Finite-Elemente-Analyse einer Welle unter
Drehmomentbelastung
Vergleich von Simulation und Versuch
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg
16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag Bayreuth
17. September 2014
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Inhalt
2
• Zielsetzung
• Versuch
• Simulation
• Abaqus
• Z88Aurora
• Vergleich der Verschiebungsergebnisse
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Zielsetzung
3
• Verformungssimulation einer Lochwelle unter Drehmomentbelastung (Abaqus CAE 6.12-3 und Z88Aurora)
• Validierung der Ergebnisse mittels eines optischen Messsystems
• Beurteilung des Lochmusters auf die Bauteilsteifigkeit
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Prüfkörper - Lochwelle
Versuch
90
5 5 10
25 21,5
4
Prüfkörper: Hohlwelle mit Lochmuster
Randbedingungen für den Versuch und die Simulation:
Feste Einspannung Drehmoment
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Prüfaufbau – optische Messung
Versuch
5
Optisches Messsystem der Firma LIMESS Messtechnik und Software GmbH
Kraftmessdose
Prüfkörper Kamerasystem
Hebel zur Drehmomentaufgabe Messverstärker
PC zur Datenaufzeichnung und Auswertung
LIMESS
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Prüfkörper – Vorbereitung für die optische Messung
Versuch
6
1. Prüfkörper säubern
2. Grundierung aufbringen (matt weiß) 3. Schwarzes Specklemuster aufsprühen
Die Verformungsmessung erfolgt mittels 3D-Bildkorrelation. Hierfür wird ein
stochastisches Muster („Specklemuster“) auf den Prüfkörper benötigt.
[1]Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Versuchsdurchführung
Versuch
7
1. Aufnahme eines Stereobildes mit zugehörigem Drehmoment
2. Die Auswertesoftware Istra4D errechnet aus den Stereo-
bildern die Verschiebungen (Bezug auf ein Referenzbild)
Kamera 1 Kamera 2
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Versuchsdurchführung
Versuch
8
1. Aufnahme eines Stereobildes mit zugehörigem Drehmoment
2. Die Auswertesoftware Istra4D errechnet aus den Stereo-
bildern die Verschiebungen (Bezug auf ein Referenzbild)
Bereich der Auswertung
Kamera 1 Kamera 2
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Finite-Elemente-Analyse
Simulation
9
• Konstruktion der Lochwelle in Creo Parametrics 2.0 Export im step-Format
• Import der Lochwelle in Abaqus CAE 6.12-3
• Vernetzung: 308600 Knoten und 179929 quadratische Tetraeder
• Export der entsprechenden inp-Datei
• Import der inp-Datei in Z88Aurora (identisches Netz)
• Verwendung eines MPC (Multi-Point Constraints) zur Drehmomentaufgabe
[2]
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Finite-Elemente-Analyse
Simulation
10
Auswertung der Gesamtverschiebung mit
[3]
Abaqus 6.12-3
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 0/30
Auswertung
11 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 1/30
Auswertung
12 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 2/30
Auswertung
13 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 3/30
Auswertung
14 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 4/30
Auswertung
15 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 5/30
Auswertung
16 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 6/30
Auswertung
17 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 7/30
Auswertung
18 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 8/30
Auswertung
19 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 9/30
Auswertung
20 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 10/30
Auswertung
21 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 11/30
Auswertung
22 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 12/30
Auswertung
23 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 13/30
Auswertung
24 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 14/30
Auswertung
25 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 15/30
Auswertung
26 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 16/30
Auswertung
27 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 17/30
Auswertung
28 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 18/30
Auswertung
29 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 19/30
Auswertung
30 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 20/30
Auswertung
31 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 21/30
Auswertung
32 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 22/30
Auswertung
33 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 23/30
Auswertung
34 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 24/30
Auswertung
35 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 25/30
Auswertung
36 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 26/30
Auswertung
37 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 27/30
Auswertung
38 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 28/30
Auswertung
39 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 29/30
Auswertung
40 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Gesamtverschiebung 30/30
Auswertung
41 0
50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie an der Auswertelinie
Simulation Abaqus Messung
Simulation Z88Aurora
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
Vergleich Lochwelle und Hohlwelle
42
Auswertung
Bohrungen reduzieren die Bauteilsteifigkeit deutlich
0 50 100 150 200 250 300
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Drehmoment M / Nm
Verschiebung u / mm
Drehmoment-Weg-Kennlinie
Messung Lochwelle
Simulation Lochwelle (Z88Aurora)
Simulation Hohlwelle (Z88Aurora)
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
43
Pascal Diwisch, M.Sc., Christian Glenk, M.Sc., Prof. Dr.-Ing. Frank Rieg 16. Bayreuther 3D-Konstrukteurstag, 17.09.2014, Bayreuth
44