES, funt Emplaftra, quae carent Cera, quale eft emplaftrum Norimbergenfe, Diapalmae, etc,

ACEROSA funt folia linearia perfiftentia.

ACKSCENTIA fijnt talia alimenta, v e l ' medicamenta, quae in acidum v e r g u n t , et leni calore acida fieri poflunt, qualia funt farinofa et fvuctus horaei ex. vegetabiUbus, et lac ex animalibus,

ACETABVLVM, idem, quod Vmbilicus Veneris. Folium habet rotundum et in fummitate depreffum, a fimilitudine fcutellarum dictum, in quibus acetum oliro menfae folebat apponi. Cotyledon foliis cucullato-peltatis, ferrato-denta-

tis altemis, caule ramofo, flovibus erectis (Decandiv Pentagyn.) Gr. K«*<I«'A<pe<>5<T<«, ideft, Hortus Vtntrit; item Tns ^aKot, Terrae vmbilicus ; KOT»AI«$<»V, vmbilicus Veneris.

B. Venus-navelkruiA G. gUbelfraut, G^Eeutllts, Nom- bril 4e Venus. A . Venus-nauel wort.

ACETABVLVM, in g e n e r e denotat oflis cauitatem, alte- rius offis caput profundius excipientem, inprimis in offibus receniib.us propter circumambientes cartilagines; et in fpe- cie applicatuv cauitati magnae, formatae in concurfu exter-

«0 trium offium, Ilii, Ifchii, et Pubis i capiti offis femoris recipiendo d k a t a e : nomen ab accipiendo habet, quia eapit aliquid; dicitur quoque Pyxis et xtrtfA*. B, Een holligheid 4et beupm-btens^ G, © i t $far»tt«« Ga. {* Boitt on grandt

t o ACE eavite formee par }tt os des Itet, Ifcbion et Pttbh, pottr reet*

voir la the de Pos de la ettiffe. A. Tbe great cavity iu tht Hiphone. - Item glandulae quaedam in Chorio Acetabttla vo- cantur, de qujbus vide Cotyledones.

ACETABVLVM , eft etiam Veterum menfiira, continens vini vucias duas cum femiffe, fed olei vrtcias duas et diach»

mas duas; aliis erat liquidorumfefquicyathus. Ga. Acetabule*

ACETARIA, funt ex vegetabiHbus obfonia, vel conditneni ta, quae cruda cum aceto, oleo, et fa'le manducantur. B. Slaa\

G Salctf• A. Sallet. G. Salade.Peranet qu-oque hoc nomen, vel ad vafculum, in quodacetuminfundebatur adkitingendos ci- bos, vel ad menfuras, cotylae quartam partem, id eft 24, drachmas, denotans.

ACETOSA, Rumex tinn. (HexandV. Trigyn.) eft planta flore apetalo, femine triangulari capfula obuoluto, quaecon- ficitur ex tribus foltis tfalicis: habet folia oblonga, viridia>

fplendentia, fuccum acidum habentk, caetera n in Lapatho, nifi quod fapor acidus fit i n caule et foliis: RadLx fibrofa lutea, ftremie ficcanto et adftringente fapoie. Saporis eft acidi', vnde ei' nomen impQfitum; et vis bilis acrimoniae op- pofita, refrigerans ec aittifcorbutica ineft. Gr. '0|«A)C et 'Oji/AAraSiiv, quia inter Lapathi fpecies recenfetur. B. Zuu-

rittg, Surkei. G. ©«uenJtrtpffer. Ga. Ozeille. A. Sorrel. * ACETOSELLA, eft planta ftore monopetalo, caoipanifor*

mi, patente et multifido, ex cuius calice furgit piftillum>

floris infimae parti ad inftar claui infixum, quod demdeabit in fructum membranaceum, oblongum, in quinque locula- men.ta vt plurimum diuifum, extrorfum a bafi ad apicemde- hifcenria, et feminibus foeta huc illuc diffiKentibus, propter vim elafticam calyptrae, qua fingula fblent inuolui. (De- candr. Pentagyn.) Species officinalis eft Oxalis Attofel/a fcapo vnifloro, foKis ternatis, radic© fquamofa artkulata.

Linn. Plus quam acetofa, falis-acidi continet, hinc refri.

gerans eft, antifeptica et analeptka. Proftant in officinis Aqua deftillata, Conferua, Syrupus et Sai effentiale: dici- tur et Alleluia, Luiula, Oxys, OxaHs, Acetofum trifoli- vra, Oxytriphyllum. B. Klaavtrzuuring, Koekkoeks-brood:

G. S5u#amj>jfcr,

Qamtltt.

forrel.

ACETVM, eftliquoracidu*,vegetabilis, tenuis, penetrans, fubpinguis, ignem et flammam exftinguens: in genere au.

tem liquorem quemcumque acidum notat, vnde nonnullig 4 fpirinvs falis, nitri, vitrioli, et fimiles qttoque,/fc«««» dicuntUft'

ACE ACH « Verum tamen in officinis liquorem folufn acidum denotaf,

ex potulentis fuccis praeoia fermentatione factum, et K«T J|ozi)v ex, vino, feu vuis : et hoc recipiendum eft, quotie*

Aceti fimpliciter fit mentio; quoue vinnm fuit generofius, eo inde rit acetum acidius. Aliud eft Simplex; aliud Dejiil- latum, cum, vel fine Medicamentis; aliud eft Compofitum, vt Acetum Calendulae, Rofarum, Sambuci, Scilliticum.

Acetum terras calcareas difloluit, etcumSalibus alcalinis iil Sal medium abit, potenterque putredini animali refiftit. Am- pliffimus eius in Medicina et Chirurgia, tum per fe, tum variis in remediis compofitis vfus eft. Gr. T» Kfa. B, Azyn, Edik. G. (£fiia. Ga. Vinaigre. A . Vintgar.

ACETVM ALCALISATVM, eft acctum deftillatum, quod fale alcali eft faturatum et J acuatum. Vocatur_ alias Ttrra foliata tartari, Arcanum tartari.

ACETVM DESTILLATVM, vel Spiritnt aeeti, paratm-de- ftillando acetum ex cucurbita vitrea, donec quarta pars ad- fcenderit, quae aquofa eft, faporis leuiter aciduli. T u m au£to igne de refiduo iterum duae partes auferuntur, quae acetum defiillatum conftituunr, reliqua quarta pars acrior et fixior ac magis empyreumatica ad alios vfus referuatur.

ACETVM PHILOSOPHICVM, eft acidum, ex melle de- fiillatum, vel e f t aqua mercurialis, quam alias lac virgineum appellant, quo metalla folui perhibent. G. &<»(> e*p6v.

ACETVM RADICATVM, eft liquor acerrimus aceti, abs.

tra£to phlegmate remanens, vel qui deftillationis ope ex aerugine obtinetur.

ACHAMENIS, eft Polii fpecies affurgens: Forte ab * priv, etxapti, hnmi.

ACHATES, vel ACHATITES JLAPIS, vel Silex achati- nus, eft genus inter opacos lapides, et gemmas, itamedium, v t femiopacum vocari queat: lapis eft valido igne vitrefcibi- lis, cumque chalybe fcintillas e d e n s : coJoribns et rerum imaginibus, quas ab ipfa natura formatas repraefentat, vat- d e varians. et pro colorum, velimaginum, diuerfitatediuerfo nomine, Corall aebatis, SardacbtttitHamacbatit, Dendra-

•ebatitetc. denotatur. Ab Achate, fluuio Siciliae, vbi primum inuentus eft; vel lati TK Sxttt, id eft a cura, quam, vt anim»

moleftiam difcutere dicitur, B. Agaat. Ga. Agatbt. A.

Aat Agat* G. Slgat.

ACHIAR ATSIAAR, Vox Malayca; denotat in genere

*n Irwiia Orientati condituram variorum vegetabilium cum

w e t o e t Capfico., aliisque aromatibus acerrirnis fa£tum, e t

r t ACH

pro variis Vfegetabilibus variis irifignitur nominibus. Sic Acbiar-Bambou eft Conditura medullae Arboris Arundinis, vel Tabaxiferae Batnbou dictae. Adfertur in Hollandiam, ibique inter acetaria menfis imponitur.

ACHILAIS, e&Hardei fpecies, putatur ab Achille quodara ruftico nomen habuiffe.

ACHILLEA e t ACHILLEVS, vide MiUtfolium. Sic' dici- tur, quia ferunt, Achillem, Chironis difcipulum, primum in- veniffe. Ga. MiUefeuille. A . Yarrow. G. <$$aafgarv>e.

ACHILLIS CHORDA eft robuftus ille tendo, qui confti*

tuitur ex iun&is tendinibus Mufculorum Gaftrocnemii, et Plantaris, et parti pofteriori, feu tuherofitati calcanei inferitur.

ACHLYS, fignificat aeris caliginem, et turbationem, cuius craffamentum eft medium Inter nebulam et nubem, craflius nebula, et nube tenuius; et in fpecie ita dicitur oculiquod- dam vitium caliginofum ob cicatriculam tenuiflimam, a fu- perficiaria corneae exulceratione faclam, nigrum pupilla©

occupantem. Recenfetur inter fpecies Amblyopiat, ab uxkCu, obtenebror. Ga. Taye, Brouillard, acaufe qut lavue ft trouve commt obfcurcit par un legtr ulctrt, qui tfl fuptrficiel fur U cornie tranfparente. G. <£>0rnrjdUt6(arter.

ACHOR, feu Cerea, eft cruftofa fcabiei capitis, feu Her- petis fpecies: funt vlcera in capitis fuperficie pluribus ex- iguis foraminibus aperta, fanie liquida manantia, foetida, putrilaginofa et cadauerofa, alias liuida, alias flaua, foedisac tuberofis cruftis tecta, pfuriginofa, totam faciem, aliquando ad collum vfque, deturpantia, labiis oculisque tantum ex- ceptis; orta a lympha abundante, vel acri, glandulas cutis obfidente, Deriuatur ex « priv. et^Oeot, Iocus, quia paruum tocum occupat. Differentia Acborit et Faui haec eft, quod in Achoribus foramina fint minora et vifum quandoque ef- fugientia: in Fauis vero maiora et manifefta. Dicitur etiam Crufta laclea. LacJumen et Tinea praefertim, fi Achores diu- tius durent, et tardius ad curationem difponantur. Nocent externa pinguia et repellentia. Interne conducunt abfor- bentia cum diaphoreticis, refoluentibus et lenisribus laxan- tibus, ititerpofito Mercurio dulci. Tinea maligna vix fine pilorum euulfione tollitur, Gr. 'AxBfic. Sapbati Arabibus.

B. Scburftbeid des beofds, Douwurm. G. € i n autfgefchta*

gener ftopf, 6dfer,5?opf, btc @ri«6. Ga. Teigne ou Gale 4e tkt. A . Tbe fcall, fcurf.

ACHROI,' funt homines decolores, vt Melancholici, Ca- i cheitici e t Chtorofi, vel Iftero laborantes, vel exfangues, e x

« priv. et xtim, color. B. Wankoleurig. G. ©iffittif, ti&el gcf<5rb(. Ga. a"une Mauvai/e touleur. A . lllcohured.

ACIA Celfi, iderri, quod Fibula Cbirurgorum. Nec tamen fatis cohftatjt num Celfus ho.cfubnominefilum, anvero a«um per labia vulneris traiiciendstm intelligat. -. .\

ACIDA Dyfpepfia, vide Acidrtatio.

ACIDITATIO. vocaturyfymptoma ventriculi; quando vi*

n u m affnoitum «t alia affumpta in illo facile acorem contras hunf, qtto&HYpochondriacis quibusdara.fatis familiare eft.

ACIDVIXAJB iuitt aqua»«iiherales frigidae,: fpiritu vola- tili aethereo, feu acre fiao. variis falibus alcahnis etmediis ac faepe ferro impraegnatae, quae dilaendo, obftructiones jefolueitd» et roborando egregias vires oftendunt. Acidum et vinofum quafi faporem habent, vnde nomen eorum ori*

tur, licet, cum acidum Volatile fit, alcaiinam potiusnaturam chemice examinatae oftendant. Imerneadhibentur. Vulga^

tiflimae, in. Germania Pyrmpntanae, Spadanae et Egranae funt. G. <Saucrbrunncn. Ga.Eauxmintrales,Aciduies. A.

A Well of miuerat xvattrs. B. Bornwater. ; r

A c i D V t A E ARTIFICIAI.ES. A r t e q u o q u e aqua fimplex acidi viiriolici,vel vegetabilis,et ferriac falis euiufdam purgan- r i s . v e l a d modum GK Priefiley aeris fixi admixtione, quL

ferrum q u o q u e foluit,. ita praeparari poteft, vt fere easdem vrres, ac acidulae iiatuvales poilideat. G. $tinftlid)e © a u » (tbrunnen. Ga. Eau minerale artificitlle,

ACIDVM eft falis fpecies, qUae cum alcalinis falibus et terris calcareis efferuefcit, fuccos vegetabiles coeruleos, vt fuccum heliotropii, rubro colore tingit, cuiti falibus alcali- nis mediiim fal format, ac linguae acidum faporem impri-

«nit. Sicca et fluida funt, nec non fixa, aut volatilia. Vulgo tatnen ex ortu fuo in acida miueralia, vegttabilia et animalia diuiduntur, quorum fpecies chemiarecenfet. Mineraiiafunt, acidum vitriolicam, quod et a nonnullis, qui omnia reliqua acida ex eo oririputant, eatbolicon, f. vniuerjale, dicitur, vel nitrofum, et falis communit, quorum diuerfa indoles vel ex eo elucefcit, quod cum eodem fale alcalino faturata, diuerfa.

falia neutra, f. media, conftituant. Vegetabilia, quorfum cre- rnof f. acidam tartari, acetum pertinent, etiam quodammo- do inter fe differunt. Nec in animalibus acidi veftigia de- funt, v. c. in pinguedine, formicis etc. In fuccinO quoque aci- dum peculiare, quod ad vegetabiliaaccedit, n e c n o n i n b o r a c e reperittu': - Ab ixlc, aciei, acumen: quod acida linguatn pun- gendo veliicent. B. Zisur. G. Acide, A. Acid. G, ©auCC

14 A C I 1 A C M

ACIDVM CiTRi eft fticcus citri. . . . ACIDVM PINGVE vid. Air.

ACIDVM SOLIS eft Clyffus Antimortti,

ACIDVM S P O N T A N E V M j f. V E N T R I C V t l , V i d e Ati- Aitatio.

ACIDVM SVECICVM nonrralli*>;Anglis>ilhid peculiare acidum nomihatur, quod Gl. Sckeeie Suecus in flaort mintrali (Flusfpath) phofphorefceme detexit. Vitrum fol- uit. Cum terra calcarea fluorem mineralem phofphorefcea- tem conftitwit. G..|?(uffpa(f)f4«rft'' Ai Sutditb Atid.

ACIDVM TARTARI eft cremor .tartari.;

. ACIDVM VNIVERSALE vid. Acidum. • •>'<

ACINACIFORME dicitur folium Compreflum, carriofunv iltero margine conuexo, altero rectiore, crafliore,

;• ACINBSIA, efktotius corporis, aut partis alicuius knmo»

bilitas, vt in Paralyfi, Apoplexia, Syncope, etc. ex * priv.

et xniu, moueoi Bi Onbemeeglykbeid. G, ttn&eweglidtfeit.

Ga. Iwmabiliti. A. Immobility:

ACINI, funt granula minutiora* fiue per fe crefcant, vt acini, id eft, baceae fambuci, fiue aliis inclufa, vt acini vua- rum, quin et ipfas vuas. integras fignificant. Acinus etiamCo- lamella appellatur: vt et minutifumae glandulae in hepate, cute, etc. quae fere vifum fugiunt, quoque Acini glandulofl vocantur: hi vero, vt Ruyfchius oftendit, ex extremitatibus vltimis vaforum arterioforum, vnkis per cellulofam circum*

fufam in formam fphaericam, componuntur. Gr. 'Pijf. B»

Korl. G. jt&rttlein. Ga. desGrains comme ceux de raifln^t de Lierre. Ai A Kernel, or Grain.

ACINIFORMIS TVNICA, idem, quod OculiTunica vtteai dicitur quoque acinofa tunica, vel Gr. fayeititi;.

ACINVS, vel ACINOS, eftPlantaDidynam: gymuotetra*

« fperma verticillatai flore monopetalo labiato, iu eo maximet ab aliis fimilibus diftincla, quod corollae labii inferioris la-¹ cinia media emarginata.fit; anab &xie>, medeor?

ACIPENSER, genus pifcis, ab accipiendo, quodfrequen»

menfis accipiatur, Ga. TEtttrgeon. A. Sturgeon. G. CSt&tjr*

ACMASTICA FEBRis.idem, quo&Synocbus, abItxjti^u,in- valefco, vigeo. vide Homotonos.

ACME, in genere eft cuiuscuiique rei vigor; hinc vigof aetatis eft ille, qui medius eft inter iuuentutem et fene&u- tem, in quo fumma promtitudo corporis ad omnes aclionesi v i g e t : Imo vocabulum ad ipfos morbos translatum, eft eo- rum.vigor, feu ftatus et funrr&uin. Morbi pleiique quatuof

A C M A C O 1 5 rempora h a b e h t : primum dicitur 'Aex$, id eft, Principiunti

feu Inuafio, Praehdium, fiue cum morbus primo inuadit. 2.

'AwJptfnc, fi^e Augmentum, eftque tempus inter princ:pium et vigorem. 3. \Axfo), feu morbi Wgor, cum morbi fym- ptomata maxime v r g e n t ; 111 q 110 aeger, fi vires deficiant, rhoritur. 4. n*f 'feu Declinatio, quando morbus deter».

buit, et aeger extra noxam iudicatur; hemo enim in decli"

riatiorie morkur, ab « K ^ M vigeo. B. Het hoogfte der ztekte.

ttf gezondbeid, flilftand, top, 't boogft. G. SEBnnn biie tfranfc».

feett am yefftiflften tffc Ga. Le plus haut degre, ou point de la' matd3ie'."S. Tbe height tf •odifeafe. Eft e t Athletarum fu- premus vigor, feu fanitatis fummus gradirs.

AcMELLA, fiueCbryfantbemum BidensZeylanicum eft plan- ra ex corymbiferorum numero, radice gaudens alba et fibro- fa, ex qua affurgit Caulis viridis, fere quadratus, pedem-ai- tus, varios i n ramds diuifus, quibus adcrefcunt folia coniu- gata, oblonga, mucronata, in ambitu ferrata, et nonnihilru- gofa: flores fert in caulium fummis, ex multis floiculis t%r.

bulofis coagmentatos, in caput coac~tos, luteos, perianthio ptrlyphyHo infidentes, quibus fuccedunt femina nuda, par-.

va, oblonga, eompreffa, ex fufco grifea, valde numerofa.;

Magnas inter lithontriptica laudes no« tantum in infula Ceylon, vbi riatiua eft, fed et in Europa, nacta eft, qua de r e vlterius confulatur Breynhts. Verbejma Acmetta Lmn, (Synge*.

nef. Polygam. fuperfl.) foliis oppofitis oblongo-ouatis tri- neruiis petiolatis fubdematis, pedunculis elongatis axillari- feus, floribns conicis. Qualitas eft balfamica, amara, fapore

«dorequ« Sigesbekiae, quae eius fuccedaneum eft. Infafum foliorum gaude* vi anodyna, attenuante, diaphoretica, diu- retica, emmenagoga.

ACONITVM, eft Herba, cuius denominationem ueriuant ab 4xow)c, vertices montium, quia rupes et lo.ca petrofa atnat;

crefcit enim in montibus circa Alpesj Acot/itus enim eft col- lis circa Heracleam Ponticam: vel tS 4K«VWV, a cautibus.

planta eft, quae caulem habet exiguum, .rotundum, in mul- tos ramos diuifum; folia in ambitu fere rotunda, ampla, ia- ciniatapoflidet, etflorem pentapetalumanomalum, caput hu- hianum, cuculla monachi teSum, referentem: piftillum abit in filiquas tres vhiualues, dehifcentes, quae recondunt femi- ria angulofa, n i g r a ; jadix fibrofa; Vis deleteria magna in- eft, fucco Cumprimis radicis et neftarii, hinc vna fpecies Lyco&oni cognomen habet, a *&*.<>% lupus, et ktiIv*, -oceido.

Noftrjs tamen temporibus v k e s Aconjai officinalis, q u o d ^ .