DIAGNOSI ET CURA PEMPHIGL

D I A G N O S I E T CURA PEMPHIGL

DISSERTATIO INAUGURALIS M E D I C A

QUAM

CONSENSU AMPLISSIMI MEDICORUM ORDINIS

trmvJSRSITATE CAESAREA LITERARUM BORPATENSI

U T G R A D U M K

D O C T O R I S M E D I C I N A E R I T E ADIPrSCATUR t O C O C O N S U E T O

V pbBLICE bBFENDET

A U C T O R

JBDtfARD ADOLPH VE PAKCK

DORPATI LlVONORUM

ix OFFICINA ACADEMtCA j . t . SCktJNAlANKt MDCCCXXV.

«i tamen conditione, ut, aimulac typia excusa fuerit

haee dissertatio, aeptem exemplaria collegioi cui cenm- ra librorura mandata eat, tradaritur.

Dorpati Livonor. dia rt. m. Dec, «bcccxxr.

Dr. L. A. S t r u v ej h. t. Decann.

' VttlO

AMPLISSIMO E T DOCTISSIMO

O T T O N I GUILIELMO DE PANCK

ttBDiCVJJt ATqtm CBmrjactiB DOCTORI,

P A T R I

StJMlvri AD CltfERES tTSQtJE PIETATE COLENDO, DILIGENDO, VENERANDO>

OB

lNNUMERA AMORlS PATERNI SIGNA E T BENE- FICIA 1N SE COLLATA,

VIRO

PERILLU5TRI E T ERUDITISSIMO

JGAN. CAR. FRED. DE BEYER

HfDICINAB ATC;U» CHIBVRGIAS P O C T O & I , C O L U p . 4 S U M O B I .

OB

J5XQOTSITAM VN 1RTE MEDICA EXPE- RIENTIAM ET DOCTRINAM,

P O C C E SPECIMEN INAUGURALE IN PERPE- TUUM GRATI ANIMI ATQUE QBSER-

VANTJAE P O C U M E N T U M

0FFERT

AUCTOR.

^ummos in medioina honores expettturus, quale ad dissei'tationem conscrib,endam ele- gerit argumentum, minori* profecto mqmpnti videtur, quqmodo autem ittud pertrqctaverit, magni haud dubie interest. Quare excusq- tione Jiqud egere exisfimamus, quod pem- phigi imaginem adumbrare nobis prqposui- mus, quum inprimis morbum illum rq- riorem ohservandi occasiq oblata nobisfuerit;

sed imperfeclae laboris nosfri rationis probe <

memqres, Lectorem Humaiiissi- mum, antequam paginas seguentes perlur stret, iterum atque iterum^rogatum volumus, ut opusculi nostri mendis benigne indulgeat.

Pfo virili pdrte operam dedimus, ut, quae

proferremus, fni suo responderent ,• quodsi

tninu* tuccesserit, inmagnis vofuisse sa( esto.

t

In ipso vero laboris nostri vestihulo, non possumus quin ex intimo pectore graiiqq agamus praeceptori nostro, summe vene- rando, Viro Celeberrimo, Prpf Dr. L. A.

Struve, qui non observationes solum, hocce de morbo institutas, lubenter nobiscum com- municavit, sed plura adhuc arnicitiae et fdvoris documenta nobis exhibuit, nec minus Viris Humanissimis, quibus adjuvantibua, diasertationi nostrae typis ex-

cudendi copiajacta est. Pia grataque me- moria horum Mae cenatum in nos meri- ta in aeternum prosequemur,

\

M o r b i h i 81 o r i a.

L i e s a , puella Estloiiica, riginti annos nata, flara, CQnstitutionis mediae et bonam prae se ferens raletudinem, d. V. Augusti, Anp. MDCCCXXIV i u nosocomium TJniversitatis Caesareae Dorpaten- sisrecepta est. Quatuordecim abhinc dies fortiorifri- gore febriculoso correptae, crura, eo cessante, dole- reettumescereincipiebant. Doloribus veropersere- , rantibus, in utroque crure tres assurgebant resicae discretae, o r i gallinacei p a r r i magnitudinem ae- quantes, limpido repletae latice, quae sttperiorem JHflgis crurispartem, suraeque latus occupabant exr

I O

ternutn. Tribu» vel quaraor diebus praeterlapsis, vesicae vei disruptae sun^ vel conteiuum illarnm resorptione auferebatur, qua de re aegrQta certiore»

nos facere non potuit. Rubescentia adhuc cruris Iqca vesicarum indicabant sedem, Quae macu- Jae, magnitudinem moneiae, quae rubuli argentei nomine insignitur, referentes, partim glabrae, partim corrugata cum epidermide tectae erant, Puisus, nunc fortis, modice frequeni, nonaginta duosperhorae tninutum ictus absolvit. Doloribu»

insuper aegrota articulorum, cephalalgia premen- t e , in regionjs praecipue frontali, photophobia, lingua muco albido ' obtecta, tousillis denique tunridi» ldborabat, et ubique ita rubefactae et dolentes fauce» erant, ut aegre tantum cibos deV glutire posset. Profundior inspirafio dolores nib sternum excitabat, qui etiam regionis ventriculi pressionem secuti 'sunt; heque tamen gravis haec inspiratip.Bilamprovocavit tussim, quod certissimi instar argumenti est, organa respirationis' haud affiecta fuisse. Deerat appetitus et alvi deiectioue»

consistentia praeditae erant' majori. Affectio cha- racteris rbeumatico - catarrhalis perspicue nuu«r praeljeba,t speciem, et febrem, quae ve«icarn,m

precedebat eruptionem, eandem serrass» naturam, jure suspicandum, si r e l ad conditionem aegro- tae tunc temporis obtinentem, respiciat, r e l ex- perientiam consulas, quae febrem, pemphigx eruptionem comitantem , saepissime cbaracterem.

rheumantico - catarrhalem ostendere, erincit, Cum febris, tantummodo modicae, et simul alvi fardae ratio habenda esset, ad usum internum Natr. sulphurici no» conrertebamus, qqod reme*

«HHBi* «rtbabus indicarionibus, remotion^ puta¹ fef-' Ijris alrique impeditae, cum per rires modice antiphlogisticas, tum a l r u m ducentes, satisfacit.

ProgorgarismateDepoct. Rad. alth. cum Oxymel,

•impl. o*dinarum. Horum remediorum prospere

•uccedebat usus; post nonnullos enim dies. mul- ta jam, quae supra monuimu», jymptomata. e¥fc- xiuere, plura mitiora facta sunt. Aegrotae., for- tioribus ad caput rexatae congestionibus, ad dex- trum colli latus, quia hic etiam majores sentie- bantur dolo^es, felici cum successu quinque ap»

pllcatae sunt sanguisugae. Erolutio exigua pemv phigi in c u t e ,^; affectionis faucium simultaneae cama esse ridebatur, quare angina magis taaquam

•pecifica, quam mere catarrhalis erat cohsideran-

da. 'Contra dqlores rheumatico*'diaphoretica mixtura et linimento volatili serius adhibitis, pn..

ella d. XIX. Augusti in integrum restituta, domum dimissa.

Sexto die Decembris ejusdem anni, puella denuq medicam impl.oravit opem. D e deglutiendi dif- ficultate, adpetentiae ciborum defectu, vomitu-, rit^onibuspervicesiutrantibus, linguae dqloribus,

«rranguria, et subrubentis urinae excretione cpnr querebatur. Cavum ori» investigatum , tonsillas tumidas, pharyngem-rubescentem etturgidam, lin, guam yero flava massa ob{ectam, offerebat, quam massam, inspectione diligentius iustituta, epidennidem e«»e incrassatam, flavo colore tinc- taul atque se desquamantem, i^dipabatur. Labic-.

rum epidermis eodem se habebat m o d o , ef cum forcipe Unguae epidermis facillime detrahi potuit, quo f«cto, iinguae substantia incolumis, nimis tamen rubefacta sensjbilisque apparuir.

E vaglna profluit latex sanguineo - mucosus, odo- retn penetrantem spargens, et^acris, ita ut omnes partes genitalibus confines, arrosae essent, et - vehementer dolerent. Genitalium status virgina.

U* haud delews..

desquamasse, contendit, an r e r o h u i c epidermidis excoriationi ^esicae antecesserint nec ne, ignora- v i t Minime quidem ntirandum, puellarrt, nimis' phlegmatico praeditam temperamento, morbi lymptomata non assidue obsertasse, quod quidem necessarium fiiisset, cum yesicae, pemphigo ifl caro oris erumpente, minus cxcultae sint, et per"

brere temporU «pafiuirt tantum permaneant.

Quin illa linguae excoriatio rarias in caro ori»

pemphigi eruptiones secuta sit, minime igitur dubitaVimus,cum puella nostranon solum prius per-

«picue pemphigo laborasset, et facilUme recidivuro Aunc morbum fieri, experientia doeeat; sed juxta alia etiam «ymptdmata, affectio linguae et c a r i oris Iocalis ita se haberet, ut alii pemphigi ob serratores jam animadrerterunt 1). Fluxus men-

•truus hac hebdomade apud acgrotam nostram in->

trarerat, mucus itaque «anguine mixtut atque"

i ) C. G. Ci Braurie^ Versuch uber den Pomphi- gus und da« BUjenfieber. Eeipzig 1795. P> ^{I O}' J, C. R e i l , ubcr die Erkcfantnifs und Cur det Fieber. Halle t8»5- B 5. p. 4»o;

urina rtibescen», ab dllo pendere videri posset»

sed obserratio , fluxum illum sanguineo-mucosuro assiduo, iino in noTo quotis morbi regressu adfuisse, odore quoque peculiari et penetranti comitatum^

opiniohi huic obstabat. Dovanim eruptionura causae, infaustis vitae conditionibus, in quibu»

puella rersabatuf, adscribendae; non prafis soluni fruebatur alimentis, sed humido etiam frigido-.

que domicilio utebatur, et eiusmodi pertracta*

bat negotia, qvlae quotidie vestes madefacerent.

Aegrotorum numerus in clinlcb aead. stabilitus j i n i completus, quo mmivi fecipieretur' i m p e d i t i t , r-iu» igiiur redire jussa est, illique* u t aliquid ftecisse Tidereihur* Liq. Ammon. acetic. unciai nonnullas propinavimus; quo facto, dimissi fuit»

Partes ut diligehter lararet excorticaras et os cum.*

reruedio elueret mucilaginoso, insuper ei com- tnendavimtis. >.

Septimo Maii MDCCCXXv" demurn aegrota reversa et denuo in nosodochiiim recepta est»

D e aegritudine unirersali cum doloribtis rhetl- iflaticis aTticulorum et spastica musculorum te*-

«ione conquesta est. Excretio urinae imminuta ferat et vesica urinaria manu fortiu» pressa, justft

larum axillarium et inguinalium tumuere, et fluxus malignus sanguineo- mucosus , }am supra mftmoratus ,^%d e n u o adfuit.

In femoribus d u a e , furunculis aimiles pu- stulae apparebaht, et irt dextro natium latere maculae, crustis tectae tenuibus, inveniebantur, a pustulisf prioribus residuae. Affectiones in con- spectum veniebant abdominales, cum doloribu»

in regione ventriculi et umbilici tractoriis, ten- sione abdominis totius , praecipue. regionis v e s t t a e urinariae, lingua albido colore tecta, de- fectu appetitus, et alvo obstipata. Contra mole- stiasillas, inflammatidni vicinas , Decocr. aven.

fexcortic. cum Tartar. tartarisat. ordinatum, pro inunctione in gfaudnlas dolentes 0,1. hvosciam.

tumcamphora, et in Vaginam injectio purgatoria»

Hac curatione alvi excretio iriox facilior reddeba- , t u r , mingendi difficultas immihuebatur, glandu- lae tantummodo regiouis inguinalis sinistrae tu- midae adhuc remanebant.

- Xlmo Maii tumor glandularum nimis auctns^

absque ullo r u b o r e , et dolorea atroces, applictt^- tionein hirudinum indicabant. ¹ Vespertino tenx-

i6

pore TTnguent; menrcuriale inungebatur, et petf diem fomentationes tepidae adhiberi jubebamur.

Sequente die aegrota doloribus vexata erat ye>>

hementibus yentriculi, tensionem scrobiculi cor- d i s , ,et yomitum, pluries redeuntem, perpessa est. Quae symptomata Bmulsione somin. pa- par. alb. et Sal. amar. remota sunt. Secretio uri- nae minima erati Infus. flor. chamomil. tantum praebebatur eo consilio, ut aliquamdiu obserya- retur, sed status aegrotae in pejorem partem yer- t e b a t u r , inquietudine laborabat, pulsus tensus;

urinae secretio quam maxime parca, muci fluxus copiosjis , alyus adstrictaet regio ventriculi et yesicae urinariae contacta dolebat > quare denuo Decoct. ayen. excortic. cum Tart. tart. adhibebatur^

cum yomitus autem excitaretur, et aegrae conditia'

«pasmodici aliquid ostenderet, loco Decocti, aqua tnenth. piperit. eligebatur,porto pediiuvium, cinere

•dmixto irritabilius fa,ctum,et ad regionem vemricu*

lisinapismus ordinabatur. Hisce remfediis adhibitis, aegrota meiius se habere cdepit; alvum rite de- iecit, dolores ventriculi et muci fluxus evannere^

sipperitus r e d i i t , et urina mediocri tanturn. curri melestia missa est, ita ut XXIrn* Maii periculum

corum actionem magis augendam, factum fuerit.

Dolores rentrrculi autem fortiores redibant, r e s i - ca urinaria tensa erat et dolorosa, atque urina cum cathetere evacuanda, quo facto, dolores^mi- tigati suut. Praeterea clysma, hirudiues ad glan- dulas inguinales, serius fomentationes tepidae et pro iisuinterno Sal. amar cuiri Emuls. oieosa prae- scribebatur. Vomitus y mixtura ilia Ort&s, adpo-

«ito Exjr. hyosciam. sedatus. DiebuS nonnullis exactis, omnia sublata sunt medicamina » cum puella optime valeret. Octavo Junii dimissa..

Urina aegrotae ndstrae bis chemice iridagata est. Ula; qu,aetertio; postquain aegrota recepta erat, die* mittebatiir 4»3 Acid. phdsphoric. contine,- b a t ; «uni aegrota jam melius* valeret,, et urinae

«ecretio largior facta essetj 5^2 tantum hujus acidi inreniebatur.

Septimd Aiigusti anni, ejusdem,- quarta r i c e puelia ubbis se obtulit. Doloribus capitis pecto- risque, mingendi difficuitate, glandula sinistrae regionis inguhialis tumefacta, rehementer dolen- te, muci fluxu sanguineo raginae, per ricestussi modica, screatus potius nomine designanda, qua

3

i8

latex sanguineus ejkiebatur, lingua obducta, al- T O adstricta, laboravit, gravis tamen irritatio or- ganorum abdoniinalium, antecedentem morbilm- petum comitans, plane defuit. Pulsus aliquan*

tum irritatiis, septuaginta perhorae minutum cpn- tinuit ictus. Nusquam vesicae observatae sunt, omniaque haec mala tanquam internae irritationis symptomata ernnt consideranda, ^ u a e cum pem- phigi eruptionibus causaliter nexa sint, jam prius similibus aequalibusque pliaeuomenis interna at- que externa pemphigi eruptione facta. Mensium fluxu? normalis. • ⁽

Pro usu interne 6al arnoniac. darum j quji remediumj membranavum mucipararum affectioni tarii late patehti, quae tusse b r e v i , muci excre- tione sanguinea e bronchiis et t r a c h e a , ' muci fluxif geuitalium itidem sanguineo ; lingua ob-*

tecta, alvo adstricra, se exserebat-, quam maxi- me congruum, . sed mindris pretii quoad succef suuu, cum aegrotae conditio alternando et tnelior et pejor fieret. Otto diebus praeterlapsis, mo- lestiisqu» organorum abdominalium cum torporis indole magis excultis, Sal amar. cum £xtr. trif;

fibrin. porrigebatur, mox autem colica cum sen-i'

aominis et diarrhoea, salis remotionem requisi- t i t , «t synrjftbmata gastrica, Extr. amar. adhuc pef dies nonnulios adhibito, disparuere. Illa pathemata, cuht pemphigO pridem efupto, nunc autem in cute non Spparente, nexu quodam cOn- j u n c t a , et hocce maium quasi metastaticum cou- siderandUrri esse, impeditum saltem fuisse pro- tessnni, quo pemphigus ad cutem elimihari pps- s e t , Pro£ clinices, pfaeceptor meus, siimmopere tolendus, Dr. L. A. 61 f u r e*' persuasus, actionis cii- latteae, formationi vesicarum pemphigi analogae, prorocatione, irritationem ofganorum internorurri motbosam ad cuteni dirigere sibi proposuit.

Quem ad rinem decirao quinto Augusti ftm-^

oabus bfachiorutn partLbus superioTibu» Empl.

t a n t h a r i d . , palmae ambitum aequanfia, imposita surit, quibu» sequentibus diebu» adhuc quatuor alia ad latu» femorum internum et suras appli- c a t a , addebantun Per quatuordecim fere, dietj tesicuiis apertis, ut fortis prorocaretur irritatio, baec emplastra cuti adbaeserunt, Cuiaeagendj fatio «ecundum manifestavit effectum j simttlac

ao

enim partes irritatae suppurare incipiebatot, putf foetidum et saniosum magis quam benignum fun- dentes, ifritationis imernae phaenomena, sensim

«ensimque t^cedentia, omnuio denique sublata sunt. Genitalia et organa respirationis non am- plius sanguinent secreyerunt$, alvus constitit, ap- petituque i n dies aucto, virium integtitas resti- tuta, corpdrii jam jam indcie correpti, volumen auctum est. Vigesimo septimo Augusti affectio organorum pulmonalium cum ejectione sanguineo- mucosa apparuit, applicato auteni yesicatorio in- ter stapulas KttiUtta ^ glandula inguinalis tumida, imposito Empl. gum. ammoniac. resoluta. Mehse Augusti ad flnem Vergente, partes, ubi yesicato- ria haesefantj jam crustis, quas suppuratio subie"- r a t , obtectae reperiebantur, cataplasmate Verd emolliente ab iUij Uberatae snntj Quo factd , et fontkuio e yulnere alterius brachii formato; cura tandeni, , ut ofganismi fibris tonus intensiot im- perureturj cum Extr. chin. et Trifol. fibrin; finita et puella dimissa est, cum et illa e,t medicus nnlla

«anntatis turbatae i n d i d a ampUus animadverte-

r e n t ^x . '

Sanationem constaritem futuram,, vix credi-

revertendum^erat, iu qua non minus momento- rum noxiorum actioni exposita erit, quam antea*

Q u a e , cum vel sarium puellae organismum, ita afflcere pomerint, ut pemphigus excoleretur, quid fandem expectandum, si frequen?iori mali re- gresm dispositio morbosa janvjam relicta fueri*.

Serius ocius haud dubie morbus revettet, nihiio , seeiu». vero sanandi jn^thpdu* miniine vitupe-

rahda,

Cjuodsi obsorvata, hic cum lectoribus com- mumcata, paucis verbis complectimur, mpx ani- rnadyertimus, morbum primo impetu quam ma- xixne fuisse febrijem , sine perspicuis in spjiaera reproductiva « urinae aecretiPne tuibationibu», simul vero decuraum fecisse celeriorem. JSeriu»

plura organa systematis reproductivi et uroppgtici jam affecta e r a n t , et denuo experientia saepissi- me facta, relationetn inter pemphigum secretio- nemque urinae arctiorem esse, comprobata.

Eruptio nunc in cavo oris apparebat, cutis e contrario incolumis erat, morbi decursu» magis chronicus. - Cum aegrota tertio auxilium nos- trum itnploraret, phatnomena, modo commemo»

23

rata, aucta etant , aliaque adhuc accesserant;

eruptio, quamvis imperfecta, loca occupavera* ex, t e r n a , et argumento nobis e r a t , pemphigum in- ter externas et internas corporis partea alternaxe.

Fraeterea, quam caute ad pemphigi sanationem diureticis, lenioribu» adeo, u t e n d u m , cum jam Inftts. bacc. junip. celerrime aegrotae tonditw- nem deprararet, certiores facti sumus. Fostremct conspicua resicarum eruptio deerat, nihilo mi- nus atuspicio morebatur, mprbum ad partes inteir nas inprimisque ad respirationis orgalna regressum • esse, q a o r u a , floiore» in pebtosa pungentes ras-

«isque cum ejectione sanguineo-mucosa, cornpror bant afectionem. ^tuodsi resicarum formatiq ob diyersam partium organisationem, haud per- fecta* fuerit, attamen morbosa Qrganomm,-re»pi- rationig irritatio a pempbigo pendere potuit, cum omnia inpiimis phaenomena praesentia ita se ha- berent, ut antea, ubi re vera adfuerant vesicae, r e l saltem pemphigi eruptio imminebat. Rebu*

ita eomparatis, eridentissimo cum effectu resica- toria adhibebantur, atque quaestio, num ulcera ' ad sanandum pemphigutn prosir+t artificialia, hisce nostria obseryati» splvitur. Minime enim sunt

negligenda, cum semel jam prospero cum »nc- cessu adhibita, fnerint,

Q

a

u t II.

, ^A M b r h i <*«)«cripfi«,,-

s. i. ' , - '

Q u p saepius in universum curiosis djscjplinae nostrae investigatoribus morbi obviam fiunt ex- anthematicl, atque ab illis observati s u n t , eo rarior illa, cujus inaagationem accuratioremntmc aggredimur, forma; quod jamCl, Y T i c h m f t n n a)

«equentibus contendit r e r b i s : „Diese Krank- heit ist so «elten, dafs sie oft weit altere Aerzte, als ich b i n , n i e m a l e selbst zu sehen Gelegenheit ' gehabt haben." — Cui ntali raritati quoque ad-

a) J. E. YVichniann, Beitrag ?ur Kenmnila det Pemphigu». ErfAr 1791. p. 5 .

scribendum yidetur, quod in veterum scriptis ni{

hocce de morbo invenimus diligentius disquisi- . tum et exploratum. Npvissimi temporis medicis tantum , v. g. 111. W i c h m a n n , B r a u n e , R e i l , H a a s e 3 ) , meliorem hujus morbi cog^T

nitionem acceptam-referimus. / Varia tribuerunt motbo nominpa, q u a e , ne

quidomisisse videamur, hoc loco afferemusr, qua->

lia sunt: Pemphigum (a tiifiipii, bulla), eum vo- cat S a u v a g e s 4 ) , Febrem catarrhalem vesi»

cularem, D e l i u a 5 ) , I l y d a t i d e s , C. PisocV), Feb. bullosam, S e l l e , V o g e l 7 ) , Feb,

' 3 ) W. A. H a a s e , iiber die •Erkenntnifs und Cur der cbroniscben Krankbeiten. Bd. 3. Abib. a.

18*30. p. 317. . " ' . 4) FrancJsco Boisier de Sauvages, Nosprogia meiho-

dica. T . 1., Amstelodami 1763. p. 4io,' 5 ) ijelius, Amoenitates medicae, Dec. ». Ca». g,

P- 1\-

6) C. P i s o , De morbis a serosa colluyie ortis,Ob-

s e t v . 150.. '" , V .

7) Selle, Neue Beitrage zur Nattir- und Ar*enei-Wis- sensehaft. Berlin 1782. Tbl. 1. p, 103.» Vo- g e l , De cognoscendi» et curandis corporis bu- mani affectibus §. 159.

pemphigoden, S e e l i g e r 8)1 Morbtun phlyc- taenoiden•, *f B u r s e r i u s d e K a n i f e l d 9 ) . Mortam, Linne* 10), Feb, vesicuiarem, M a c - b r i 4 e 11); Dattre phlyctenpide, A l i b e r t 12) Fompholygem, B a t e m a n 13). His denomina- tionibusprae9t'atvocabulum P e m j j h i g u s , (Bla- senkrankheit) , statim ' meritem signis morbi pa- thbgnomonicis advertens, et nihil falsjy ut nomen

„Hydatidej, M o r t a " aubindlcans. ^v

g) S e e l i g e r , Ephem, nat. curios. germanic, Dee. f, Ann. 8. Obi.' 5 6 . . " - ' , 9) B u r s e r i u a d« K a n i T e l d . Jnatitut, medic,

practic. Vol. 2 . Lipsiaa 170.8. p. 9 » . xo) Linne', Genera morbprum. G. 1. CI. 1,

Ord. 1. 1'

I i ) M a c b r i d e . Introduct. roethod. in theor. et prax. medicam. Tom. a. lib. t. Cap. 18«

I i ) A H b e r t . Pr^cis theorique et pratique sur Je», makdies de la ppau. T. 1. Paris i8i8>~p. *77«

j3) B a t e m a n , praktische Parstellung der riaut.

kraukbeilen nach Wil!an'a Systern aus dern ' Engl. von Han|rpan, mit Vocrede und Anmerk.

»on Kurt Sprengel. HaHe 1 8 i 5 - p » a a 5 .

tendere possumus, morbum nunc pemphigum nunc r e r o non esse; nonne potius ambo pem- pbigi nomine designandi, qui eo duufaxat djf- fert, quod rasorum atque nerrorum • srstema in casu priori magis perspicue quam in ajtero affec- tum sit, cvrjus in ^rritabiliori et sensjbiUoriae- groti constitutipne atque mali noritate , causa quaerenda? Eodem jure rheumatisirium acutum et arthritidem acutam, quatenus cum febre con- juncta esseht, rheiimatismum et arthrididem r o - care haud liceret, quod tamen sjgna pathogno- mtmica expostulant. . Idetn de erysipelate et ur- ticaria talet. Videmus porro febrem bullosam in pemphigum transire chroriicunt, quod B r a u - n e 16J ipse profitetur, eoque, ut mihj ridetur^T concedit^? febrem buUosam r e r u m esse pemphi- gum; morbnj illam tanturh subiit mutationem, qtiod fortior reactio,. in febie exbibita, eranuit, et minus turbide nunc procedit, quia ad r e h e - ntentiorem actiritatem aliquamdiu tantum orgar pismu» • riribus pollet, et si malo non succum-

:.' g •^{1 1 1} •" i , . • . . i .' . . .

1(5)-1. c. p. 53.

17) M a r c u s , Entwuri" einer" speciellen Therapie.

lijiirnberg igiu. '.Tb. 3. p. 38». ' 18) A. G. R i c h t e r , specielle Therapie. Berlin

i 8 a i . Th. 2. p / 6 1 3 . . cumbit corpus, vel illud sanatur, progressus inbr-

bi sihe febre^haud alienus videtur. Cjuare fe- brem sic dictam buUosam; verum quoque esse pemphigum, merito statuendum, et nomine P e m p h i g i f e b t i l i s magis idoneo designari potefit.

5- 5.

Pemphigus chronicus, ille utique, i n quo vesicae subinde efflorescunt, et qui per mensinm annorumque Spatium protrahitur , non , semper etiam apyretus est. 111. M a r c u s pemphi- gum eo i n decursu, ut exanthema a c u t u m , fe- hrile prorumperet, tunc chronicumt denuoque acutum fieret, saepiuS ohservftyit. Cel. K i c h - ,fer 18) expertus est, perophigum plerisque i n^v

casibus exculta cum febre incipere , illamque post aliquod demum tempus, vesicarum eruptione permanente, recedere. Quae febris saepius, prae-

liget, ubi febris^non solum, sed inflammationis' etiam symptomata commemorantur, et pemphigi imago apposite delineatur. Mirandum praeterea^

quod B a t e m a n pemphigitm febrilem negave- rit, urticariae tamen cum et sine febre locnm haud relinquens. 23) Quoad nomen P o i r i p h o l y g i s j nentiquam ad morbum nostrum designanduni magis est idoneum, quam denominatio „Pemphi- gusTtofiQoXvyis, docente H i p p o c r a t e 23) hullae s u n t , aere repletae, quae in superficie urinae inveniuntui', vesicas pemphigi autem ae- rem non continere , et satis constat, et B a t e^

m a n i p s e concessit, cUm laticem vesicarum, lyrri- pham mitem, liquori in hydrope ventriculoruni cerebri similem, yocaverit.

8 . 4 . V

Pemphigus vel homineS antea sanos , causa-

• ruriv actioni ^occasionalinm Sufficientium exposi- tos, i n v a d i t , et tunc quidem plerumque celerio- rem absolvit decursum, vel individua aggredi*

*a)*l. c. p. I5r. sq. ¹

33) H i p p o k r a t e s . Aphorisrn. lib, 7 , 34-

t i j t , qiiorum ephstitutio jam aliis inorbis, faic utiqne causarum praedisponentium vicem implen- tibus, debUitata fuerit, et tunc semper fere chro- nicam induit formam, molestiis, diu jjerduranti- bus, gravissimam. Utrumque casum antecedunt p r p d r o m i , priorem inquietudo universalis, an- acietas, lassitudo , agrypnia, affectiones o^rgano- rum digestionis, dolores rheumatici, alterum jiraeterea haemorrhagiae variae yaaoruih.. ori», or^an^rum digestionis, pulmonum, r e n u m , pot- to asthma, convulsiones,.prurigo cptis, dysuria et stranguria 24). inter hos prodromo» vel ve*

kicarum cum phaenomerii» mox afferendis, fit eruptio, vei febrls antea intrai exculta, toturtt tnorbi decursum ihodo comitans, modo tantiun exanthematis eruptiontm, nOn muito post vero disparens. Febris semper fere inflammatoria, cum charactere rtieumatico-catarrhali, cephalaigia in regione frontali, colli doloribus $ tonsiilarura et Veli penduli inflammatione conjuncta. 25) Sed

T|-MI, ' R' - . • T -•• , •• - T • - 1r •' .- • i i - r ' • • ' » • -

«4) JoS. F r a h k , PraxeO» medifc. uh*ver». praeeept, P. 1, V. a. p. 408,

45) ftiehteri U e.^item obtem nostra»

• ' 3

54

a6) tond. med. Journ. V. X. P. IV. p . 361.- Item.

Auserlesene Abhandlungen fur praktische Aerxta B.

15,

a j y J o u r t , de med. Vol. ja. Ann.'1790. p. 66.

Itejp, Auserlesene AbhaadL etc. L c. |p. 544.

38) 1. e. p. 606.

aliae qnoque febris ipecies morbo adspciautufc C h r i s t i e 26) pemphigum bbservavit ciim febre gastrica sitnplici; S a l a b e r t 2 7 ) c u m f e b r e i n - flammaforia biliosa. Auctore 111. R i c - h t e r , 28) vesicae inter febris itftef mittentis paroxysmos tan- tum' efflorescebant. Symptomatologiae vero varia- rurir febriS specierum Tioc loco tatiOnem habere nonpossiimus, ne ab argumento, nohis propositrj, nimis aberremus. L e c t o r e t n B e n e y o l u m potius ad pyretologiam, hasce affectiones morbo-¹ sas accuratius exhibentem» relegafnusj

Localia' cutis phaenonieha, vesicarunt erup*

tiohem antecedentia, sunt sequentia: cutis pau- itilum intumescit atque rubescit, qui quidem ru- bor yel maculas tantum, vesicarum insejquentiunt magnirudinem aequantes, format, vel totam, ubi

vesicae propulrnlabunt, amplectitur partem, quod B r a u n e 2<jk) etiam in aegrota »ua ©bserva- vit. S t a n i s l a s G i l i b e r t et M a n f a l c o n 3 0 ) Tubedinem semper primitus cum snaculis tantum

p r o d i r e , opinantur, quod hisce doccnt v e r b i s :

„La rube*faction ne se dispose autrement que par

„plaque«, dont on n'apercoit que le limbe, si l'on

„n*est pa» habile, a ett e*pier le developpement,

>,avant que r e p i d e m e n« «e «ouleve en v&ieule»;

«^twujour» elle »e manifeste sous forme d'eryth^mes

„partiel«, aussi nombretrx que les phlyctenes, par-

„faitement distincts leS uns de» autres, et qui ne ,,se reunissent et ne se confondeht entre eux, ,,qu'autant qu'ils sont extremement yoisins, carac-

„tere bien different de celui, qui distingue i'ery-

„theme e*rysipelatenx." Rubor iHeY ab initio lucidus , serius sub - fuscus fit, magis magisquft autem, prout vesicae siccescunt, eyanescit, atta*

taen ⁽ crustis jam soliitis, per aliquod adhuc tem-»

49) 1. c. p. 6.

3o) Dictionaire dea ^ciences medicalei. Tom. 4*- p. " 5 . y

<36

H) H a a s e 1. 't. p. 310.

$a) Pet. F r a n k . Epitome de curand. homin.morb, Manheim 179», 1. 3, p . i6g.

SS) Dictionaire etc. 1. c. p. 116.

pori« «patium, ri«ui patena. Intuper, praetef. ru*

bedinem , pruritu quoque atque partium affecta- rum ardefe laborat aegrotus ^t quae phanomena duodecitn a d v i g i n t i quatuor horaa «t diutius ex*

anthematis eruptionem ahtecednnt, ita ut aegroti, jam «emel inrpetumperpessi, inttantem eruptionem eerto possint praedicere 3 1 ) . Pruritus ille et ardor

«aepissime doloris accipiunt indolem, noiinun*

quam raie ascendentis fastigium, ut aegroto par«

affecta igne cinca esse rideatur 32). Temperatura

•imul partium aucta.

vesicae deinde repente prorumpunt, celeri*

"tttqUe} excoluntur, ita quideni, ut sex r e l duode- Cihi hoti» praeterlapsis, integram magnitudinem atque perfectionem adipiscantur.' Jam in primo ortUj reslcarutri referunt formam, neque prius ex papulis parri* originem tranunt. 33) Quoad

fofmarrf) mqdo lotundae modo orales, atque in

5 4 ) I. c. ^P. a 67, 35) 1. c. p, 383.

36) I. c. p . Saa^

\

, easu priori magis elatae, in posteriori depressio- rei apparent» Veiicae illae pisi, nucis ayellanae, amygdalarum, nonnunquam ovi columbini, gal-/

linacei, quln et gallinaceo-Indic», adaequant am- plitudinem. Epidermis yeiicarum formstt ,vela- men, ita omnino, ut in vesicis, yesicatoria seu «ub-

«tantias urentes excipientibus, quibus «imillimae sunt. Anne halo ruber cingat vesicai, nec ne, hac de r e i d ;udic«ndum mibi videtur, quod ho- tnta ntrumque locum habere potest, quia praestan- tissimorura auctorum observationeshoc jJomprobant.

Afiirmavit

P e t e r F r a n k 54) „Et a a hasin yesicae

„nunc r u b o r , nunc nulla in cute/pomparet mu-.

„tatio.« .

M a r c u s 35) „ D e r rothe Umkreis fehlt aiir

„fserst seltent. zumal im ersten Zeitraum d e r E n t - , ,,stehung des Ausschlages ist er fast stets zugegen."

H a a s e 36) „Die Blasen «teben auf einera

38 \

57> '» c,- P» 6»4»

38) Secundum experientiam Dr. Wilmaris, nonmrav quam deest halo, si lyrnpha efiam acritate gau- det. Vid, Joumal der praktiscben Heilkunda . von Hufeland und Harles. J. I J I 8 , B, 4 7 ,

5t. 3« P« »o>

59) 1» ?• P. 53»

\

„rothen G r u n d e , vre*ig»ten» »ind sie"mit einem

„rothen Rande umgeben, der auch nach dem Au»-,

„bruche noch immer ziemlich hpftig juckt.

R i c h t e r 3 7 ) »^{U m fl}k Blasen zieht sich

„ i n einigen Failen eiu rother Hof, der «tarlc- juckt

„ u n d brennt,' und da»n i«t auch die darin ent-

„haltene Lympbe spharf, iu andern fehlt dieier,

„die Blasen «tehen «charf begranzt auf der ganz

;,gesunden Haut, sind dann gewShnlich unenw

„pfindlich, u n d d»e darin emhaitene Flussigkeit

„blande, 38) • , B r a u n e 39) „Die Blasen «tehen «jemeinig-

„licb einzeln ohne rothen entztindeten Hof oder

„Rand, der Theil ist imUmkreise picht geschwolr

t,len oder entziindet, wenn keine Rosg zufallig

„d»mit yerbunden ist." ' Hisce testimoniis perpenti», cardo rei in eg

4 0 ) C. G. Schm»l»f. Versuch einer medicinisch».

chirurgischen Diagnostik. Dresden 1816. p.aa8- 41) R i c h t e r , 1. c, p^rfjq4> P.'Fr«nki 1. c. p . 369.

Haase, 1. c, p. S * ^ Brann», 1. c p. 6. Seu- vages, 1. p. p. 43°> Wilmans, 1. c. p. 6. Dic- tionaire etc, 1, e. p, 1 1 6 und 1 1 7 .

42) Beitrag etc. p, 1 4 . 43) B r a u n e , 1, c. p. 1 7 .

4 4 ) S a m n e l P l u m b e , praktiache Abhandluoguber die Hautkrankheiten, aus dem EngtT Weimar

>8»5- P» H l . item, cbirurgische Handbibliothek.

Eine auierleiene Sammlung det besten neqsrcn chirurgiscben Scbriften d«> Auslandes. B; 8.

St. 1. mit a colorirten Kupfertafelo,

Tertitur, quod halo et adesie et deesse poteit;

quare etiam, ^cum.Cel. S e h m a 1 z 40) non consen- timus, qui defectum halonis, pemphigi yeri, ejus autem praesentiani, falsi signum pronuntiat.

Latex contentus tenuis, liquidus, seroso-lrmpha- ticus, flavus, sanguinis sero similis 41) nec «em- p e r , qupd VV j c h nt a n n 4s),- constans pemphigi signum patbognpmpnicum esse contendit, seroso- albidus^ ^esicis flayescenwm impertit colorem.

JVoununquam...tantum latex e»t lacteus 4 3 ) , imo

«ang^ineus.44^ fl.uo aspectus yesicarum mutetur, '

40

<K) B.Taune, I. ^c. p . i£ « ig, T46) H a a s e , 1. c. p. 524,.

47) R e i l , 1, c, p . 4 1 8 ,

necesse est. Latex cruerttus redditur plimuin, si plurie* eodem efflorescunt loco yeskae. Tener*

ac recena restituta epidermis nimis adhuc arcte cum cute cpnjuncta, efhisi laticis vi separatnr, quo factp, vasculum aliquod rumpitur et extt-a- vasatum format cruentum. 45) Idem porto eve- n l t , *i Iatejf acris est, vasculaqne arrodit, quod quidem etiam poit vesicatoria adhibita interdum observatur. 4 6 ) Tertio demtim, teste Cel. R e i l , 4 7 ) a pathemate cpmtiturionis universali, v. g. a diathesi icorbutica, febre putrida, res pendere pfctest ^f ttbi tyraguii «jb paralysju VMCuIorum pr#- flnii. lta praeceptor mens, Cel. 3>r. L. A. S t r u v e , irj' infantibus cachecticis atque scrophulosis, febre lenta jam correptjs, hancce vesicarrtm mutationem animadvertit. Flerumque fere l&tex 'mitji, *eri *t- qnelvmphae gaudetqualitatibus, crebro tamen acris, quoque et causticus, parxes infra "acentes arrp- dens, qua sub conditione, yeiicae etiam pus con-

•icarum , efc loco wbi )tm pluries effldruerstnt, erumpentium, perscrutatus est, atque puris qua- litatea invenit. W i l m a n s 4<j) Hquidum repe»

rit laticem, aquae similem, qui odorem sparsit mo- dice u r i n a l e m , pest,quam Tero per aliquot hora»

afiri atmosphaerico exposirns fuerat, odorem arst jttoniacalem tenuem edebat. Salis saporem retulit ettnKnguapruritutsensumexcitavit. Qt>«diilatex p e r dno» Tel tres dies in Tesiea sua continebatur, qualitates, mpdo allatae, magis excultae erant, qna re observatio, hocce in casu pruritum atqne ardorem ah initio leniorem fuisse, quam serius, cum diutius latex in vesica remaneret, «atis ex- plicatur (1. c.p.7). Analysis chemica, cum liqupre illo inttituta (l. c. p. 28 — 34) doquit, Iaticem uri- nae naturam referre, cum partes illius consritutivae nonnullam cum urina humana slmiiiuidinem pro>

derent, nominatim cum illa, cuju» exeretio, pwte?

cipue apud hystericos, impedita, vel quae jam aliquamdiu missa fuerlt.' Quae obqervatio eq

48) 1. c. p. i f -

49) !» «• P- «•

/ >

\

-i

tnagia'memorabilis, cum aegrota illa jirinam rnit- teret parcam, • quia functiones organoium syste- matis Juropofitici laesae, inter alia, causam pemphi- gi praecipuam exhibent. Jam ante yesicarum eruptjonem, uripa parpa fuisse, dicitur. , Aegrota simul i n abdomine pelveque pressipnem atque dqlore» senserat tractorios ^f et regio hypogastrjca supra pssa pubis inflata, rigida et tensa fuerat.

Dolores tractorii, quod aegrota ipsa m o n u i t , ad dorsumusque porrecti, regionem etiam, ubi renes collocati siint, prapcipue pccripayeryant ^e\, c, p. 8 -!—{>),. Rerera. in, pempbigi yesicis, urinam »d«

fuisse, nemo ptaesumet, qui scjat, quodlibet »e- et, excretum unice a prbprjo produci prgano; nihil- ominus materias urinales in.latice yesicarum con.

tentas fuisse, credi potest, cum etiam in isehuria pexspiratipnem urinae,pdprem prpdere, experien- tia saepe dpcuerit &o), quod quidem argumento est, materias Urinales 'quidem, sed minime uri- nam ipsam excerni. Quodsi resicarum latex porro in cochleari argenteo calefacitut,. celerrime

5o) H a a s e . Chroniscbe Krankbeiten. B. U, p, 3x6. §. s34. '

5 t ) Dictionaire etc. 1. c. pi 117 et 118. ^v 5») B r a u n e , I. c.^p. I — 9.

$3) Auserlesene Abhandlungen etc, Ba. XVIII. p,48$, poagalatnr , rurbatur « opali colorem accipit, masssmque mollem, trementem, alhumini cocto

^ «imilem, constituit. Acidnm sulphuricum instU»

latum, praecipitatum gignit album, floccosum.

Matri earbonici solutio nU mutatiohis perspicuae, producit. 51)

" $• 7. ' ' '

Pemphigi yesica, si per triginta sex ad qua^

draginta ocio bora« lucida tenSaque peraanserit, ih fnndo tj>rbatur, opaca et nonnuuquam albida fit, in superio«*'parte paululum corrugatur atque deprimitur , sensim sensimque magis collabhur, postremo cnjstdm formans 'crassam sordidamque.

Crusta illa sppnte decidente, macula pulchre ru- pra apparpt, pec tamdiu madehs, quam si vi avellitur, Priori in casu macula jam post aliquot horas siccessit, per hebdoinades tamen visui ad- huc patet, polore rubro «ensim i n fuscum tran- eunte. 52) Monente H a l l 53) vesicarum latex aegrotae cujusdam semper resorptus fuerat, vi

44

extema tanrum a d h i b i t a , rumptbant veilcae, de*

nuo autenv repletae snnt. Cel. P. F r a n k (1. ^c. p. 267) periculosam ad viscera, «i iatex resorbetur, merait metastasin, quod quidem experientf a haud confirmari videtur. Saepius «ponte rumpuntur vesicae, celeriterque effunditur contentum, quod hand" dubie «ententiae, non in universum pro«

baudae Cei. M a r c u « X l , c p. 384) ansam prae- b u e r i t , pemphigum praecipue e vesicarum ruptur r a , po«t aliqnot dies obvia, cognoscj. Vis me- chamca sane creberripie vesicarum rupturam pron d u c i t , quod quidem inter dolores et inquiemdi"

n e m , quibus labprat aegrotus, facilHmeftccJdere yptest. Quocfsi yesica rupta est, interdum t&nuQ repletur, ut W i l m a n s (I. c. p. 7 — 10) etiam o b s e r r a r i t , plerisque in casibus aut,em epidermis cprrugatur, mag^is minu»ve rnargkiem-yersus re- v p l r i t u r , atque maculam, pulchre r u b r a m , mb- dice madentem, cutis denudatione, foreola con-

•picua carente, formatam^? cingit. D i e praeter- l a p s o , madere desinit, macula siccessit, et cru-

•ta subfusca obducitur, sub qua tenera excplitu*

epidermis. Fost aliquot hebdomades, epidermi*

•icSpata crustaque subfusca cadit, et nullam relin-

54) Beitrsg «le.jp. 7. tdrfen etc. TOrfj. I. p. 8§eto/>.

(

quit cicatricem; rubrae vevo remanent inaculagi qiiae postrenW fuscum adipiscUntur colorem , tar- deque disparent. Latice effuso, margo interdum tubicundo-niger, ut Cel. S « U e , B r a u n e quo- que (1. c. p, 8) v i d e r u n t , cingit vesicam. ^f.

Si plufies eodem loco proveniunt vesicM, nori sahguineae solum fiunt, ut J: 6 memoravimus, sed maculae etiam remanentes diutius madent, imo suppurare wcipiunt, ita u t , teite B r a n n e * '(1. c. p. Si) cum ulceribus syphlliticis commutari possint. Latex, vesicis inhaerens, si acris est a<- que cofrodens, ruptura facta, non sequitur ex*

siccatio, sed ulcera tnaligna , diutina, saniosa atque gangraenosa, post sanatiqnem cicafcrices r*>

iinquentia, fdrmantur. Fartes ^xadeo nonhullae tum plane destruuntur^ut W i c h m a n n j$4) ob-»

strvavit* qui aegrotum quendam fere sine dolore prima digiti pedis phalange orbatum fuisse, et alio in casu utrumque oculum amisisse, testatur.i Quae>, ulcera remauentia autem nQn solum tanquam e la- tice acri prodeuntia, sunt consideranda, sed pe*

culiariter etiam e mutata cprporis vitalitate pr<H

46

deunt, quae jam ex altena laticis secreti conditio- u e cognoscitur. Validiore adhuc stimulo acce- ' dente, horum ulcerum formatio eo facilion

5- 8.

In omnibus corporis partibus efflotescunt fe*

sicae, saepiisime tamen in extremitatibus, deinde l n trunco, dorso atque facie. 111. ' R e i l fjl, c. p.

4lt>) docuit, -resicas praecipue sinistrant corporis partem occupare, idque per obserrationes nori- nullas prolatas probare studuit, sed non semper res ita se hahet.-» Paulo infrd , symptoma hocce) expticaturusj intetrogat* an forta^se' cordi» yici- nitas r e l inajdr, Ut nonnnlll profenint, renis si- nistri ad triforbum procliritas, causam sistathujus phaenomeni? Vefumtainen, si etiam exanthema crebrius in sinistro corp*r»ris latere pforumpere, tanquam certum et explotatutrf concederemus, causam b^anc agriosceie non liceret < quia ren sl- nister non sinutrae partis, sed totius potius cor- poris exbibet organon purgatoriunt * cum rasa adducentia ex aorta abd6miAali pfodeant „ u b i eYmbafum eorporis partiunv sanguis circulatur.

Praeterea in universali organi cujusdam in orga- nismum reactione, generatim parum utique inter-

est, utrum dextrorsum an sinistrorsum situm sit, alio- quin et icteti sedes in dextro latere inpnmis quae- tehda esset. Vesicae pemphigi praesertim iis 1»- cis, ubi tenera cum epidermide tectae sunt partes, oriuntur, quare rarissime in palma manus '5$), et planta pedis 56) observatae sunt. In pilosa

«apitis parte B r a u n e ( 1 . c. p. 20) vesicas efflo- rescere vidit, ubi tamen, quoad formam et • 'ag- nitudinemV¹ ab e i s , quae alias partes oceupant;

diversae e r a n t , quum! depressiores et matjis an- grilares atque vesicis erysiperatis pustulosi similes essent. R e i l (1. c. p. 419) aliquarido sub digi- torum unguibus vesicas prodire observayit, quq ia casu ungues' suppuratione ablati fuerunt. Dr.

T h o m a s 57) in tribus neonatis pemphigum iri- venit, quorum unus parum vesicarum in facie it corpore h a b e b a t , sed omnes pedis manusque 3i- gitorum apices vesicis corisiti erant, e quihus in- fanS maximas perpessus est molestias.

F1 1 ' ' . * ' . ' ' ' ' "

55)'Jqa. F r a n k , 1. c. p . 4 i O . \

56) S t a r k , Handbuch zur Erkenntnifs und Heilung innerer Krankheiten des Menschen. B. I. p. 544.

57) Saljiburger, nfedicinisch-chirurgiscbeZeituag.

J. t8l& Bd, n . p. a74'

48

Ifon soium in externa corporii mperficie r e * licae^prorumpunt, «ed intrimecus quoque, in OTe,

£aucibu« et tractu intestinorum. Auaore H a a s e ^ {Lc.p. "j«3.) vesicaeafacie adpaftesinternas disper- guntnr, «e&pemphigumenamprimitusin oreprodi-

^ re po*«e, S t e p h a n B » k « o-n 58) memorat, quo in caiu mozbu* febrilis, atque brevi tempore sane- tus fuit. Eruptionem internam innammatio ery- tbematoSa memfifanarum mueipararum praecedit, et quousque oculi nostri prospiciunt, partes rii- bra» .et tumidas jnvenimus, cavum p u t a oris, fauce* e t Irnguamy quam posterioiem D V k i o n

•ubriibrath siecamque pbserraVit. Dolor titii- l a n i , pruriens, pungens, nonnunquam vehemen- tissimus percipitur, ita ut liquorum adeo mitio- rum deglutiendi prorsus ablata sit t*«:uXus«< Sl inflamihatio per «esophagiuri ad ventricuium et tracium intestinorum procedit, plerisque in caii- hUs dolores vehementissimi, nausea, vomituritip- toei, vomitui cfuentus, diarrhoea, itdes cruen-

t a e praesto sunt. Seritis tjrmpaniti*, ileus- ettnt

' ' ' • • • '

( J | ) Auserietena Abhsndlungen etc> B i 131 p. 141.

extremitatibus frigidis atque pulsu p a r y o , debili et contracto aocedunt, et, ut paucis omnia com- plectar, morbus enteritidis, quoad symptofnata et exitum, perfectam exhibet imaginem. Lingua, relum palatinuth et caruiri bhs interdum, vesicis impieta Sunt. Vesicae liuguae plurimum eas, quae in extefna corporii siiperficie proveniunt, similes; sed rard ejusdem magnitudinis atque al- titudinis feperiuntur, magisque angulares, quam ovales aut rotundae. Farietibus cavi oris et velo JutiatinO inhaerentes vesicae aphtds inagis aequi-

* parant, ut B f a u h e (1. c. p. i i ) hobiscuiri com- fnunicavit. D i k s o n ( 1 . c. p. i ^ l ) in lingua vesicam longitudine pollicis et latitudine semipoi- ¹ iicis reperit, quae aquatn flavescenterii contine- fet; in genae sinistrae parte interna ejusmodi ve- sica effloruerat, fct aegrota, aquae feryidae in ea ' praesentis^ sensuih percipere sibi videbatur. Tes-

te B f a u n e , resicae cum albaj transparente aqua repietae, jam post norinullas horas collapsae sunt, connuxfefunt, et cutem crassarn, albam, quae quolibet quarto die desquamabatur ; fbfmaruht.

In lingua etiam non plus sex horis permanebantj eodemque modo mutahfvntur. Lingua eute quasi prirabatufi et r u b r a j yehementer doiens, i m o \

• 4

50

«anguinolerita cohspiciebatuf, *i quidem ame>

quartum diem cuti», vi adhibita, detractafuerit.

I n a e g r o t a , cujus morbi hittofiam D i k* o n pro¹- tulit, nonotantum modo die cuti* recedebat, er

«ribfuscum referebat colofem, in aegrota nostra

«ubflara efat. 'Nonnfanquatnt glanduiae tumes'-<

'curit saiivales, dentes laxi r e d d u n t u r , et intxstt

«alivatio , ubi halitus "ita, ut apud illos, qui pet inunctioiie*m curantuf$ odorem nanciscitur foeti- dum. 59)

tltrum in fespirationis organis prorumparit Vesicae nfec h e , hdndum exploratum, attameh membranaruriV mucosarum fr&cheae et bfonchid- rum ifritatio ejusque cuftt perivphigo nexus, s£t perspicua. Aegtotus^ cujiis Cel. W i c h m a n r t ( 1 . c. p. 7) mentioneni fecit, podtreriio tusse, qua pnsvfefum, craisum, flavunt, intefdum ettin san-<

guine mixtutri, ejiciebatur, labornvit. Aegrota viri Cel. B r a u n e ( 1 . c. p. 7 ) magis magisque tusse liberata friit, posfquath iri cute plures appa- ruerant vesicae, ihajori cum vehementia auterh illa t e d i b a t , cum os et fauces denuo vesicis im- plerenrafj c. p. 1 3 ) . Quodsi etiarri ifi organi»

59) B r a u n e , 1. e. p. u . Dikson, i. c. p. 1 4 1 .

resjiiratiohis vesicae non plane excuitafi fuerint, pemphigus tamen tanquam causa hujus irritatia- n i s , in casu praesertim pesteriori, merito accipi- endtts erit. Quamvis membranae organorum re^

spirationis mucosae cutis propagationes exhibe- a n t , haec tameu organice atque dynamice quam maxime mutata est, quare ejusdem morbi sympto- mata, prout cutem vel membranas mucosas aggre- ditur i diverta appaxeant oportei. Quodsi-,cutis iuflammationem materiei serosae exsudatione, qua epidermis in vesicas attolhtur* soivi animad-- yertitur, membranarum mucosarum e conirario ia- ilammatio plerumque tantum secretione aucta ad finem perducitnr. Hie quoque vesicarum forma»

tionem cogitavi posse, n e m o , qui illarum prae- sentiam in cavo oris concedat, ( cprrcedet yero quilibet, experientia edoc£us)j negare sustinebitj sed jam yesicarum formationem tum non ita, ac in externa corporis superficie » perfectam esse, Supra memoravimus, a&epeque inflammatio modo simplexj cum muci secretione postea aucta, ahs-' que vesicartim formatione, observatuj.

Fraeter cutem membranae muciparae prae- fcipue in pemphigo afflciuntur, quod quidem nqn solum e supra allatis observationibus satis elucet"

ted membranas etiam mucosas genitalium atque organorum systematis uropoStici morbose irrita- fas invenimus. Aegrota nostra in «erioribus mor- bi periodis iluore albd maligno laboravit. Urina taepissime mucosa atque floccosa mittitur, cum- que doloribns, qui inflammationem membrana- rum mucosarum, organa systerriatis uropo^tici ob- tegentium, indicant. Quae membranarum mu*

cosarum affectio vel cutis pathema comitatur, vel ctnri ed alternat j, attamen casus prior crebrior^

quum pempbigus haiid faro cltrrt febfe* catarrhali incipiat » ubi tonsillae * - curri memtrand mucossl orisj faucium, «inttt frontalie et nasalisj atque oculorum simul afficiuntur. Membranarum mu- cdsarum aegritudo j ita ac cutis $ plerumque paf^

tialis est, nisi malumaltius attigerit fastigium. Cu- t i s , constitutione irritabiliore praedita, ad vesi- carum formationem magis pfoclivis', in membra- nis contra mucosis «aepe irritatio tantum adest morbosa, e muci secfetione aucta cognoscenda, vel etiam modica inflammatio catarrhalis oritur, rarissime vero altiores adscendit gradus inflamma- tio, ubi revera vesicae excoluntur et inflammatio quoque ad alias «ystematis alicujus partes consti-

tuentes transit, ut in rentriculo er tractu intesti*

norutn, ad tunicem muscularem et pentonaealem.

§. 10.

Vesicarum prdpullulantium numerus vajriu»;

modo duae r e l tres tantum, modo majori in co- pia efflorescunt, atque B r a u n e ( l , c . p. ,6) inter duodecim dierum spatium centum et sexaginta duas, in brachio tantum, observavit vesicas. Ni- tnis aycte coacervatae yesicae confluvunt, quare pbnormeni repipuint formam. Npn semper simul priuutur, sed saepius alternando sib} succedunt, et juxta siccatas, recentes, flprescentes, aliaeque modo eyolvi incipientes , animadyerruntur.

Quod«i yesicarum formatio diutius perseyerat, et semper poyae cprrjpiantur corppris partes, inte- gra omnino m^{e i n D r}9 PPiSeFWidp priyari ppssnnt.

In yiri 111, W i c h m a n n aegroto, extremitas dex- tra a genu usque acl pedis dorsum epidermide nudata fuit. Saepe per plures hebdomades una- eademque corporis parte erumpunt yesicae, mox aliis in locis conspiciuntur, itautexaiithema quasi periodos formet yarias. Lubenter yesicae, quas jam semel occuparunt partes, denuo aggrediun- t n r , quod si fit, plertimque abnormi specie com- p i r e u t , uti jam «ttpra a me relatum.

I

54

Eruptione resicafum 'firiita , pruritus rehe- mens, ardor, dolorque remittunt-i ad noram u«^r que eruptionem. Attamen moneiue B r a u n e (1. c, p.35) aegrotum post eruptionem quoqiie nonunquam Texarit dolores, quodetiam G e l . A l i b e f t 60) se- quentibusconfirmat r e r b i s : „Ce qn'il y a de de"-..

„plorable, c'est que les demangeaisons ne dispa- ' „roisserit pa» toujours, lorsque 1'eruption Veranouv

it." "EruptiQncm alteram per maxime incerta tero- poris interralla sequitur altera, ita ut modo dies, modo hebdomades, menses aimique utf ique interce- dant eruptioni.' Quamlibet eruptionem tnagk minusre pf aeeuht ptodrorai, motur rebriles'' r e l ' magis exculti, r e l debiliores adsunt, r e l omni- no desUnt, sola localia inflammationis symptoma- ta semper obserrantur. J)ol6res tum praesertim rehemeuriores ifiunt, si veisieae itefum atque ite^r fum eodem efflofesctint loco;' qtjant quidem r i r o Ul. R e i l ( 1 . c. p . 4t?') deberivus obserratipnem.'

§. 11. .

Cum morbus nimis diu moratur, et per m l r jorem corpori» partem dispergitur, quod afegtro- ' to r i r i Cel. " W i c h m a n n accidit, cujus^corpus

maxima ex parte epidermide, ac si aqua ferrjda, 1. c. p. ajja.

perfusum.fuisser, privatum erat, dolpribus con4- uuo-^erduranlibus, fuhctione adeo majpfis mo- menti, cutis perspira/ione laesa , atque maferia- rum serosarum , putrientium, ih pemphigi latice contentarum > jactura , organismus, hisce in casi- bus chrojiicis japi nimis afiectus, magjs adhuc d e b i l n a t u r , et «aiuias omuino labefattatur.

Agrypnia ppntinua, ad. debilitationem magnam et uniyefsalem yel citiu» addiicepdam. cpnfert, fe- b*is intrat }ema cum organi cujusdam nobilioris consumtione, vei hydrpps accedit abdpminis et

•pectpris, vel saepips oedema extremitatum sppe- riorujn atque inferiorum, glandulae axillares et inguinales tumescunt et indurantur, et «ymptpma.

tibus colliquatipjiis obnoxius , aegrotus morti snc- cumbit, per annos integros molestia» grayissima»

perpessus. Quodsi malum, hisce in pasibus dju-

•urnis, ad sanationem vergit, haec sensim sen- sjmque omnino procedit, vesicae minori tantum- modo copia efflqrescunt, aegrptus quiete magis fjuimr, somnus et appetitu» redeunt, et pedeteptim vires atque sapitas restituuntur.

§• 13-

Pemphigu» mox* brevius, mox diutius per- durat. Si semel tantum exanthema prorumpit,

56

intra duas yel tres hebdomades morbua termina, tur, e contrario, si magis intensiye labbrat orga- nismus , per menses et annos semper denuo yesi- carum eruptiones inyadunt aegrotum. Aegrota, cUjus Ceir y r i c h m a n n 61) mentionem fecit, per norem annps, cujus B r a u n e per duos, aegrotus, quem Cel. H a a s e (1. c, p, 325) cornmismprat, per ahnum pemphigo labovarit, et puellam, qUarrt H a a s e tractavit, quinque annoriim interyaljo ter pemphigus aggressus est, cujus singuli impetus tamen quamordecim dierum spatium non excesse- tunt. Pemphigus in unirersum celerrime redif,, quod quidem nostra etiam pbserratio confirmat.

Cum pemphigus , interjecto longioris temporis in- terrallo, recurrit, quaeritur, num tanquam ma- lum constans vel recens sit considerandus? Quae quaestio /jure ita solrenda yidetur, ut malum, u b j

empus*illud interjeetum sine morbi symptomati- bus praeterlapsum fuerit ^ denup ortum esse, ju- dicemus,;quum econtrario, siperpetuo alius gene^

Ws aderant mplestiae , malum, pemphigi saltem causam praedisponentem, haud sublatam esse^

statuendum sit. (Struve),

61) Ideen etc. T. I . p, 83.

Pemphi^gus cujuslibet aetatis et generi» homi- pe» y e x a t , saepius tamen adultos quam infante», et quantum experientia hucusque docuit, magis feminas quam viros aggredimr. Cel. O s i a n d e r 02) infantes adeo', hpcce,morbp affectos, nasci yidit. (Pemphigus cpnnatus.)

S- 13-

Sectiones cadayerum, pemphigo exstincto- r u m , vix crebro in»t$tutas, credideTim, quia dttas tanfum obseryationes reperi, npbiscum* commu- nicatas. Quarum prinra a yiro Cel. O s i a n d e r ( I . c. p. 401) in neonato, qni pemphigo laborans natus et mortuus est, facta fuit. Inter musculos abdominales et peritonaeum aqua flavescens inye- niebatur, intesrina tenuia inflata et .plurimis in locis inflammatione correpta e r a l ^ ,et mesenteri-, u m . mesocolon internaque peritonaei superficies itidera inflammata animadversa sunt. Externa intestinorum membrana facillime ab altera sepa- rari potuit, ita ut magnas illius parte» »ine ulla yi denraliere valeret, Vesica fellea nimis tensa et cum muco albido - nigro afireque repleta erat, he-

6a) 0 » i a n d e r , fcenkvyiirdigkeiten rur die HeiU kunde und Geburuhiilfe, Gottingen 1794, p.

383. »q.

5 8

§3) 1. c. p. 34o et 341.

par maguitudinis consuetae et coloris normalis.

Vena cava et dextra cOrdis auricula mulfum «ati- guinis cputinebant nigrj, pulmones ^nflati et r u b i^r cundo colore punctati animadyertehan.ur.

Majorisrnomenti ac memorablior secunda vi- detur observatio, a viro Cel. A 1 i b e r t 63) relata', Aegxota illius cum omnibus pemphigi eruptionis in organis digestipnjs signis, mpriebatur, et quo-;

niam obseryatio ejusmodi pnica exstat, il.lam verbptinus-proferendam, censep. „ A 1'exterieur.

du corpe maigreur gerierale , excpria*ipn de I4 partieposteripure du bassjn e t d e toute la r^gion Jonibaire*; Ja peaii • oifroit dans certaj.n« endroit, comme.au col, a la portririe etc. qiielques petites yesicules; dans d?autres. endroits, comme au^

b r a s , aux jambes, des taches jaunatres qui eto- fent prqjluite,8 par la dessipcati6n des amponles.

I/interieur de la bc-uche presentoit plusieurs cho- ses k cpnsiderei: de petites ulcdratipns qui resy

•embloient aux excoriatipns aphteuses. Ces ul- ce^rations e*tpient peu profondes, etcouvertes d'une pellicule noiratre; on eⁿ remarqupit sur le vpile etles piljers du palais; la l a n g u e , en partie d$,

.ruite par de^semblables excoriations, offroit de«

crouies e"paisses, sous lesquelles eroit un fluide muqueux et un peu glutineux. L'interieu^ de 1'oesopbage , sain d'ailleursi offrbit k 1'endroit on il s'unit a 1'estomap, la' membrane muqueusex p r u h d b ^ r e n t e & la musculaire, • et « n fluide se*- reux epanche' dans le. tissu cellulaire, qui unit les deux membranes. L'ouverture pyiorique ne preaentoitnien.de notabie. .vLes.inte«tija» «ttoieti*

disteudus par de» g a i , d etoienr parsemes de ta- ches a leur surfade exterieure. . La siirface inte\

rieure etoit affectee dans/ tpute 1'etendue des inte-

«tins greles, de petites ulceratious re*pandue» qa, et U , : et qui rendoient une suppuration gluri- neuse. On ne rem^rquoit que deux.ye^icules, dans le trajet de* gros intesrins, P'ailleur«, les, autres visceres. de 1'abdomen n'oiErqient rien ,de remarquable.,, , . Hic experientia probat, pemphigutn in oeso*

pbago, ventiiculo ei intestinis eadem proferre phae- nomena, ac in cavo oris. Paucae tantum vesi- cap inveniebaotur, quia citissirae cpllapsae «un(, et nunc aphtarum, ^lperumque prae se ferehanf

«peciem. • • •

r

60

C a p u t I I I .

M o r b i d i a g n o s i s . , $.14-

Quamvis vesicae signum pemphigi pafhog, nomicum exhifaeant, non quilibet tamen statu»

corpori» morbosu», ubi vesicae apparent, perii- phigus yocaudus. Primum npbis offert exemplum:

1) Z p n a , Z o s t e r (derGiirtel). Vesicae hic multo iis, quae pemphigo propriae sunt, mi»

nores, raro piai magnitudinemadsequuntur, modp liplure» confhiunt, huncambitum exceiurit. Sem^T per in pircum»criptis cutis regionibus, in corym- borum modum collectae, prorumpurit, et nunc orbicularis insulae, nonnunquam palmae magiii- tudineir) aequantis , nunc striarum longitudina- lium offerunt formam, et saepius ciriguli instar unum corporis latus, praecipue abdominis regio- n e m , a linea alba ad spinam dorsi usque ambi- unt. 6 4 ) Pemphigi vesicae contra ubique efflor

6 4 ) R e i l , Memorabilia clinica. Fasc. II. flalae 1798. p. 148. Cur der_Fieber. Th. 5. p. 5ga, Wichmann^ Ideen etc. T. 1. p. 73. Buraeriu»

1,

a

51,

\

fescunt, saep^ssime hic illic singulae^tantum, imo internii in partibu».

2) M i l i a r i a c r y s t a l l i n a ( d e r Krystall- friesel). Hic quoque vesicarum magnitudo pri- mum constituit discrimen. MUiariae crystaUinae phlyctaenae plerumque grani sinapis sen milii tea var^olarum pustulae adaequant ambitum, sae- piiis tamen adeo exiguae, ut tactu tantum excul- to detegi possint, et aciem, nisi cute oblique in- ipecta, fugiant. 65) , Latex porro vesicarum mi- liariae crystallinae multo magis aquosus, palli- diis ac vel l u c i d u s , et sive exhalatione, sive resorptiorie aufertur, quo facto , vesicae vacuae reperiuntur, posteaque insigni cum pruritu rum- puntur, arescunt et in tenuissimo» furfures , aut, si nimis confertim miiiaria apparuerit, i n «qua- ihiuias;. interium sat largas, secedunt. Miliaria curii sudorS eruptastatim ad ultimum uiquevestir gium, frigore aliafumve causaruui, etphysicarum et psychicarutn vi adniisSa j recedit 66), pemphigui e coritrario nunquani fepellituf atque cruit»s erosio^

" • ' • ' I ' '• • • T

64) P. F r a n k , 1, c. p. 136. sq.

66) B u r s e r i u s d e f v a n i f e l d , 1. c, p. 463.

6i

nesque format perspiciists * h miliaria crjitailin*

alienas.

3) JSr y » i p ela'«, p u s t u l o s u r h . (die Blat- fertoSe). Coftimutatio cttm eryiipelate pustulos*

faciliof, qrium aute pemphigi eruptionem qno- que partes rubescaat. - Hoc in casu rubor erysi- pelatis peculiaris, plerumque<«- roseo- alhicant»

farius e purpurep, aut liyido - flavescens, senslm in partes conflnes se difFundens, et signnm pa<- tbogWmonicum* qUod digitis compressa pars can*

dicet, <t albidnm recipiat vestigium, «ed mox, ref- Mtota,pre«»ioB«, pristinum colofern splendoremque

recupere^^ag^osin sistun^oportet. Praeterea erysi-.

pelati» postulosi yesicae magis a forma recedunt cbnsueta, angulares et saepe coufluentes, eo 11«*

que tantum disperguntur, quoad inflammaiio pro- greditur, et cufln illa disparent 67); Ruborj pemphigi ye»iC» antee«deB«,-magi3 hilaris, ma-

fculas tanturii citcuthsctiptas* magnitridiue resi- fcarum «equentium, tunc demum confluentes, si ni*

mis conrertith efflorescant resicae", exhibet. Pem*

pbigi vesicae porro magis regulae cuidam cbnre-»

r ' i r j 'i' ' ' ' . 1 '•

v 67) B u r s e r i u s , 1. c. p. 14) $. '5,. 'Braune, I. c".

p, 40. Reiij Cur der Fieber. Th. 5. p. 4 1 0 ^ 4 1 1 ,

excultae sint,' sihe halone adeo rubrd cntiinliaeV ; rent sanae, quod quidem in erysipelate pilstulolio nunquaih obserratur, U B I rUbedo semfer IATAM

tirca resicas ostendit distenttonem. Paites erpsi- pelate* pustuloso corteptae magis infumesctirit', TTC IN pempbigo, doloresqiie hunquam illtim, QUI pemphigrim'saepissime cdmitatur, attingunt gra- dum. , -

' " ' 4) V e s i c a e , i r r i t a t i o n i i m C U T I L ' I S I '

t n e d i a t a m s e q u e n t e s ; ^ Applicatis resicatd- riis remedlisque omnino Tesicantibus, combustio*

ne atque c6rigelatione, Inoculatiorie nonnm>

Q U A M rafioiafrum T*cciiiafiirh factd» pft>pe I U B C U -

lationis locuni, oriunturvesicae. lll. V P I C H -

m A n n 68) , aliquarido in priero J ceteriim'7a'rio', Jnagnani pellucidarum fet latatiim tesicafum IRR- renit ,copiam; QUAE perriphigi resicis simillimae erant; culicum tamen ictu productae, sine artis auxilio eranuere. I D E M profert exeniplum, ubi r i r qttidam , in horto suo rhois toxicodendri plantam efadicans, atqne digitum vulnerins,-post riginti quatuor hofcs, ab exanthemate Tehemen»

6j8) BEITRAG ETC, P. 15-

64

ter dolente et pruriente, quod praecipue praS- putium, scrotum palpebrasque occupabat, ccjrrep»

tus esty 69) Docente B o n g f e a n t 70) in terra Brasiliensi coluber inre^niturj qui aded pdst mor- tem tactus, resicas provocat. Quibus omnibus in casibus causarum excitantidm invesfigatio ».

celer in hominibus antea sanis morbi ortus j bre- vis decursus, facilisque maii medicatio, diagnO-

«in certiorem reddent;

5) Cum pemphigo porro commutari riequit resicarum manifestatio in inflarnmationibus vehe- mentibus, in gangraenam humidam iranserintibus;

in pbinrosi, raphania * uti 1U« Vfjic h m a n n 7 1 ) observavit, in varioli» malignis; nec minus ve-

«icarum eruptio in pnStfputio taliurii piierorutri, quorum patres aliquando 'gonorrhoea idborave- r a n t 7 2 ) , cum obminoremsiaiilitudinem, turhquia

69) Ideen etc. T. 1. p. 76, 77, 78,

70) B o n g e a n t i Observations curieusea sur la phy.

sik. T. I.

^ i ) W i c h m a n r i , Beitrag zur Geschicbte der Krie- belkrahkheit. p. 34. und Bertrag cur Kenntnif»

ties Pemphigus p. 14.

72) Beitrag cur Kenhtnifs des Pempbigus, p, 1 5 ,

5 .

fhorbus alio%modo ac petnphigua* incipit atque decnrrit.

. ' 5- 1 5 '

Postremo memoratu diguum,pertlphigumcum.

aphtis et ulceribus syprfiliticis commutari posse*

E x a n t h e m a , in caro oris prorumpenSj mox for*

niam vesicarum amittit, aphtarumque induit, ero- Jionesque," post frequentiores pemphigi eruptiones in parte genarnm interna atque in lingua, rema- nentes, ulcera adaequaut syphilitica, ut B f a u n e (1. c> p. 52.) profert. Quodsi in cute etiam plures uno e o d e m q u e l o c o efflorescuntvesicae, irritatione! >

repetita suppuratio provocatur> parresque suppu- tantes ulceribus similes sunt syphiliticis. Faciliof adhuc commutatio, siquidem glandulae inguina- les tumidae etdnflammatae inyeniuntur. Ab aph- tis malum d i s c e r n i m u s , si oris cavum saepius in- yestigemus; pcrspicue tunc elucebit, aphtis sic creditis r e v e r a praecedere vesicas, quae sex horis elapsis demum collabuntur,^Nformamque _amittunfc P r a e t e r e a simultanea seu alt'ernans exanthematis"

in cufis superficie manifestatio, pemphigum tan- quam horum phaenjmenorum causam insigniat, hecesse est. Erosionibus supra memoratis in lin- gua et genarum parte interna praesentibus, defec-

66

tu» affeetioniim syphiliticarum primariarum, vei infectionis inmediatae, indolem syphiliticam mali

1 primum in dubium vocabunt. Porro ^emphigus in cute apparensj de vero morbi^%charactere cer- tiores nes reddere potesfc XJlcerasyphilitica in-

«uper «aepius velum palatinUm* fatices et cavum nasale occupantj ac genas et linguamj nec un- quam pfofundiiis iri digestionis organa penetrant, ut ulcera, e pernphigo orta. Quum denique ero- siones partium externarum, ulceribus syphiliticia ssmile», post ejusmodi tantuiri exanthemaiis ernp»

tionera, qdod piarie» eodeia lOco proveniat, ori- a n t u r , vix ac ntf yix quidem, si minime etiani tmittrn» iutenditur $ erfof metuendus;

- C

A

U T IV.

M o r b i a e i y i o i o g i a i i 164

Inflammario cfeit c a u s a p r o x i m a pemphi- gi «ati» cognoscitur, tumofe et rubedine partium, doloribus interdum vehementissimia, quamlibet 1 «omitantibm eruptionem, febre ferel, semper in-

ilamtaiatoria, exsudatione denique, qria epidermi»

in vesicas assurgit. Eruptione intriusecus facta,