Seminar: Business Intelligence –
Teil II: Data Mining & Knowledge Discovery
Web Knowledge Management
Anne Jannasch
Überblick Überblick
!
" #
$ % & '
(
& !
Ontologie
Ontologie - - Begriff Begriff
Definition:
Charakteristika einer Ontologie:
! "
# "
$
Organisation einer Ontologie:
% & ' ( ) * ) + ,- *
Wissensbasis =
. * / ) 0 ) 1 ,- 2 3 * 4 / ' * 5- *
Beispiel für eine Ontologie Beispiel für eine Ontologie
!
" # ! ! $
%
& # ' ( ) ! * + , ! #
- . / 0
1 2 3 4
5 4 6 4 3 3 78 9 : ; < : = ; > ? : ? @ =A ? A B C C : ? ;=A D <E
F8 G
:A H D < ? @ H I J
8 G
:A H D < : ; @ A = I J = I K : A; E
F L : I I : = I : M : ;A N I : = I : I L N ; O
A < N P Q
:A H D < ?
Überblick Überblick
! "
# $
$ %
& ' ( )
& * + ,
" - ,
.
* (
/ 0 ' !
& 1 2 3 4 5 6 2 7 8 9 : ; < 3 : = > 3 ? 5 7 9 7 6 @ 2 : A 2 7 6 9 7 B C 5 7
3 = < 5 7 5 D ?E F 4 2 7 G 2 8 ? 2 4 9 7 B 2 7
RDF steht für Resource Description Framework
Datenmodell zur Repräsentation von Metadaten:
!
RDF und RDFS
RDF und RDFS
! "
# $ % & '( ) * $ + , -
. / 0
1 2 3 4 5 3 / 6
. 7 8
0 7 2 3 4 9 9 9 5 : : :; 7
; < 0
; = 3
0 2 3 3 6
. 7
> 2 3 3 6
. ? 6 " . ? 6
. 7
6
. 7 8 6 @ " A
" > B C D E
F !
G H C D I 7 F
J > B C D
F
RDF und RDFS
RDF und RDFS
RDFS steht für RDF-Schema.
RDFS bietet Beschreibung von Schemata, die mit Ressourcen instanziiert werden können.
RDF und RDFS
RDF und RDFS
OIL OIL
! " # $ % & '( " % % $ ) *
+ (, - % & . - - !/ 0 1 - $ *
2 3 4 3
'
, ) 5 $ 6 - $
7
, ( ( $ )
8 ) 9 $ ! $ ) 5 $ )
:
; 7 < 1 ) = 7 < +
OIL OIL
OIL ist in Schichten eingeteilt:
Komplexität
Funktionalität
F F - - Logic Logic
Kombination der Repräsentationsformalismen Frames und Prädikatenlogik
Definition von Inferenzregeln Modellierungsprinzipien:
! " #
$
% & $ ' (
( ) *
+
$
) ) $ , - - .
/ . 0
Überblick Überblick
! "# $#
% &
'#
(
!#
) *
+
,
* -
. / 0
) 1 2 3 4 - 5
0 6
4 ,
2
Ontologiewerkzeuge Ontologiewerkzeuge
Hoher Arbeitsaufwand beim Erstellen von Ontologien
Ontologiewerkzeuge helfen bei der Entwicklung und Verwendung von Ontologien
Protégé
Protégé - - 2000 2000
Protégé-2000
Protégé
Protégé - - 2000 2000
Wissensmodell
!
" # $ $ %
Speicherarten der erstellten Wissensbasis
& ' ( ) * + ) , + - . / ( 0 1 2 .
& 3 4 0
& 5 4 6 7
Protégé
Protégé - - 2000 2000
Überblick Überblick
! " # " $ %& ' ( ) * %& + !
& , - * !
& .&
/
0 1
2 3 4 5 6
7
5 8
Ontologie
Ontologie - - basierte basierte Systeme Systeme
Wissensmanagement ist kritischer Erfolgsfaktor für Unternehmen
Dokument-Management-Systeme mit Schwächen
Ontologie-basierte Systeme
Ontobroker Ontobroker
Firma Ontoprise in Karlsruhe
Ontologie-basiertes Wissensmanagement- System
Zugriff auf verschiedenartige Quellen
Ableiten von neuem Wissen aus vorhandenen
Fakten
Ontobroker Ontobroker
Datenbank
Query Engine
Wrapper XML RDF HTML Ontologien
Inference Engine
Info Agent DB Manager
Aufbau von Ontobroker
Ontologien
Wrapper
XML
RDF
HTML
Ontobroker Ontobroker
! " # $ " % " & ' ( " & ) * + , - *
. / 0 1 2 3 4
. 0 5 4
. 2 0 6 1 78 9 :;< = > ? @ A /; BC ?;
< DE F; G9 4
. H I J KL; F M8 N; B BL @
O 6 P8 9 :;< = > ? @ A / ?;< D K ? BE F; G 9 4 . / 2 4
+ - Q R S Q T ) ! " U ( Q S Q T ( & " V W )
( & " V T ) ( S S # , , X X XY Z Z Z Y ' %Z 'Y " % , [ &Z ' ( & \ ,
Z ' S ] & " % , &Z ' ( & \ Y ! Z V ) * + , - *
+ - Q R S Q T ) ! " U VZ & % S ^ _ " T ` Q \ a W ) *
$Z ' ( & \ + , - *
+ - Q R S Q T ) ! " U b % S ^ _ " T ` Q \ a W ) *
c " R d _ Z R % + , - *
. / 0 5 4 . e 4
+ - Q R S Q T ) ! " U V VZ b Z SZ Q R T ` Q \ a W )
( & " V T ) f ' & \ ) *
- & SZ VZ 'Z b g R S " b b Z ! " R ' " $ " % " & ' ( g R % SZ S ] S "
h g g g - i + , - * j
. 2 0 6 1 78 9 D = = :k / / l l l
E < A;< E @ A / 9 4 P O H P . / K 4m n K ?< @Lo M Km
O : K; M . n 6 4
K M B . n 6 4
. 0 q I r 4
. 0 1 2 3 4 . qH q r 1 4 6;< D K ? B n @ Ms K N; M A
. / qH q r 1 4
+ - Q R S Q T ) ! " # $ " % " & ' ( " & ) * + , - *
. / 0 1 2 3 4
. 0 5 4
. 2 0 6 1 78 9 :;< = > ? @ A /; BC ?;
< DE F; G9 4
. H I J KL; F M8 N; B BL @
O 6 P8 9 :;< = > ? @ A / ?;< D K ? BE F; G 9 4 . / 2 4
+ - Q R S Q T ) ! " U ( Q S Q T ( & " V W )
( & " V T ) ( S S # , , X X XY Z Z Z Y ' %Z 'Y " % , [ &Z ' ( & \ ,
Z ' S ] & " % , &Z ' ( & \ Y ! Z V ) * + , - *
+ - Q R S Q T ) ! " U VZ & % S ^ _ " T ` Q \ a W ) *
$Z ' ( & \ + , - *
+ - Q R S Q T ) ! " U b % S ^ _ " T ` Q \ a W ) *
c " R d _ Z R % + , - *
. / 0 5 4 . e 4
+ - Q R S Q T ) ! " U V VZ b Z SZ Q R T ` Q \ a W )
( & " V T ) f ' & \ ) *
- & SZ VZ 'Z b g R S " b b Z ! " R ' " $ " % " & ' ( g R % SZ S ] S "
h g g g - i + , - * j
. 2 0 6 1 78 9 D = = :k / / l l l
E < A;< E @ A / 9 4 P O H P . / K 4m n K ?< @Lo M Km
O : K; M . n 6 4
K M B . n 6 4
. 0 q I r 4
. 0 1 2 3 4 . qH q r 1 4 6;< D K ? B n @ Ms K N; M A
. / qH q r 1 4
+ - Q R S Q T ) ! " # $ " % " & ' ( " & ) * + , - *
. / 0 1 2 3 4
. 0 5 4
. 2 0 6 1 78 9 :;< = > ? @ A /; BC ?;
< DE F; G9 4
. H I J KL; F M8 N; B BL @
O 6 P8 9 :;< = > ? @ A / ?;< D K ? BE F; G 9 4 . / 2 4
+ - Q R S Q T ) ! " U ( Q S Q T ( & " V W )
( & " V T ) ( S S # , , X X XY Z Z Z Y ' %Z 'Y " % , [ &Z ' ( & \ ,
Z ' S ] & " % , &Z ' ( & \ Y ! Z V ) * + , - *
+ - Q R S Q T ) ! " U VZ & % S ^ _ " T ` Q \ a W ) *
$Z ' ( & \ + , - *
+ - Q R S Q T ) ! " U b % S ^ _ " T ` Q \ a W ) *
c " R d _ Z R % + , - *
. / 0 5 4 . e 4
+ - Q R S Q T ) ! " U V VZ b Z SZ Q R T ` Q \ a W )
( & " V T ) f ' & \ ) *
- & SZ VZ 'Z b g R S " b b Z ! " R ' " $ " % " & ' ( g R % SZ S ] S "
h g g g - i + , - * j
. 2 0 6 1 78 9 D = = :k / / l l l
E < A;< E @ A / 9 4 P O H P . / K 4m n K ?< @Lo M Km
O : K; M . n 6 4
K M B . n 6 4
Ontobroker Ontobroker
Funktionsweise von Ontobroker
Anwendungen
!
" # $ %
& ' ( #
( )
Europäisches Projekt, 2000 – 2002 Entwicklungsziele:
' " %
(
(
Zentrales Ergebnis:
On On - - To To - - Knowledge Knowledge
&
( ' " % # $
% %
& $ " % " '
On On - - To To - - Knowledge Knowledge
Aufbau
On On - - To To - - Knowledge Knowledge
S e s a m e
Client 3
Repository Abstraction Layer (RAL)
Repository
HTTP Protocol Handler SOAP Protocol Handler
Admin Module Query Module Export Module Client 2
H T T P S O A P
Sesame
Client 1
H T T P
On On - - To To - - Knowledge Knowledge Spectacle
On On - - To To - - Knowledge Knowledge Spectacle
On On - - To To - - Knowledge Knowledge
OntoShare
Funktionalitäten
Überblick Überblick
! " "
# $ %
& " % ' ( "
" ) % * * + , % - .
/ * %
) %
Extraktion
Extraktion taxonomischer taxonomischer Beziehungen Beziehungen
$ % 0 '
& "
Extraktion
Extraktion taxonomischer taxonomischer Beziehungen Beziehungen
'
* %
% " * (
( % " (
'
(
%
" * %
* ( , * "
) , "
+ '
' (
* * #
+
' .
( *
* (
* %
* * +
'
Verwendung
Verwendung taxonomischer taxonomischer Beziehungen Beziehungen
Tree Descending Algorithmus
! " # $ % & ' ' ' ( ) & * + , ) ' ' '+ ,
- ) '+
, . , $ $ / 0 ( 1 0 * # $
2 3 ' ) 4 1 5 6 $ 7 & 7 6 8 & 9 $
: 6 ' ; 3 " ! % & ' ' ) $ < = $ 2 7 , & 9 , & + , $
; 3 " !
Tree Ascending Algorithmus
% 1 3 1 > 1 1 '+ , $ 6 # # ' $ 3 6 1 & $
? , & + , ! 7 * '+ , 9+ , ' : + , 3 $
Zusammenfassung Zusammenfassung
; 1 & 1 ) 8 ) $ . .
( 7 . ! 1 $ % 1 7 ( 6 & ' $ 6 )
; 1 & 1 ) ' ( $ + ,
1 $ & $ ' & & 6 ) 4 1 ; 1 & 1 )
; 1 & 1 ) * $ ! 7 6 )
- * + ! & 6 ) 6 # 8 $ 3 6 ) 4 1 ; 1 & 1 )
; 1 & 1 ) 3 ' $ 0 '
$ 3 # 6 # & 6 ' 5 ' ' ; 1 & 1 ) 3
, 1 # 7 6 $ - > $ ! 1 6 # $ * # 6 ) 4 1
> 1 1 '+ , & 1
2 6 1 ' $ 6 ) # ' ; 1 & 1 ) - $ 7 6 ) 6 ) ' ( $ 1 7 ' ' '