: certis pathologicis rerum conditionibus effecturn

uumerus exemplorem lege praesrriptus collegio lradatur nd librus eaplorandos canntitutn.

Dorpati Liven. die 11. rnetis. Septhr. U. M D C G C L F I .

&. Bnrnoon,

& 2 0 5 . nrd. med. h. t. Dee.hiis.

(L. S . )

I

HOC EXILE OBSERVAhTIIE ET HE\CKENTIiE TESTIWONIIJI

":

P r a e f a t i o ,

~ i s q u i s i t i o n e s meas ad licnis pondus spe- ctantes ut instituerem, hae causae me addiixe- riint. Primum tcmpore recentissimo plures, prae- sertim firoelliker, vir illustrissimus , ^quemadmo-

dum e x historica commentationis nostrae parte elucet, exoptatissinium essc judibaverunf , acca- ratis magnitudinis Iienis defiuitionibus investiga- tionum aliarum d e physioIogicis splenis frrnctio- nibus susceptaruin eventus certius conhrmari a c stabiliri. Deinde pensationes in a l h animafinm specie, e x parte etiam alia ratione ab Joaane Landis institutae me, ut similes facerem, p e ~ f i u - lerunt. Denique observationes, qdas Br. Rh- chenmeisler in animalibus, niedicamentis, quae

: certis pathologicis rerum conditionibus effecturn

haud dubium exhibent, porrectis, suscepit, me, ut

e a s examinarem, commoverunt. Quaestiones igi-

tur, quas ob causas modo prolatas mihi explican-

das esse ccnsui, hae sunt: I) Num omnino, cer-

tis rerum conditionibus physiologicis, magnitudo

di8

inita commutanduin sit, ut experimeutis mihi facieudis ccrtiores evciitus nanciscar? 3) Num medicamenta, quae vulgo iii lienem agere dicun- tur, aliqua ad ejris magnitudinem effieacia utan- tur annon? 4) Quae conclsdones, quod ad viro- rum doctorum de lienis functionibus pliysiologi- cis aci~teiitias attinet, ex mearuni scrutationum '

cventu deduci posse videantur?

Coinmentationein meam sie optime distribui posse putavi, ut, antequam mea ipsius experil meuta et conelusiones indo efficiendas exponc- 4

reni, primum brevi eonspectu historico viro- rum eruditorum sententias de

ljeqis functionibus

physiologicis propositas proferreq, deinde non- nulLa de experimeritis a Laxzdk factitatis enar- rarem, denique ex investigationibus a Kuechen-

meister factis, quae magni momenti visa sunt,

eligerem ae dijudicarem.

? 1

Jam Hippooretes I ) lieneni quasi icgulalorem quendam existiriiavit, quo nunc fliiida supervacua ex ventre amove- rentur, nunc liquores ventriculo ~esicacque urinariae subve- lierentur.

Aristoteles

"

unam tanlurii functioiiern spleni adscri- hit, fluida ex vcntriculo ad se attrahendi.

JIaIlm 3), Soanmainy cl llioreschi incchanicuni quen- dam mutuunique cEectum inlcr v e n t r e m splcneinqoe cx- stare judicant, itn ut venlriculus alimentis impletus sangui- irem in splcne accumulatum iiide in hepar propdlat, qua rc quum sanguinis ad lienem afluxus, ul pcr se intellicitui;

impeditus sit, sanguinem ad ventriculum fluentem i r i corico- ctione parlem Irabcre ajunt.

Stuckeley e t Rush 4 ) splenem sariguini rcservando in- scrvire arbitrantur, eo laiiicn inter ilioriim sentenlias discri- mine intercedcnte, quod prior sanguiuem Iiunc ventriculo tractuiquc intectieali, aller toii corpori reservaii ccnsct.

Clarke istorum adstipulatur opinioni, qui licnem aquae receplaculum esse statuerurit.

I ) 'Innaxp;rnr, rrp: V O & ~ V . ßißA Genevaa 1657.

2) 'Apcororihnr, rio: fWYlv ( L C O ~ ~ W I T ; j.

3) Haller: Element. ~l~ysiol. Bernns 1764. Toiii. \,I, lib. XXI, Sert.

I, § 5.

4 ) B. Hd.: nienicii ao6 PD)siral ~uurnat. scnt. 1806. V ~ I . XVI, P. 113.

Sainmluiig auserlessiier Abhandlniigeu aum Gcbraucb yiraktisrbir Aerete. Lsipxig 1806. Vol. 23, P. 517.

Burdach 5 , splenem organum vcnosum esse ait, in quo s a n ~ o i n i relative tum plus oxygenii, tum plus hydroceriii praebeatur. Quodsl splen, fcrro in usum vocalo, deminua- lur, Iioc nculiquam eo effici, quod hydrogenium inde evol- valur, sed potius e o , quod ferrum ad vdsa arteriosa magis incitanda raleat, ideoque orsanorum \.enosoruni actio co8r- ccatur. Yroptcr quam sanguinis desoxydalionem e t hydro- geoisationem splenem existimat organum esso, qua bilis se- cretio praeparctur, tinde fiat, ut in animalibus, quorum lien exstirpatus sit, hilis minus copiosa, spissior tenaciorquo cor- natur minusque aquac contineat.

Home 6 ) multis, quae in licne sunt, vasis lymphaticis adductus in e a es1 senlenlia, ut illi etiarn funclionem fluida supervacanca rccipieodi attribucndam esse crcdat.

~Weckel ct ipsc mechanicam quandam mutuarnque actionem inter venlriculum lienemquc intercederc contcndit, qua sanguis in hepar pellatur, idcm tarnen chernicae quoque pcrmutationis mentionem injiciens.

Hodgkin 7) splenis hoc officium csso opinatur, ut da- mna, quac C+ ralione normali, qualis inler capacilatem et con- tenta systematis vasorum obtineat, subito turhata exsistere queant, quam maxime praccavcantur ac tollantur.

Mayer lienem, quod cjus Corpora crisea quattuor post cihos assumtos horis intumescant, in chglopoesi partes Sra- vissimas agere dicit.

5 ) IC F. Buvdach: nie PLi3aiologie as E~lihrungsrisseoacha<b. h.ipcig.

G ) Ilonzc: Londou ~hiloso:b. traenrtionia. 1811. P. 169.

7) Hud9kin: ~ a i n ~ i . msd. anif anrg. sanmni. Voi. X ~ I I I , 81. meNe-

ckel'r d i u b c h . Arotiiv fur Phyaiol. Haus 1822, Voi. 7, p. 465.

I /

Csermnk splcnem, ventriculo impleto, semper extendi ohservavit.

Cselechow~sky illorum amplectitiir sontcntiam, qiii pres-

Ii

sionem incclianicam statuunt.

Do6son 8 ) niajorem experimcntorum numcrum in me- dium protulit, quao sibi persnasissen~ in liene smguinis co- piam adaiiclam, nulritionis processu effcctarn, rcservari. Hic splenem tribus post pastum horis circnmaclis oiiinino im- mutalum, post quattuor horas aliquante majorcm esse, post quinqtie, quo quidom tempore concoctio venlriculi ad finem

/

addiicta sit, summarn magnitudinem asscqui, indequo duo-

i

deciin horaruin sgatio dccrescere vidit. Quorum cxperimen-

/ 1 toruni nonnulla in coiiimeutationc. CI. Landls cammemoran- tur. Ceterum c r rnodo

,

quo illa pericula insliluta sunt,

i

^Dobson ne mensioucs qiiidem susccpissc, scd omnino ocu- lorum judicio confisum csse, apparet.

Porro Uolrson, quum canum licnem exstirpasset, sta- tim tiiagnam ~oracitalcm suhsequi observa~ii, qua addit, ani- malia, per qiiattuor horaruni spatium cibis necatis, c s plc- thora in statum torpidum iiicidissc, sin brevioiihiis intcrral-

11

lis minores ciborum portiones assumsisscnt, liaec phacno-

ii

iuciia non apparuissc.

Tcrtia experimcntoruni series talis cr31, qua Dobson,

1

deccm post pastiim horis elnpsis, venlriculiim renamquc ju- gularem canis aperiret dccemqlie sancuinis uiicias injiccrct.

11

Quo facto, Iien, m t e a minor, scnsim ac panlatim intumuit.

In alicio cane, quum ~entiiculus \cnaquc juculdris qninquc

8) FV, D06soa: London Bied. anti Fli)sic. Joiiind. Ocl. 1830. Pro- r i e p ' r Notinen. Erhrt 1830. Val. 28, P.- 325.

post pahuluni praebitum lioris aporta esscni, splßn maximus conspiciii~m in modum dccrcvii, iic minima qiiidcrn alicojus ceierorum visceruni dcminuiioiic (leprcliensa.

Heusinget.

9

iiulrimeiila ait ad lieiicm niiiltiim ~ a l e r c , ciii quidem ex altcra parle irisicnein ad bilem paiandarn ef- l'ectum, P,X altern desox~dandi virii attribiiit.

Koelliker 'O) lienem glandrilam vasis sanguiferis abun- dantem nominat, cui rloaedam ratio cum sanguinis renova- tionc cl, quantiim verisimile esse vidcatur, etiam cum bilis sccretionc intercedat.

Notoriin: corpusciilorum Matpighi tiirgorem quodam tiexu curn oreaiiis chglopoEticis conlineri arbitralur, ita iit, nutrimentis assumtis, illa verisiniiie sit solito wajora esse, q u a m ~ i s etiani in animalibus loncius per teilipos non pa- stis ca eximic cvoluta repererit. Porro corpuscula sangui- nis in lienis suhstantia riibra inlerire contendit, idque cel- lulis Se formanlibus; quac ccllnlac tamen exstare a nonnul- lis, uti a Hlasek I), omnino negantur. In mammalibus Koel- liker corpu~cula sanguinis quinqnc >CI scx post iihos aa- sumtos horis decomponi planissime observaiit; id qood sta- tiin post pastum ct cibis per diein ncgaiis non rvenire >i- dil. Btiam ccllularum, de quihns quaeril~ir, formationcni cum ch~lificationc conjuiictam essc Koelliker e\istimat. Ecker 12)

-P

9 ) C. F. H ~ u d y c r : uebcr aoii Bau und die Verrichtungen dei ~ ~ i i i .

~ l i i o n s i l l e 1817.

10) naicroscwiache Anatomie von Ur. A. KülBhcr. Leinrig 185<. Tal. 11,

$3 183 e t in*

11) IflcaeP: Di~~~iJitionos de 11ru~tura et tertura linnis. Iiirscrtatio in- a u g un~piti 1.n. 1832.

12) 8. Ecker: Verkaoruiigen dor aiutkowerohou in iicr nib. zoitaclirift

f"i rat. niediciu. V I . 1847.

eidem addictus est snntentiac. In conlrariam autem Ger- lach '3) tliscedit, qui corpusciila sangoinis in liene oriri as- serit.

Experiments a Landis facla.

3Iutationes magnitudinis licnis in ezperii~~entis ab Jonnne Lnndin '") institutis qiiam accuratissime dcfiniuntiir.

Qiii vir dortus non sutis Iiabuit, aeque ac Dobson niagni- iudinis mutationcs solo oculorum jiidjcia siatuere, sed iru- linarn non fallaceni adhihcrc maluit.

Lundis solummodo in criniculorum sanoriim lienem va- riis post pasiiim periodrs inquisivit, qiieni in finem cuniculis jain adultis usiis, iis per liorarum 18 spatiuin riitiil cibi por- rigcbat, quo facto, per haraw dimidiatu Iierliis rel brassicac lactucaeque salivae foliis cos cibnhai. Indc quum ictu cer- vicibus inflicto Iioris 3 vel 8 !-CI 8 vcl 12 vcl 2E rel 48 post pastuin nccarisset, unumquod~~uc ariinial rliiaiii diligen- tissiriie perisital~at. In c a d a & c ~ ~ u m sectionibus ventriculum proxime eiim locum. ijuo oesopliacos iriscritiir, quoque iri- tcstinuni duodciium initium Iialiet, desecahat aiijuc pensa- 11.11. Yciia porlaiuiii el rena cava inferior ileligatiantur Iic- parclue indc srjuncliiin pendebatur. Siriiilis ayendi ratio utrique reiiuni atquc paiicrcati aselli adhibebatur.

Triginla experimentis pari modo suscepiis, sibi jure ac iiicrito concludcrc posoc videtur, lienis .poudus inodo regu-

13) ü e r l a c l ; Enusr ilii aluthürnirciiiu Iialtenlan zeiien d e i M i b . Zeit-

srhiift fur rat. Xcdioin. VII. 1818.

14) J o h ~ n n e s Landis: ~ e i t r i g a &bei ,die Lciire da, mite. Uiasertat.

zunch 1847.

lari nunc decrescere nunc accrcscere; qua iii rc tarnen ch- scrvationibus a prioris aelatis scrutatoribus institutis parum consenlit. Etcnim hunc maxime investigationiim suaruni cvcntum ohlinuit, ut splcnem J

-

1 2 horis post pastum trans- aclis maximum, statim post cihos assumtos minimum, ine- diaquc 26-b8 lioras contiuuata, rnediae niagnitudinis esse observaret. Bxperimentorum suorum evenlus, quateuus ad pondus pertinent, Landirr Iioc modo complcctitui.. Omnium primum lahulam d e ponderc ahsoluto splenis, quale d i ~ e r s i s temporihus se exhihuisset, propcsuit, sic, iium foite mutotio- nes quasdam suhircl, definiturus. Qua tahula yuum sen- tentiam suam vcl uiaximc confirmari eredat, haec ~ e r b a ad- jicit: „Da nun niclit zu erwarten ist, dass bei eincr iiiclit grösseren Zahl von Beohachtuugn, als ich anstellte, dic Berechnung der absoluten Gcwichte nllcin sanz ciiltige Rc- sultate liefere, so habe ich auch noch das Gewiclil der Milz im Yerhällniss aii den vcrschiedcncn von cewonnencn Or- garicn und dem ganzen Körper berccliiiet, indem icli das Gewicht der iililz als Einheit annahm und in die übrigen Gewichte dividirte, wie folgende Tahclle zeigt!'

Eqerimenta a KuecRenmei8tm fucta.

Pluriina de lienis hagniludine experinienta Dr. Kuechm- rne{8ter1"), caqiie in ariimalibiia di~ersissimis, fccit. Qui cuui periciilorum worum nactus est eventiim, iit spleneiii, dum coococtio dur.et, nec non ~ a r i i s mcdicaminibus porrc- ctis, qualia sint arsenicum; merci~riua corrosivtis, cinclioni- num, ferriim sulphuricurn, olciim siiccini, Sqoilla, inaxinic X-

crescere dicat, incdin aulcui diiiiios continuaia \.el cliinino, acido pgrolignoso, mangano, sulpliure, saliciiio, üaleopside grandiflora, clirgsoplenio, laiiiiino praihilis, conlrlilii ac dc- minui.

Eil~iiili:m uddircoi., 111 iiireitigationcs Dr. UicecAenrnei- ster, qiins plurimn3 faclila\it, quiirn praesertki crcnlus cli- rum mcis experiiiientis i1n7niiio rrpugnare iiileaiitur, quo me- lius uiio conspectu pcrliistrari queant, l ~ r e r i i e i afkrani, de- monsliari passe coiifisiii, \ i i o docio nequnquani jus suppc- tisse, e r iis, quac fccit, periculis tales quas dcdiiiit, con- clusiones colligendi

Prirnde experirnentoriini scrit4 cuiiicirli s u n t adhibiii, quo- rum splen, quum opcrationc qu'idarn, iliinin Kuechenmeirter aceurate fuscque descripsit, deniidalus ac dimcnsus twet, inde, q u m mauiinc ficri potiiit, in locum pristioum restitiic- batui Turn, rncdieamcnto aliquo pei longius tempoiis spa- iium prachiio, Iieiicni Tir doctus ileriim euimebdt ac mctic batui Aliis cuuiculis dnte opciatioiicm aliqiiamiliu rricdi~n- menlum porri$eliatui, quo facio opciaiioni siiliinis~i in ob- servationeiii adliiliehaiiliir. Alii rnrsiis, medicamentorum usu

- -

per aliquod tempus continuato, inde, operationc non facta, rnortc afficicbaritur licnisqtre niensio in cadaveris sectionc iuslituebatur. Duo cuniculi, iiullis medicaminibns porrcciis, lautuni bis opcratioui submissi sunt, ut videlicct, quaonam miilationes, quod atl licnis magnitudineui attinet, operatioiie r f f c ~ t a c csscut, cognoscerctur.

Quorum alterius spien:

in operatione priore millim. 90, longiis ?rat, millim. G laius, , , secund.

;,

4 J

„ ,, ,,

6

,,

Alterius cuniculi spien:

in operatione priore longitudiuc milliin. 48, latit. mill. 9

, ,

secunda

,, ,

5 5 „ ,, 10 crat.

Duo cuiiiciili. qniim iis cxtraciiim Asplcri. Rutae mu- riariae inycstum rssct, pnullo post iiecali sunt.

Prioris cuniculi lien mill. 40 longit. ac mill. 2 - 6 latit. aeq.

A1tcrins ,,

.

,,

,,

37

,,

,,

,,

5 - 7

,, ,,

Tres cuniculi, quum omniiim primum operatio facta Iie- nisque mcnsio instituta esset, tum, magnis chinini dosibus invectis, nonnullo tempore post itorum operalioni suhmissi sunt. Splen cuniculi primi quariim dimensiouum fuerit, non est allatuin.

Splcri ciiniciili secundi:

in opcrationc priore riiillim. 33 longus, millim. 9 latiis fuil,

, ,

secuiida

,,

5 0

„

Tertii cuniculi lien:

i i i opcratioiie priore millin~. 10 loiigiis, rnillim. 8 lalus fuit,

, ,

secuiida

„

48 „ 3 , 1 0 9 . ,,

Aliquot dielrris post aiiimaliliiis enstiiiciis, lien : ciiniciili secuiidi inillim. 27 lonxiis, inilliiii. 3 latus,

$, tertii

„

8 2

, ,

6

„

fuit.

-

⁴⁶

-

Tribus cuniculis, nulla opcratioiic facta, chininiim est ingestum; iii quorum cadavcrum scclionc lienis mensio bunc habuit cvcaum.

Cuniculi priini lien longiludinc 10 millim., latit. 5 millim.

,

secundi

„

,V 4 5

,,

,, 5-9

„

,

tcrlii

„ .

4

, ,,

10

„

fuit.

Cuniculi, cui, nulla operatione facta, radix Squillac por- recta fuerat, lieli millim. J8 lang., millim. (I lalit. aequavii.

Praeterea lienis inciisiones in aliquot cuniculis sanis insti- lutae sunt, do qiiibus expcrimentis tarnen, si a metisionum I

evenlu discesseris, quo longiludinem millim. 393, lalitudinem millim. 7$ esse compzrlum fuit, nibil cerlius est commeinoratuiri.

Ex omniitm Iioriim espcrimentorum eventu Küchen- meister hanc coriclusioneni efficit, ut ciiniciilorum lienem di- cat intuinescere quidcm possc, al niillum csstare urgiimen- tum, ex quo ejus so contrahendi facultas npparcat.

Ad istam quod spectat opinionem, qua mcdicamenta ad lienem vim cxliibere crcdantur, ipse sua pericula ad illam confirmandam nihil contulisse dicit

,

qua causa perrnotus equidem non putavi neccssarium ccse, doaes animalihus in- vectas discrte affcrri. Xeque plus auctoritalis scrutator in- vcstigationibus a sc i n viiulis, vervecilius ct subus instilulis tribuit, sed, quum multa, quorum ralio duccndu fuerit, omissa sint, e a s parum suf6cere jiidicat. Denique a Kuechenmeista cxperimenta in felibiis talem in modum inslituta sunt, ut animalia, postquam pcr nonnulluni tcrnporis spatirim aliquod acceperant medicaiiicntiim, iiecarentur, qiio facto, s p l e n e di- mensus, r i r doclus eventus, qiios nacliis erat, in tabulam statim subjungendam rcdegit. Qua in re animalium tuagiii- tudincm omninn not1 respexit, sed sihi non nimium tidctur

sumere, si in animaltbus aetate provectioribus splcnem ma- jorem, in minoribiis natu rninorem esse statuerit.

1. 2-3 55 18 Knltc Dnuche.

2. & 58-60 15 10-12 I'leitriairat.

3. 4 über 40 15 10 Ferr. mit laogao.

4. ,5 50 15 7 Plsog. E I I I ~ L .

5. 5 50 18 8 Mang. solph.

(i 5 70 18 8 Merc eorrosii

7. 6 65 18 9 Uclichos pruriens. (Ahkocb.) 8. 6 70 24 15 W i h r . d. Verd. gesehlacbtgr.

9. 6 70 12 6-8 Arsenik.

10. 6 55 18 10 Chinin.

11 6 75 20 10 Cxnehoniii.

12. 6 50 17 10 S.ilicin.

13. 6 60 20 10 Farr. sullih.

14. 6 70 M 10 01. suceioic.

15. 6 55 16 8 G ~ l e n p s grandi8.

16. 6-8 45 13 8 Chinin.

17. 8 53 18 8 Tannin„

18. 8 60 18 10 Chinin.

19. 10 70 20 15 Nach 24rliindigem Fr<stco.

20. 10 90 40 30 Cinchnnto 11. krenLhafie Jllilz.

21. irber 90 70 30 15 Chiuin.

22.

„

10 70 25 13 Arsenik

28.

,,

12 60 20 10 Acid. pyrol. (.2usscrlreb).

24.

„

12 120 30 20 üeniiauin.

25. l a c a t 50 20 8 01. Clilbertl

26. i i c a t 70 20 8 bquilin.

-

⁴⁸

-

Ex qua tabula Kuechentn&-ter a d quosdam Casus praecipuc doctorum animos advertit, nempe.

ad casum sub num 19 allatum,

9, 8 2,

,,

23

,,

,,

10

,,

,,

16

,,

Ex hoc igitur experimentorum eventu eas, qiias dixi,

( onclusiones dednxit

At Omnium primum milli ~ i d c o r aiürmare posse, in or- gano, quale Iienem esse nolimus, nequaquam aptum esse,

%arias dimensiones enietiri Etcnim Iienum forma non scm-

1 1 ~ 1 omnlno una eademque es!, quo qnidem in casu solo

ejuq modi mensioncs hdud alienas essc existimo De prima expeiimentoinm suornm sciie ipse Ksechen- m e i r t a hacc berba facit „Liefert auch die erste Reihe rncincr Versuche nur sohr diirltigc Resultate, so glaube icli selbst dieses Wenige nicht verschweigen zu dUrfen etc "

Nihilosecius tarnen alio quodam loco talcm sententiam pro- fert, ut eventum, quem prima periculorum serie obtiniierit, potestatem sibi facere ludicet statuendi, euniculoium Iieni facultatem intumcscendi inessc Contractionem vero lienis suis expenmentis non demonst~ari putat, nam, si quando Iien demmutus fuerit, id non medicamcntis in usum vocatis, sed capsulae Iionis inflammatione exsudativa teiacque com- pressioue ct permutatione exsudato provocata effectum esse Attamcn, me judice, e x e o , quem prima expcrimento- rum seric6 obtulit

,

cvenlu

,

Iicncm nequc intumescendi nc-

16) Loro citate p. 603

que s e deminuendi facultate praeditum esse elueet Splen enim admodum inflammatus major, quam statu normali, sit neccsse est

,

quo accedit

,

quod

,

sicuti ipse Kueclbenmeirler verissime admonet, exsudato compressio ideoquc deminutio efficitur

Nequc plus auctoritatis fieol~enrneister iis, quae in su- bus vitulisque e l ver~ecibiis instituit, experimentis tribuen- dum cssc censet, fortasse ob baiias res, ad quas sero animi attentionem contersam esse dolet, pcriculorum ebenturn du- bium minusque cerluni exstitisse arhitratus

At plurimum pretii auotor eiperrmpntis d e felibus sus- ceptis attribuit Verumtamen, quantum quidem e x viri docti commcntalionc rationem, ab CO in cxpcrimentis faciendis initam, coguoscere Iicuit, farcrc non possum, quin talia ad- moneam Cl"' Kuechenmeister non propositum habuisse, nisi therapiae in experimentis positae usum, eumque finem cori- stanter secutum esse, vel inde apparet, quod tota ejus com- mentatione nullac rcpbriuiitur mensiones accuratiores, muta- tionibus physiologicis praesentibus institutae Quod autem hujus modi experimenta omisit, omniiim periculorum a Kue- chatmePster factoiiim g r a ~ i t a t e m rrliquanto mnuil Nam, quemadmodum et eu meis experimentis infra propouendis e t e x illis, quae Lnndis enarraiit, palet, Iienis macnitudo,

si physiologicae adsunt mutationes, quamTis nulla adhibean- tnr medicamina, per s e ~ e l maxime ~ a r i a t u r , neque omnino CertO c o a r g u potest, nonnc fortasse mutotioucs

,

quae me- dicamentorum vi provocatae ~ i d e n t u i

,

solis causis phgsiolo- gicis inuitanlui.

Quae modo exposui, qiio c c i ~ i u s dcmonsticntur, haec alFerendn essc judico. Kueclcenmeister multas c x lienis cuni-

1'

extemplo, ut errorcs c s evaporatione oriundi evitarentur, trutinae imponercm. Nec poteram, quin ratione,m a Landir in deligandis rasis adhihitam parum exactem existiniarem, quippe qua, priusquam pensationes fierent,, plus minusve fluidi liene contcnti intcrciderc ideoquc varietates ponderis exsislere necesse esset. De hepatc sirnili utebar agendi ra- tione, utpote qui nullum vasorum deligarem, sed omnia he- parque disjuuctum persecarem et mantili imposita compri- merem sanguinemque scaturientem quam diligentissirne de- tergerem. Vesicam felieam, incisione pcr longitudiuem facta, bilis, quain continebat, copia nunc majore nuuc minorc va- cuam reddcbam, hcparque eo modo praeparntum pensabam.

Quodsi fortasse majore minorcvc sanguinis copia adhaerente in hepate peudcndo uonnullos errores adrnissos esse haud nesavcrim, tarnen eos quidem non tantos csse, quorum ra- tio ducatur, persuasissimum babeo. Ad ventriculum quod attinet, non respexi nisi suhstantiarum, quao inerant, ccpiam.

Practerea, ut cognoscerem, quauturn forte aquae in di- versis crganis et quidem diversis post pahulum porrcctum temporibns coutineretur, in compluribus auimalibus eorum organorum particulas resecaham statimque inter scutellas vitrcas, quarum pondus antea certo definitum fuerat, inter- ponebam. Inde pensatas quum in fornace exsiccescendi Causa deposuissem, denuo quarta quaquc ct vicesima hora pcndebam. Jam, si nulla amplius ponderis diffcrentia appa- rebat, pondere residui aquae expertis a:;frustuli exsiccati pondere deducto, quantum fluidi evaporatum essct, com- putabam.

iifeedicamenta, quae aniaialibus invcherentur, aut soluta

ventriculum ingerebantui:

Chininnm quum i i i organismo morbo affecto haud du- biam ad lienem vim et effectum exhibeat, quam tarnen Dr.

Kuechsnmeister suis investigationibus uivus in sano quoque organismo manifestam esse arbitfatur, equidem id mcdica- men prae ceteris ad experimcnta mca adhibendum esse duxi.

Itaque cbinino mnriatico ad injccliones, chiuino sulpliurico forma pilularum per fauces invehendo utebar. Qua de re certiora in siugulis cxpcritnentis commemorabo.

Nr. 1.

Fclc femina duabus post pdbulum asaumtum horis strau- gulata, splcn colorc intcnsc rubro, Iiepar colorc rubicundo lucido tincta apparucrunt.

Corporis pondus 3407 Gr fuit 1,icnis

,,

8,9

,, ,,

Hepatis

,

S9,2

„ ,,

Reuis sin.

„

9,0

„ ,.

Renis dext

„

9,15„ ^V

Nr. 2.

Feles fetnina duahus post pastum horis strangiilata Iie- nem B mhro caeruieum, \entriculum opplctum, Iiepar coloie intense w b i a i&utum, vesicam felleam laxam osteudit,

Corporis pondus 3447 Gr. aequalit

Llenis

,

13,26

„ ,,

Hepatis

,

129,2

„

,, Renis sin

„

22,26

„ ,,

Renis dext.

,,

20,2

,, ,,

Nr. 3.

Feles mas, quum duabus post cibos assumtos horis \asa colli dissccta essent, in cada.~eris sectione \entriculum ie- plctum, lienis colorem lucidum, hepatis intense fuscum, ve- sicamque felleam modico implelam praebuit.

Corporis pondus 3J20,9 Gr

Lieuis

,

11,s

„

Hepatis

,

128,2

„

Renis sin.

,,

25,3a

„

Renis dext.

,,

24,25

„

Nr. 4.

In fele marc, quum vasa colli duabus post pabulum sumtum horis dissecta essent, lien co1oi.e rubicundo pallido, hepar colore intense iubro tinctum, ac Vesica fellea laxam se exhibuit

Corporis pondus 3413 Gr

Lienis

,,

9,9 V

Hepatis

,

142,56

„

Renis sin.

,,

21,76

,,

Rcnis dext

„

23,32

,,

N r .

5.

In fele femina, duabus post paslum hons straugulata, ventriculus et aere el cibis admodum impletus, vesica fellea

miniis referta, lienqne et hepar colore intense rubro imbuta apparuci uut

Corporis pondus 3670 Gr L i ~ n i s

,,

5,74 Gr

Hepati4

,

167,77

„

Renis s

,

23,86

,,

Renis d

,

26,905

„

Nr. 6.

Felei Cemina, quattiior post cibos inuectos horis stran- culata, ventriculum ex parte oppletum, liepar colore lucido, splenem intensc rubro imbutum, vesicamque felleam valde laxam ohlulit

Corporis pondus 31 14 Gr

Lienis

,,

6,63 Gr.

Hepalis

,

112,9

,,

Renis s

,

16,3

„

Renis d

,

46.5

„

Nr.

7.

Feles femina, quum quatluor post pastuni horis vasa colli dissccta essent

,

ventriculum repletum

,

splenem hepar-

1

~ U P colore lucido inibuta ac \esicam felteam non nisi pau- lulum opplctam osteudit

Corporis pondus 4081 Gr

Lienis

,,

2,9

,,

Hepatis

,

88,22

„

Renis sm.

„

10,0

„

Kenis dext

„

10,02

„

-

^$8

-

Nr. 8.

Fclc mascula quattuor post pabulum sumptum horis stransulata, \entnculus plenus, Iien e caeruleo rubicundus, hc- Par colore latericio insigrie, vesicaqoe fellea laxa inleota sunt

Corporis pondus 2590 GI Lieuis

,,

5 3 2

„

Hepatis

,

122,O

„

Renis sin

„

11,95

„

Renis dext.

„

12,45

„

Nr. 9.

Feles mascula, colli vasis quarta post cibos ingcstos hora dissectis

,

~enlriculum apre impletum

,

Iienem colore lucido, hepar e caeruleo rubro tiucta vesicamque fclleam plicatam praebuit.

Corporis pondus 3125 Gr.

Lienis

,,

9,952 Gr

Hepatis

,

132,895

„

Renis s

,

14,592

„

Rcnis d

,

13,32

„

Nr. 10.

Fcle femina quatluor post pabulum wntum horis stran-I sulata, ventriculum repletum, hepar Iienemque colore intcnse rubro imbuta, vesicamque fellcam satis rcfertam reperi

Corporis pondus 2430 Gr

Lieuis

,,

5,34 Gr

Hepatis

,

120,4

„

Renis s.

,

10,s

,,

Renis

d. ,

11,3

„

-

^L7

-

Nr. _11.

Feles mascula, senta post cibos porrectos hora stran- gulata, \eniriculum parum implelum, Iionem hepaique iutense rubefacta ~esicamque felleam laxam ostendit.

Corporis pondus 2910,5 Gr.

Lienis

,,

5,473

„

Hepatis

,

101,32

„

Renis sin.

„

13,769

,,

Renis dext „ 46,68

„

Nr. ia.

Feles femina sex horis post pastum slrangulata ven- triculum praebuit fere solo abro implctiim, hepar colore la- tericio, licnem colore lucido \esicainqiir fclleam admodum collapsam

Corporis pondus 2153,O Gr.

Lienis

,

4,138

,,

Hepatis

,

88,936

„

Reuis sin

„

7,8175

„

Renis dext.

„

7,06

,, Nr. 13.

Frle femina sen post pabiilum sudtum horis stransu- lata, in \eniriculo nonnullas ciborum ieliquias, splcnem in- lcnse ruhrurn heparquc rubcrrimum ct vesicam felleam la- xam inreni.

Corporis pondus 2231,O Gr.

Lieuis

,,

3,55 ,,

Hepatis

,

73,O

„

Renis s

,,

9 3 2

„

Renis d.

,,

9,40

„

Nr. 14.

Felcs mascula serta post cibos iiiccstos hora strangii- lata vcntriculum ex parte implctum, hepai intcnse rubefa- ctum, Iienem fucido colore imbutum \esicamquc fclleam valde laxam ostcndit

Corpoiis pondus 1683 Gr.

Lienis

,,

3,1 Gr.

Tiopatis

,

76,s

,,

Renis s ,, V 3 „ Renis d

,,

" +%G1

„

Nr. 15.

Fele femina sexta post pabulum assnmptum hora stran- gulata, vontriculum nonnullis ciborum reliqiiiis repletum, hp- par Iienemque inlense iubro coloie tincta vesicamqiie fel- leam laxam roperi

Corporis pondus 2299 Gr

Lienis

,,

3,b

,,

Hepatis

,

87,7

,,

Renis sin

„

11,7!5

„

Ronis dext

„

11,7(>

,

Nr. 16.

Feles femina Sex post pastum horis straugulata wntri- culum sat plenum, bepar splenemque colore intense rubro imbuta, tesicam felleam valde laxam nec nisi inferiorem eJus partem repletam praebuit

Corpoiis pondus 2908 Gr

Licnii

,,

3,93 U

Hepatis , 82.4

„

Renis sin

„

8,s

„

Renis deat

„

8,d

,, Nr.

11.

Felr: masciila diiodeciiii post cihos assumlos fioris strarisuiata, ventriculnm aere plcnnm, hepar lienemquc valdc

I ubcfacta vesieamque felleani impletam vidi Corporis pondus 2JO5 Gr

Lienis

,

^7,83 Gr

H~pati*

,

95,613 ,, Renis 3 , 11,83

„

Ronis (1.

,

17,22

„

Nr. 18.

Peles inarciila duodecima post pabulum praebitum hora straiigulatd vrntiiculum liquidis ciborum rcliquiis refertum, Iiepar coloie fusco, qplenem e caerulco rul-iro tinctuui, vesi- camque fcllcam admodum irpletani ostendit.

Corporis pondus 3060 Gr.

Licnis

,,

1 ;,I9 GI.

Hcpatis

,

126,0%

„

Renis s

,,

17,64 ,, Reriis d

,

17,68

„

Nr. 19.

Feie iemina ~luodecin~ post pastum hoiis strangulata, rentriculom iion ita tumciactum, Iieuem colore intenso cae-

ruleo, hepar e x flavo rubicundum vesicamquc felleam ple- nam inveni.

Corporis pondus 2860 Gr.

1,ienis

,

11,O

„

Hepatis

,

148,7

„

Renis sin.

„

19,6 „ Renis dext.

„

19,l

„

Nr. 20.

Fele femina duodecima post pabuluni siimlum Iiora stran- aulata, ventriculum aere inflatuni, liencm e cseruleo riitirurn, hepar colore latericio tinrliim, vesicam felleam niodice re- pletbm vidi.

Corporis pondus 1955 Gr.

Lienis

,,

&,G6

„

IIepalis , 79,6

„

Renis sin.

,,

8,') U

Renis dext. „ 8,5

„

Nr. 21.

Feles femina, duodccim Iioris post pastum strangulala, veulriculurn aerc impleluni, licnem colore rubicundo lucido, liepar e flavo rubro tinclum veaicamque felleam oppletam obtulit.

Corporis pondus 2166 Gr.

Lienis

,

7,2

„

Hepatis

,

86,'i

,,

Renis sin.

„

1 l,2

,,

Reuis dext.

,,

11,l

„

Nr. 28.

Feles femina, duodecima posl cibos ingestos hora va- sis dissectis, vcntriculum not1 ita tumidum inflatumque, spie- nem colorc lucido, Iiepar colore iritense rubro imbutum ve- sicamque fcllcam repletam turgidamque praebuit.

Corporis pondus 2790 Cr.

Lienis

,

7,O

„

Hepatis

,

122,4;5 „ Renis sin.

„

%O,B

„

Renis dext.

„

30,Y ,,

Nr. 23.

Fele mascu1;i horis 24 post pabulum porrectum stran- gulata, ventriculum inaiicni vacuumqiie ac corrugatum, Iir- nem colorc lucido, hepar intcnse rubefactum, vesicam fel-

leam turgidam observavi. L

Corporis pondus 3134 Gr Lienis

,,

8 3 0

„

Ifepatis

,

137,40 „ Renis sin.

„

34,45

„

Kenis dext.

„

23,99

„

Nr. 24.

Fele feinina Iioris 2 4 post cibos assumtos strangulala, ventriculum vidi pariim fluidorum continere, lienemque e caerulco rubicundum, hepur inleuse fuscum vesicamqne fel- ieam metliocriter impletam mpcri.

-

32

-

Corporis pondus 1077 GI Lienis ,,

k 7 f ,,

Hopalis

,

08,76

„

Renis sin

„

l2,06 Renis dcxt , 4 1,61

,

Nr.

25.

Tclc icmiud lioiis 21 post paslum sirangula\a, ~piitii- culum coirugatum, spleneiii c o l o r ~ intenso, lirpar coloio ld-

tericio imbutum ~esicamque fcllcdin 7alde oppletdrn iidi Corporis pondiis 2228 Gr

Lienis

,

7,7 ,,

Hepaii,

,,

79,2

,

Keiiis sin ,, 8 . 2 , Renis devt

„

8,3

,

Nr. 26.

Feles inascnla horis i?& post c ~ b o s assumlos strangu- lata ~entriculum obliilrt paruiii tluidi continenterii, Iiriicm he- paique colorc lucido tincta \esicamqrie felieani lnotiico im- pletam

Corporis poiidus 2350 Gr

Lienis

, 4,s „

Uepatis

,

93,7

„

Reuis siii

„

8,78

,

Reuis dext !I, I

.,

Nr.

27.

Fcle femina h o ~ i s 21: posl cihos ingeslos strangulata, eutriculuni inanen), licncin colore inlcnsc ruhro imbutuni,

hepar ex rubicundo flavescens vesicamque felleam valde re- fertam inveni

Corp~ris pondus 3100 Gr Lienis

,,

_{9 3}

„

Hepatis

,

1.10,5

„

Rems sin

„

12,8

,,

Renis dexl

„

14,3

„

In animantibus decem, d e quibus nunc mentionem fa- elurus sum, ~entriculns oninino Tacuus vesicaque fellea ma- gis minnsve reierta cernebantur.

Nr. 28.

Feles mascula horis 48 post pabulum assumtum stran- gulata splenem beparque colore inlense iubro obtul~t.

Corporis pondus 2830 Gr.

Lienis

,,

₈₃₂ n

Hepatis

,

409,5

,,

Renis sin

,,

12,7

„

Renis dext

,,

12,26

,, Nr. 39.

Felcs femina horis 48 post pastum strangulata Iicnem e caeruleo rubicundum heparque colore latericio imbutum praebuit.

Corporis pondus 1838 Gr.

Lienis

,

7,O Gr

Hepatis

,

9:,0

,,

Renis s

,,

_{9,72 n} Renie d.

,, „

a

Nr. 30.

Feles lemina hoiis 48 post pastum straugulata lienem ex caeruleo iubicundum Iiepaiquc colore latericio imbutum ostcndit.

Corporis pondus 2004 Gr.

Lienis

,,

5,2 Gr

Hepatis

,

9 5 , 2 1 , Renis s

,,

9 3 %

„

Renis d

,,

9 3 3

,,

Nr. 31.

Feles mascula hons 48 post cibos ingestos strangulata spleneni ex caeruleo iuhrum, hepar ex iiavo iubescens praebuit.

Corporis pondus 2585 Gr.

Lien16

,

17,32

„

IIepatis

,

417,05

„

Renis sin

„

48,64

,,

Renis dext.

„

18,99

„

Nr. 33.

Fele mascula lioris 68 post pastum strangulata, et Iien et hepar colore lucido so oxhibuere.

Corpons pondus 1544 Gr

Lienis

,, ,,

Hcpatis

,

89,s

„

Rcnis sin.

„

40,3

„

Renis dext

,,

9 8 V

' Feles mascula, horis ter 26 post pastum straugulata, Iieuem colore rubro lucido, hepar colorc intense rubicundo ostendit

Corporis pondus 3365 Gr.

Lieuis

,

9,35 Gr

Hepatis

,

128,71

„

Renis 3 , 16,78

,

Renis d

,

17,39

,,

N r . 34.

Feles mas, quum horis tei 24 post pabulum dstum colli vasa dissecta esscnt, lienem ex cacruleo ruhrum he- parque coloie latcricio tincliim praebuit.

Corpoiis pondus 3215 Gr

Lienis

,,

6,96 Gr

Hepatis

,

116,G

„

Renis s

,

18,33

„

Renis d

,

18,09

„

Nr. 35.

Feles mascula horis ter 24 post cihos assumtos skran- gvlata et spleuem et hepar colorc intense mbro imbula obtulit

Coipons pondus 3413 Gr

Lienis

,

10,5

„

Hepatis

,

103,y

,,

Renis sin ,, 42,6

,,

Renis dext

„

42,s

,,

a

*

Fele femina horis ter 2& post pastum strangulala, splen colore lucido, hepar intense rubro apparucrunt.

Corporis pondus 2458 GI:

Lienis

,,

^W

Hepatis , 89,3

„

Reuis sin.

,,

8,3 ,T

Renis dext.

,,

9,0 V

Ni..

37.

Pcles femina tioris tor 24 pbst pabulum sumtum stran- gulaia et Iienem e l hepar colore lucido tincta oslendit

Corporis pondus 2435 Gr

Lieubs

,

4,9 Gr

IIepatis

,

93,3

„

Renis s , 10,k

,,

Renis d

,,

9,s

,, Nr. 38.

Felcs femina, duodecim post pastum horis strangulata, gravida crat. Cadaveris scctio Yentrem e x parte aere ic- fertum

,

splenem colore e x tlavo rubescente, hepar color?

inleuse rubro tinctum vesicamque fclleam admodum reple- tam oslendit.

Corporis ponrlus 2290 Gr

Lienis

,,

5,1 Cr

IIepatis

,

401.7

,

Renis s

,,

8,5

„

Keois d

.,

8 3

„

Nr.

39.

Feles femiua, duodecim post cihos invectos horis stran- culata, grarida erat. Ventriculum magna aeris copia imple- tun1

,

lienem colore lucido, Iiepar colorc latcricio imhntum vesicamque felleam turcidam reperi.

Corporis pondus 1715 Gr Lienis

,,

2,7 ,, Hepatis

,

6S,9

„

Renis sin

,,

7,2 ,, Renis dext.

„

7 8

„

Nr. 40.

Fele femina, quum duabus ante mortem illatam horis chinini muriatici soluti aranum in w n a m jugularem injectnm esset, duodecim post pastum horis strangulata, ventriculum arris plenum, lienem heparque colore rritensc rubro imhuta

~esicamque felleam valde refcrtam 191eni.

Corporls pondus 2008 GI

Lienis

,,

7,63

„

Hepatis

,,

I i 5 , s

.,

Renis sin

„

934

„

Renis dext

„

9,53

.,

Feles mascula, cujus in venam jugulaiem d u a b n ~ adte mortcm hoiis duo chioini muriat soluti grana inlecia fue- rant, duodecim post pabiilum praehituai tioris strangulala ventriculum aeris plenum, splcnem colore lucido, I i ~ p a r co- lore intense ruhicnndo tinctum vesicamque felleam oppletam praebuit

Lienis , 1 2 , s Gr Hepatis

,

. 1 3 0 , 7 , , Renis s

,

16,5

„

Renis d

,

16,k3

,, Nr.

43.

Fele mascula, quum hora antc mortem 4 grj. chiuini mnriat. soluti in venam jugularem injecta essent, horis $6 post pastum strangulata, vcntriculum inanem vacunmque, lie- nem Iieparque colore intense rubro imbnta vesicamque felleam blenam observavi

Corporis poudus 3660 Gr.

T2irnis

,

11,6

,,

Hepatis , 127,7 ,, Renis sin.

„

19,l

„

Renis dext

„

19,3

„

Nr. 43.

Feles mascula, in cujns venam jugularem dimidia hora ante mortem 1 0 grj. chinini muriat. soluti iujecta erant, ho- ris 2 2 post pabnlum sumtum periit. Cadaveris sectione in- stituta, ventriculum vacuum, rlienem colore lucido, hepar co- lore latericio vesicamqne felleam oppletam vidi

Corporis pondus 2800 Gr.

Lienis

,, 6 7

^V Hepatis

,

181,4

„

Renis sin. ,, 19,1

„

Renis dext.

,,

18,7 ,,

Feles mascula, cui diebus 8 coiiiinuis sena chinirw *U{- phurici grana forma piluldium poriecla fueiant, quum d l m - dia hora post idtimani duoiuni gianoium dosim lionsque 1 2 post cibos assumtos strangul~ld esset, ventriculum e x parte referhim, lienem heparque colore intensc rubro imbuta vesicamque felleam tur$yddm obtulit

Corporis pondus 2500 Gr Lienis

,

8 , l Gr Hepatis

,

l1&,2

„

Renis s

,

I I , I

,,

Renis d

,

I Q , 5

„

Nr. 45.

Feles femina, quum decioia posl pastum hora duo rhi- nini sulphur grj invccta cssent, duabus inde h o n s circum- actis strangulata fuil. Venter nonnullas tantum ciborum re- Iiquias contioebat, Iien colore e caeruleo rubro Iieparque colore intense rubicundo imbuta sansuine turgebaut, vesi- caque fellea perquam oppleta erat

Corporis pondus 3 1 4 5 Gr

Lienis

,,

6,2

„

Hepatis

,

^{8 9 , s}

„

Renis sin

„

8,s; ,, Renis dext.

„

% I

,,

Nr.

46.

In fele femina, cui eadem, quae iii experimento ,pro- simo superlore, ageudi ratio adhibita fuerat, venlricu\w

-

⁴⁰

-

magna abris copia inilatum, Iienem colore lucido, hepar co- lore latericio vesicamque fellearn mediocriter repletam oh- servavi

Corporis poudus 2001 Gr.

Lienis

,,

5 4

,,

Hepatis

,

80,ti

,,

Renis sin

,,

781 ^{9 ,} Rems dext

„

6 3

„

Nr.

47.

Feles mascula, cui duahns ante mortem horis duo chi- nini sulphur grj. ingesta erant, qnum Sex post cihos as- sumtos horis strangulata esset, ventriculum dimidium imple- tnm, Iienem heparque colore lucido tincta vesicamque fel- lcam valde oppletam praebuit

Corporis pondus 2h35 Gr Lienis ,, 6,3 Gr.

Hepatis

,

100,3

„

Renis s

,,

8 , s

„

Renis d

,,

8,3 ^M

Nr. 4s.

Feles mas, in cujus venam jugularem 26 post pastnm horis quattuor acidi arsenicosi soluti drachmae iqectae erant, quum scx post cihos assumtos horis periisset, ventriculum ostendit refertum ejusque memhranam mucosam eximie ruhe- factam Et Iien cl hepar colore eraot niberruno, vesicaque fellea pIena.

-

^{4 1}

-

Corporis pondus 3124 Gr.

Lienis

,

7 3 6 Gr

Hepatis

,

101,3

„

Renis s

,

12,5

,,

Renis d

,

12,Z

,,

Nr.

49.

Feles mas, eadem ageudi ratioue adhihita, quum quarta post pastum hora periisset

,

eundem experimenti eventum praehuit.

Corporis pondas 3513 Gr Lienis , 10,3

„

Hepatis

,

120,5

,,

Rcuis siu.

„

1 4 3

„

Renis dext

„

10,7

,,

Nr.

50.

Feles femina, eadcm ratione adhibita, cundem experi- menti eventum ohtulit

Corporis pondus 235.1 Gr.

Lienis

,,

6,0

Eiepatis

,

93,25

,,

Ren~s sin

„

9 3 ^U Renis dcxt

,,

9,4 ,,

Nr. 51.

Feles mascula, cujus in vcnam ju!Jldarem 22 post pa- bulum porrectum horis 4 aquae tepidae drachmae io~ectae fveraut, duabus horis transactrs, necala fnit. Cujus uentn-

culum inanem, splenem colore lucido tinctum, hepar cx flavo rubrum, vesicamque felleam plenam roperi. Corporis pondus 3005 Gr.

I

Lienis

,

9,27 Gr

Hepatis , 1 1 1,4 ,, Renis s

,

10,7

,,

Renis d.

,

9,s

,,

Nr.

5'3.

Feles mascula, quum 23 post pastum horis 8 aquae tepentis drachrnae in venam jugularem injectae essent, hora

1

elapsa, strangulata est. Ventriculum ejus aere repletum,

)

lienem colore lucido, hepar colorc intense rubro tinctiim ve-

I

sicamque felleam oppletam inveni Corporis pondus 3281 Gr L e n i s

,

6,s Gr

i

Hepatis

,

98,6 ,. i

Renis s

,

12,l

,,

^I _ii

Renis d

,

12,O

„

I

Nr.

03. 1

In feie femina, quum eadem agendi ratione usus es- sem, eundem experimenti eventum obtinui.

Corporis pondus 21 15 Gr Lienis

,,

6 3

,,

Hepatis , 99,7

„

Renis sin.

„

9 3 V

Renis dext.

„

^X

-

⁴³

-

Nr.

54. (Yr. W . )

Feles femina, duodecim post pastum horis strangulala, ventriculum magna aeris copia refertum, Iienem caerulwm, hepar e f l a ~ o rubrum vesicamque fclleam turgidam ohtulit.

Corporis pondus 2070 Gr.

Lienis

,

9,OS Gr.

Aepatis , 97,OS

,,

Renis s.

,

12,154

„

8

Renis d.

,

12,53

,,

r

Omnia pericula a me facla pua melius uno conspectu perlustrari possint, tabulas subjungarn.

-

^I4

-

Tabula I.

I

h e p a t i ~ pondos eat gramin. ~ e n i ~ sioistri pondus est ~ramni.

1. 37,5. 28. 38,fi. 1. 3,7. 28. 4,4.

2. 37,4. 29. 40,8. 2. 6,4. 29. 5,2.

3.35.5. 30.47.5. 3 . 7 . 2 . 30.4.6.

4. 6,3. 31. 7,l.

5. 6,s. 32. 6,8.

fi. 5,2. 33. 4,Y.

7. 4,s. 34. 5,:.

8. 4,6. 35. 3,7.

9. 4,6. 36. 3,8.

10. 4,4. 37. 4,2.

I. 7 38. 3:7.

12. 3;6. 38. 4,1.

13. 4:s. 40. 4,7.

14. 3,8. 41. 6,2.

15. 1 42. 5,3.

16. 2,9. 43. 6,8.

17. 7,l. 44. 5,F.

18. 5,7. 45. 2,7.

19. 6,8. 46. 3,5.

20. 4,9. 47. 3,8.

21. 5,l. 48. 4,O.

D. 7,3. 49. 3,4.

23. 7,s. 50. 3,9.

24. 6,l. 51. 3,s.

25. 3,6. 53. 3,7.

26. 3,7. 53. 4,s.

27. 4,l. 54. 6,O.

47,28 41,64 59,25 60,33 58,55 56,72 50,38 gravidne.

67,72 Chinin.

74,66 Acid. araen.

70,62 Aqoa tepida.

caoditiane institutis.

In tabula secundn casus siib nurn 31 allati rat~onem non habui, quoniam insolitam licnis inapoitudinem non com- mntalionibus physiologicis

,

sed pathologicis potius, qaae lamen quaics fuerint, incertum est. effectam esse cre81dJ.

1s enim unus est casus, in quo Iienis magnitudo, corpoub pondere 1000 cramm aequato, gramm 5 excessent. P ~ a e - terea et casus sub num 38 e l 39 memoratos ⁱⁱⁱ physioin~

gloorum numerum non dual referendos esse.

dqoae copia in ainylarum orgsnonim partibui eentenia reperta.

Quodsi omnia, quae investigationibus nicis compcria sunt, paucis complectimur, non nisi unam ralioncm, inter lienis corporisque pondus intercedentem

,

satis constanlem friisse videmus. Quod autem ad eani, qua splenis magnitudo cum celerorum organorum magniludine continelui: rationem attinet, Iicet numeri medii iion tantas offerant differentias, tarnen e singulis experimenlis, quanta in ea re fucrit sarie-

tas, evidenter appaiet. Ex omnibus, quae ad pondus per- tincnt, tabulis pondus duodecima post pastum horu maxi- muni, sexla minimum fuisse elucet Hoia alteia p o ~ t pastum maximuni secnndum duodcciniam Iiolam pondus o h s c r v a t u ~ est. S I autem singulos, q u ~ in Lab. I piopositi sunt, nume- ros diligentius contemplamur, non iiiJuiia milii videoi coq;*

tendere posse, bac quoque hora aeqrie ac cetcris rationem, illam pcrquam variam atque incertam esse Etenim, corpo- ris pondere 1000 grammat aequato, Iienis pondus inter 1,70 et 3,84 %ramm. xariatum esse cerninius Uumerus, qiio sa;

tio indicaiur turn inter hepatis totiusque corporis pondqs tum inter renis sinistri totiusquc corporis pondus iiitcrcedeng nohis potestatem facit, pouderis Iienis xarietafcs o piocesau digestionis repetendi, quoniam hdee varietas haud dubie pro fortnita haberi non potest Namque, uli e x relationibps qupra propositis palet, hic numerus sane variatui quidem, attamen ita, ut nnüa omnino icgula certa ullo pacto erui ! possit Quao rnagnitudinis commntalio ncutiquani aqua e&- cta esse potuit, namque, illud si foiet. aquac copi.1 ct illa

> I

hora, qua ~ p l c n minimus, ct lila, qua maximus apparuit, sJ1i non constaret

h d ea quod attinet animalia, quibus medicamina surJtr porrccla, remedia

,

quae lienem contrahere dicuntur, I&I quac quidem chininum a me quoqno adhibitum Partes g a - vissimas agit, nullam omnino ad splenem sanum vrm a k p i effketnrn Hlrhibere, vel planissime est cognitnm Qua tn)'m tantum abest, nt equidem chininum aliave ejus sencris 'mcr-is dicamentu ad lieoem via patholojica adauctun~ tu sUttiIm normalem restilucnduni nihil ~ a l e r e affirmem, ut Contra ai- 4 J

'-

opere invoniri posse haud ignorem

Quodsi mearum observationum eventum cum iis, quae ab aliis scrutalorihni comperta sunt, comparem, harum qui- dem pervestigationum majore en parte rationem non ducen- dam esse crediderim Namque auctores turn piores tlim e x parte etiam recentiores, nullis, quibus sententias suas con- firmarent fulcirentque, argumeutis in medium prolatis, vel solis conjeciuris acquieverunt, vel e x fortuitis, quas aoimad- verteiaut, Iienis commutationibus certas conclusiones effici posse putaverunt, vel. revcra experrmenta instituere conati, in splenis magnitudine definienda soll oculorum judicio, quod mihi tarnen parum certum videtur, coufisi sunt

Quae Lundis suis observatinnibns cognovit, ea in uui- Tersum cum meornm experimentorum eventu satis congruiint, hoc tamen interposito discrimine, quod, 1110 auctore, minimum Iienis pondus duahus, quantum ego comperi, sex post cibos animalibus invcctos horis apparuit. Qnae differentia tamen, uti mea fert opinio, quum ea, quae duodecim post pabnlum prarbitum horis observavimus, optime inter se concinant, solummodo e x hac Causa es1 repetenda, quod, quum vir do- ctus animalia herhivora, eqnidem carnivora experunentrs ad- hibuerimns, ulrorumque cihos digerendi facultas diversa est Landis, id quod vehementer dolendum est, experi- menta sua non suscepit nisi remm conditionibns mere phy- siologicis, ita ut ipse, quod ad Iienis animaliurn, qnihus me- dicamina praebita fuerant, pensationes spectat, neminem ha- beam, cujus observationes cum meis conferam

Si omnino ex invatigationibns meis aliqud colligere Iicet d e sententiis aetate recentissima, quod ad Iienis fun-

liene sanguinis corpuscula destrui, altera otiri creduntur, fa- cere n o n possum, quin huic, quam GerlaoA protulit, Senten- tiae subscribam. Nam, qiiod Koelliker ipse, e x accnratiori- bus lienis pensationibus conclusioneni deduci posse ratus, lien eo tempore, quo in eo corpuscula sanguinis cellularum formatione intereaut, masimus sit necesse esse staluit, equi- ' dem, qua Musa adductus ita judicaverit, me intclligere non posse confitcor.

C o n t e n d o :

1. Lienis pondns a diversis digestionis pe- riodis dependere.

8. Oriri in liene sanguinis corpuscula.

3.

Arti medicae astronomiam magni mo- menti faturam esse.

4. Examen de anatomia solis demonstra- tionibue in cadavere consistat oportere.

5.

Vincturam in fractura claviculae a

De- saealt

commendatam rejiciendam esse.

G.

Corpus ab animo pendere.